Baby Bag

​უნდა ჩავრთოთ თუ არა უფროსი შვილები უმცროსების გაზრდის პროცესში, როგორ და რამდენად მიზანშეწონილია ეს?

​უნდა ჩავრთოთ თუ არა უფროსი შვილები უმცროსების გაზრდის პროცესში, როგორ და რამდენად მიზანშეწონილია ეს?

უნდა ჩავრთოთ თუ არა უფროსი შვილები უმცროსების გაზრდის პროცესში, როგორ და რამდენად მიზანშეწონილია ეს? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი, ბავშვთა ადრეული განვითარების სპეციალისტი, სოფო მელაძე.

- ხშირად მშობლები უმცროს შვილებს უფროსებს აზრდევინებენ, ან ავალდებულებენ დიდი დოზით მიიღონ მონაწილეობა ამ პროცესში. რამდენად მიზანშეწონილია ეს მიდგომა?

- აქ რამდენიმე ფაქტორია გასათვალისწინებელი - რამდენია ასაკობრივი სხვაობა დედმამიშვილებს შორის, რამდენად ყოველდღიური ხასიათი აქვს უფროსი შვილის დახმარებას, რამდენად სასურველ და საინტერესო აქტივობებში ვრთავთ მას, რას იღებს სანაცვლოდ აქედან და ა.შ. მისთვისაც საინტერესო უნდა იყოს პროცესში ჩართვა, უნდა იღებდეს შექებას ან რაიმე სასურველ ჯილდოს მაინც. პატარა და-ძმაზე ზრუნვა ბავშვს უვითარებს ემპათიის გრძნობას, მზრუნველობას, პასუხისმგებლობის გრძნობას და ასევე აგრძნობინებს თავს უფრო კომპეტენტურ და „დიდ“ ადამიანად, რაც ზრდის მის თვითშეფასებას. კარგია თუ ასეთ „დახმარებას“ ექნება სიტუაციური ხასიათი, მაგალითად: თუ დედას რამე სტკივა და უფროსი შვილი ეხმარება, დედას უცბად დაურეკეს და ბავშვმა საწოვარა გამოართვა მას და ა.შ. მნიშვნელოვანია, ამ დახმარებას ჰქონდეს მიზეზი და საჭიროება. თუ ამას აქვს ყოველდღიური და სავალდებულო ხასიათი, რა თქმა უნდა, ეს ბავშვისთვის სტრესის გამომწვევი მიზეზი გახდება. განსაკუთრებით თუ ბავშვი 7 წლამდე ასაკისაა და თამაშის მაგივრად, რაც ამ პერიოდში ბავშვის განვითარებისთვის უმნიშვნელოვანესია, მშობელი აიძულებს ყოველდღე ბავშვმა „დედის ან მამის ფუნქცია“ შეითავსოს.
ასევე მნიშვნელოვანია, ამ მხრივ უსაფრთხოების გათვალისწინებაც. ჩვენ, უფროს შვილებს უნდა დავავალოთ ის, რაშიც უკვე თვითონაც მომწიფებულნი და დამოუკიდებელნი არიან. თუ ბავშვი თვითონ საჭიროებს ყურადღებას ან თვითონ არ არის ბოლომდე დამოუკიდებელი ყოველდღიური საჭიროებების დაკმაყოფილებაში, რა თქმა უნდა, ის უუნაროა ამ დროს უმცროს და-ძმაზე იზრუნოს.
- ხომ არ დავაკარვინებთ ამით ბავშვობის მნიშვნელოვან პერიოდს და დავაზიანებთ მათ ფსიქიკას?
- ამ თემაზე ძალიან საინტერესო თეორიები ჰქონდათ, ორ ფსიქოთერაპევტს, ზიგმუნდ ფროიდს და ალფრედ ადლერს. ფროიდის აზრით, ბავშვის როლი ოჯახში, მისი ურთიერთობები და-ძმებთან შემდგომში განაპირობებენ მისი პიროვნების ფორმირებას და სხვებთან ურთიერთობების ფორმებს. ადლერის აზრით, კი მნიშვნელოვანია იმის გათვალისწინებაც კი, თუ მერამდენეა ბავშვი დაბადების რიგით - დედისერთა, უფროსი, შუათანა თუ ნაბოლარა. როცა ბავშვი დედისერთაა, მშობლების მთელი ყურადღება მას ეკუთვნის, ანებივრებენ, ეჩვევა დიდი რაოდენობით ყურადღებას. ძირითადად არც აფრთხილებენ ხოლმე ბავშვს, რომ ოჯახში მატებაა და უცებ ის ხედავს პატარა დას ან ძმას, რომელმაც მისთვის ნაცნობი ყურადღება „მიითვისა“. უმეტესობას ამ დროს ეჭვიანობის და კონკურენციის გრძნობა უჩნდება, რის მოდიფიკაციას და ჩანაცვლებასაც ჩვენ ვახდენთ მსუბუქი, სიტუაციური ზრუნვით უმცროს დედმამიშვილზე. ამიტომ თუ ჩვენ ამ დროს ძალიან დავტვირთავთ, მოვწყვეტთ მისთვის საინტერესო აქტივობებს, თამაშებს, მეგობრებს, ეს უფრო გააღვივებს მის კონკურენტულ დამოკიდებულებას დედმამიშვილთან.
- გარდა უფროსი შვილებისა, თვითონ უმცროს ბავშვზეც უარყოფით ზეგავლენას ხომ არ მოახდენს დედის ნაკლები ჩართულობა?
- დედის ნაკლები ჩართულობა ყოველთვის მოქმედებს ბავშვის ცხოვრებასა და განვითარებაზე. ბავშვზე ზრუნვა ეს მხოლოდ მისი მატერიალური ან ფუნქციური დახმარება არაა, ეს ემოციური კავშირიცაა. რამდენად იდენტური იქნება 13 წლის მოზარდის და დედის შედარება ერთმანეთთან, როცა 13 წლის მოზარდი ამ ასაკში ფსიქოლოგიურად თუ ემოციურად საერთოდ არაა მომწიფებული „მშობლობისთვის“.
- ბევრი მშობელი მარტო ზრდის ბავშვებს, ამიტომ უწევთ დახმარება უფროს შვილებს სთხოვონ, თუმცა მოზარდებს პირადი სივრცე სჭირდებათ. როგორ უნდა მივუდგეთ შვილებს ასეთ სიტუაციაში?
- პირველ რიგში, მნიშვნელოვანია, რომ წინასწარ შევუთანმხდეთ უფროსს შვილს, რატომ და რისთვის, რამდენი ხანი და რა ფორმით გვჭირდება მისი დახმარება. ასე ვთქვათ, ვაგრძნობინოთ, რომ ეს იძულება არაა, ნებართვას ვიღებთ მისგანაც, მის აზრსაც ვითვალისწინებთ და არჩევანის საშუალება აქვს. ასეთი შეთანხმებების დროს ხაზი გაესმევა იმას, თუ რისი გადადება შეუძლია უფროს შვილს და რა არის იმდენად პრიორიტეტული, რომ ამ შემთხვევაში დედასაც მოუწევს მასზე მორგება. მნიშვნელოვანია ვაგრძნობინოთ ჩვენი სიყვარული და მადლიერება ამ დახმარებისთვის, წავახალისოთ მისი დახმარება და მისი ინტერესებიც ჩავრთოთ ამ პროცესში. მაგალითად, „თუ შენი დაიკოს ოთახში იქნები, სანამ სძინავს შეგიძლია შენს საყვარელ ფილმებს უყურო.“ შეჯამების სახით რომ ვთქვათ, მნიშვნელოვანია გავითვალისწინოთ უფროსი შვილის ინტერესებიც, არჩევანის საშუალება დავუტოვოთ და დავაფასოთ მისი ძალისხმევა.

​ესაუბრა მარიამ ჩოქური

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ​ჯგუფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

სამსახურეობრივი მოვალეობის შესრულებისას მამაკაცები ქალბატონებთან შედარებით ორჯერ უფრო ემოციურები არიან - უახლესი კვლევები

სამსახურეობრივი მოვალეობის შესრულებისას მამაკაცები ქალბატონებთან შედარებით ორჯერ უფრო ემოციურები არიან - უახლესი კვლევები
ადამიანების უმეტესობა დროის უდიდეს ნაწილს სამსახურში ატარებს, რის გამოც მათ ემოციურ მდგომარეობაზე სამუშაო გარემოს და თანამშრომლების განწყობას უდიდესი ზეგავლენა აქვს. ანგლია რასკინის უნივერსიტეტის მკვლევარებმა ოფისში მომუშავე ადამიანების ემოციური ფონი გამოიკვლიეს. მათ აინტერესებდათ, თუ რას განიცდიან ყოველდღიურად დასაქმებული ადამიანები და რამდენად ღიად გამოხატავენ თავიანთ ემოციებს. კვლევებმა აჩვენა, რომ სამუშაო გარემოს დასაქმებულებზე ძალიან დიდი გავლენის მოხდენის უნარი აქვს.

მკვლევარებმა დაადგინეს, რომ სამსახურში ადამიანები ყველაზე ხშირად სიხარულს, გაოცებას, ბრაზს, სევდას, ზიზღსა და შიშს განიცდიან. როგორც აღმოჩნდა, მათ ემოციურ ფონზე ზეგავლენას არა უშუალოდ სამუშაო პროცესი, არამედ სხვა დასაქმებულებთან ურთიერთობა ახდენს. დადგინდა, რომ ქალები და მამაკაცები სამსახურში ერთნაირად ემოციურები არ არიან.

სტატისტიკამ აჩვენა, რომ სამსახურში მიმდინარე მოვლენებს მამაკაცები უფრო ემოციურად აღიქვამენ, ვიდრე ქალბატონები, ამასთან, ქალები სტრესისა და ფრუსტრაციისკენ უფრო მეტ მიდრეკილებას ავლენენ, ვიდრე მამაკაცები. აღმოჩნდა, რომ მამაკაცები სხვა და სხვა პროექტზე მუშაობისას ემოციურად უფრო მეტად იხარჯებიან. ისინი ძალიან განიცდიან, თუ სამუშაოს შესრულებისთვის დრო არ ჰყოფნით ან ბიუჯეტს რაციონალურად ვერ ანაწილებენ. როგორც აღმოჩნდა, მამაკაცებს კრიტიკა გულთან უფრო ახლოს მიაქვთ, ვიდრე ქალბატონებს. მათი საქმიანი წინადადების უგულებელყოფის შემთხვევაში, ისინი ორჯერ უფრო მეტად ისტრესებიან, ვიდრე ქალები. მამაკაცები აღნიშნავენ, რომ უარყოფა მათზე დამანგრევლად მოქმედებს. მამრობითი სქესის წარმომადგენელთა უდიდესი ნაწილი წარუმატებლობის შემთხვევაში ემოციების გაკონტროლებას ვეღარ ახერხებს. მამაკაცები სამსახურში დაძაბული ვითარების შექმნის გამო უკომპრომისო გადაწყვეტილებებს უფრო ხშირად იღებენ, ვიდრე ქალბატონები. წარუმატებლობის შემთხვევაში საკუთარი სურვილით სამსახურს 20%-ით მეტი მამაკაცი ტოვებს, ვიდრე ქალბატონი.

კვლევის ორგანიზატორების მტკიცებით, მამაკაცებს უჭირთ სხვების მხრიდან ძალაუფლების გამოვლენის კონკტრეტულ შემთხვევებთან გამკლავება. ისინი ამას ღირსების შემლახავ ქმედებად აღიქვამენ. ძალაუფლებისკენ სწრაფვის გამო, მამაკაცები ვერ იტანენ, როდესაც მათ არ უსმენენ. მათ სევდა იპყრობთ, როდესაც აცნობიერებენ, რომ სამსახურში ძალაუფლებას ისინი არ ფლობენ. კვლევამ ასევე დაადგინა, რომ სამსახურში ყოველი სამი ადამიანიდან ერთი მაინც თავის ნეგატიურ განწყობას პოზიტიური ღიმილის საფარქვეშ მალავს. მკვლევარებს აღნიშნული ფაქტი არ გაკვირვებიათ, რადგან მენეჯერების გამოკითხვის შედეგად დადგინდა, რომ მათი 30 % სამსახურში ემოციების გამოხატვას სისუსტედ მიიჩნევს, ხოლო 51 % თვლის, რომ სამუშაო გარემო ემოციებისგან სრულიად თავისუფალი უნდა იყოს და თანამშრომლებმა საკუთარი განცდების გამომჟღავნებისგან თავი უნდა შეიკავონ.

„სამსახური ერთიან სივრცეს ქმნის, რომელშიც ადამიანებს გარკვეული სოციალური მოლოდინები უყალიბდებათ. დაუწერელი კანონები, რომელიც სამუშაო გარემოში მოქმედებს, წინასწარ განსაზღვრავს, თუ ვინ, როდის და რა მიზნით უნდა გამოხატოს ესა თუ ის ემოცია. ადამიანების უმეტესი ნაწილი თანამშრომლებთან ემოციების გამოხატვას იმიტომ ერიდება, რომ გაკიცხვის და კრიტიკის ეშინია.“ - განაცხადა კვლევის ერთ-ერთმა ორგანიზატორმა.

კვლევით ასევე დგინდება, რომ სამუშაო გარემო ყველაზე მეტად თაობა Y-ის (1980-1993 წლებში დაბადებული ადამიანები) წარმომადგენლებს თრგუნავთ. მათი 91 პროცენტი სამსახურში ძალიან ხშირად განიცდის სევდას, ახალგაზრდების 80 პროცენტი კი ამბობს, რომ ისინი მუშაობის დროს უმეტესად ზიზღს განიცდიან. მკვლევარები აღნიშნულ პრობლემას ასაკობრივ თავისებურებებთან აკავშირებენ და თვლიან, რომ ახალგაზრდებს თავიანთი ჭეშმარიტი იდენტობის აღმოჩენა უჭირთ. მათ უძნელდებათ პროფესიული როლის მორგება. თაობა Y-ის წარმომადგენლებს წარმატებაც აშინებთ და წარუმატებლობაც. მათი დიდი ნაწილი თვლის, რომ ვერ შეძლებს კონკრეტული საქმის სრულფასოვნად შესრულებას.

დასაქმებულ ახალგაზრდებში ნეგატიური ემოციების სიჭარბე საკმაოდ ბუნებრივი მოვლენაა. მათი უარყოფითი განწყობა ასაკთან ერთად იცვლება, რაც მათ სტრესისგან გათავისუფლებაში ეხმარება. მკვლევარები თვლიან, რომ პროდუქტიულობის ასამაღლებლად აუცილებელია სამუშაო გარემო თანამშრომლებს ემოციური ინტელექტის ამაღლებასა და თავდაჯერების მატებაში დაეხმაროს. ციფრული ინდუსტრიების განვითარების პირობებში, კომპანიებმა კადრების ემოციურად გაწონასწორებული ადამიანებით დაკომპლექტებაზე უნდა იზრუნონ, რაც, მკვლვევარების მოსაზრებით, წარმატების მთავარი საწინდარია. 

მომზადებულია ​mirror.co.uk-ის მიხედვით
თარგმნა ია ნაროუშვილმა
წაიკითხეთ სრულად