Baby Bag

,,ერთადერთი უალტერნატივო არის მასთან მეგობრობა" - როგორ მოვიქცეთ თინეიჯერ შვილთან ურთიერთობისას

,,ერთადერთი უალტერნატივო არის მასთან მეგობრობა" - როგორ მოვიქცეთ თინეიჯერ შვილთან ურთიერთობისას

როგორ უნდა მოიქცეს მშობელი თინეიჯერ შვილთან ურთიერთობისას და რა დეტალები უნდა გაითვალისწინოს მან იმისთვის, რომ ამ პერიოდში მოზარდთან პოზიტიური ურთიერთობა შეინარჩუნოს - ამის შესახებ ფსიქოლოგი, მარინა კაჭარავა ​საუბრობს. 

,,ამ პერიოდში ადამიანში თვითშეფასება ძალიან დაბლდება, უმეტესწილად - აქვთ გარეგნობის კომპლექსი, ჰგონიათ - რომ არაფერს წარმოადგენენ და არაღიარებულები არიან და ა.შ. ერთადერთი უალტერნატივო არის მასთან მეგობრობა. მაგალითად, თინეიჯერი შვილი უსმენს რაიმე მუსიკას, რაც მშობელს არ მოსწონს - უნდა დაჯდე მასთან ერთად და მოუსმინო; კი არ აუკრძალო და ჭკუა დაარიგო, არამედ - ინტერესი გამოხატო. როდესაც მე, მშობელი ვჯდები მასთან ერთად და რაღაცას ვაკეთებ, მისი თანატოლივით ვხდები და უფრო მენდობა, ვიდრე მაშინ, როცა დირექტივებს ვიძლევი - ეს არ გააკეთო. მშობელი ზოგჯერ კმაყოფილია, როცა ჰგონია, რომ შვილს აკონტროლებს და წარმოდგენა არ აქვს, მისი შვილი რას ფიქრობს, რას აკეთებს, სად არის. სწორედ ისეთ მშობლებს არ აქვთ ეს წარმოდგენა, რომლებიც ამბობენ, რომ ჩემი შვილი მე ამას ვერ გამიბედავს. უალტერნატივოა მეგობრობა და ავტორიტეტის შენარჩუნება. როგორ ვინარჩუნებთ ავტორიტეტს - იმით, რომ შვილმა დაინახოს, ერკვევი იმ რაღაცებში, რაშიც ის ერკვევა; რომ გაქვს სტატუსი და რაღაცას წარმოადგენ; რომ კარგად გამოიყურები... რამდენად გცემს საზოგადოება პატივს. ამას ყველაფერს ის ზომავს საკუთარი საზომით. მაგრამ მთავარი მომენტი არის ის, რომ ის თინეიჯერი მომღერალი, რომელიც შენს შვილს მოსწონს, უნდა გესმოდეს - მე მესმის შენი - ეს არის უალტერნატივო გზავნილი ადამიანისთვის. 

11 წლისას თავი უკვე დიდი ჰგონია. ამ ასაკაში ფიქრობენ, რომ ყველაფერი იციან და ყველაფრის უფლება აქვთ. შშობლის ნერვიულობა პირდაპირ გადაეცემა ბავშვს. ამ დროს მშობელს აქვს პრობლემა და არა მოზარდს. თუ მე ბავშვს მშვიდად ველაპარაკები ნებისმიერ თემაზე, მაშინ სისადავე ბევრ რამეს შველის. სინამდვილეში, ამ ასაკში აქვთ განცდა, რომ მათი არავის ესმის, არავის სჭირდება და მშობელი ჩამორჩა დროს. ეს ძალიან მნიშვნელოვანია. ხშირად იხმარეთ წინადადება - ჰო, დე, მე მესმის შენი, რა საინტერესოა. როდესაც მოზარდი გეტყვის რაიმეს და პასუხობ - სისულელეს ნუ მეუბნები, აქ უკვე კომუნიკაცია დასრულებულია. როგორც თქვენ განიცდით, ისე - ბავშვი", - აღნიშნავს კაჭარავა.

შეიძლება დაინტერესდეთ

როგორ ვმართოთ ბავშვებში უარით გამოწვეული აგრესიული ქცევა?

როგორ ვმართოთ ბავშვებში უარით გამოწვეული აგრესიული ქცევა?

ხშირად ბავშვები აგრესიულად იქცევიან, თუ გარკვეულ სურვილს არ შეუსრულებ. როგორ ვმართოთ მათი აგრესიული ქცევა? - ამ თემაზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი, ლელი ყიფიანი.

- ხშირად ბავშვები აგრესიულად იქცევიან, თუ გარკვეულ სურვილს არ შეუსრულებ. რა დროს უნდა ვუთხრათ უარი მათ?

- აგრესია ეს არის ქმედება ან მუქარა, რომელიც მიზნად ისახავს სხვა ადამიანისთვის ფიზიკური და ფსიქოლოგიურიზიანის მიყენებას. ის ბავშვებისა და მოზარდების მნშვნელოვან სოციალურ პრობლემას წარმოადგენს. ბავშვები, რომლებიც აგრესიულად იქცევიან, შესაძლოა ზიანი მიაყენონ არამარტო საკუთარ თავს, არამედ ოჯახს თანატოლებს და მთლიანად საზოგადოებას.

კვლევები აჩვენებს რომ ბავშვები, რომლებიც გამოირჩევიან აგრესიული ქცევებით, უფრო მეტად აღენიშნებათ ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემები და მომავალში შესაძლოა ადგილი ჰქონდეს ფსიქო აქტიური ნივთიერებების მოხმარებას და ჩართული იყვნენ ძალადობრივ ქმედებებში. ბავშვებში აგრესია შესაძლოა სხვადასხვა სახით გამოვლინდეს: ტირილი, ბრაზი, ჩქმეტა, კბენა, ყვირილი, ფეხების ბაკუნი დარტყმა, სხვების ან საკუთარი ნივთების დაზიანება, შეურაცხყოფისმიყენება, დაცინვა, მუქარადა ბულინგი .

აგრესიული ქცევა შესაძლებელია იყოს 2 სახის: ინსტრუმენტული და მტრული.

ინსტრუმენტულ აგრესიას ყოველთვის აქვს გარკვეული მიზანი და საკმაოდ გავრცელებულია მცირეწლოვან ბავშვებში. ინსტრუმენტული აგრესიის ერთ-ერთი ახსნა მდგომარეობს იმაში, რომ ამ ასაკის ბავშვებს არ აქვთ ენობრივი და სოციალური უნარები, ამიტომ მიმართავენ ინსტრუმენტულ აგრესიას საკუთარი თავის დამკვიდრებისთვის. ხოლო უფრო მოზრდილ ასაკში ინსტრუმენტული აგრესიული ქცევა შესაძლებელია აიხსნას მიზანდასახულობით, საკუთარი მიზნების მიღწევა, წარმატებისკენ მისწრაფებით და სირთულეების დაძლევით.ასეთ შემთვევაში, აღზრდა მიმართული უნდა იყოს იქითკენ რომ მოხდეს კონტროლი დამანგრეველი, დამაზიანებელი ფორმების და წახალისება იმ ასპექტებისა, როგორიცაა მიზანსწრაფულობა, საკუთარი აზრის დაცვა, არას თქმაიმაზე, რაც მას არ სურს ან არ სიამოვნებს. რაც შეეხება მტრულ აგრესიას, არ არსებობს რაიმე ერთი მიზეზი იმისა თუ რატომ იქცევიან ბავშვები აგრესიულად, თუმცა არსებობს გარკვეული მახასიათებლები, რამაც შესაძლებელია გამოიწვიოს ან გაზარდოს აგრესიული ქცევის გამოვლენა. ეს შესაძლოა იყოს ემოციების რეგულაციის სირთულე და სოციალური უნარების დეფიციტი. დაუკმაყოფილებელი მოთხოვნილებები, როდესაც ბავშვმა უკვე ამოწურა ყველა სხვა გზა მოთხოვნილებების დასაკმაყოფილებლად, რომლის დროსაც აგრესიის გამოვლენა შესაძლებელია იყოს ბრძოლა გადარჩენისთვის ან უკავშირდებოდეს მშობლის მიერ აკრძალვებს, შეზღუდვებს. გარდა ამისა, ის შეიძლება გამოიწვიოს ძლიერმა ფრუსტრაციამ, ან ტრავმულმა გამოცდილებამ. რისკ ფაქტორს ასევე წარმოადგენს დასწავლილი ქცევა, მაგალითად, როგორ ურთიერთობენ ოჯახის წევრები ერთმანეთთან, როგორ აგვარებენ პრობლემებს ერთამანეთში და ბავშვთან მიმართებაში. როგორი გარემოა ოჯახში: ზედმეტად მკაცრიმიდგომა ან უგულებელყოფა, არათანმიმდევრული მიდგომები, როდესაც ბავშვს არ აქვს ემოციური მხარდაჭერა, სითბო და სიყვარული მშობლებისგან. ასევე,მნიშვნელოვანია სოციალური, ეკონომიკურიგენეტიკური, ბიოლოგიური და ბიოქიმიური ფაქტორები.

იმისათვის რომ შეამციროთ ან აღმოფხვრათ აგრესიული ქცევის გამოვლენა, მნიშვნელოვანია: უფროსებმა დაამყარონ მყარი ურთიერთობები და შეუქმნან უსაფრთხო სტაბილური და სტრუქტურირებული გარემო.

- როგორ ვასწავლოთ უარის მშვიდად მიღება?

გთავაზობთ რამდენიმე რჩევას, როგორ მართოთ აგრესიული ქცევა:

  1. მკაფიოდ განსაზღვრული წესები და მოლოდინები;
  2. ბავშვი უნდა გრძნობდეს მხარდაჭერას და რომ მისი გესმით;
  3. შეაქეთ და წაახალისეთ მისი კარგი ქცევა;
  4. რაც შეიძლება მეტ აქტივობებში ჩართეთ, რომ მისი ენერგიები წარიმართოს სასარგებლო საქმიანობისკენ;
  5. პრობლემის გადაჭრა უნდა მოხდეს მაშინვე ,როგორც კი ის წარმოიშობა;
  6. მნიშვნელოვანია გამომწვევი მიზეზის დადგენა, რა სიტუაცია ან მოვლენები იწვევს ბავშვის აგრესიულ ქცევას;
  7. დაეხმარეთ ემოციების მართვაში და მისთვის აუციელებელი უნარჩვევების გამომუშავებაში;
  8. დაუწესეთ შეზღუდვები და სანქციები (მაგალითად, მისთვის ყველაზე სასურველი აქტივობის ან ნივთის აკრძალვა გარკვეული დროით) იმისათვის, რომ სასურველ ქცევას მიაღწიოთ. აუციელებელია დაიცვათ, ზედმიწევნით წინააღმდეგ შემთხვევაში ქცევა გახდება მანიპულატორული;
  9. მართეთ საკუთარი ემოციები, თუ აგრესიაზე აგრესიით უპასუხებთ ბავშვი/ მოზარდი ჩათვლის რომ სასურველს მიაღწია.

- რას ურჩევდით მშობლებს?

მიუხედავად ყველაფრისა აგრესიული ქცევის მართვის ყველაზე მნიშვნელოვანი გზაა ბავშვისთვის, უსაფრთხო, სტაბილური და მოსაიყვარულე გარემოს შექმნა. 

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად