Baby Bag

​რა შეიძლება იყოს ბავშვის აგრესიული ქცევის გამომწვევი მიზეზი და რა რეაგირება უნდა ჰქონდეთ გარშემომყოფებს?

​რა შეიძლება იყოს ბავშვის აგრესიული ქცევის გამომწვევი მიზეზი და რა რეაგირება უნდა ჰქონდეთ გარშემომყოფებს?

რა შეიძლება იყოს ბავშვის აგრესიული ქცევის გამომწვევი მიზეზი და რა რეაგირება უნდა ჰქონდეთ გარშემომყოფებს? - ამ საკითხზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი, ქცევითი თერაპევტი მაკო გაგნიძე.

- რა შეიძლება იყოს ბავშვის აგრესიული ქცევის გამომწვევი მიზეზი?

- ბავშვები განვითარების სხვადასხვა ეტაპზე არც თუ ისე იშვიათად მიმართავენ აგრესიულ ქცევას. ხშირად გარშემომყოფთა ქცევაზე დაკვირვების შედეგად დაისწავლიან აგრესიულ ქცევას, შესაბამისად, მათ განვითარებაში მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ოჯახის, სამეზობლოს, სკოლის, ზოგადად, სოციუმის ფაქტორი, რადგან სწორედ იქ და მათზე დაკვირვებით იღებს ქცევის პირველ გამოცდილებას. აგრესიით კომუნიკაცია შესაძლოა, ბევრად უფრო რთულ და სიღრმისეულ პრობლემებზე მიუთითებდეს, ვიდრე მხოლოდ დასწავლილი ქცევა, ის ხშირად სოციალური და ემოციური პრობლემების მანიშნებელია.

ასევე გარემოს სხვადასხვა მახასიათებელი, რომელშიც ადამიანი იმყოფება, ზრდის ან ამცირებს აგრესიული ქმედებების ალბათობას. გარდა ამისა, ადამიანის ინდივიდუალური მახასიათებლები მნიშვნელოვან როლს თამაშობს აგრესიული ქცევის გამოვლინებაში. ბავშვის აგრესიული ქცევის ჩამოყალიბებაზე შესაძლოა, გავლენა მოახდინოს უამრავმა ფაქტორმა, როგორც სამედიცინო დიაგნოზმა, ასევე სოციალურმა ფაქტორებმა.

აღსანიშნავია, რომ ბოლო დროს იზრდება იმ სამედიცინო კვლევების რაოდენობა, რომლებიც ადასტურებენ ტელეეკრანებზე ნანახი ძალადობის სცენების ხელშეწყობას და აუდიტორიის აგრესიის დონის ამაღლებას.

- რა ფორმებით შეიძლება გამოვლინდეს აგრესიული ქცევა?

- არსებობს აგრესიული ქცევის სხვადასხვა ფორმა, თუმცა ალბათ მნიშვნელოვანია ყურადღების გამახვილება ფიზიკურ და ვერბალურ აგრესიაზე. ფიზიკური აგრესია არის ფიზიკური ძალის გამოყენება სხვა ადამიანის მიმართ (მაგალითად, დარტყმა, საგნების სროლა). ვერბალური აგრესია, მაგალითად, ყვირილი, გინება, ლანძღვა, მუქარა, სიტყვიერი შეურაცხყოფა. პატარა, კერძოდ, სკოლამდელ ასაკში აგრესიულ ქცევას შესაძლოა ჰქონდეს გარკვეული ფუნქცია, იყოს არასასურველის არიდებით გამოწვეული, ან სასურველის მისაღებად განხორციელებული. ამ შემთხვევაში, მნიშვნელოვანია ურთიერთშეთანხმება და სწორი ფორმის სწავლება.

- რა უნდა იცოდეს გარშემომყოფმა იმისთვის, რომ სწორად გაუმკლავდეს გამოვლენილ აგრესიას?

- აბსოლუტურად გასაგებია, რომ „ბუნებრივი“ აგრესიული პოტენციალი არსად არ ქრება, უბრალოდ ბავშვმა უნდა ისწავლოს საკუთარი იმპულსების კონტროლი, ან მათი გამოხატვა საზოგადოებაში მისაღები ფორმით. სწორედ აქ, მნიშვნლოვანია სოციუმი, რაზეც ზემოთ ვისაუბრეთ - ოჯახი, აღზრდის ტიპი, მშობლის და შვილის ემოციური ფონი. გავიმეორებ და კიდევ ერთხელ აღვნიშნავ, რომ ბავშვისთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი მაგალითი, მშობლის ქცევა და დამოკიდებულებაა, ამიტომ აგრესიული ქცევის პრევენციის ერთ-ერთი მთავარი პირობაა მშობლის სიზუსტე საკუთარ თავთან და შვილთან მიმართებაში. ის (მშობელი)  უნდა ეცადოს, რომ არა მხოლოდ შეგონებით, არამედ საკუთარი ქცევითი მაგალითით ბავშვი პატარა ასაკიდანვე მიაჩვიოს პრობლემების აგრესიული მეთოდების გარეშე გადაჭრას, გამოსავლის მშვიდად ძიებას და პოვნას. ყველა ბავშვი არის ინდივიდუალური, თუკი მშობლის ძალისხმევის მიუხედავად პრობლემა მაინც დაუძლეველია, დაიხმარეთ სპეციალისტი (ფსიქოლოგი, ქცევითი თერაპევტი). კომპეტენტური სპეციალისტის რეკომენდაციით, სხვადასხვა ტექნიკით შესაძლებელია აღმოვფხვრათ პრობლემა.

- რა შემთხვევაში შეიძლება გამწვავდეს მდგომარეობა?

- არავითარ შემთხვევაში არ შეიძლება აგრესიაზე აგრესიითვე პასუხი. ასეთ დროს მდგომარეობა ნამდვილად გამწვავდება, შესაძლოა გაჩნდეს დამატებითი სირთულეებიც. მშობელი-შვილის ურთიერთობის სირთულე, დამატებითი ქცევითი სირთულეები, ამიტომ თუკი მშობელი ვერ უმკლავდება გარკვეულ გამოწვევებს, სჯობს მიმართოს სპეციალისტს.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

„მუქარა ეს არის ძალადობა ბავშვზე, შესაბამისად ამის გაკეთება არის მიუღებელი,“ - ფსიქოთერაპევტი ნათია კუჭუხიძე

​ფსიქოთერაპევტი ნათია კუჭუხიძე ბავშვის მიმართ მუქარის გამოყენების მიუღებლობაზე საუბრობს და აღნიშნავს, რომ მუქარა არასდროს ამართლებს:

„მიუხედავად იმისა, რომ ჩემი შვილი ძალიან ცუდად ჭამდა, არასდროს ვემუქრებოდი. მე უბრალოდ ვთავაზობდი სხვა რამეებს, სახალისო საკვებს. შეგვიძლია ვიყოთ უფრო კრეატიულები, გავაფორმოთ საკვები. ყველაზე ცუდია, როდესაც დასჯის მსგავს მეთოდს მივმართავთ, რომელიც არ ამართლებს. ბავშვი არაფერზე აღარ რეაგირებს. ერთხელ დაემუქრეთ, მეორედ, მესამედ და რომ არ ასრულდა მუქარა, მას აღარ სჯერა.“

ნათია კუჭუხიძის თქმით, მუქარა ძალადობაა და მისი გამოყენება დაუშვებელია:

„ბავშვი განცდებით ოპერირებს. მან ზუსტად იცის, როდის რას განიცდის მშობელი. ერთმნიშვნელოვნად უნდა ვიცოდეთ, რომ ​მუქარა ეს არის ძალადობა ბავშვზე, შესაბამისად ამის გაკეთება არის მიუღებელი. ის, რომ ჩვენ ვერ ვახერხებთ ჩვენი ემოციების მართვას, არის ჩვენი პრობლემა, ბავშვის პრობლემა არ არის. ნებისმიერი სახის მუქარა არის ძალადობა. რა ასაკისაც უნდა იყოს, ბავშვს უნდა შევთავაზოთ არჩევანი. ჩემი შვილი ჭამდა მარტო ორ წვნიანს, ბორშს და გუფთას. ეს იყო დიდი შრომის შედეგად მიღწეული.“

ნათია კუჭუხიძე აღნიშნავს, რომ ბავშვთან ურთიერთობისას სხვადასხვა მეთოდის გამოყენებისას დიდი მნიშვნელობა აქვს მის ასაკს:

„პირველ რიგში, უნდა გავითვალისწინოთ ბავშვის ასაკი. ​ორ წლამდე ასაკის ბავშვი სხვაგვარად აღიქვამს გარემოს, ორიდან შვიდ წლამდე ასაკის ბავშვი - აბსოლუტურად სხვაგვარად. თერთმეტი წლიდან ბავშვები ისევე აღიქვამენ გარემოს, როგორც ჩვენ. მუქარა ნებისმიერ ასაკში ძალიან მაღალი რისკის შემცველია, განსაკუთრებით მცირეწლოვანებთან. ბავშვი ფიქრობს, რომ მისთვის სამყარო არ არის უსაფრთხო, სანდო. ის ფიქრობს: „საკმარისია მე ცოტა გავჯიუტდე ან გავბრაზდე და ჩემზე უარს იტყვიან.“ ვერ ვიტყვი, რომ ეს ბავშვს მთელი ცხოვრება გაჰყვება. ადამიანების ფსიქიკა განსხვავდება ერთმანეთისგან. რამდენიც ვართ, იმდენი განსხვავებული ფსიქიკაა. რისკ-ფაქტორებია ჩვენი მოწყვლადობა, გენეტიკური განპირობებულობა, გარემო, რომელშიც ვიზრდებით. რამდენადაც მხარდამჭერია ოჯახი ჩემი, რამდენადაც მისაღებია მათთვის ჩემი გაბრაზება, იმდენად დაცული ვარ. როდესაც გველოდებიან, როდის დავასრულებთ ჩვენს ტრაგედიას, ე.ი. მათთვის ეს მისაღებია.“

„ბავშვი თვითონ ისწავლის მუქარას, ის ისევე იოპერირებს, როგორც ოპერირებდნენ მასთან მშობლები, პედაგოგები. ეს ასე არ ხდება ყოველთვის. დამცავი ფაქტორებიც ბევრია. ყოველთვის არსებობს ოჯახში თუნდაც ერთი ადამიანი, რომელსაც ესმის ჩვენი. ის გვახალისებს, გვეუნება: „არაუშავს, დედა გაბრაზებულია." პედაგოგს ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს. შეიძლება იყოს ძალიან დესტრუქციული ოჯახი, იყოს ბევრი რისკ-ფაქტორი ბავშვისთვის, მაგრამ თუ ​პედაგოგი მხარდამჭერი ადამიანია, მას შეუძლია გააძლიეროს ბავშვი. შეურაცხყოფა არის ძალადობა, ღირსების შემლახველი მიმართვა არის ძალადობა. ნებისმიერი ძალადობრივი ქმედება იწვევს უკუქმედებას. ჩემთვის ქალბატონებს ხშირად უთქვამთ: „იცით მე დედა როგორ მცემდა? მე ისე არ ვცემ.“ მთავარია ღირსება არ შევულახოთ ბავშვებს. მოვექცეთ პატივისცემით,“ - აღნიშნავს ნათია კუჭუხიძე.

წყარო: ​იმედის დღე

წაიკითხეთ სრულად