რა ფსიქოლოგიურ ზიანს ვაყენებთ ბავშვს, როდესაც ვცდილობთ სასურველი მოქმედება დაშინებით გავაკეთებინოთ - ფსიქოლოგი ანა მეუნარგია

​ფსიქოლოგმა ლელა ტყეშელაშვილმა მშობლობის მნიშვნელობისა და ბავშვის აღზრდისას დაშვებული მნიშვნელოვანი შეცდომების შესახებ ისაუბრა. მისი თქმით, აღზრდა ბავშვისთვის სტრესული არ უნდა იყოს:

„მშობლობა გახლავთ ის, რომ გარჩეული იყოს, სად მივანიჭოთ ბავშვს თავისუფლება და სად არის ჩვენი დახმარება საჭირო. აღზრდა არ უნდა იყოს სტრესული. ახალგაზრდა მშობლებს, ვისაც ჯერ ცოტა შეცდომა აქვს დაშვებული აღზრდის პროცესში, მინდა ვუთხრა, რომ ასეთი სტრესი ადამიანს არ უნდა მივაყენოთ. დასჯამდე არსებობს ძალიან ბევრი საშუალება, რომელმაც შეიძლება დასჯა თავიდან აგვაცილოს. რა ალტერნატივა არსებობს იმისთვის, რომ დასჯის გამოყენება ნაკლებად დაგვჭირდეს? ეს გახლავთ ის, რომ ​აქცენტი გავაკეთოთ ქცევებზე, რომლებიც დამაკმაყოფილებელია. ბავშვი არის ნამდვილად დაინტერესებული იმით, რომ მშობლის თვალში კარგად გამოიყურებოდეს. ბუნებრივად მოხდება ისე, რომ ქცევებს, რომლებიც მიუღებელია კვებასთან, დღის რეჟიმთან, სწავლასთან, ჰიგიენასთან დაკავშირებით, ნაკლებად გამოიყენებს.“

ლელა ტყეშელაშვილმა აღნიშნა, რომ თუ ბავშვი მშობელს სისუსტეს შეამჩნევს, ის აუცილებლად გამოიყენებს ამას მანიპულირებისთვის:

„ბავშვმა თუ იგრძნო, რომ მას შეუძლია თუნდაც ორი წუთით გადაავადოს რაღაც, ​თქვენც დაღლილი ხართ, იშვიათად ხვდებით ბავშვს დღის განმავლობაში, თავს იკავებთ, რომ შენიშვნები მისცეთ, ოღონდ დღე დამთავრდეს და დაიძინოს, თუ მან თქვენი სისუსტე დაინახა, ამას გამოიყენებს. თუ დასჯაზე იქნება საუბარი და მაინცდამაინც ჭირვეულობასთან გვაქვს საქმე, ეს ჩვენი დამსახურებაა, იმიტომ, რომ უკვე შორს წავიდა პრობლემა. ფიზიკური შეხება უბრალოდ გამორიცხულია. იყო დრო, როდესაც გაწკეპვლა კარგ მშობლობად ითვლებოდა. ჩვენ გვასწავლინდნენ: „მტრად გაზარდე და მოყვრად გამოგადგება,“ მაშინ ითვლებოდა, რომ ეს ჩვეულებრივი ამბავი იყო. ახლა ჩვენი ბავშვებიც გათვითცნობიერებულები არიან, ბავშვის უფლებებზე საუბრობენ.“

ლელა ტყეშელაშვილის თქმით, როდესაც ბავშვის დასჯის მიზნით აკრძალვებს ვიყენებთ, სიფრთხილე უნდა გამოვიჩინოთ და სწორად განვსაზღვროთ, რა უნდა ავუკრძალოთ ბავშვს:

„დასჯა არის რაღაცის გაკეთების აკრძალვა, რაც მას უნდა. როდესაც ბავშვს ვეტყვით: „დღეს ტელეფონს არ მოგცემ, კომპიუტერს არ ჩაგართვევინებ,“ ეს ქვეტექსტით ბავშვისთვის ნიშნავს, რომ ისეთი მნიშვნელოვანი რამეა სმარტფონი და კომპიუტერი, რომ ​მე ამ კარგი რაღაცის გაკეთების საშუალებას არ მაძლევენ. რასაც ჩვენ ვუკრძალავთ, ბავშვი უფრო მეტ ფასს ადებს, ვიდრე სინამდვილეში უნდა ადებდეს.“

„ყველა ასაკში, როგორც მისი განვითარება აძლევს შესაძლებლობას, თავისი მდგომარეობის ექსპერტი უნდა გავხადოთ ბავშვი. უნდა ვკითხოთ: „როდის გააკეთებ?“ თუ მან იგრძნო, რომ თვითონ არის თავისი ქცევის ავტორი, გაცილებით უკეთ იცავს მერე ამ წესებს.​ დაგეგმვაში მიაღებინეთ ბავშვს მონაწილეობა. როდესაც თავისი ნათქვამი იქნება, რომ ჯერ ამას გავაკეთებ, მერე იმას გავაკეთებ, უკვე საშუალება გვექნება, რომ მოვთხოვოთ პასუხი: „აი, შენ რომ თქვი, რატომ არ გააკეთე?“ დემოკრატიული აღზრდა არის საუკეთესო აღზრდა. ბავშვის ნებისყოფის გამომუშავება ხდება იმ შემთხვევაში, როდესაც ის თვითონ იწყებს თავისი ქცევის რეგულაციას. ძალიან ცოტა რამეა, რაც ბავშვისთვის არ შეიძლება და უფროსისთვის შეიძლება. ბავშვებს უფრო ცუდად ესმით, ვიდრე ხედავენ. თუ იმას, რასაც ბავშვს ვუკრძალავთ, მშობელი აკეთებს, ჩავთვალოთ, რომ ფუჭად არის გადაყრილი ყველაფერი,“ - აღნიშნულ საკითხებზე ლელა ტყეშელაშვილმა საპატრიარქოს ტელევიზიის გადაცემაში „განთიადი“ ისაუბრა.

წყარო:​ „განთიადი“