Baby Bag

რა შეიძლება იყოს ბავშვის ჩაკეტილობის მიზეზი და რა პრობლემები შეიძლება გამოიწვიოს ამ მდგომარეობამ?

რა შეიძლება იყოს ბავშვის ჩაკეტილობის მიზეზი და რა პრობლემები შეიძლება გამოიწვიოს ამ მდგომარეობამ?

რა შეიძლება იყოს ბავშვის ჩაკეტილობის მიზეზი და რა პრობლემები შეიძლება გამოიწვიოს ამ მდგომარეობამ? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა კლინიკური ფსიქოლოგი, ფსიქოთერაპევტი ნანა ფაცაცია.

- როდესაც ბავშვი ჩაკეტილია და არ აზიარებს ემოციებს, რა შეიძლება იყოს ამის მიზეზი?

- მიზეზი თუ რატომ არის ბავშვი ან მოზარდი ჩაკეტილი, შესაძლოა გამოწვეული იყოს სხვადასხვა ფაქტორებით, მათ შორის: გადატანილი ტრავმა, ძლიერი შიში, ძალადობა, სტრესი, ასაკობრივი თავისებურებები, გარდატეხის-ბუპერტატის პერიოდი, ფსიქიკურ ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული სირთლეები და.ა.შ. ძალიან მნიშვნელოვანია მშობლების დროული ყურადღება ამ ფაქტორებზე და ფსიქიკური ჯანმრთელობის სპეციალისტთან კონსულტაციის გავლა

- სად გადის ზღვარი მორცხვობასა და ჩაკეტილობას შორის? როგორ უნდა მივხვდეთ რომ ბავშვი ჩაკეტილია?

- სიმორცხვე საკმაოდ გავრცელებული მოვლენაა, როგორც ბავშვებში, ასევე ზრდასრულებში. ის განპირობებულია სოციალური ფაქტორით, ვინაიდან თავს იჩენს იქ, სადაც ორი ან მეტი ადამიანი იწყებს ურთიერთობას. ასეთ დროს, სირთულე ექმნება ინტერპერსონალურ ურთიერთობებს.

სიმორცხვე არის ადამიანის შინაგანი მდგომარეობა, დიდი ყურადღება ეთმობა იმას, თუ რას ფიქრობენ გარშემომყოფები მასზე, ადამიანი ხდება ზედმეტად მგრძნობიარე იმის მიმართ თუ როგორ და რა შეფასებით მიიღებენ მას გარშემომყოფები.

სიმორცხვის დამახასიათებელი ნიშნებია: არაადეკვატურად დაბალი თვითშეფასება, შებოჭილობა, დაბალი ხმის ტემბრით საუბარი, ჩაკეტილობა, საუბრის დაწყების შიში, მოუხერხებლობა, თვალით კონტაქტის დამყარების სიმრთულე და .ა.შ. თამაშის დროს ბავშვები ირჩევენ მეორეხარისხოვან როლს, რათა ნაკლებად შესამჩნევები იყვნენ, არ გამოირჩევიან ინიციატივით, არ უყვართ აუდიტორიის წინაშე გამოსვლა. სიმორცხვის დროს, ადამიანები მწვავედ აღიქვამენ საკუთარ ნაკლს და ყურადღების მიღმა რჩებათ თავიანთი დადებით თვისებები და ძლიერი მხარეები. ასევე, სიმორცხვეს ახასიათებს სომატური გამოვლინებები, სახეზე სიწითლე, ხმის კანკალი, სუნთქვის აჩქარება, რის გამოც უფრო მეტად განიცდიან საკუთარ ვიზუალურ მდგომარეობას.

ბავშვები ადრეულ ასაკში ხშირად განიცდიან სიმორცხვეს, 13 წლის ასაკში კი ეს მდგომარეობა პიკს აღწევს. როგორც წესი, დროთა განმავლობაში ასაკის მატებასთან ერთად და უფროსების სწორი დამოკიდებულების შემთხვევაში, ბავშვი ახერხებს სიმორცხვის დაძლევას. მნიშვნელოვანია მშობლების და სააღმზრდელო დაწესებულებების თანამშრომლების მიერ აქცენტის გაკეთება მათ ძლიერ მხარეებზე, მნიშვნელოვანია, რომ არ უნდა მოხდეს ბავშვისთვის „მორცხვის“ იარლიყის მიკერება, აუცილებელია ზრუნვა მოზარდის თვითშეფასების ამაღლებაზე, რათა განუმტკიცდეს საკუთარი ძალების რწმენა - „შენ შეძლებ და გამოგივა“, „აქ არაფერია საშიში“, „ კარგად ხარ მომზადებული,“ და.ა.შ.

თუ ბავშვის ან მოზარდის ქცევა უეცრად იცვლება და ის ხდება ჩაკეტილი, არ აქვს სურვილი თანატოლებთან ურთიერთობის, საკუთარი ემოციის გაზიარების, არის ოთახში ჩაკეტილი და არ კონტაქტობს ისე, როგორ ადრე, მნიშვნელოვანია მშობლების მხრიდან ყურადღება, ვინაიდან არ მოხდეს უგულებელყოფა ძალადობის ან ბულინგის ფაქტების, ასევე, ასაკობრივი თავისებურებებით გამოწვეული ცვლილებების, მნიშვნელოვანია დროული რეაგირება და ფსიქიკური ჯანმრთელობის სპეციალისტის ჩართულობა, რათა დროულად მოხდეს პრობლემის იდენტიფიცირება და შესაბამისი ინტერვენციის განხორციელება.

- რა პრობლემები შეიძლება გამოიწვიოს ამ მდგომარეობამ?

- სიმორცხვემ შესაძლოა გამოიწვიოს ფსიქიკურ ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული სხვადასხვა პრობლემა, სირთულეები ინტერპერსონალურ ურთიერთობებში, სოციალური შფოთა, დეპრესია, რაც შემდგომში აისახება წარმატების და თვითრეალიზების სიძნელეებთან, ჩაკეტილობა და ა.შ.

- როგორ უნდა მოიქცეს მშობელი და რა დროს არის საჭირო ფსიქოლოგის დახმარება?

- ნებისმიერ დროს, როცა ბავშვის ან მოზარდის ქცევა უეცრად იცვლება, ხდება უცნაური ან შეუსაბამო, აუცილებელია მშობელმა გაიაროს კონსულტაცია სპეციალისტთან პრობლემის დროული იდენტიფიკაციისთვის და სირთლეების თავიდან არიდებისთვის.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ეს არის ჩვენი ვაი-პედაგოგიკა. სანამ ეს არ დამთავრდება საქართველოში, გაიზრდებიან მოძალადე ბავშვები,“- თამარ გაგოშიძე

„ეს არის ჩვენი ვაი-პედაგოგიკა. სანამ ეს არ დამთავრდება საქართველოში, გაიზრდებიან მოძალადე ბავშვები,“- თამარ გაგოშიძე

ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ ბავშვებში ბულინგისა და ჩაგვრის პრობლემაზე ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ პრობლემას სკოლა და ოჯახი ერთად უნდა დაუპირისპირდეს:

„მასწავლებელს, რომელსაც ცხოვრება არ უხარია, აქვს შეხება ბავშვთან და ეს გავლენას ახდენს ბავშვზე. არც იმას აღარ უხარია ცხოვრება. ძალიან შორიდან უნდა დავიწყოთ. ჩვენ არ გვაქვს ერთი მიზეზი. ჩაგვრა კომპლექსური რამ არის. როდესაც ჩაგვრის ფაქტი მოხდება, ​მშობელი უნდა გაერკვეს, რა ხდება. მშობელს უნდა ჰქონდეს მჭიდრო კონტაქტი მასწავლებელთან. ეს მჭიდრო კონტაქტი არ ნიშნავს დაპირისპირებას. სამწუხაროდ, ჩვენ თანამშრომლობა არ ვიცით, არ ვიცით ფაქტებზე დაფუძნებული ურთიერთობა. წინასწარ უკვე განწყობილი მიდიხარ საჩხუბრად, არ გაინტერესებს იქ რა ხდება. ბავშვისთვის შეთავაზება, რომ შენ თვითონ გაარკვიე და შენს თავს თვითონ მიხედე, არ გამოდის, სამწუხაროდ.“

თამარ გაგოშიძის თქმით, საქართველოში პედაგოგიკა არ არსებობს, რაც სავალალო შედეგების მომტანია:

​პედაგოგიკა ამოღებულია ჩვენს ქვეყანაში. არავინ არ იცის, როგორ გაზარდოს ბავშვი. არც მასწავლებელმა არ იცის პედაგოგიკა, ძალიან ვწუხვარ. პედაგოგიკა არ არის ძალადობა ბავშვზე, არც ჩხუბია, არ ყვირილია. პედაგოგიკა არის დადებითი მაგალითები ბავშვისთვის. ჩვენ რას ვასწავლით ოჯახსა და სკოლაში ბავშვს?! ის უნდა იყოს პირველი, უნდა გადაუაროს ყველას, უნდა გახდეს მინისტრი, მდიდარი, გავლენიანი, უნდა ჰყავდეს გავლენიანი მეგობრები. რას გრძნობს ეს ბავშვი? ჩვენ ეს არ ვიცით.“

„მშობლები შვილებს ყოველ წუთში სურვილს არ უნდა უსრულებდნენ. ეს გრძელდება გარდატეხის ასაკის ჩათვლით. საქართველოში მშობელი თვლის, რომ ბავშვი არ უნდა გაანერვიულოს, ბავშვმა არ უნდა იდარდოს. იგულისხმება, რომ მოთხოვნილების დაკმაყოფილების გამო არ უნდა იდარდოს. მშობლები ყველაფერს უსრულებენ შვილს. რატომ არ გვაქვს პედაგოგიკა? მე ყველაფერს ვუსრულებ ჩემს შვილს, რადგან მეშინია, რომ არ დაიჩაგროს. ბავშვმა მითხრა, კანფეტი მიყიდე, მეც მაშინვე უნდა ვუყიდო. ​ბავშვის ტვინი ჩარჩოს დადებას არ სწავლობს. ბავშვი ნებელობას სწავლობს აღზრდის შედეგად. მე, მშობელი კი ვუსრულებ ყველა მოთხოვნილებას ბავშვს, ვცდილობ, ცივი ნიავი არ მივაკარო, მაგრამ ცხოვრების, ეგზისტენციის უფლებას არ ვაძლევ დამოუკიდებლად. ის არის ჩემი მონა და ამავე დროს თავისი მოთხოვნილებების მონა. მე ყველა მოთხოვნილებას ვუსრულებ, მაგრამ იმ წესით უნდა იცხოვროს, რომელიც მე მინდა. ეს არის ჩვენი ვაი-პედაგოგიკა. სანამ ეს არ დამთავრდება საქართველოში, გაიზრდებიან მოძალადე ბავშვები,“ - აღნიშნულ საკითხებზე თამარ გაგოშიძემ რადიო „ფორტუნას“ ეთერში ისაუბრა.

წყარო:​ რადიო „ფორტუნა“

წაიკითხეთ სრულად