„ყურადღების დეფიციტის მიზეზი ბავშვთან შეიძლება იყოს სტრესი, შფოთვა და გარემო,“ - ნეიროფსიქოლოგი მარიამ ხვადაგიანი

როგორია ჯანსაღი ურთიერთობა და როგორ შეიძლება გადაილახოს სხვადასხვა პრობლემების, ცვლილებებისგან გამოწვეული კრიზისი? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი, მარინა ბოსტოღანაშვილი.

- როგორია ჯანსაღი ურთიერთობა?

- ქალსა და მამაკაცს შორის ჯანსაღი ურთიერთობა არის კომუნიკაცია ორ თვითკმარ ინდივიდს შორის, რომელიც დაფუძნებულია ურთიერთგაგებასა და პატივისცემაზე, აქვთ სრულიად გამჭვირვალე და წინასწარ შეთანხმებული მიზნები და ასევე, ეს ურთიერთობა მოიცავს პასუხისმგებლობას აღებულ ვალდებულებებზე. ასეთ ურთიერთობაში ადგილი არ აქვს ემოციური ძალადობის რაიმე გამოვლინებას. ზოგადად, ეს განმარტება ყველაზე ზუსტად აღწერს ორ ფსიქიკურად ჯანსაღი ადამიანის ურთიერთობას. ამის განხორციელება რეალურ ცხოვრებაში საკმაოდ რთულია, რადგან ყველას არ შეუძლია სრულად განთავისუფლდეს ფსიქო-ემოციური ტრავმებისგან (რომლებიც ცხოვრების მანძილზე აქვთ მიღებული).

- რას ურჩევდით წყვილებს, როგორ ააწყონ ასეთი ურთიერთობა?

- წყვილებს შორის ჯანსაღი ურთიერთობის ჩამოყალიბებისთვის აუცილებელია შემდეგი:

• მხარდაჭერა - ეს არის პიროვნების ყოფნა და ჩართულობა მისი პარტნიორის ცხოვრებაში. ინტერესის გამოვლენა მნიშვნელოვან მოვლენებზე, სიხარულის გაზიარება და სირთულეების ერთად გადალახვა. პარტნიორის მხარდასაჭერად ადამიანს მოეთხოვება ფიზიკურად მის გვერდით ყოფნა, მზად ყოფნა მოუსმინოს მის აზრებს და საჭიროების შემთხვევაში სასარგებლო რჩევა მისცეს, ყოველთვის დაესწროს პარტნიორისთვის მნიშვნელოვან ღონისძიებებს
  ​
• ყურადღება - კიდევ ერთი ფორმაა გვერდში დგომის, რომელიც გამოხატულია აქტიურ მოქმედებებში. დღესასწაულების მოლიცვაში, ყოველდღიურ დაინტერესებაში თუ როგორ ჩაიარა მისმა დღემ, როგორ გრძნობს თავს, რამე ხომ არ სჭირდება, რაშიც თქვენ შეძლებთ დახმარებას
  ​
• ზრუნვა - ეს არის პარტნიორის ფიზიკური მოთხოვნილებების დაკმაყოფილება. დაწყებული ფიზიკური დახმარებით, დამთავრებული ავადმყოფობის (უმწეობის) პერიოდში მასზე ზრუნვით, რაც გამოიხატება მძიმე ჩანთების გადაადგილების დროს დახმარების გაწევაში, პარტნიორის ორსულობის დროს ფეხსაცმლის ჩაცმის დახმარებაში, ოთახის დასუფთავებაში და ასე შემდეგ
  ​
• გაგება - სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ადამიანის მიღება ისეთი, როგორიც არის. ჩვეულებრივ, აქ იწყება ემოციური ძალადობა, რადგან იმის ნაცვლად, რომ მივიღოთ ადამიანი, როგორიც არის ან დავასრულოთ მასთან ურთიერთობა, ჩვენ ვცდილობთ გამოვასწოროთ და მოვარგოთ ჩვენს ხასიათს.

- ჯანსაღი ურთიერთობის შენარჩუნებაც ყურადღებას მოითხოვს. რა უნდა გაითვალისწინონ წყვილებმა?

- ქალსა და მამაკაცს შორის ჯანსაღი ურთიერთობა გამორიცხავს ძალადობის ნებისმიერ ფორმას, შესაბამისად, „გაგების“ კონცეფციაში ფსიქოლოგები მოიაზრებენ პარტნიორების უნარს, მიიღონ ერთმანეთი ისეთები, როგორებიც არიან, ასევე აწარმოონ დიალოგი. დასხდნენ მოლაპარაკების მაგიდასთან და გაარკვიონ ერთმანეთის საჭიროებები, სურვილები და უკმაყოფილებები, რის შემდეგაც მიიღებენ გადაწყვეტილებას დარჩნენ ერთად ან მშვიდობიანად დაიშალონ.

რა უწყობს ხელს ჯანსაღ ურთიერთობებს:

1. ორმხრივი დამოკიდებულების განცდა - იმის გაცნობიერება, რომ თქვენი საკუთარი კეთილდღეობა დამოკიდებულია თქვენი პარტნიორის კეთილდღეობაზე, ხოლო თქვენი პარტნიორის კეთილდღეობა დამოკიდებულია თქვენს კეთილდღეობაზე.

2. ნდობა – რწმენა იმისა, რომ გადაწყვეტილების მიღებისას პარტნიორი ხელმძღვანელობის სურვილით არ დაგიშავოს, მაშინაც კი, როცა გაბრაზებულია.

3. პარტნიორებმა განიხილონ თუ რა აწუხებთ. გამოხატონ გრძნობები ისე, რომ არ დააზიანონ ერთმანეთი, გაუგონ და „გაუძლონ” პარტნიორს, რომელიც ,,აფექტის” მდგომარეიბაშია, ხოლო ამ დროს არ განადგურდნენ (არ ჩაიკეტონ, განაწყენდნენ) თავად.

4. პარტნიორისგან პატიების თხოვნის შესაძლებლობა, თუ მან თავისი სიტყვებით ან მოქმედებებით დაგაზიანათ.

5. პარტნიორთან პირდაპირ საუბრის შესაძლებლობა, მათ საჭიროებებსა და სურვილებზე, იმის მოლოდინის გარეშე, რომ ის თავად გამოიცნობს.

6. პარტნიორისგან დახმარების თხოვნა, როდესაც ის შენ გესაჭიროება.

7. პარტნიორის უარის აღქმა ისე, რომ ეს არის მხოლოდ უარი გარკვეულ თხოვნეზე და არა შენი უარყოფა.

8. ერთმანეთის ინტერესების გათვალისწინებით მოლაპარაკების უნარი და მიღწეული შეთანხმებების შესრულება.

- გრძელვადიანი ურთიერთობა სხვადასხვა ეტაპს გადის და რა თქმა უნდა, სირთულეებსაც აწყდება. როგორ შეიძლება გადაილახოს სხვადასხვა პრობლემების, ცვლილებებისგან გამოწვეული კრიზისი?

- ხანგრძლივმა ურთიერთობებმა შეიძლება გაიაროს სხვადასხვა ეტაპი და შეხვდეს სირთულეებს, რაც ნებისმიერი ურთიერთობის ბუნებრივი ნაწილია. თუმცა, ამ სირთულეებმა ასევე შეიძლება გამოიწვიოს კრიზისები, რამაც შეიძლება დაძაბოს ურთიერთობა და გაართულოს განვითარება. 

არსებობს რამდენიმე გზა, რომელიც დაგეხმარებათ ამ გამოწვევების დაძლევაში:

1. კომუნიკაცია - გრძელვადიან ურთიერთობაში გამოწვევების დაძლევის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ფაქტორი კომუნიკაციაა. პარტნიორები უნდა იყვნენ გულახდილები ერთმანეთთან, გამოხატონ თავიანთი გრძნობები და შეშფოთება განსჯის გარეშე. ეს ხერხი დაგეხმარებათ შექმნათ ნდობით სავსე ურთიერთობა .

2. თანაგრძნობა - ასევე, აუცილებელია პარტნიორის მიმართ თანაგრძნობა და გაგება. ეს ნიშნავს იმას, რომ შეეცადოთ შეხედოთ სიტუაციას მათი პერსპექტივიდან და გაუგოთ მათ. მნიშვნელოვანია გვახსოვდეს, რომ ყველა განსხვავებულად განიცდის სამყაროს. თანაგრძნობას შეუძლია ხელი შეუწყოს კრიზისის გადალახვას და პარტნიორებს შორის ღრმა კავშირი დაამყაროს.

3. პრობლემების გადაჭრის უნარები - პრობლემის გადაჭრის კარგი უნარ-ჩვევების ქონა წყვილებს ეხმარება დაძლიონ ნებისმიერი სირთულე, რომელსაც აწყდებიან ურთიერთობაში. ეს ნიშნავს პრობლემის ძირეული მიზეზის იდენტიფიცირებას, შესაძლო გადაწყვეტილებების შესწავლას და მოქმედების საუკეთესო კურსის არჩევას. წყვილებს შეუძლიათ გადალახონ ნებისმიერი გამოწვევა, რომელიც მათ წინაშე დგას.

4. მოქნილობა - ასევე მნიშვნელოვანია იყოთ მოქნილი თქვენს ურთიერთობაში.

ცვლილება მუდმივი ფაქტორია ცხოვრებაში და წყვილები, რომლებსაც შეუძლიათ ამ ცვლილებებთან ადაპტირება, უფრო მეტად მიაღწევენ წარმატებას გრძელვადიან ურთიერთობაში. ეს ნიშნავს გახსნილობას, ახალი გამოცდილებისა და საქმის კეთების სხვადასხვა გზებს.

5. მოიძიეთ პროფესიონალური დახმარება - ზოგჯერ წყვილებს შეიძლება დასჭირდეთ გარე დახმარება, ურთიერთობაში არსებული კრიზისის დასაძლევად. ფსიქოთერაპევტს შეუძლია უზრუნველყოს ობიექტური პერსპექტივა და დაეხმაროს ნებისმიერი ძირითადი პრობლემის იდენტიფიცირებასა და მოგვარებაში.

დასკვნის სახით შემიძლია ვთქვა, რომ გრძელვადიან ურთიერთობას შეიძლება შეექმნას სხვადასხვა პრობლემა, მაგრამ ეფექტური კომუნიკაციით, თანაგრძნობით, პრობლემის გადაჭრის უნარებით, მოქნილობით და პროფესიონალური დახმარებით, წყვილებს შეუძლიათ გადალახონ ნებისმიერი კრიზისი.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური