Baby Bag

„ემოციების გამოხატვისგან თავი არ უნდა შევიკავოთ“

„ემოციების გამოხატვისგან თავი არ უნდა  შევიკავოთ“

უნდა შევიკავოთ თუ არა თავი ემოციების გამოხატვისგან? - აღნიშნულ კითხვას ​ფსიქოთერ​აპიისა და კონსულტაციის სახლ „დიალოგის ფსიქოლოგმა ქეთი მესხსიშვილმა უპასუხა.

„ემოციების გამოხატვისგან თავი არ უნდა  შევიკავოთ. თუმცა მნიშვნელოვანია, რა ფორმით გამოვხატავთ ემოციას. ყოველი შეკავებული ემოცია დროთა განმავლობაში ძალიან ცუდად მოქმედებს თითოეულ ჩვენგანზე. ადამიანი ნელ-ნელა ივსება შეკავებული ემოციისგან და მერე, ვისაც რომელი ორგანო აქვს სუსტი, იმაზე ხდება ჩაჭიდება და პრობლემების გაჩენა. მაგალითად, ინსულტი, თრომბი...

გაბრაზება მოძრაობას, მოქმედებას ითხოვს. სტრესის, გაღიზიანების დროს სისხლძარღვებში დიდი რაოდენობით გამოიყოფა ადრენალინი, რომელიც სისხლძარღვებში მოძრაობს და „გამოსტყორცნა“ სჭირდება. ამ დროს სუნთქვა ხდება ზედაპირული, ადრენალინის ინტენსივობა ნელ-ნელა იკლებს, თუმცა აგრძელებს მოძრაობას და ჩერდება კუნთებში, რადგან ეს ის ორგანოა, რომელიც მუდმივად მოქმედებაშია და ადრენალინს კი როგორც უკვე აღვნიშნეთ, სწორედ მოძრაობა სჭირდება.

ბავშვები როდესაც ბრაზდებიან, ხელ-ფეხს აქნევენ, ყვირიან, კივიან... ეს კარგია. მთავარია, ამ დროს ბავშვი არ დაზიანდეს. ემოციებისგან განთავისუფება აუცილებელი და საჭიროა.

ჩვენი კულტურული და აღზრდის თავისებურებიდან გამომდინარე, გაბრაზება უმეტესად აკრძალულია, განსაკუთრებით მძაფრი ფორმებით (წივილ-კივილი, ჩხუბი). გაბრაზება კი ზუსტად ასეთი ძლიერი ემოციაა, რომლისგანაც ადამიანი აუცლებლად უნდა დაიცალოს. როცა ემოციების გამოხატვისგან თავს ვიკავებთ და გონებით ვაკონტროლებთ ამ ყველაფერს, ეს კი წლების განმავლობაში გრძელდება, მერე საკმაოდ ბევრ დაავადებას იწვევს. როგორც უკვე ვახსენე,  ნებისმიერი დაავადება შეიძლება იყოს ფსიქო-სომატური, ანუ ემოციების ფონზე გაჩენილი. თუნდაც დაავადებამდე სანამ მივალთ, უძილობა, ქრონიკული თავის ტკივილები, გადაღლიილობა, დაღლილი გაღვიძება. ეს ის მდგომარეობაა, როცა კუნთები ამდენი შეკავებული ემოციისგან ძალიან არის დაჭიმული, ვეღარ ხერხდება მოდუნება და შესაბამისად, თუ კუნთები არ მოდუნდა, ვერ ისვენებს ადამიანი.

რა არის გამოსავალი?

გაბრაზებას სჭირდება კონკრეტული ადრესატი, მე თუ ვინმეზე ვარ გაბრაზებული, უნდა მივიდე და ვუთხრა. როგორ უნდა მოხდეს ეს? - კი არ უნდა უთხრათ, თუ როგორი უპასუხისმგებლო და უზრდელია, არამედ უნდა აუხსნათ, რას გრძნობთ. ეს შეგიძლიათ შემდეგი სიტყვებით გამოხატოთ - შენ რომ ასე მოიქეცი, მე გავბრაზდი, მე მეწყინა, მე გავღიზიანდი. აქცენტი უნდა გაკეთდეს „მეზე“. მე წინადადებებით ნათქვამს მეორე ადამიანი თავდასხმად არ აღიქვამს, გისმენს და შემდეგ მისი ნებაა, მიიღებს შენს ნათქვამს თუ არა. აქ ყველზე მნიშვნელოვანია, რომ მე ვთავისუფლდები შეკავებული ემოციისგან. იმის გაჟღერებაც კი, რომ „მე გაბრაზებული ვარ“, ზოგჯერ საკმარისია ემოციების დაცლისთვის. თუ ეს არ არის საკმარისი, მაშინ კარგია, განმარტოება და თუნდაც კედელს მიარტყა ხელი (თავი არ უნდა დაიზიანო), კალამი გადატეხო და თქვა - უხ, როგორი გაბრაზებული ვარ. საკუთარ თავთან გულახდილი ლაპარაკი ასევე საუკეთესო საშუალებაა ემოციებისგან დასაცლელად“, - აღნიშნა ​ფსიქოლოგმა ქეთი მესხიშვილმა.

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ბავშვების ნაწილს აქვს სეპარაციის შფოთვა. ძალიან რთულია ამ მდგომარეობის გადალახვა,“ - თამარ გაგოშიძე

ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ ბავშვებში შფოთვითი აშლილობების სხვადასხვა ფორმაზე ისაუბრა. მისი თქმით, ბავშვების ნაწილს მშობლებთან განშორება და სასწავლო გარემოსთან შეგუება ძალიან უძნელდება:

„საბავშვო ბაღში წასვლაზე, სკოლაში წასვლაზე, სკოლაში დარჩენაზე ​ძალიან დიდი სიფრთხილზე გვმართებს ჩარჩოების დაწესებასთან დაკავშირებით. ყველა ბავშვი ვალდებულია და უნდა წავიდეს სკოლაში, უნდა დარჩეს იქ, მაგრამ ყველა ბავშვი ამას ვერ ახერხებს, იმიტომ არა, რომ არის განებივრებული, იმიტომ არა, რომ არის თავხედი, იმიტომ არა, რომ არ ემორჩილება დაწესებულ წესებს, უბრალოდ ნაწილს აქვს ე.წ. სეპარაციის შფოთვა. ბავშვი არ რჩება სასწავლო გარემოში უფროსის, ახლობლის გარეშე. ჩვენ ვიცით ასეთი ბავშვები და ძალიან რთულია ამ მდგომარეობის გადალახვა.“

თამარ გაგოშიძის თქმით, ზოგიერთი ბავშვისთვის მშობლის გარეშე დარჩენა პანიკური შეტევის ტოლფასია:

​ბავშვს ეჩვენება, რომ მას დატოვებენ საყვარელი ადამიანები და აღარ მიაკითხავენ. პანიკური შეტევის ტოლფასია ზოგიერთი ბავშვისთვის მშობლის გარეშე დარჩენა. მე არ ვარ მომხრე, როდესაც მასწავლებლები საბავშვო ბაღში მშობელს ეუბნებიან: „მოკეტე კარი, იტირებს და გაჩერდება.“ ეს არ არის ის სიტუაცია, როდესაც ბავშვს კანფეტი უნდა, ჩვენ არ ვაძლევთ კანფეტს, იტირებს და გაჩერდება. ვიცით ბავშვები, რომლებიც მთელი წელი, ზოგიერთი ორი წელიც კი, მშობლის გარეშე არ ჩერდება სკოლაში.“

„არის მეორე ტიპის შფოთვითი აშლილობის ფორმა, რომელიც ჩვენ ხშირად გვხვდება ბავშვებში. ​ეს არის სასკოლო შფოთვა. ბავშვს უხარია სკოლაში წასვლა. სკოლა არ აძლევს იმის საბაბს, რომ არ წავიდეს სკოლაში, უნდა ბავშვს წასვლა, მიდის კარებამდე და იქ იწყებს ტირილს. ესეც არის პანიკური შიშის ტოლფასი. დედა კარგად იქცევა, როდესაც ამ დროს უკან მოჰყავს ბავშვი. ეს არის ირაციონალური შფოთვა, რომელსაც სჭირდება მკურნალობა და მხარდაჭერა. ასეთ ბავშვებს სჭირდებათ ფსიქოთერაპია. მშობელი მარტო ვერ გაუმკლავდება ამას,“- აღნიშნულ საკითხებზე თამარ გაგოშიძემ ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „იმედის დღე“ ისაუბრა.

წყარო: ​„იმედის დღე“

წაიკითხეთ სრულად