Baby Bag

​რატომ ეშინიათ ბავშვებს სიბნელის? - რეკომენდაციები ბავშვთა და მოზარდთა ფსიქოლოგისგან

​რატომ ეშინიათ ბავშვებს სიბნელის? - რეკომენდაციები ბავშვთა და მოზარდთა ფსიქოლოგისგან

რატომ ეშინიათ ბავშვებს სიბნელის და როგორ დავეხმაროთ მათ? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ბავშვთა და მოზარდთა ფსიქოლოგი მარიამ შოვნაძე ესაუბრა.

რატომ ეშინიათ ბავშვებს სიბნელის?

შიში ისეთივე მნიშვნელოვანი ემოციაა, როგორც სიხარული, ბრაზი და ა.შ. ხშირად სამუშაო პროცესში ვხვდები დამოკიდებულებას, რომ შიში ცუდი ემოციაა და სირცხვილთანაც აკავშირებენ. ზოგადად, ემოციებთან და მათ შორის, შიშთანაც, არასწორი შეფასებაა - ცუდი ან კარგი. სინამდვილეში შიშს დიდი როლი აქვს ადამიანის ცხოვრებაში, გვიცავს აღქმული საფრთხეებისგან.

შიშს ყველა ბავშვი გრძნობს ბავშვობაში, ეს ბუნებრივი და ნორმალურია. ჩვეულებრივ, პირველად 3-დან 6 წლამდე ასაკში ჩნდება. ამ ასაკში ბავშვებს უჭირთ გამიჯნონ ფანტაზია და რეალობა, ამიტომ საწოლის ქვეშ ან კარადაში შესაძლოა წარმოიდგინონ სხვადასხვა პერსონაჟი.

- თუ პრობლემას ყურადღებას არ მივაქცევთ, შესაძლებელია თუ არა მომავალში გართულდეს?

ისეთი ფრაზები, როგორიც არის „არაფერია საშიში”, „ნუ გეშინია”, „ამხელა ბიჭს/გოგოს როგორ გეშინია, სირცხვილია” - დაუშვებელია. ბავშვის ემოციის იგნორით, გაბრაზებით, შერცხვენით ან გაუფასურებით, მას ვერ ვეხმარებით, პირიქით, უკიდურესი შედეგები შეიძლება მივიღოთ.

- როგორ დავეხმაროთ და ავუხსნათ პატარას, რომ არაფერია საშიში?

სიბნელის შიში არ არის მხოლოდ და მხოლოდ სიბნელის შიში. ეს შიში გულისხმობს სიბნელეში რაიმე საფრთხის არსებობის და მისი ვერ დანახვის შიშს. აქედან გამომდინარე, ფანტაზიის დახმარებით ბავშვისთვის ჩრდილი ბნელ კუთხეში შეიძლება მონსტრად გადაიქცეს. მაშინ, როდესაც ბავშვს აქვს ძლიერი შიში, რომ საწოლის ქვეშ მონსტრია და ჩვენ ვუხსნით რომ საწოლის ქვეშ საფრთხე არ არის, მაგრამ მას ისევ ეშინია, ამ დროს, შესაძლოა მშობელი გაღიზიანდეს, გაბრაზდეს ან საკუთარი თავი დაადანაშაულოს რომ საკმარისად კარგად ვერ უხსნის. მნიშვნელოვანია, გავიხსენოთ ასაკობრივი თავისებურება, ბავშვს აღნიშნულ ასაკში უჭირს ფანტაზიის და რეალობის გამიჯვნა, აქედან გამომდინარე, შესაძლოა თქვენ გისმენდეთ, მაგრამ ამან გავლენა არ იქონიოს და კიდევ უფრო მეტად დატვირთოს ბავშვის ემოციური მდგომარეობა.

- რა გზები არსებობს შიშის დასაძლევად?

რეკომენდაციები:

- მნიშვნელოვანია, ამოვიცნოთ და ვაღიაროთ ბავშვის შიში, ვალიდურად მივიღოთ და არავითარ შემთხვევაში არ გავაუფასუროთ. ასევე, არ არის რეკომენდებული ისეთი სქემების მიწოდება, როგორიც არის „კარგ ბავშვებს არ ეშინიათ”, „კარგ ბავშვებთან მონსტრები არ მოდიან”.

როგორც აღვნიშვნე, მნიშვნელოვანია ვალიდაცია მივცეთ ბავშვს, ვაგრძნობინოთ თანაგანცდა, რომ მარტო არ არის ამ შიშთან და გვსურს მისი დახმარება. თუ ჩვენ ვალიდურად მივიღებთ მის შიშს, დავეხმარებით ამ შიშის გამოკვლევაში და შესწავლაში, ბავშვი მნიშვნელოვან გამოცდილებას მიიღებს და აუცილებლად გაუმკლავდება.

თუ ბავშვს ეშინია ბნელ ოთახში მარტო დარჩენის და დაძინების, ამ შემთხვევაში, შეგვიძლია ხშირად გავატაროთ დრო ერთად ბნელ ოთახში. მაგალითად, ჩაბნელებულ ოთახში მოვაწყოთ ფანრებით განძის ძიება ან კედელზე ჩრდილებით ვითამაშოთ. რაც უფრო მეტ დროს გავატარებთ მხიარულად სიბნელეში, ბავშვი უფრო უსაფრთხოდ იგრძნობს თავს და ისწავლის როგორ გამოიკვლიოს შიში, არსებული გარემო. ასევე, შესაძლოა დაეხმაროს ძილის მეგობარი, სათამაშო, რომელიც თავს უსაფრთხოდ აგრძნობინებს.

შეგვიძლია ძილის წინა რიტუალის შემდეგ ერთად ფანრით გამოვიკვლიოთ ოთახის კუთხეები, საწოლის ქვეშ არსებული სივრცე და ეს ფანარიც დავუტოვოთ ბავშვს, რათა საჭიროების შემთხვევაში მარტომაც გააგრძელოს გამოკვლევა.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

„აზრი ბავშვს იცავს: როდესაც წარმოვიდგენ, რომ ბავშვს არაფერი ცუდი არ დაემართება, მას მართლა არ დაემართება ცუდი,“ - შალვა ამონაშვილი

„აზრი ბავშვს იცავს: როდესაც წარმოვიდგენ, რომ ბავშვს არაფერი ცუდი არ დაემართება, მას მართლა არ დაემართება ცუდი,“ - შალვა ამონაშვილი

აკადემიკოსმა შალვა ამონაშვილმა მშობლის მხრიდან ბავშვის დაშინების მავნე ჩვევაზე ისაუბრა:

„ბავშვს აქვს ინტუიციური დაცვა. იმანაც იცის, სად არ უნდა წავიდეს, რა არ უნდა აიღოს. როდესაც გვინდა, რომ ბავშვმა ასანთი არ აიღოს ხელში, ვეუბნებით: „ოპ-ოპ, არ შეიძლება!“ ჯერ ერთი არ უნდა დაგვედო იქ, სადაც ხელი მიუწვდებოდა. თუ მაინც ხელი მიუწვდა, კი არ უნდა დააშინო. ან დანა თუ აიღო, უნდა მიხვიდე, წყნარად აიღო და უთხრა: „აი, უყურე ეს დანა რას შვრება, ამას ჭრის. უყურე როგორი წვერი აქვს.“ კი არ უნდა ატკინო ბავშვს, მაგრამ უნდა აგრძნობინო. გათავდა, ბავშვმა გამოცდილება მიიღო, იმის მაგივრად, რომ ეშინოდეს იმის.“

შალვა ამონაშვილის თქმით, ბავშვებს რაც შეიძლება ბევრი გამოცდილება უნდა მივცეთ:

„რაც ბევრს მივცემთ ბავშვებს ამისთანა გამოცდილებას, გვერდით ვეყოლებით, მით უკეთესი. ​ის კი არა: „არ ჩავარდე, ორმოა.“ მიდი და ან ერთად ჩახტით, ან უჩვენე, რატომ არ შეიძლება იქ ჩახტომა, რა შეიძლება მოუვიდეს ან ფეხს, ან ხელს. ეს ცოდნა და გამოცდილება ბავშვის მასწავლებელი ხდება. ჩემი თან დევნა ბავშვს აღარ სჭირდება.“

„დედა ბავშვს თან სდევს, როდესაც ეშინია, ვაითუ რაღაც მოხდეს. რა სჯობს, რომ დედამ გააკეთოს? თუ ბავშვი მისგან შორს არის, იფიქროს, რომ არაფერიც არ მოხდება. აზრი ბავშვს იცავს. მე როდესაც წარმოვიდგენ, რომ ბავშვს არაფერი ცუდი არ დაემართება, მას მართლა არ დაემართება ცუდი. თუ ცუდ წარმოდგენებს გავიჩენ, ეს მოხდება. ახალგაზრდა დედას ვურჩევ, რომ ბავშვზე იმედიანად იფიქროს და მას კარგი შეემთხვევა. ბავშვი კი არ უნდა დავაშინოთ, უნდა გავათამამოთ. თამამი შვილები გვინდა ჩვენ და არა დაშინებული შვილები,“ - აღნიშნა შალვა ამონაშვილმა.

წყარო:​ „ამონაშვილის აკადემია“

წაიკითხეთ სრულად