Baby Bag

„ადამიანის 9 ფსიქოტიპი: ცხრა მოდელი იმისა, თუ როგორ ექცევა მშობელი ბავშვს,“ - ფსიქოლოგი ილია ნიკაჭაძე

„ადამიანის 9 ფსიქოტიპი: ცხრა მოდელი იმისა, თუ როგორ ექცევა მშობელი ბავშვს,“ - ფსიქოლოგი ილია ნიკაჭაძე

ფსიქოლოგი ილია ნიკაჭაძე ადამიანის 9 ფსიქოტიპის შესახებ საუბრობს. მისი თქმით, მშობელი ბავშვს არაცნობიერ მოტივაციებს უყალიბებს, რომელიც მისთვის მთელი ცხოვრების განმაპირობებელი ხდება:

„მშობელს აქვს უნარი, რომ ჩამოაყალიბოს ბავშვის არაცნობიერი მოტივაციები, რომლებიც შემდეგ ხდება მთელი მისი ცხოვრების განმაპირობებელი. ენეაგრამას მიხედვით სულ ცხრა ფსიქოტიპი გვაქვს. ეს არის ცხრა ​მოდელი იმისა, თუ როგორ ექცევა მშობელი ბავშვს. იდეალისტი ფსიქოტიპის შემთხვევაში მშობელი არის ძალიან მკაცრი, მას მკაცრი წესები შემოაქვს ბავშვის ცხოვრებაში. შემდეგ ბავშვი იჩენს შინაგან მშობელს, შინაგან კრიტიკოსს, შინაგან პოლიციელს, რომელიც მთელი მისი ცხოვრების განმავლობაში თან დასდევს. როგორც მშობელი მკაცრად აძლევდა მითითებებს, ჩარჩოებს უწესებდა, ანალოგიურად შინაგანი კრიტიკოსი მას უქმნის მუდმივ ხაზს, რომელსაც უნდა მიჰყვეს. ერთის მხრივ, ეს არის ადამიანი, რომელიც მუდმივად განვითარებაზეა ორიენტირებული, ცდილობს სამყარო უკეთესი გახადოს, მორალისტია, წესების მოყვარულია, მეორეს მხრივ, ის მოუქნელი და ხისტია. შინაგანი კრიტიკოსი მას არ აძლევს საშუალებას, რომ რაღაცებს გადაუხვიოს, რაღაცების მიმართ თავისუფალი იყოს.“

ილია ნიკაჭაძე მზრუნველ და ტრიუმფატორ ფსიქოტიპებს ახასიათებს, ამასთან იმ აღზრდის მეთოდებსაც აღწერს, რომლებიც აღნიშნული ფსიქოტიპებს ჩამოყალიბებას უწყობს ხელს:

„მზრუნველი არის ფსიქოტიპი, რომლის მშობლებსაც ბავშვობაში მისთვის არ ეცალათ. ბავშვმა იფიქრა: „მოდი მშობელზე ვიზრუნებ, შემდეგ მას ექნება დრო, რომ შემიყვაროს.“ ეს ფსიქოტიპი როდესაც იზრდება, ამ ყველაფრის განზოგადებას აკეთებს მთელ სამყაროზე. ტრიუმფატორი არის ფსიქოტიპი, რომელსაც ბავშვობაში ჰქონდა განცდა: ​„მე შემიყვარებენ, თუ ვიქნები საუკეთესო.“ ამ ფსიქოტიპს აქვს მიჯაჭვულობა აბლოდისმენტების მიმართ, აღიარების მიმართ, ტაშის მიმართ. ეს ფსიქოტიპი სულ მუშაობს, ვერასდროს დუნდება. როდესაც ის დუნდება, აქვს განცდა, რომ სხვები აჯობებენ. თუ სხვები აჯობებენ, მას სიყვარულს აღარ მისცემს მშობელი. ამ ფსიქოტიპებს ეძახიან დედის ნარცისისტულ პროექტს. მათ ჰყავთ მშობლები, რომლებმაც საკუთარი პოტენციალის რეალიზება ვერ მოახდინეს და ეს გადაიტანეს შვილზე. ასეთი ფსიქოტიპის ადამიანი დედამ ან მამამ შექმნა.“

ილია ნიკაჭაძის თქმით, ინდივიდუალისტ ფსიქოტიპებს ბავშვობაში მშობლისგან ყურადღება და მხარდაჭერა აკლდათ, ხოლო მარტოხელა მოაზროვნის ფსიქოტიპს ორივე მშობლისგან უარყოფის გამო სამყაროს ნდობა უჭირს:

„ინდივიდუალისტი მიდრეკილია იმისკენ, რომ იყოს განსხვავებული, გამორჩეული, არავის ჰგავდეს. შემოქმედი ადამიანების უმრავლესობა ინდივიდუალისტია. ამ ფსიქოტიპს ​ჰყავდა მშობელი, რომელიც არ აძლევდა ბავშვს ემოციურ მხარდაჭერას. ბავშვს ჰქონდა ყველაფერი, მაგრამ ემოციები არ ჰქონდა. მას აქვს მიდრეკილება, რომ გაამძაფროს ყველა ემოცია, დრამა შექმნას. მარტოხელა მოაზროვნე არის ფსიქოტიპი, რომელსაც ორივე მშობლის უარყოფა ჰქონდა. ეს ფსიქოტიპი სამყაროს არ ენდობა. მას აქვს მოტივაცია, რომ შეისწავლოს სამყარო. ის ფიქრობს: „თუ მე სამყარო მეცოდინება, ის საშიში აღარ იქნება ჩემთვის.“ მას მუდმივად აქვს განცდა, რომ ცოდნა არ ჰყოფნის.“

„სკეპტიკოსი ძირითადად არის ძლიერი მშობლების შვილი. ის ხდება ძლიერ ფიგურებზე დამოკიდებული პირი. ის მთელი ცხოვრება ეძებს ავტორიტეტებს. ენთუზიასტი არის ფსიქოტიპი, რომელმაც ისწავლა ბავშვობაში გაქცევა. მან იპოვა სტრატეგია, რომ სირთულეებს გართობაში გაექცეს. ის ზრდასრულობაში ხდება გართობაზე, მხიარულებაზე, თავგადასავალზე ორიენტირებული. ბოსი არის ფსიქოტიპი, რომელსაც ​აქვს უარყოფა მშობლის მიმართ. ის არაცნობიერად დარწმუნებულია საკუთარ სიცუდეში. ის ეძებს ძალაუფლებას. ბოსი არის უარმყოფელი მშობლის მიერ გაზრდილი ადამიანი. მედიატორი არის ფსიქოტიპი, რომელიც ეძებს ჰარმონიას. ამ ფსიქოტიპს ჰყავდა ან კონფლიქტური მშობლები, ან ხელოვნურ ჰარმონიაში მყოფი მშობლები,“ - აღნიშნულ თემაზე ირაკლი ნიკაჭაძე ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „იმედის დღე“ საუბრობს.

წყარო: ​„იმედის დღე“

არ დაგავიწყდეთ !!!

დაემატეთ ჯგუფში საბავშვო რეცეპტები

სიყვარულის 5 ენა, რომლითაც ბავშვებს უნდა ვესაუბროთ - ჰუმანური პედაგოგიკის სპეციალისტი მარი...
​ჰუმანური პედაგოგიკის სპეციალისტი მარიამ დავითინიძე სიყვარულის ხუთ ენაზე საუბრობს, რომლითაც ჩვენს შვილებთან უნდა ვისაუბროთ:„დედებთან შეხვედრებისას სიყვარულის ხუთი ენა ძალიან აქტუალური თემა აღმოჩნდა....

შეიძლება დაინტერესდეთ

როგორ ვასწავლოთ ბავშვს ბრაზის გამოხატვა უხეშობის გარეშე?

როგორ ვასწავლოთ ბავშვს ბრაზის გამოხატვა უხეშობის გარეშე?
გაბრაზებული პატარები ხშირად დაგროვილ აგრესიას ძალადობრივი ფორმებით გამოხატავენ, ისინი თავიანთ მეგობრებს, თანატოლებს და მშობლებს კბენით, ყვირილით, მუჯლუგუნების კვრით ან მსუბუქი საგნების სროლით ფიზიკურად უსწორდებიან. ბრაზის მსგავსი ფორმებით გამოხატვა მშობლებს სერიოზულ საფიქრალს ​უჩენს.

პატარებისთვის აგრესიის, რისხვის, აპათიის ან შიშის შეგრძნებები ძალიან ნაცნობია, თუმცა მათ საკუთარი ემოციების და განცდების გადმოსაცემად არასაკმარისი ლექსიკური მარაგი აქვთ. სწორედ ამიტომ ბავშვები დაგროვილ ბრაზს საკმაოდ უხეში ფორმებით გამოხატავენ. მშობლების ერთ-ერთი უმთავრესი მოვალეობაა საკუთარ შვილებს ემოციების სწორად გაგებასა და მართვაში დაეხმარონ. თუ ბავშვი საკუთარ განცდებს სწორად აღიქვამს და სრულყოფილად გააანალიზებს, ის ბრაზის გამოხატვის ნაკლებად აგრესიულ ფორმებს ადვილად გამოძებნის, რათა სხვებს ფიზიკური ტკივილი ან შეუარცხყოფა არ მიაყენოს.

გაბრაზება ნორმალური მოვლენაა

ბავშვებმა აუცილებლად უნდა იცოდნენ, რომ გაბრაზება ნორმალური მოვლენაა. ადამიანები ძალიან ხშირად განიცდიან შიშს, რისხვას, სევდას და ამაში ცუდი არაფერია. აუცილებლად უთხარით თქვენს შვილს, რომ საკუთარი განცდების არ უნდა ეშინოდეს, აუხსენით, რომ გუნება-განწყობის ცვლილებამ სხვების მიმართ აგრესიულად არ უნდა განაწყოს. ნუ წაუკითხავთ პატარებს მორალს. მათთან საუბრისას პრიმიტიული ფრაზებით შემოიფარგლეთ. თუ ბავშვის საქციელი მოსაწონია, უთხარით, რომ მისი ქცევა კარგია, ხოლო თუ ის სხვების მიმართ აგრესიას ავლენს, უთხარით, რომ ეს არ არის კარგი. ბავშვებს ზედმეტი ახსნა-განმარტების მოსმენა არ ხიბლავთ, მათ მარტივი ფრაზები ბევრად უკეთ ესმით. თუ აღმოაჩენთ, რომ თქვენი შვილი თავის ძმას კბენს ან სხვა სახის ფიზიკურ შეურაცხყოფას აყენებს, შემდეგი ფრაზით შემოიფარგლეთ: „სწორია, რომ შენს ძმაზე ბრაზდები, მაგრამ მისი კბენა არ არის კარგი საქციელი.“ ბავშვი თქვენს ნათქვამ სიტყვას აუცილებლად დაიმახსოვრებს.

შესთავაზეთ ბავშვს ჯანსაღი ალტერნატივა

კარგი მასწავლებელი ბავშვს დერეფანში სირბილს შემდეგი სიტყვების თქმით უკრძალავს: „მოდი, ყველამ ერთად მშვიდად ვისეირნოთ.“ თუ ბავშვს ეტყვით, რომ მან სირბილი დაუყოვნებლივ უნდა შეწყვიტოს, ის თქვენს მოსმენას არ მოისურვებს. მიმართვის კატეგორიული ტონი ბავშვებში გაღიზიანებას იწვევს. ამა თუ იმ ქცევის აკრძალვის ნაცვლად პატარას უფრო ჯანსაღი ალტერნატივა უნდა შესთავაზოთ.

თუ გაბრაზებულ ბავშვს ეტყვით, რომ თავის ძმას არ დაარტყას, ის ვერაფერს გაიგებს. ბავშვი დაიბნევა და საკუთარი ემოციების მართვა უფრო გაუჭირდება, რადგან დაგროვილი ბრაზის გამოხატვის ერთადერთ საშუალებას წაართმევთ. აუცილებლად შესთავაზეთ ბავშვს აგრესიული ქცევის ჯანსაღი ალტერნატივა. პატარას ემოციების მართვაში ადვილად დაეხმარებით თუ შემდეგ რეკომენდაციებს მისცემთ:

  • ემოციები ვერბალურად გამოხატოს
  • რჩევისთვის უფროსს მიმართოს
  • დასამშვიდებლად სუნთქვითი ვარჯიშები შეასრულოს
  • მოთმინების გამომუშავების მიზნით იცეკვოს, იმღეროს, დაითვალოს მის ირგვლივ არსებული საგნები

გაბრაზებული ბავშვების დასამშვიდებლად სპეციალური აპლიკაციები არსებობს, რომლებიც პატარებს მხიარული სიმღერების დახმარებით ემოციების მართვას ასწავლის. მშობლებს ინტერნეტში მარტივად შეუძლიათ მსგავსი აპლიკაციების მოძიება.

ბავშვს ემპათიის უნარი განუვითარეთ

ბავშვს სხვების განცდებისა და ემოციების გაზიარება ადრეული ასაკიდანვე უნდა ასწავლოთ. თუ ხედავთ, რომ თქვენი შვილი თავის თანატოლს კბენს, ხელით ეხება ან ხმამაღლა უყვირის, აუცილებლად ესაუბრეთ მას ემპათიის შესახებ. როდესაც ბავშვი დამშვიდდება, აუხსენით მას, თუ როგორი ტკივილი მიაყენა თავის მეგობარს, როდესაც მწარედ უკბინა. უთხარით, რომ თავისი თანატოლის ადგილას საკუთარი თავი წარმოიდგინოს და დაფიქრდეს, მოეწონებოდა თუ არა მის მიმართ მსგავსი აგრესიის გამოვლენა. ბავშვი საკუთარი ქცევის შედეგების გაანალიზებას უნდა მიეჩვიოს და სხვა ადამიანების განცდებს პატივი სცეს.

ბავშვის აგრესიულ ქცევას ყოველთვის აქვს გარკვეული მიზეზი. მშობელმა უნდა გაარკვიოს, რა აწუხებს პატარას, ხომ არ ეძინება, ხომ არ გადაიღალა ან შია. შესაძლოა აგრესიული ქცევის მოტივი ეჭვიანობა ან შიშის განცდაც იყოს. ბავშვმა უნდა იგრძნოს, რომ მშობელი მისი განცდებითა და ემოციებით ინტერესდება, რომ ის მშობლის სიყვარულის მთავარი ობიექტია. თუ ბავშვისადმი სათანადო მზრუნველობას გამოიჩენთ, ის სხვებზე ზრუნვას გაცილებით მარტივად ისწავლის. 

ავტორი: ია ნაროუშვილი 
წაიკითხეთ სრულად