Baby Bag

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - თემაზე ქცევითი თერაპევტი საუბრობს

რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება? - ამ საკითხზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პრაქტიკოსი ქცევითი თერაპევტი, სუპერვაიზერი, ფსიქოლოგიის მაგისტრი მაკო გაგნიძე.

- როდესაც ბავშვი გამუდმებით უხეშობს, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

ზოგადად ქცევა არის ინდივიდის მიზანმიმართულად განხორციელებული აქტივობა, რომელსაც გააჩნია მიზანი და ფუნქცია. როდესაც პრობლემურ ქცევასთან გვაქვს საქმე, ამ შემთხვევაში, ბავშვის გამუდმებულ უხეშობასთან და ხშირად მეორდება შემანარჩუნებელი შედეგი, ანუ განმტკიცება, გამორიცხულია ამ ქცევას არ ჰქონდეს წინაპირობა. ქცევათმეცნიერება (ბიჰევიორიზმი) ყველაზე ეფექტურად გვეხმარება ქცევის მართვაში, ხოლო ქცევის მომავალში გამოვლენას და დასწავლას განაპირობებს შედეგები, რომლებიც მოსდევს მას. ანუ შედეგი, რომელიც იწვევს ქცევის გამოვლენის ზრდას. თუკი ბავშვი უხეშობით, ფიზიკური აგრესიით, ყვირილით არასასურველი ქცევით აღწევს სასურველს მაგალითად:

  1. სასიამოვნო სტიმულის მიღება - მაღაზიაში უნდოდა კანფეტი, არ ყიდულობდნენ, მან იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: მიიღო სასურველი და უყიდეს;
  2. არასასიამოვნოს თავიდან არიდება - არ უნდა დაყრილი სათამაშოების ალაგება. იყვირა/იუხეშა/იბილწსიტყვავა: დავალება არ შეასრულა, ოღონდ დამშვიდებულიყო და ამ დავალების შესრულება აღარ მოსთხოვეს.

შესაძლოა და ხშირია ეს იყოს ყურადღების მიღებისთვის გამოვლენილი ქცევა ან სხვისი ყურადღების თავიდან აცილებისთვის. იმისათვის, რომ გავიგოთ ქცევის ფუნქცია და შედეგის მასზე ზემოქმედება, სპეციალისტები პრობლემური ქცევის დროს ვაგროვებთ და მშობელსაც ვთხოვთ ABC (Antecedent-Behavior-Consequence - წინაპირობა, ქცევა, შედეგი) მონაცემების შეგროვებას და შემდგომ ამ მონცემების ნიადაგზე გარკვეული სტრატეგიების დასახვას.

ქცევას თუ არ ექნება ის შედეგი, რისთვისაც ხორციელდება, ადრე თუ გვიან ჩაქრება და საბოლოოდ გაქრება. შესაძლოა, გარკვეული პერიოდი ქცევისაფეთქება გამოიწვიოს, მაგრამ საბოლოოდ, მაინც გაქრება. თუმცა, უნდა გავითვალისწინოთ ინდივიდუალიზმი, რომელიც ასევე გააჩნია ქცევას. ძველი და ჩვევაში გადასული ქცევის გაქრობა რთულია, ახლის გაცილებით მარტივი. შესაბამისად, მშობელი უნდა ეცადოს გაარკვიოს რა არის წინაპირობა აღნიშნული ქცევების და რა მოყვება, რა ინარჩუნებს მათ. თუკი თავად ვერ ახერხებს და უჭირს გამკლავება, მაშინ უნდა მიმართოს სპეციალისტს. მოდით, კიდევ ერთხელ ჩამოვთვალოთ რა შეიძლება იყოს აღნიშნული ქცევის განხორციელების მიზეზები: 

1. სასურველის მიღება;

2. იმპულსურობა;

3. ყურადღების მიპყრობა;

4. არახელსაყრელი გარემო;

5. იმიტირება (მიბაძვა) ოჯახის წევრის, მულტფილმის გმირის და ა.შ.;

6. თავდაცვა;

7. უნარების ნაკლებობა ( არ იცის როგორ მოითხოვოს რაიმე ან ლექსიკური მარაგი არ აქვს);

8. სტრესი (ოჯახის სირთულეები);

9. ემოციური ფონი (იმედგაცრუება, ყურადღების ნაკლებობა);

10. ფიზიოლოგიური მდგომარეობა, რუტინის დარღვევა, უძილობა, შიმშილი.

- რა რეაქცია უნდა ჰქონდეს მშობელს, როცა ბავშვი ურტყამს ან არასასიამოვნო სიტყვებს ეუბნება?

- იმ მომენტში არ ამახვილებთ ყურადღებას, არ ეჩხუბებით, არ ავლენთ საპასუხო აგრესიას, არ იცინით, არ ახალისებთ. როდესაც ქცევის გამოვლენა დასრულდება, ვასწავლით გამოხატვის სწორ ფორმას (სასურველის მოთხოვნის, არასასურველის თავიდან არიდების და ა.შ). ეს იმ შემთხვევაში თუკი ბავშვს მიმართული მეტყველება ესმის და თუ არა, მაშინ სხვა სტრატეგიების გამოყენება შეგვიძლია, მაგალითად, ალტერნატიული კომუნიკაცია, ჟესტით მოთხოვნა და ა.შ

- რამდენად ეფექტურია, რომ ასეთ დავაიგნოროთ?

რაც შეეხება იგნორს, აღნიშნული სტრატეგია ქცევის გამოყენებით ანალიზში ნამდვილად არსებობს და ჰქვია დაგეგმილი იგნორი, თუმცა, ეს ძალიან დიდი სიფრთხილით უნდა გამოვიყენოთ და მხოლოდ გარკვეულ სიტუაციებში, ისიც სპეციალისტთან შეთანხმებით. უნდა აღვნიშნოთ, რომ ამ დროს ვაიგნორებთ ინდივიდის ქცევას და არა თავად ინდივიდს.

როცა ბავშვი ხდება აგრესიული, ვიწყებთ ძიებას, გვიჩნდება კითხვას რატომ? მშობელმა ყველა გარემოში უნდა გააანალიზოს აღნიშნული ქცევა და თუ ვერ იგებს მიზეზს, მიმართოს სპეცილისტს. მნიშვნელოვანია ერთი აღზრდის სტილი ოჯახში, არასწორია, როდესაც ოჯახის ერთი ან რამოდენიმე წევრი რაღაცას უკრძალავს და სხვები ნებას რთავენ.

- მშობლის მხრიდან, რა სახის კომუნიკაციამ შეიძლება გაამწვავოს მდგომარეობა?

მშობლის მხრიდან აგრესიაზე აგრესიით პასუხმა ერთმნიშვნელოვნად შესაძლოა გაამწვავოს მდგომარეობა.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

10 დაავადება ბავშვებში, რომელთა პრევენცია ხელების დაბანით არის შესაძლებელი

10 დაავადება ბავშვებში, რომელთა პრევენცია ხელების დაბანით არის შესაძლებელი

ხელების დაბანით ბავშვებში გავრცელებული ბევრი დაავადების თავიდან აცილება შეიძლება. ჩვენს სტატიაში გაგაცნობთ 10 დაავადებას, რომელთა პრევენციის ერთ-ერთი საუკეთესო გზა ხელების რეგულარულად დაბანაა.

1. კონიუნქტივიტი

კონიუნქტივიტი თვალის შემაერთებელი გარსის ანთებაა. მისი გამომწვევი მიზეზი შეიძლება იყოს ან არ იყოს ინფექციური ხასიათის. გამომწვევი, შესაძლოა, აღმოჩნდეს ალერგია, ქიმიკატები. მისი გამოვლინებები დაავადების ტიპის მიხედვით განსხვავებულია. ამერიკის დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრის რეკომენდაციების თანახმად, ხელების სათანადო დაბანა საუკეთესო საშუალებაა კონიუნქტივიტის გამომწვევი მიკრობების გავრცელების შესამცირებლად.

2. ჩუტყვავილა

ჩუტყვავილა გავრცელებული ბავშვთა ინფექციაა, რომელიც გამოწვეულია ვარიცელა-ზოსტერის ვირუსით. ის უფრო ხშირია ბავშვებში, ვიდრე მოზრდილებში და მისი მიმდინარეობა, როგორც წესი, მსუბუქია, თუმცა ზრდასრულებში ახასიათებს რთული მიმდინარეობაც. ვირუსის გადაცემა ხდება ადამიანებს შორის პირდაპირი კონტაქტით, რის გამოც, დაბინძურებული ხელები მისი გადაცემის რისკს ზრდის.

3. სალმონელოზი

სალმონელოზი გასტროენტერიტის სახეობაა. სიმპტომატიკა სალმონელას ჯგუფის ბაქტერიებით დაბინძურებული საკვების ან წყლის მიღებიდან 6-დან 48 საათამდე გამოვლინდება. შესაძლოა, იყოს ღებინება, დიარეა, გულისრევა, მუცლის ტკივილი, თავის ტკივილი, კუნთების ტკივილი.

4. ლამბლიოზი

ლამბლიოზი წვრილი ნაწლავის ინფექციაა, რომელიც ლამბლიას ოჯახის პარაზიტებით არის გამოწვეული. ის ვლინდება წყლიანი დიარეით, გულისრევით, ღებინებით, მუცლის ტკივილითა და მეტეორიზმით. პარაზიტებით დაბინძურებული წყლის მიღება ან კონტაქტი ადამიანთან, რომელსაც დაბინძურებული ხელები აქვს, დაავადების გადაცემას უწყობს ხელს, რის გამოც ხელების ჰიგიენას მისი პრევენციის მიზნით უდიდესი მნიშვნელობა აქვს.

5. კანის ინფექციები

იმპეტიგო კანის ძალიან გავრცელებული ბაქტერიული ინფექციაა ბავშვებში. მისი გამომწვევი ბაქტერიების გადაცემა სხვა ადამიანთან პირდაპირი კონტაქტით ხდება.

6. პნევმონია

რესპირატორული ინფექციები, მათ შორის პნევმონია, 5 წლამდე ასაკის ბავშვების გარდაცვალების ერთ-ერთი მთავარი გამომწვევი მიზეზია. არსებობს მტკიცებულებები, რომელიც მიუთითებს, რომ ხელების საპნით დაბანა პნევმონიის პრევენციის ეფექტიანი მეთოდია.

7. გრიპი

გრიპი და გაციება ბავშვებში ძალიან გავრცელებული მდგომარეობებია. მისი თავიდან არიდების მიზნით, სასურველია, ადამიანმა ხელები 20 წამის განმავლობაში საგულდაგულოდ დაიბანოს საპნით. აუცილებელია კანისა და ფრთხილების სრულფასოვნად დაბანა.

8. ზედა სასუნთქი გზების დაავადებები

კვლევის შედეგებით დგინდება, რომ ხელების დაბანას შეუძლია შეამციროს ზედა სასუნთქი გზების დაავადებების რისკი. რესპირატორული პათოგენების ხელებიდან მოცილება ბავშვებს მსგავსი ტიპის დაავადებებისგან იცავს.

9. ხელის, ფეხისა და პირის დაავადება

ხელის, ფეხისა და პირის დაავადება კოქსაკის ოჯახის ვირუსით არის გამოწვეული. ინფიცირებული ბავშვები განსაკუთრებით გადამდები არიან დაავადების პირველ კვირას, რის გამოც, ამ პერიოდში უმჯობესია, მათი იზოლაცია სახლის პირობებში.

10. როტავირუსი

როტავირუსი ვრცელდება ფეკალურ-ორალური გზით, დაბინძურებულ საგნებთან კონტაქტით, ასევე ჰაერწვეთოვანი გზითაც, როდესაც ინფიცირებული ნერწყვი გამოიყოფა ხველებისა და ცემინების გზით. როტავირუსის თავიდან აცილებისთვის ხელების ხშირი დაბანა ერთ-ერთი საუკეთესო გზაა.

წყარო: ​Youaremom.com

წაიკითხეთ სრულად