რა კომპლექსები აწუხებთ მოზარდებს და რამდენად დიდია მშობლის როლი ასეთ დროს?

ფსიქოლოგია

,,ბავშვებისთვის ძალიან მიმზიდველია სახიფათო თამაშები, ვინაიდან სწორედ ასეთ შემთხვევაში ხდება სამყაროს შეცნობა''

3 წლის წინ

​უნდა დავუშალოთ თუ არა ბავშვებს სახიფათო თამაშები, რა გავლენას ახდენს მათ ფსიქიკაზე შეზღუდვების დაწესება და როგორ დავიცვათ ისინი? - ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი ნანა ფაცაცია.

- ქალბატონო ნანა, პატარებს უყვართ სახიფათ ადგილებში თამაში, უნდა დავუშალოთ თუ არა?

- ბავშვებისთვის ძალიან მიმზიდველია სახიფათო თამაშები, როგორიც არის: ჭიდაობა, კოტრიალი, დაცემა, სიმაღლეებზე ცოცვა, ბასრი იარაღები, დამალობანა და ა.შ. მნიშვნელოვანია ბავშვებს მივცეთ შესაძლებლობა ითამაშონ მსგავსი თამაშები, ვინაიდან სწორედ ასეთ შემთხვევაში ხდება სამყაროს შეცნობა, ახალი განცდების, საკუთარი შესაძლებლობების გაცნობიერება. უარყოფამ და შიშის განცდის შეგრძნებამ შესაძლოა შეაფერხოს სამყაროს შეცნობის ჯანსაღი პროცესი, შეამციროს სითავისუფლის, სიხარულის, ბედნიერების განცდა და გამოიწვიოს ზედმეტი თვითკონტროლის მოთხოვნა, რომელიც ზრდის შფოთვას.

ბავშვებმა იციან და კარგად აცნობიერებენ ზღვარს საკუთარ შესაძლებლობებსა და საშიშროებას შორის, ამიტომაც მნიშვნელოვანია თამაშს თვითონ აკონტროლებდეს. მათ კარგად იციან როგორ მიიღონ ახალი ემოცია და ახალი გამოცდილება, როგორ შეიმეცნონ გარე სამყარო, განსაზღვრონ სწორი რისკები და შესაბამისად ითამაშონ. ხშირად მშობლები აკრძალვით მეთოდებს იყენებენ საკუთარი შიშის დასაძლევად და სიმშვიდის შესანარჩუნებლად. არიან ბავშვები რომლებიც გადამეტებულად აფასებენ საკუთარ შესაძლებლობლებს, ასეთ დროს მნიშვნელოვანია მეთვალყურეობა მშობლის მხრიდან, ახსნა შესაძლო რისკების და არა აკრძალვა ან უარყოფა. მხარდამჭერი მშობელი აძლიერებს შვილის ყოველ ახალ ინიციატივას და აგრძნობინებს მას, რომ ის მის გვერდითაა ყველა საჭირო მომენტში.

- მათი სამომავლო უსაფრთხოებისთვის უკეთესი ხომ არ არის ნება დავრთოთ ითამაშონ ისეთ ადგილებში და ისეთი თამაში, რისი მოთხოვნილებაც აქვს?

- მნიშვნელოვანია ბავშვი გრძნობდეს მშობლის მხრიდან ნდობას, რომ ვენდობით და გვჯერა მათი შესაძლებლობების, ასევე ვართ მათ გვერდით, როცა დავჭირდებით. სინამდვილეში ბავშვის მიერ არჩეული თამაშით მიღებული სიამოვნება და სარგებელი ბევრად აღემატება იმ რისკს, რომლის გამოც ხშირად ღელავენ მშობლები. საკუთარი ნებით არჩეული თამაში ბევრად უფრო ბედნიერების და სიხარულის მომგვრელია ბავშვებისთვის, ვიდრე მშობლის მიერ განსაზღვრული გარკვეული გარემო და ჩარჩო.

- თუ მივცემთ ამის შესაძლებლობას, როგორ დავიცვათ?

- ხშირად ბავშვები, რომლებიც თამაშობენ თავისუფლად, ზედმეტი კონტროლის გარეშე საკუთარი სურვილით, იმდენად იზიდათ მრავალფეროვანი თამაში, რომ იშვიათად იღებენ სერიოზულ ტრავმებს, როცა რაღაცას იტკენენ ცდილობენ შეცვალონ თამაშის ორიენტირი, რადგანაც აირიდონ ხელმეორედ ტკივილის განცდა, ითვალისწინებენ მიღებულ გამოცდილებას და მეტი სიფრთხილით აგრძელებენ თამაშს.

რა თქმა უნდა, მნიშვნელოვანია ბავშვის ასაკის გათვალისწინებით მშობელი ახლოს იყოს მასთან, საჭიროების შემთხვევაში. ასევე ბავშვის მხრიდან საკუთარი შესაძლებლობების გადამეტებული შეფასების დროს მნიშვნელოვანია მშობელმა აუხსნას შესაძლო რისკები და დაგეგმონ ერთობლივი თამაში.

- როგორია თამაშის შეზღუდვის საზიანო შედეგები და რა ზეგავლნას ახდენს ბავშვის ფსიქიკაზე?

- როგორც ზრდასრულებში, ასევე ბავშვებშიც, ნებისმიერი დაბრკოლება აძლიერებს თვითგანვითარებას, იძლევა ახალ გამოცდილებას და ახალ ცოდნას სამყაროს შესახებ. იზოლირებული და კონტროლირებადი გარემო თრგუნავს თვითგამოხატვის, თავისუფლების, ბედნიერებისა და დამოუკიდებლობის განცდას.

განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ბავშვების მენტალური მდგომარეობა, სხვადასხვა სახის ემოციური დარღვევები, რომლებიც ზემზრუნველობის და გადამეტებული კონტროლის შედეგად შესაძლოა განვითარდეს.

ბავშვის ჯანსაღი ფსიქო-ემოციური განვითარებისთვის მნიშვნელოვანი როლი უჭირავს მრავალფეროვანი თამაშების შესაძლებლობას, ნდობით აღჭურვილი მხარდამჭერი გარემო, რომელიც ავითარებს ბავშვის უნარებს და ინიციატივებს, აძლევს თვითგამოხატვის, სირთულეების გადალახვის, სიახლეების შეცნობის, სიხარულის და ბედნიერების განცდას. 

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად