Baby Bag

ჯანდაცვის ორგანიზაციის 2020 წლის მონაცემებით, მსოფლიოში გლაუკომით დაავადებულია 76 მილიონი ადამიანი

ჯანდაცვის ორგანიზაციის 2020 წლის მონაცემებით, მსოფლიოში გლაუკომით დაავადებულია 76 მილიონი ადამიანი

გლაუკომის კვირეულთან დაკავშირებით „ნიუ ჰოსპიტალსი“ ატარებს გლაუკომის პაციენტთა სკოლის შეხვედრებს. ღონისძიების მიზანია დაავადების ცნობადობის ამაღლება, რადგან მნიშვნელოვანია გლაუკომის გამოვლენა ადრეულ ეტაპზე და რაც მთავარია, მხედველობის შენარჩუნება. პაციენტებს შესაძლებლობა ექნებათ, გაიარონ უფასო კონსულტაცია ოფთალმოლოგიის ეროვნული ცენტრის სპეციალისტებთან და სპეციალური პირობებით ჩაიტარონ კვლევა „დიოფსისის“ აპარატზე, რომელიც მსოფლიო ლიდერია თვალის ელექტროფიზიოლოგიურ დიაგნოსტიკაში.

გლაუკომის სიმპტომებზე, მის ადრეულ დიაგნოსტიკაზე და მკურნალობის მეთოდებზე​ MOMSEDU.GE-ს ესაუბრა მედიცინის დოქტორი, ოფთალმოქირურგი ​მარიამ გოლოვაჩოვა.

- რა არის გლაუკომა და რა სიმპტომებით ხასიათდება?

მარიამ გოლოვაჩოვა: „გლაუკომა“, როგორც ტერმინი, აერთიანებს თვალის დაავადებათა დიდ ჯგუფს. ამ დროს ვითარდება მხედველობითი ფუნქციების გლაუკომისთვის დამახასიათებელი დარღვევები, თვალშიდა წნევა მუდმივად ან პერიოდულად აღემატება ტოლერანტულ (ინდივიდუალურ ასატან) მაჩვენებლებს. ასევე ვითარდება მხედველობის ნერვის დისკოს და ბადურას განგლიური უჯრედების დამახასიათებელი დაზიანება (გლაუკომური ოპტიკური ნეიროპათია).

პირველადი ღიაკუთხიანი გლაუკომა არის ქრონიკული, პროგრესირებადი, შეუქცევადი ნეიროპათია, სიბრმავის პოტენციური განვითარებით. წინა საკნის კუთხე ღიაა, იწვევს მხედველობის ნერვის სარტყლის და ნერვული ბოჭკოების შრის დაკარგვას. რისკფაქტორებია: თვალშიდა წნევის მაჩვენებლები და ასაკი.

რაც შეეხება სიმპტომებს, გლაუკომა უმეტესად ასიმპტომატურია. პაციენტები მოგვმართავენ უკვე განვითარებულ სტადიაზე. დაავადება უმეტეს შემთხვევაში უმტკივნეულოდ მიმდინარეობს. პაციენტებისგან ვიგებთ, რომ უჩივიან მხედველობის პერიოდულ დაბინდვას, ცისარტყელას მსგავს რგოლებს ნათურის გარშემო და ცრემლდენას.

- რა რისკ-ფაქტორები არსებობს და როგორ ხდება მისი ადრეული დიაგნოსტირება?

მარიამ გოლოვაჩოვა: „რისკ-ფაქტორებიდან უმნიშვნელოვანესია გენეტიკური წინასწარგანწყობა, რომელიც აუცილებლად უნდა გავითვალისწინოთ იმ ადამიანებში, ვისაც აქვს გლაუკომის ოჯახური ისტორია. ადრეული დიაგნოსტიკისთვის საჭიროა თვალის რეგულარული გამოკვლევა, სკრინინგი. პაციენტებმა, რომლებიც არიან 40 წლის ზემოთ, წელიწადში ერთხელ უნდა ჩაიტარონ გამოკვლევები და გაიარონ კონსულტაცია. გლაუკომიანი პაციენტი ოფთალმოლოგთან ვიზიტზე უნდა მივიდეს წელიწადში მინიმუმ 2-4-ჯერ, ხოლო ჯანმრთელი ადამიანი - წელიწადში 3-ჯერ.

ადრეული დიაგნოსტიკა მნიშვნელოვანია დაავადების მართვისთვის და მხედველობის შენარჩუნებისთვის. ელექტროფიზიოლოგიური კვლევები, რომლის საშუალებითაც შესაძლებელია იქამდე დაისვას დიაგნოზი, სანამ კლინიკური დაზიანება გამოვლინდება, შესაბამისად, ადრეულ ეტაპზე დავიწყებთ მკურნალობას. რუტინული კვლევებია - ტონომეტრია, გონიოსკოპია, ვიზომეტრია, ბიომიკროოფთალმოსკოპია. ამის გარდა, ადრეულ ეტაპზე დიაგნოზის დადასტურებისთვის სასურველია მაღალტექნოლოგიური კვლევები - თვალის ელექტროფიზიოლოგიური კვლევა, ლაზერული ტომოგრაფია, კომპიუტერული პერიმეტრია, მხედველობის ნერვის კონფოკალური ლაზერული ტომოგრაფია“.

- მკურნალობის რა მეთოდები არსებობს და რა შემთხვევაშია საჭირო ქირურგიული ჩარევა?

მარიამ გოლოვაჩოვა: „მკურნალობას ვიწყებთ მედიკამენტოზური თერაპიით (ჰიპოტენზიური). გლაუკომის მკურნალობა მიმართულია თვალშიდა წნევის დაქვეითებაზე, თითოეული პაციენტისთვის თვალშიდა წნევის ზედა ზღვარი ინდივიდუალურია და შესაბამისად, სამიზნე წნევაც განსხვავდება, აქ მნიშვნელოვანია გლაუკომის ფორმა და სტადია. პრეპარატები, რომლებიც ზრდიან თვალიდან წყალწყალა ნამის განდევნას და პრეპარატები, რომლებიც ამცირებენ წყალწყალა ნამის წარმოქმნას, ჩვენებების და უკუჩვენებების მიხედვით უნდა დაინიშნოს ექიმი ოფთალმოლოგის მიერ.

თუ მედიკამენტოზური თერაპია არაეფექტურია, საჭირო ხდება ლაზერული ქირურგია: ტრაბეკულოპლასტიკა, ციკლოფოტოკოაგულაცია, ირიდოტომია. ლაზერული ქირურგიის არაეფექტურობის შემთხვევაში კი ანტიგლაუკომატოზური სხვადასხვა ტიპის ოპერაციებით, რაც დამოკიდებულია გლაუკომის ფორმაზე: ტრაბეკულექტომია, ტრაბეკულოტომია, არაგამჭოლი ღრმა სკლერექტომია, სხვადასხვა ტიპის სადრენაჟო სისტემების გადანერგვა და სხვ.“

ექიმის თქმით, თანდაყოლილი გლაუკომის დროს, პირველადი არჩევის მკურნალობა ქირურგიული ჩარევაა. გამონაკლისების გარდა, ქირურგიული ჩარევა ტარდება ამბულატორიულ პირობებში. თანდაყოლილი გლაუკომის ქირურგიული მკურნალობა ტარდება მხოლოდ ჩვენს კლინიკაში.

ქირურგიული ჩარევა მიზნად ისახავს, მოწესრიგდეს თვალშიდა წნევა, შეიქმნას გზა წყალწყალა ნამის ცირკულაციის გასაუმჯობესებლად. რაც შეეხება, ანტიგლაუკომატოზურ ოპერაციას, მიზანია თვალშიდა წნევის დაქვეითება სამიზნე წნევის მაჩვენებლამდე, რითაც შენელდება ან შეჩერდება ოპტიკური ნერვის დაზიანება და მოხდება მხედველობითი ფუნქციების შენარჩუნება.

- როგორც ვიცი, გლაუკომის მსოფლიო კვირეულთან დაკავშირებით ატარებთ გლაუკომის პაციენტთა სკოლის შეხვედრებს. ღონისძიების შესახებ რომ გვიამბოთ.

მარიამ გოლოვაჩოვა: „ნიუ ჰოსპიტალსში“, შეგიძლიათ დაესწროთ შეხვედრას. თქვენ მიიღებთ პასუხს ყველა კითხვაზე გლაუკომის, მისი ადრეული დიაგნოსტირებისა და მკურნალობის შესაძლებლობების შესახებ. გლაუკომის კვირეული ტარდება მარტის თვეში, ამ დაავადების ცნობადობის ასამაღლებლად, რომელიც მსოფლიოს გლაუკომის ორგანიზაციის ინიციატივით იმართება, ვინაიდან მნიშვნელოვანია მოხდეს გლაუკომის გამოვლენა ადრეულ სტადიაზე და მხედველობის შენარჩუნება“.

ვის შეუძლია დასწრება?

მარიამ გოლოვაჩოვა: „ღონისძიებაზე დასასწრებად უნდა შეავსოთ სარეგისტრაციო ფორმა. აქციაზე მოსვლა შეუძლიათ 40 წლის ზემოთ ადამიანებს.

- ექნებათ თუ არა საშუალება მსურველებს გაიარონ კონსულტაცია ოფთალმოლოგთან?

მარიამ გოლოვაჩოვა: „დიახ, რა თქმა უნდა, პაციენტებს ჩაუტარდებათ კონსულტაცია, დიაგნოსტირებისთვის გამოყენებულ იქნება უახლესი, ულტრათანამედროვე აპარატურა. ამავდროულად, შესაძლებელია ფასდაკლებით ჩატარდეს ელექტროფიზიოლოგიური კვლევა „დიოფსისის“ აპარატით, კომპიუტერული პერიმეტრია, მხედველობის ნერვის დისკის კონფოკალური ლაზერული ტომოგრაფია“.

R.

„სარქველი სარქველში“ - საქართველოში ურთულესი კარდიოქირურგიული პროცედურა ჩატარდა
65 წელს გადაცილებულმა პაციენტმა ჩვეული ფიზიკური აქტივობის შეზღუდვით ექიმს მიმართა. 10 წლის წინ ქირურგიული წესით ჰქონდა აორტის სარქველი გამოცვლილი, ბიოლოგიური სარქველი ეყენა, რომელმაც ეფექტურობა დაკარგ...

შეიძლება დაინტერესდეთ

რა იწვევს კვებით აშლილობას ბავშვებში და რა პრობლემები შეიძლება შეუქმნას მათ?

რა იწვევს კვებით აშლილობას ბავშვებში და რა პრობლემები შეიძლება შეუქმნას მათ?

რა იწვევს კვებით აშლილობას ბავშვებში და რა პრობლემები შეიძლება შეუქმნას მათ? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი ნინო ფირცხალაიშვილი.

რა არის კვებითი აშლილობა?

კვებითი აშლილობა ფსიქიკურ დაავადებათა ჯგუფს მიეკუთვნება. ეს მდგომარეობა ყოველთვის დაკავშირებულია კვების მიმართ არაადეკვატურ დამოკიდებულებასთან. კვებითი აშლილობის დროს თავს იჩენს საკვების მიღებასთან დაკავშირებული პრობლემები, რაც ცხადია დროთა განმავლობაში იწვევს, როგორც ფიზიოლოგიურ, ისე ფსიქოლოგიურ პრობლემებს. ავადმყოფობა ყოველ მე-5 ადამიანში ქრონიკულ სახეს იღებს და ადამიანები, რომლებსაც ეს პრობლემა აქვთ ხანგრძლივი დროით ებრძვიან დაავადებისგან გამოწვეულ შედეგებს, მაგალითად, გულსისხლძარღვთა სისტემის, საჭმლის მონელებელი, ენდოკრინული და რეპროდუქციული სისტემის დაავადებებს. კვებითი აშლილობა სხვადასხვა შემთხვევაში, სხვადასხვა ფორმით ვლინდება ნებისმიერი ასაკის და სქესის ადამიანებში. თუმცა, სტატისტიკურად, უმეტესად კვებით აშლილობას ვხვდებით მოზარდობისას, მდედრობითი სქესის წარმომადგენლებში.

- რა არის გამომწვევი მიზეზი ბავშვებში?

რაც შეეხება მიზეზებს, სპეციალისტები ერთ კონკრეტულ მიზეზს ვერ ასახელებენ. ისინი გვთავაზობენ ფართო სპექტრს იმ ფაქტორებისა, რაც შეიძლება იყოს კვებითი აშლილობის გამომწვევი. გამოყოფენ სამ ძირითად ჯგუფს:

  • გენეტიკური - მაღალი ემოციური მგრძნობელობა, ან აზროვნების თავისებურებები, მაგალითად მომატებული დეტალიზაციის სახით;
  • ფსიქოგენური - სტრესული გარემო, დაბალი თვითშფასება, პერფექციონიზმი, მოზარდობის ასაკში ავტონომიისკენ სწრაფვის ტენდენცია;
  • სოციოკულტურული - სოციუმში დამკვიდრებულია გარკვეული ღირებულებები, მაგალითად, ე.წ. სილამაზის სტანდარტი, აქედან გამომდინარე, ზოგიერთ ადამიანს უჩნდება მოთხოვნილება მოერგოს აღიარებულ სტანტარტს. როდესაც ასეთი მოთხოვნილება სცდება საღ აზრს შესაძლოა ვივარაუდოთ რომ უკვე გარკვეული ჩანასახი არსებობს კვებითი აშლილობის.

- რა სახის კვებითი აშლილობები არსებობს და მათ სიმპტომებზე რომ ვისაუბროთ.

კვებითი აშლილობის რამდენიმე სახეს გამოყოფენ. მათგან საკმაოდ გავრცელებულია ნერვული ანორექსია, რომელიც ძირითადად ვლინდება 14-15 წლის ასაკში. ამ შემთხვევაში არ არის საუბარი მადის დაქვეითებაზე, ეს არის საკუთარი სხეულის, წონის არასწორი, დარღვეული აღქმა. ადამიანს ჰგონია რომ აქვს ზედმეტი წონა და ამის გამო ცდილობს შეზღუდოს საკვები. ნერვული ანორექსიის ძირითადი ნიშანია, როდესაც მოზარდის სხეულის წონის ინდექსი ნორმის ქვემოთ ჩამოდის. ასევე, დამახასიათებელია დაღლილობა, დიეტების და კალორიების დათვლის მიმართ გადამეტებული ინტერესი, ჭარბი ფიზიკური აქტივობა, კვების დროს განმარტოების ტენდენცია, საკუთარი სხეულის კრიტიკულად შეფასება.

ბავშვებში კვებითი ქცევის დარღვევა ორგანიზმისთვის სერიოზულ პრობლემებს ქმნის, როდესაც ნივთიერებები, რომლებიც საჭიროა ბავშვის სრულფასოვანი განვითარებისთვის დეფიციტშია და ორგანიზმს არ მიეწოდება. გარდა ამისა, ვლინდება სომატური პრობლემები, მაგალითად, საყრდენ-მამოძრავებელი, საჭმლის მომნელებელი, ენდოკრინული სისტემის, ასევე, ადგილი აქვს თმის ცვენას, სტომატოლოგიურ პრობლემებს, ზრდის შეფერხებას. უმეტეს შემთხვევებში, მკურნალობის შედეგად ეს პრობლემა დაძლევადია. აქვე მინდა აღვნიშნო, რომ ნერვული ანორექსია არის იმ მცირე რაოდენობის ფსიქიკური აშლილობებიდან ერთ-ერთი, რომელსაც აქვს ე.წ ლეტალური გამოსავალი და რთული შემთხვევებიდან 5% სამწუხაროდ ლეტალურ შედეგზე გადის.

კიდევ ერთი სახეობა კვებითი დარღვევისა არის ნერვული ბულემია. ამ დროს ადამიანი ჭარბად იკვებება და საკვების მიღების შემდეგ ცდილობს გაათავისუფლოს საკუთარი კუჭი ხელოვნურად, პირღებინებით. ბულემიის მიზეზი შეიძლება იყოს სხვა დაავადება, მაგალითად, დეპრესია. ამ შემთხვევაში, მშობელმა ყურადღება უნდა მიაქციოს ისეთ ქცევას, როგორიცაა აბაზანით ხშირად და ხანგრძლივად სარგებლობა. ამასთან, საყურადღებოა სხეულის წონის მკვეთრი ცვლილება, განწყობის უმიზეზოდ ცვალებადობა, თმის ცვენა, ხშირი ვირუსული დაავადებები, ღრძილების ანთება, საყლაპავი მილის დაზიანება, რომელიც ხშირი პიღებინებით არის გამოწვეული.

ასევე, არსებობს უკონტროლო კვებასთან დაკავშირებული აშლილობა (Binge Eating Disorder ) . ამ დროს ადამიანი ვერ აკონტროლებს კვების რაციონს და ჭარბად მიღებული საკვების შემდეგ მას ეუფლება სინდისის ქენჯნა, სირცხვილის განცდა. ასეთი აშლილობის შედეგად შეიძლება განვითარდეს ჰიპერტონული დაავადება, შაქრიანი დიაბეტი.

ზოგჯერ კვებით აშლილობას მიაკუთვნებენ:

  • რუმინაციას (მიღებული საკვების რეგულარულად ამოღება);
  • ჯანსაღი კვებით გატაცებას, თუ ის წონის კლების იდეით არის განპირობებული;
  • ღამით ჭამის სინდრომს;
  • პიკას- როდესაც ხდება საკვებად გამოუსადეგარიან მავნე საკვების მიღებისკენ მიდრეკილება, რომელიც ორგანიზმისთვის საზიანოა;
  • საფაღარათო აშლილობას, რომელსაც ახასიათებს განზრახ ღებინება ან საფაღარათო აბების მიღება.

რაც შეეხება საფრთხეს, რომელსაც კვებითი აშლილობა იწვევს ბავშვებში. შესაძლოა ადგილი ჰქონდეს სოციალური იზოლაციისკენ მიდრეკილებას, დადებითი ემოციებისგან თავის არიდებას, დეპრესიისკენ მიდრეკილებას და რთულ შემთხვევაში სუიციდურ აზრებს.

- როგორ შეიძლება გავუმკლავდეთ ამ პრობლემას, რას ურჩევდით მშობლებს?

ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს მშობლების გულისხმიერებას და დამოკიდებულებას. თუ მათ შეამჩნიეს ბავშვის სულიერი მდგომარეობის ცვლილება, აუცილებლად უნდა დაფიქრდნენ რას შეიძლება უკავშირდებოდეს ეს. კვებითი აშლილობის მქონე მოზარდებში მთავარი მანიშნებელი პრობლემისა არის წონის მკვეთი ცვლილება, უმიზეზო დაღლილობა და სისუსტე, შფოთვა საკვების მიღების დროს, თუ ზედმეტად აღელვებს საკუთარი სხეულის ფორმები, მოჭარბებულად იღებს საკვებს ან პირიქით, ზედმეტად არის გატაცებული დიეტებით, ჯანსაღი კვებით და იკვებება იზოლირებულად. ადრეულ ასაკში მშობელი შეიძლება დააკვირდეს ბავშვს აქვს თუ არა საკვების ხანგრძლივად ღეჭვის ჩვევა, ან მყარი საკვების ღეჭვის დროს გულისრევის რეაქცია,ვერ გრძნობს შიმშილს ან მიდრეკილია მუდმივად ჭამისკენ.

როგორც აღვნიშნე, მშობლის ყურადღება არის უმნიშვნელოვანესი, ვინაიდან თუ მცირეწლოვან ასაკში არ მოაგვარა ეს პრობლემა, შესაძლოა დროთა განმავლობაში სერიოზული ფორმით იჩინოს თავი კვებითმა აშლილობამ.

რაც შეეხება სპეციალისთან კომუნიკაციას, რაც უფრო ადრეულ ასაკში მივმართავთ, მით უფრო მოკლე ვადაში მოხდება პრობლემის აღმოფხვრა. ეფექტური მკურნალობისთვის მნიშვნელოვანია დიაგნოზის სწორად დასმა. ფსიქიატრიაში რომელიმე აშლილობის დიაგნოზის დასმის დროს ხელმძღვანელობენ დაავადებათა საერთაშორისო კლასიფიკაციის მიხედვით შემოთავაზებული იმ სიმპტომების ჩამონათვალით, რაც მიესადაგება ამა თუ იმ დაავადებას. დიაგნოზის დასმა ხდება ფსიქიატრის მიერ და მკურნალობა არის კომპლექსური. პროცესში ჩართულია ფსიქიატრი, კვებითი სპეციალისტი და ძალიან მნიშვნელოვანია ფსიქოთერაპიული ჩარევა, რომლის დროსაც ეფექტურია კოგნიტურ-ბიჰერვიორული თერაპია.

მარიამ ჩოქური 

წაიკითხეთ სრულად