Baby Bag

​რატომ ეშინიათ ბავშვებს სიბნელის? - რეკომენდაციები ბავშვთა და მოზარდთა ფსიქოლოგისგან

​რატომ ეშინიათ ბავშვებს სიბნელის? - რეკომენდაციები ბავშვთა და მოზარდთა ფსიქოლოგისგან

რატომ ეშინიათ ბავშვებს სიბნელის და როგორ დავეხმაროთ მათ? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ბავშვთა და მოზარდთა ფსიქოლოგი მარიამ შოვნაძე ესაუბრა.

რატომ ეშინიათ ბავშვებს სიბნელის?

შიში ისეთივე მნიშვნელოვანი ემოციაა, როგორც სიხარული, ბრაზი და ა.შ. ხშირად სამუშაო პროცესში ვხვდები დამოკიდებულებას, რომ შიში ცუდი ემოციაა და სირცხვილთანაც აკავშირებენ. ზოგადად, ემოციებთან და მათ შორის, შიშთანაც, არასწორი შეფასებაა - ცუდი ან კარგი. სინამდვილეში შიშს დიდი როლი აქვს ადამიანის ცხოვრებაში, გვიცავს აღქმული საფრთხეებისგან.

შიშს ყველა ბავშვი გრძნობს ბავშვობაში, ეს ბუნებრივი და ნორმალურია. ჩვეულებრივ, პირველად 3-დან 6 წლამდე ასაკში ჩნდება. ამ ასაკში ბავშვებს უჭირთ გამიჯნონ ფანტაზია და რეალობა, ამიტომ საწოლის ქვეშ ან კარადაში შესაძლოა წარმოიდგინონ სხვადასხვა პერსონაჟი.

- თუ პრობლემას ყურადღებას არ მივაქცევთ, შესაძლებელია თუ არა მომავალში გართულდეს?

ისეთი ფრაზები, როგორიც არის „არაფერია საშიში”, „ნუ გეშინია”, „ამხელა ბიჭს/გოგოს როგორ გეშინია, სირცხვილია” - დაუშვებელია. ბავშვის ემოციის იგნორით, გაბრაზებით, შერცხვენით ან გაუფასურებით, მას ვერ ვეხმარებით, პირიქით, უკიდურესი შედეგები შეიძლება მივიღოთ.

- როგორ დავეხმაროთ და ავუხსნათ პატარას, რომ არაფერია საშიში?

სიბნელის შიში არ არის მხოლოდ და მხოლოდ სიბნელის შიში. ეს შიში გულისხმობს სიბნელეში რაიმე საფრთხის არსებობის და მისი ვერ დანახვის შიშს. აქედან გამომდინარე, ფანტაზიის დახმარებით ბავშვისთვის ჩრდილი ბნელ კუთხეში შეიძლება მონსტრად გადაიქცეს. მაშინ, როდესაც ბავშვს აქვს ძლიერი შიში, რომ საწოლის ქვეშ მონსტრია და ჩვენ ვუხსნით რომ საწოლის ქვეშ საფრთხე არ არის, მაგრამ მას ისევ ეშინია, ამ დროს, შესაძლოა მშობელი გაღიზიანდეს, გაბრაზდეს ან საკუთარი თავი დაადანაშაულოს რომ საკმარისად კარგად ვერ უხსნის. მნიშვნელოვანია, გავიხსენოთ ასაკობრივი თავისებურება, ბავშვს აღნიშნულ ასაკში უჭირს ფანტაზიის და რეალობის გამიჯვნა, აქედან გამომდინარე, შესაძლოა თქვენ გისმენდეთ, მაგრამ ამან გავლენა არ იქონიოს და კიდევ უფრო მეტად დატვირთოს ბავშვის ემოციური მდგომარეობა.

- რა გზები არსებობს შიშის დასაძლევად?

რეკომენდაციები:

- მნიშვნელოვანია, ამოვიცნოთ და ვაღიაროთ ბავშვის შიში, ვალიდურად მივიღოთ და არავითარ შემთხვევაში არ გავაუფასუროთ. ასევე, არ არის რეკომენდებული ისეთი სქემების მიწოდება, როგორიც არის „კარგ ბავშვებს არ ეშინიათ”, „კარგ ბავშვებთან მონსტრები არ მოდიან”.

როგორც აღვნიშვნე, მნიშვნელოვანია ვალიდაცია მივცეთ ბავშვს, ვაგრძნობინოთ თანაგანცდა, რომ მარტო არ არის ამ შიშთან და გვსურს მისი დახმარება. თუ ჩვენ ვალიდურად მივიღებთ მის შიშს, დავეხმარებით ამ შიშის გამოკვლევაში და შესწავლაში, ბავშვი მნიშვნელოვან გამოცდილებას მიიღებს და აუცილებლად გაუმკლავდება.

თუ ბავშვს ეშინია ბნელ ოთახში მარტო დარჩენის და დაძინების, ამ შემთხვევაში, შეგვიძლია ხშირად გავატაროთ დრო ერთად ბნელ ოთახში. მაგალითად, ჩაბნელებულ ოთახში მოვაწყოთ ფანრებით განძის ძიება ან კედელზე ჩრდილებით ვითამაშოთ. რაც უფრო მეტ დროს გავატარებთ მხიარულად სიბნელეში, ბავშვი უფრო უსაფრთხოდ იგრძნობს თავს და ისწავლის როგორ გამოიკვლიოს შიში, არსებული გარემო. ასევე, შესაძლოა დაეხმაროს ძილის მეგობარი, სათამაშო, რომელიც თავს უსაფრთხოდ აგრძნობინებს.

შეგვიძლია ძილის წინა რიტუალის შემდეგ ერთად ფანრით გამოვიკვლიოთ ოთახის კუთხეები, საწოლის ქვეშ არსებული სივრცე და ეს ფანარიც დავუტოვოთ ბავშვს, რათა საჭიროების შემთხვევაში მარტომაც გააგრძელოს გამოკვლევა.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ბავშვებში არ უნდა დომინირებდეს „მე მინდა,“ მათ უნდა ისწავლონ პატივისცემა და სიმდაბლე,“ - დეკანოზი თეოდორე გიგნაძე

„ბავშვებში არ უნდა დომინირებდეს „მე მინდა,“  მათ უნდა ისწავლონ პატივისცემა და სიმდაბლე,“ - დეკანოზი თეოდორე გიგნაძე

დეკანოზი თეოდორე გიგნაძე შვილის სწორად აღზრდის შესახებ საუბრობს და აღნიშნავს, რომ მშობლებს მართლმადიდებლური აღზრდა ხშირად არასწორად ესმით:

„ჩვენ ძალიან ხშირად გვგონია, რომ შვილის მართლმადიდებლურად აღზრდა ნიშნავს, რომ ბავშვს ლოცვები დააზეპირებინო, ამარხულო, ტაძარში მიიყვანო. ბავშვი ამ დროს ტირის, ჩვენ ვეუბნებით: „იყავი, გაუძელი!“ მართლმადიდებლური აღზრდა ნიშნავს შემდეგ რამეს: ოჯახში უნდა იგრძნობოდეს, რომ იქ არის ღმერთი. ბავშვი ამას ინტუიციურად გრძნობს და ხედავს. ამის დასტური, უპირველეს ყოვლისა, არიან მშობლები, როგორც მაგალითი. ნათელი ოჯახისთვის იყავი ჯერ, შენი შვილებისთვის იყავი. ძალიან მნიშვნელოვანია ქრისტიანული ზნეობა.“

მამა თეოდორე გიგნაძეს საინტერესო მაგალითი მოჰყავს იმის დემონსტრირებისთვის, თუ როგორ არ უნდა მოიქცნენ მშობლები, რათა ბავშვი არ გაირყვნას:

„მაგ. სუფრასთან სხედან მამა, დედა, ბავშვები და ბებია. წარმოვიდგინოთ, რომ სუფრაზე დადეს დაჭრილი ქათამი. ბებიამ ამ დროს აიღო ქათმის საუკეთესო ნაჭრები და ბავშვებს დაულაგა. ეს არის ბავშვების გარყვნა. ჩემი ბავშვობიდან ბევრი არაფერი მახსოვს, მაგრამ მახსენდება, ბებია რამეს რომ დაგვიდებდა, მამა დაუცაცხანებდა და კარგ ნაჭერს გვერდით გადადებდა. ყველაფერი საუკეთესო ბავშვისთვის გვინდა, აბა ვისთვის გვინდა, მაგრამ ეს ისე უნდა გაკეთდეს, რომ ბავშვმა ვერ დაინახოს. ის ვერ უნდა მიხვდეს, რომ ყველაზე საუკეთესო ნაჭერი მას დაუდეს. ეს არ უნდა იცოდეს ბავშვმა. მეტსაც გეტყვით, საუკეთესო ნაჭერი უნდა დაუდონ მამას. რატომ მამას? იმიტომ, რომ მამა ოჯახის მარჩენალია, ის ზნეობრივი მაგალითია. საუკეთესო ნაჭერი უნდა დაუდონ დედას, რომ ბავშვებმა ისწავლონ პატივისცემა, სიმდაბლე. დამერწმუნეთ, თეძოსა და ბარკალზე მნიშვნელოვანი სიმდაბლის სწავლაა.“

„სინამდვილეში ყველაფერი საუკეთესო ბავშვებს უნდა მისცე, აბა ვის უნდა მისცე?! მე უბრალოდ მაგალითი მოვიყვანე, რომ ბავშვები არ გაიზარდონ ეგოისტებად. ბავშვებში არ უნდა დომინირებდეს: „მე მინდა!“ ბავშვთან იმპერატიული ტონით საუბრით, ბარბაროსული მეთოდებით, პიროვნული თავისუფლების შელახვით არაფერი გამოვა. შენ ასე ცოტა ხნით დაიმორჩილებ ბავშვს, მაგრამ ის გაიზრდება, ხელს აგიქნევს და კარგად იყავიო, გეტყვის. მთავარია მაგალითი, ზნეობრივი მაგალითი,“ - აცხადებს მამა თეოდორე გიგნაძე.

​წყარო


წაიკითხეთ სრულად