Baby Bag

ბავშვებსა და თინეიჯერებში სოციალური უნარების განვითარების 10 საუკეთესო გზა

ბავშვებსა და თინეიჯერებში სოციალური უნარების განვითარების 10 საუკეთესო გზა
თანამედროვე სამყაროში ბავშვებსა და თინეიჯერებს ბევრი ისეთი დაბრკოლების გადალახვა უწევთ, რომელთა შესახებ წინა თაობებმა ცოტა რამ თუ ​იციან. სოციალური მედიისა და ტექნოლოგიების წამყვანი როლი სოციალურ ურთიერთქმედებათა ახალ მოდელს ქმნის, რომლის შესახებ ნათელი წარმოდგენის შექმნა აუცილებელია.

ბავშვებისა და თინეიჯერების გარემოცვაში თუ მოხვდებით, ხშირად გაიგონებთ მსგავს ფრაზას: „ტელეფონზე საუბარი საშინელებაა. ამას უკვე აღარავინ აკეთებს.“ არცთუ იშვიათია შემდეგი სახის საუბრებიც: „ხალხი ჩემზე ისეთი წარმოდგენისაა, რომ ამის შესახებ საუბარი არც მსურს.“ ბავშვების მხრიდან მსგავსი მოსაზრებების მოსმენის შემდეგ ერთი მთავარი კითხვა ჩნდება: როგორ უნდა მოვახერხოთ ჩვენ: პედაგოგებმა, მშობლებმა და ფსიქოლოგებმა მოზარდებში ადეკვატური სოციალური უნარების განვითარება, რათა მათ ღია და გახსნილი ურთიერთობების დამყარება თავისუფლად შეძლონ? აღნიშნულ კითხვაზე პასუხის გაცემა მარტივი არ არის, თუმცა არსებობს რამდენიმე საინტერესო მეთოდი, რომლებიც ბავშვებსა და თინეიჯერებში ჯანსაღი სოციალური უნარ-ჩვევების განვითარებას მნიშვნელოვნად შეუწყობს ხელს.

ბავშვებში სოციალური უნარების განვითარების 5 საუკეთესო გზა

1. გაცნობითი ხასიათის როლურ თამაშებში მონაწილეობა

როგორ იწყებს ადამიანი ურთიერთობას უცხო პიროვნებასთან, რომლის შესახებ მან არაფერი იცის?! ეს ის საკითხია, რომლის შესახებ ბავშვები ძალიან ბევრს ფიქრობენ. მათ აიტერესებთ, თუ ვინ არის ადამიანი, რომელთანაც ჯერ არასდროს უსაუბრიათ, ეჭვობენ, აქვთ კი რაიმე საერთო სრულიად უცხო პიროვნებასთან და ფიქრობენ, როგორ უნდა დაიწყონ მასთან საუბარი. ბავშვების ცნობისმოყვარეობის დასაკმაყოფილებლად და მათი შიშების დასაძლევად, მშობელმა საკუთარ შვილთან როლური თამაშები უნდა წამოიწყოს, რომელშიც ბავშვი უცნობი ადამიანის როლს შეასრულებს, მშობელი კი საკუთარი შვილის როლში მოგვევლინება. მსგავსი თამაშებით ბავშვმა პასუხი უნდა მიიღოს ყველა კითხვაზე, რომელიც მას აწუხებს. მან უნდა ისწავლოს, თუ როგორ ჩაერთოს დაგვიანებით ისეთ თამაშში, რომელიც უკვე სხვებმა წამოიწყეს, როგორ დაპატიჟოს მეგობარი სათამაშოდ. ოჯახურ გარემოში სხვა და სხვა სოციალური სცენარის გათამაშება ბავშვს ახალი ურთიერთობების წამოწყების შიშის დამარცხებაში დაეხმარება.

2. თამაში - „ემოცითა გამოცნობა“

ცოცხალი ურთიერთობების ნაკლებობა ბავშვებს თანატოლების ემოციური განწყობების ამოცნობის უნარს უქვეითებს. ჩამოწერეთ ფურცლებზე სხვა და სხვა ემოციის აღმნიშვნელი სიტყვები. თითოეულმა თამაშის მონაწილემ ის ემოცია უნდა გამოხატოს, რომელიც მის კუთვნილ ფურცელზე წერია. მეტი გამოწვევისთვის, ემოციების გამოსახატად მხოლოდ სახის მიმიკების გამოყენებას ნუ დასჯერდებით. თამაშის დროს აქტიურად გამოიყენეთ სხეულის ენა. მაგ. გაბრაზების გამოსახატად ხელები გადააჯვარედინეთ და მკერდზე მჭიდროდ მიიკარით. მსგავსი თამაშები ბავშვებში აუცილებლად გააჩენს შემდეგი სახის კითხვებს: რა იწვევს ამა თუ იმ ემოციას ადამიანებში? როგორ უნდა ავიცილოთ თავიდან უარყოფითი ემოციები და ა.შ.

3. საუბრის ტონის შეხამება ემოციასთან

ემოციისა და საუბრის ტონის ურთიერთშეხამება სხვა და სხვა გზით შეიძლება, იქნება ეს შარადების გამოცნობა, როლური თამაში თუ ფილმების ერთად ყურება. ბავშვებთან ერთად ეკრანებს მიუსხედით და ადამიანის საუბრის ტონით მისი ემოციური მდგომარეობის გამოცნობა სცადეთ.

4. ვარჯიში რიგის დაცვაში

რიგის დაცვა და მოთმინების გამომუშავება ბავშვებისთვის რთულ ამოცანას წარმოადგენს. ეცადეთ ბავშვები ისეთ აქტივობებში ჩართოთ, რომლებიც მათგან მოთმინების გამოვლენას და რიგის დაცვას მოითხოვს. მაგ. ბავშვებთან ერთად გააფერადეთ ფურცელი ისე, რომ საერთო შრომაში ყველამ თავისი წვლილი შეიტანოს, ხატეთ მორიგეობით, ასწავლეთ ბავშვს, რომ მოთმინებით დაელოდოს თავის რიგს, სანამ სხვები მუშაობენ.

5. ბავშვის ინტერესების გათვალისწინება

ახალი სოციალური უნარების განვითარებისთვის ბავშვის ინტერესები და ჰობი გამოიყენეთ. თუ თქვენს შვილს ფეხბურთი იტაცებს, ესაუბრეთ გუნდური თამაშის მნიშვნელობაზე, ასწავლეთ, როგორ უნდა დაეხმაროს თანაგუნდელს, რომელიც კარგად ვერ თამაშობს.

თინეიჯერებში სოციალური უნარების განვითარების 5 საუკეთესო გზა

1. ქველმოქმედებაში ერთობლივი ჩართვა

ქველმოქმედებაში ერთობლივი ჩართვა თქვენ და თქვენს თინეიჯერ შვილებს საერთო ინტერესებს გაგიჩენთ. ისინი მეტად მოგენდობიან და თქვენს ქმედებებს მაგალითად გამოიყენებენ. საკუთარი ქცევით ეტიკეტის ისეთი სტანდარტი უნდა აჩვენოთ, რომელიც თქვენს შვილს არამხოლოდ თანატოლებთან, არამედ უფროსებთან ურთიერთობაშიც გამოადგება.

2. თამაში - „თქვი, რაც გსურს!“

აღნიშნული თამაშის პრინციპი შემდეგია: მონაწილეები კითხვებს გისვამენ, თქვენ კი ნებისმიერი თქვენთვის სასურველი გზით პასუხობთ. გულახდილობა და ემოციების ღიად გამოხატვა შვილებთან ურთიერთობის გაუმჯობესებაში დაგეხმარებათ. თამაშის დროს ნებისმიერ თემაზე საუბარი უნდა შეგეძლოთ. თუ კითხვა აღგაფრთოვანებთ, შეგიძლიათ სიხარული ხტუნვით ან ხმამაღალი შეძახილით გამოხატოთ.

3. როლური თამაში - „გასაუბრება“

მოზარდებს გასაუბრებები ძალიან აშინებთ. მათ არ იციან, როგორ მოიქცნენ, როდესაც სამსახურის შოვნას ცდილობენ და გასაუბრებაზე საკუთარი უნარების გამოვლენა სჭირდებათ. მათთან ერთად როლური თამაში წამოიწყეთ. მიაწოდეთ თქვენს თინეიჯერ შვილს დამსაქმებლის კითხვარი, თქვენ კი სამსახურის მაძიებლის როლი მოირგეთ. აღნიშნული სცენის გათამაშება მომავალ გასაუბრებებთან დაკავშირებით მას გარკვეულ წარმოდგენას შეუქმნის და უფრო თავდაჯერებულს გახდის.

4. საჭიროებების გამოვლენა წერის დახმარებით

იმის ნაცვლად, რომ თქვენს თინეიჯერ შვილს ყველა სურვილი აუსრულოთ, მას საკუთარ საჭიროებებში გარკვევა უნდა ასწავლოთ. სთხოვეთ თქვენს შვილს წერილობითი სახით გთხოვოთ დახმარება. წერა ჩვენი მოთხოვნებისა და პრობლემების სიღრმისეულ ანალიზში გვეხმარება. ამა თუ იმ პრობლემაზე გულახდილი წერილის დაწერა თქვენს შვილს საკუთარი სურვილების გაცნობიერებისკენ უბიძგებს.

5. თამაში - „უხერხული ვითარება“

ეს გასართობი და მხიარული თამაში სპეციალურად თინეიჯერებისთვის შეიქმნა. მონაწილეებმა უხერხული სიტუაციები უნდა გაითამაშონ და მათგან თავის დაღწევის გზები ეძებონ. აღნიშნული თამაში თინეიჯერებს ძალიან უყვართ და მისი დახმარებით სასარგებლო და საჭირო სოციალურ უნარებსაც ადვილად იძენენ.

ავტორი: ია ნაროუშვილი 

შეიძლება დაინტერესდეთ

მედიტაციური სავარჯიშოები გადაღლილი მშობლებისთვის

მედიტაციური სავარჯიშოები გადაღლილი მშობლებისთვის

მშობლობა საკმაოდ სტრესული საქმიანობაა, ამიტომ მნიშვნელოვანია იმ სტრატეგიების ცოდნა, რაც დაგვეხმარება რელაქსაციაში. სეირნობა და ვარჯიში საუკეთესო ვარიანტია, თუმცა სხვა გზაც არსებობს და ეს არის მედიტაცია: გონების დამშვიდება აწმყოს სრულად შესაგრძნობად. ეს გარკვეულ დროს და სიმშვიდეს მოითხოვს თქვენგან, მაგრამ შედეგი ნამდვილად აქვს. გთავაზობთ 2 მარტივ სტრატეგიას, ყოველდღიურად გამოსაყენებელს.

ტექნიკა #1: ფოკუსირდით თქვენს სუნთქვაზე

არსებობს ბევრი სუნთქვითი ტექნიკა, რასაც ნახავთ კიდევც ინტერნეტში და გირჩევთ აუცილებლად წაიკითხოთ დეტალურად მისი აუცილებლობის შესახებ. ჩემს მიერ შემოთავაზებული ტექნიკის გამოყენება შეგიძლიათ როგორც თვალდახუჭულებს, ისე პირიქით. ისუნთქეთ ცხვირით, ფოკუსირდით მთლიანად სუნთქვაზე ისე, თითქოს პირველად აკეთებდეთ ამას. დეტალურად დააკვირდით შეგრძნებებს, შეამჩნიეთ როგორ შედის და გამოდის ჰაერი ნესტოებიდან, თქვენი მხრების ნაზ მოძრაობას, ასევე გულმკერდის მოძრაობას შიგნით და გარეთ, მუცლის მოძრაობას შიგნით და გარეთ. გთავაზობთ ლინკებს, სადაც ვიზუალურად კარგად არის ნაჩვენები ეს ტექნიკები.

https://www.youtube.com/watch?v=lPJAtHWq08

https://www.youtube.com/watch?v=Wemm-i6XHr8

ტექნიკა #2 შეგრძნებებზე დეტალური დაკვირვება

დააკვირდით ყველა ფიზიკურ შეგრძნებას, რასაც ამ მომენტში განიცდით, შემდეგ გაიჭიმეთ და ნელა მიაწექით ფეხებით იატაკს, შესაძლოა თქვენ იგრძნოთ სადმე დაჭიმულობა ან ტკივილი, შეამჩნიეთ დადაარქვით ამ შეგრძნებებს სახელი ყოველგვარი განსჯისა და კრიტიკის გარეშე,მაგალითად, გამოთქვით: „მე ვგრძნობ ზეწოლას მხრებზე“ და არა „მე ზეწოლას ვგრძნობ მხრებზე, ეს იმის ბრალია, რომ ბევრს ვმუშაობ“ დაინტერესდით იმით, რასაც ხედავთ ამ წამს, რაც გესმით,ნუ მოახდენთ იდენტიფიკაციას თუ რისი ხმა შეიძება იყოს ეს, უბრალოდ უსმინეთ ყურადღებით, შეიგრძენით გემოები, სურნელი და აღიქვით რასაც ეხებით, ამ სავარჯიშოს გაკეთება შეგიძლიათ ნებისმიერ დროსა და ადგილას, დაახლოებით 30 წამის განმავლობაში.

რეალობაა, ის რომ მშობლები ხშირად ვარდებიან ისეთ სიტუაციებში, როცა არ შესწევთ უნარი გაუმკლავდნენსტრესს, სიბრაზეს, გადაღლილობას, კარგავენ თავდაჯერებულობასა და საკუთარი თავისადმი რწმენას.

ჩვენი ფიქრები აშენებენ ჩვენსავე შეგრძნებებს, რომლებიც გვეხმარებიან საკუთარი ცხოვრების „აწყობაში“. საკუთარი ფიქრების გაგება და მართვა აუცილებელი პროცესია და ასევე იმის სწავლა, თუ როგორ მივმართოთ ჩვენი ემოციები იქეთკენ, რომ საბოლოოდ შევქმნათ ის, რაც გვჭირდება სრულფასოვანი ცხოვრებისთვის.

ფსიქოლოგები გვირჩევენ, რომ მშობლებმა უნდა გავაანალიზოთ ის ფაქტი, რომ ჩვენ შეიძლება ვერ ვაკონტროლებდეთ იმას, თუ რა ხდება ჩვენს ცხოვრებაში, მაგრამ ჩვენ გვაქვს კონტროლი იმაზე, თუ როგორია ჩვენი ფიქრები, რა მნიშვნელობას ვანიჭებთ და როგორ ვრეაგირებთ მათზე.

შესაძლოა ირგვლივ არსებული გარემოებები ჩვენს კონტროლის გარეთ აღმოჩნდეს, ამიტომ აუცილებელია ვფოკუსირდეთ საკუთარ ფიქრებზე და მიზანმიმართულად „ვავარჯიშოთ“ ისინი, რაც სწორედ მედიტაციით მიიღწევა, მისი ნაწილია მანტრაც, რომლის მიხედვითაც ბგერით-რეზონანსული ჟღერადობა და სიტყვები მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს როგორც აზროვნებაზე, ასევე გარე ობიექტებზე. ეს არის სუფთა ენერგია ცნობიერებაში. მანტრის ბევრჯერ გამეორება ავლენს ძალას და ენერგია უერთდება თქვენს ზრახვებს. ასე რომ, თქვენ შეგიძლიათ შეცვალოთ ცხოვრება უკეთესობისაკენ.

მე გიზიარებთ რამდენიმე მანტრას, რომელიც ყველა მშობელს გამოადგება. ჩაიწერეთ ისინი დღიურში ან ტელეფონში, სადაც ასევე შეგიძლიათ დააყენოთ „რიმაინდერი“, რომელიც შეგახსენებთ ყოველდღიურად თითო ფრაზას. წაიკითხეთ ისინი ჩუმად დაშემდეგ წარმოთქვით ხმამაღლა. რაც მეტს ივარჯიშებთ და გაიმეორებთ მით უკეთესი იქნება თქვენთვის.

  1. დღევანდელი დღე იქნება ჩემთვის უკეთესი

გუშინდელი დღე შესაძლოა თქვენთვის არც ისე კარგი ყოფილიყო, რაღაც ვერ მოასწარით ან ვერ შეძელით გაგეკეთებინათ, მაგრამ ენერგიის დაკარგვა იმაზე თუ როგორ დაადანაშაულოთ საკუთარი თავი ან შეცვალოთ წარსული, უსარგებლოა. თქვენ სწორედ დღევანდელი დღისგან იღებთ ამ ენერგიას, რასაც შემდეგ უსარგებლოდ ხარჯავთ, ასე რომ, აპატიეთ საკუთარ თავს გუშინდელის გამო და დაიწყეთ ყოველი დღე ამ მანტრით, ჩადეთ მთელი თქვენი ენერგია ყველაფერ იმაში, რისი გაკეთებაც დღეს შეგიძლიათ.

  1. მე შევძლებ ყველაფრისთვის გამოვნახო დრო

თუ თქვენ იტანჯებით იმით, რომ ვერ პოულობთ დროს ყველაფრის მოსასწრებად, ცადეთ ეს სავარჯიშო: ჩამოწერეთ ყველაფერი რისი გაკეთებაც გინდათ და გჭირდებათ, ამოირჩიეთ რომელია პრიორიტეტული და დაამატეთ ის თქვენს კალენდარში, ეგრევე გამორიცხეთ ის, რისი გაკეთებაც ამ ეტაპზე არ გჭირდებათ, გადაწყვიტეთ თუ რა შეიძლება გადაუნაწილოთ სხვას.

  1. მე ავირჩიე ვიამაყო საკუთარი თავით დღეს

მას შემდეგ, რაც დედა ხდები, დღის რუტინა იცვლება, მოლოდინები, შეხედულებები და ზოგადად მთელი ცხოვრება ხდება სხვანაირი. ბევრი რამ, რაც ცხოვრებაში გაგიკეთებია ან რაზეც გიმუშავია წლების განმავლობაში, შესაძლოა უსარგებლო და აზრს მოკლებული გახდეს და იგრძნო, რომ ყველაფერში მარცხს განიცდი, ვერ უმკლავდები ბევრ რამეს, არ გაქვს ის,რაც სხვებს და ა.შ

წარმოიდგინე სანამდე შეიძლება ამ ფიქრებმა მიგიყვანონ და რას შეიძლება გრძნობდე ამ დროს. ნაცვლად ამისა, ამოირჩიე ის ფიქრი, რომელიც გაძლევს საშუალებას შენი თავით იამაყო, ყოველ დღე ახსენე ის, რისი მადლიერიც ხარ და მასზე ფოკუსირდი, აღნიშნე შენი წარმატება, არ აქვს მნიშვნელობა რამდენად დიდ საქმეზეა საუბარი, წვრილმანებიც შეიძლება ჩამოთვალო. უკეთესი იქნება თუ ყოველი გაღვიძების შემდეგ, „სუფთა გონებაზე“ შენს პატარა წიგნაკში ჩაწერ 10 მადლობას სხვადასხვა პიროვნების მიმართ და ამ მადლობების მიზეზსაც მიაწერ, ეცადე გააკეთო ეს 21 დღე და დააკვირდე შენს ემოციებს და ცხოვრების დინებას. ბევრი ფსიქოლოგი გვირჩევს, რომ ეს აქტივობა შედეგიანია და გვაძლევს მოტივაციას და ენერგიას.

  1. ვდისტანცირდები იმათგან, ვინც ჩემზე ცუდ გავლენას ახდენს

გაქვთ ურთიერთობა ადამიანებთან, რომლებსაც შენთვის სასიხარულო არაფერი მოაქვთ? არ გსიამოვნებთ მის წრეში ყოფნა? გაიძულებენ აკეთოთ ის, რაც თქვენ არ მოგწონთ ან განგიკითხავენ ყოველწამს, გაძლევენ არასასურველ რჩევებს?

დაიმახსოვრეთ, თქვენ არ ხართ პასუხისმგებელი სხვის გრძნობებზე, მაგრამ პასუხისმგებელი ხართ საკუთარზე. გააკეთეთ არჩევანი იმისთვის, რომ იყოთ საკუთარი თავის საუკეთესო ვერსია. მიეცით თავს პირობა, რომ იტყვით „არას“ როცა საჭიროება დაგიდგებათ. ნუ შეგეშინდებათ აღიარება იმისა, რომ რაღაც თქვენთვის არ არის შესაფერისი. ეცადეთ თავად განსაზღვროთ რა მუშაობს თქვენთვის და რა არა, რას მოაქვს თქვენთვის სიხარული და ა/შ

  1. მე ზუსტად იქ ვარ, სადაც უნდა ვყოფილყავი

შენ არაფერი გაკლია, შენ არაფერს ჩამორჩები და შენ არ დგახარ არასწორ გზაზე. ზუსტად იქ ხარ, სადაც უნდა იყო. შენი გამოცდილება შესაძლოა განსხვავებულად ჩანდეს ვიდრე სხვების, მაგრამ ის გამოცდილება, რასაც შენ დღეს იღებ არის ყველაზე მნიშვნელოვანი, უნიკალური შენთვის. მიიღეთ ის, ისწავლეთ და გაიზარდეთ მისი დახმარებით.

ავტორი: უფროსი მასწავლებელი დიანა მაკალათია

წაიკითხეთ სრულად