Baby Bag

​რა იწვევს სმენის დარღვევას ბავშვებში და რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება? - თემაზე ოტორინოლარინგოლოგი შორენა წიკლაური საუბრობს

​რა იწვევს სმენის დარღვევას ბავშვებში და რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება? - თემაზე ოტორინოლარინგოლოგი შორენა წიკლაური საუბრობს

რა იწვევს სმენის დარღვევას ბავშვებში და რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ოტორინოლარინგოლოგი შორენა წიკლაური.

- რა იწვევს სმენის დარღვევას ბავშვებში? (მიზეზებსა და რისკფაქტორებზე რომ ვისაუბროთ)

- ბავშვთა ასაკში სმენის დაქვეითება შესაძლებელია იყოს თანდაყოლილი ან შეძენილი. თანდაყოლილი ძირითადად ვითარდება მაშინ, როდესაც დედა ორსულობის დროს იღებს რაიმე მედიკამენტს, გადაიტანს ინფექციურ დაავადებას ან უშუალოდ მუცლადყოფნის პერიოდში მოხდება ნაყოფის დაინფიცირება, რაც იწვევს ნაყოფის სმენის ანალიზატორის განვითარების დარღვევას. ასეთ დროს, შესაძლოა ბავშვი დაიბადოს თანდაყოლილი სმენის დაქვეითებით ან სრული სიყრუით.

შეძენილი სმენის დაქვეითების შემთხვევაში, სმენის დაკარგვა ხდება დაბადების შემდეგ. სმენის დაქვეითება სრულ დაკარგვამდე შესაძლებელია იყოს მწვავე და ქრონიკული. ასევე შექცევადი ან შეუქცევადი. სმენის მწვავე, შექცევადი დაქვეითების დროს ძირითადი მიზეზებია - ყურში უცხო სხეული, გოგირდის საცობი, ცხვირ-ხახაში მიმდინარე ანთებითი პროცესი. სმენის ქორნიკული დაქვეითების ხშირი მიზეზია - ცხვირხახის ადენოიდების ჰიპერპლაზია ან მაღალი ალერგიული ფონი (ცხვირ-ხახაში შეშუპება), რის შედეგად შესაძლოა განვითარდეს სითხის დაგროვება შუა ყურში და გამოიწვიოს ქრონიკული ექსუდაციური ოტიტი. ზემოთ ჩამოთვლილი მიზეზებით სმენის დაქვეითება როგორც წელი ექვემდებარება მკურნალობას და შესაძლებელია სრული განკურნება.

გარდა ზემოთხსენებული მიზეზებისა, სმენის დაქვეითება შესაძლებელია იყოს გამოწვეული ყურის ან თავის ტრავმით, მორეციდივე შუაყურის ანთებებით, ინფექციური დაავადებებით. სმენის დაქვეითებისას შეფერხებულია ანბგერის გატარება სმენის ნერვამდე (ამ დროს მკურნალობა მეტნაკლებად ეფექტურია) ან ხდება ნერვის მიერ ბგერის აღქმის დარღვევა (სამწუხაროდ სმენის ნერვის დაზიანება პრაქტიკულად არ ინკურნება), არსებობს ასევევ შერეული შემთხვევებიც, როდესაც ორივე კომპონენტია ერთდროულად.

- რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება, რათა არ გამოგვეპაროს პრობლემა?

- სმენა ერთერთი უმნიშვნელოვანესი ფაქტორია ბავშვის ნორმალური განვითარებისთვის. დაახლოებით 4 თვიდან ბავშვი უნდა რეაგირებდეს მშობლის ხმაზე, ხმაურზე, იხედებოდეს იმ მიმართულებით, საიდანაც მოდის ხმა. 1.5 წლიდან ბავშვი უკვე უნდა ცდილობდეს მარტივი სიტყვების წარმოთქმას. თუ აღნიშნული რეაგირებები და მეტყველების დაწყების შეფერხება გახანგრძლივებულია, მშობელმა ყურადღება უნდა მიაქციოს და შესაძლოა, იეჭვოს სმენის დაქვეითებაზე.

- როგორ შეიძლება ავიცილოთ თავიდან ეს პრობლემა?

- საქართველოში არსებობს ძალიან კარგი პროგრამა, რომლის ფარგლებშიც ხდება ყველა ახალშობილის შემოწმება სმენაზე. თუ ბავშვს აქვს თანდაყოლილი სმენის პრობლემა, ხდება დროული გამოვლენა და შესაბამისად, ჩარევაც დროულად მიმდინარეობს, აღნიშნული ეხმარება სმენადაქვეითებულ ბავშვს მაქსიმალურად ადაპტირდეს სოციუმთან.

პრობლემის თავიდან ასაცილებლად, ორსულობის პერიოდში, დედა უნდა ეცადოს რომ თავი დაიცვას სხვადასხვა ინფექციური დაავადებებისგან, თვითნებურად არ მიიღოს პრეპარატები, დროულად მოხდეს ახალშობილის სკრინინგი და ასევე, ძალიან მნიშვნელოვანია ბავშვის გეგმიური ვაქცინაცია. შუა ყურის მორეციდივე ინფექციების დროს დროულად უნდა მიმართოს ექიმს.

მშობლებს ვურჩევდი, რომ მოერიდონ ბავშვის თვითნებურად მკურნალობას. არსებობს ყურის დაავადებები, რომლის დროსაც გარკვეული პრეპარატების, მათ შორის ყურის წვეთების გამოყენება არ შეიძლება. შესაძლებელია, თვითნებური მკურნალობის დროს გამოიწვიოთ სმენის ნერვის დაზიანება. ხშირად, ყურის ტკივილის დროს ბავშვს ადებენ ცხელ მარილს, რაც დაუშვებელია. ასეთ დროს დიდია ალბათობა, რომ დაფის აპკი გასკდეს და შემდგომში გამოიწვიოს შუა ყურის ქრონიკული ანთება.

- რა შემთხვევებში უნდა მივმართოთ სპეციალისტს?

- მშობელს თუკი რაიმე ეჭვი გაუჩნდა ბავშვის სმენის დაქვეითებასთან დაკავშირებით, სასურველია, დროულად მიმართოს სპეციალისტს, რათა შესაბამისი მკურნალობით მივიღოთ მაქსიმალური შედეგი. სმენის დაქვეითება შესაძლოა მოხდეს, მანამ სანამ ბავშვი მეტყველებას დაიწყებს (თანდაყოლილი) ან როდესაც მეტყველება დაწყებული აქვს და შემდეგ გარკვეული მიზეზით ხდება დაქვეითება ან სრული დაკარგვა. როგორც უკვე აღვნიშნე, 4 თვიდან ბავშვი უნდა რეაგირებდეს ხმაზე, იყურებოდეს იმ მიმართულებით, საიდანაც ხმაური ესმის. თუკი ბავშვი უკვე ლაპარაკობს და მშობელმა შეამჩნია რომ საუბრისას ბავშვი სთხოვს რომ ნათქვამი გაუმეოროს, ან ახლოს მიდის ადამიანებთან საუბრის დროს, ან ტელევიზორს უსმენს ხმამაღლა... თუ ასეთი ქცევები ხშირად მეორდება, აუცილებლად მიმართეთ სპეციალისტს.

ყურადღება მიაქციეთ ცხვირით სუნთქვას, რადგან ყურის პრობლემები ხშირად მოდის ცხვირით სუნთქვის გაძნელებიდან. თუ ბავშვს გაუჭირდა ცხვირით სუნთქვა და ეს დიდხანს გრძელდება, დროულად გაიარეთ კონსულტაცია ექიმთან.

ცალკე უნდა გამოვყოთ მოზარდებში ყურსასმენების გადამეტებული მოხმარება. ხანგრძლივად ხმამაღლა მუსიკის მოსმენა, მითუმეტეს თუ ყურსასმენი მხოლოდ ერთ ყურზეა ან/და ღამით იძინებს ყურსასმენებით, დამაზიანებლად მოქმედებს სმენის ნერვზე და იწვევს სმენის შეუქცევად დაქვეითებას.

ესაურა მარიამ ჩოქური 

შეიძლება დაინტერესდეთ

ბევრი სათამაშო ბავშვის განვითარებას აბრკოლებს

ბევრი სათამაშო ბავშვის განვითარებას აბრკოლებს
ბავშვებისთვის სათამაშოების ყიდვისას მშობლები ზომიერების გრძნობას ხშირად ​კარგავენ. ყველაფერი კი უმანკო და უწყინარი სურვილით იწყება: თქვენი შვილი გიყვართ, მისთვის სიხარულის მინიჭება გინდათ, რის გამოც მას სათამაშოებით ხშირად ანებივრებთ. ერთ დღეს კი აღმოაჩენთ, რომ ბავშვის ოთახში ოქროსთმიან ბარბებსა და ასაწყობ კუბიკებში მუხლებამდე ჩაფლული დგახართ. თქვენს შვილს სათამაშოებით გართობა დიდი ხანია მობეზრდა, სახლში სრული განუკითხაობა სუფევს და რაც მთავარია, ბედნიერი არავინაა. თუ აღნიშნული პრობლემის წინაშე დგახართ, მარტო არ ხართ.

მშობლების უმეტესი ნაწილი ბავშვისთვის იმაზე მეტ სათამაშოს ყიდულობს, ვიდრე საჭიროა, რაც ძალიან დიდი შეცდომაა. რაც უფრო მეტი სათამაშო აქვს ბავშვს, მით ნაკლებად არის ის თამაშის განწყობაზე. ბავშვებს არჩევანის გაკეთება არ უყვართ. ისინი სწრაფად იღლებიან. ვერ გადაუწყვეტიათ, რომელ სათამაშოს მიანიჭონ უპირატესობა, საბოლოოდ კი თამაშის სურვილი უქრებათ. თანამედროვე სამყაროში იაფფასიანი პლასტმასის სათამაშოების სიუხვემ ბავშვები პასიურ მოთამაშეებად აქცია. პატარები თოჯინებთან ერთად თამაშის ნაცვლად მათი ყურებით ერთობიან. სათამაშოები, რომლებიც თავად მოძრაობენ, მღერიან და ცეკვავენ, ბავშვს თამაშში ჩართვის სურვილს უკარგავს. პატარები თავიანთი თოჯინებისგან ჯადოსნურ სანახაობებს ელიან. როგორც წესი, პასიურ დამკვირვებლად ყოფნა ბავშვს ძალიან მალე ბეზრდება. 5 წუთის შემდეგ ახალი სათამაშო მას მოძველებულად და მოსაწყენად ეჩვენება. უკეთეს შემთხვევაში თოჯინა თავის ყუთს უბრუნდება, უარეს შემთხვევაში კი ბავშვი მას იატაკზე დაანარცხებს და სამუდამოდ დაივიწყებს.

თანამედროვე მშობლები აღნიშნული ვითარებიდან თავის დაღწევის მიზნით ცდილობენ ბავშებისთვის რაც შეიძლება ცოტა სათამაშო შეიძინონ. მთავარია, სათამაშო, რომელსაც თქვენი შვილისთვის ყიდულობთ ხარისხიანი იყოს. თუ გსურთ, რომ თქვენს შვილს სიცოცხლის ხალისი დაუბრუნდეს და თოჯინებით თამაში ახარებდეს, ჩვენს სტატიაში შემოთავაზებულ საინტერესო და სასარგებლო რჩევებს ყურადღებით გაეცანით.

ბავშვის ოთახი ზედმეტი სათამაშოებისგან გაათავისუფლეთ

თუ გსურთ, რომ თქვენი შვილის სათამაშო ოთახი მოაწესრიგოთ, პირველ რიგში მისი ოთახიდან ის სათამაშოები უნდა გაიტანოთ, რომლებიც ბავშვს აღარ სჭირდება. თუ თქვენმა შვილმა წერა-კითხვა უკვე იცის, სათამაშო ანბანი ან სპეციალური ხმოვანი თოჯინები, რომლებიც ბავშვს ბგერების ათვისებაში ეხმარება, აღარ დაგჭირდებათ. მოზრდილ ბავშვს ღძილის მასაჟორები და საჩხრიალო სათამაშოებიც აღარ დააინტერესებს. ყველაფერი, რაც ზედმეტია, ოთახიდან აუცილებლად გაიტანეთ. თოჯინები, რომლებიც ბავშვის განვითარებისთვის გამოსადეგი აღარ არის, ოთახში სივრცეს ამაოდ იკავებს. თუ მეხსიერების გასავითარებელი სათამაშოების ბევრი ვარიაცია გაქვთ, მათ შორის ყველაზე განსაკუთრებული შეარჩიეთ, დანარჩენები კი ოთახიდან გაიტანეთ.

გატეხილი სათამაშოები, ფაზლები და კუბიკები, რომლებიც თქვენს შვილს აღარ მოსწონს, მის ოთახში არ უნდა დატოვოთ. როდესაც ყველა არასაჭირო სათამაშოს დაემშვიდობებით, ოთახში დარჩენილ სათამაშოებს ყურადღებით დააკვირდით. დაფიქრდით, რომელი უყვარს თქვენს შვილს ყველაზე მეტად. ბავშვებს ყოველთვის აქვთ ფავორიტი სათამაშო, რომლითაც ყოველდღიურად თამაშობენ. ცხადია, ისინი დრო და დრო სხვა სათამაშოებითაც ერთობიან, მაგრამ ერთის მიმართ განსაკუთრებულ ინტერესს იჩენენ. თქვენი შვილის რჩეული სათამაშოები მის ოთახში დატოვეთ, დანარჩენებისადმი კი „დაუნდობლობა“გამოიჩინეთ და ყველა მათგანს დაემშვიდობეთ.

სათამაშოები გამოსაჩენ ადგილას მოათავსეთ

თუ ბავშვები სათამაშოებს კარგად ვერ ხედავენ, მათ თამაშის სურვილი ნაკლებად უჩნდებათ. თოჯინების ყუთებსა და კალათებში მოთავსება სწორი საქციელი არ არის. უმჯობესია თუ მათ გამოსაჩენ ადგილზე დააწყობთ, რათა ბავშვს მათი დანახვის შესაძლებლობა ჰქონდეს. ბავშვს ოთახში რამდენიმე თემატური სათამაშო სივრცე უნდა მოუწყოთ. საოჯახო სივრცეში სათამაშო სამზარეულო მოათავსეთ, ხელოვნების სივრცეში ასაწყობი სათამაშოები და ფერადი ფურცლები, საკითხავი სივრცე პატარა სკამ-მაგიდითა და წიგნებით გაამდიდრეთ.
ბავშვს კრეატიული და მრავალფეროვანი თამაშის შესაძლებლობა რომ მისცეთ, მას სათანადო უნარ-ჩვევების შეძენაშიც უნდა დაეხმაროთ. აუხსენით თქვენს შვილს, რომ ერთი სათამაშო სივრციდან მეორეზე გასასასვლელად, პირველი საგულდაგულოდ უნდა დაალაგოს. მსგავსი მიდგომით ბავშვს არჩევანის გაკეთებას გაუადვილებთ, ამასთან ოთახში არსებულ ქაოსთან გამომშვიდობებასაც მარტივად შეძლებთ.

ბავშვს სათამაშოები მონაცვლეობით მიაწოდეთ

ყოველდღიურად ერთი და იმავე სათამაშოებით თამაში ბავშვისთვის ძალიან დამღლელია. ბავშვმა რომ არ მოიწყინოს, ეცადეთ სათამაშოები მონაცვლეობით მიაწოდოთ. თუ ყველაფერს სწორად დაგეგმავთ, პატარას დაინტერესება არ გაგიჭირდებათ. ბავშვს ყოველდღიურად სათამაშოების სხვადასხვა კომბინაცია უნდა შესთავაზოთ. ის დაინახავს, რომ არჩევანი საკმაოდ მრავალფეროვანია. ამასთან სათამაშოების კომბინაცია ყოველ მეორე დღეს იცვლება. ბავშვი მსგავსი ცვლილებით აუცილებლად აღფრთოვანდება და თამაშის პროცესში აღარ მოიწყენს. თუ ღელავთ, რომ სათამაშოების რეგულარული ცვლილება თქვენს ბავშვს დაამწუხრებს, რადგან მას საყვარელი თოჯინა მოენატრება, შეგიძლიათ მისი ფავორიტი სათამაშო ოთახში ხელუხლებლად დატოვოთ, რათა პატარა სტრესისგან მაქსიმალურად დაცული იყოს. თუ ბავშვი ბედნიერია და თქვენ მიერ შეთავაზებული კომბინაციებით აშკარად იხიბლება, მისი დასტრესვა საჭირო ნამდვილად არ არის. მთავარია, ბავშვმა თამაშით მაქსიმალური სიამოვნება მიიღოს.

ბავშვი წიგნებით დააინტერესეთ

რაში გჭირდებათ საბავშვო წიგნების კოლექციები, თუ თქვენს შვილს მისი წაკითხვის საშუალებას არასდროს აძლევთ?! წიგნის თაროებთან მისვლა და საინტერესო საკითხავის მოხელთება ბავშვისგან სერიოზულ ძალისხმევას მოითხოვს. წიგნებით სავსე კარადა პატარას ძალიან აბნევს. ის ვერ ხვდება, რომელ მათგანს მიანიჭოს უპირატესობა და წარმოდგენა არ აქვს, რა წაიკითხოს.
ტრადიციული წიგნების კარადები დროებით დაივიწყეთ და წიგნები ბავშვისთვის ხელმისაწვდომ ადგილას დაალაგეთ. შეგიძლიათ სათავსოდ პატარა ღია თაროები შეარჩიოთ, რომელზეც მხოლოდ რამდენიმე წიგნი ეტევა, რათა ბავშვმა მათი ყდებისა და სათაურების გარჩევა მარტივად შეძლოს. თარო ისეთ სიმაღლეზე უნდა იყოს, რომ თქვენს შვილს წიგნის ჩამოსაღებად ზედმეტი წინაღობის გადალახვა არ სჭირდებოდეს. შეგიძლიათ ბავშვი კვირაში ერთხელ ბიბლიოთეკაში წაიყვანოთ, სადაც მისთვის საყვარელი და საინტერესო წიგნის შერჩევას დამოუკიდებლად შეძლებს.

არ იყიდოთ ბევრი სათამაშო

ბავშვის სათამაშო სივრცის მოწესრიგება თუ გსურთ, პირველ რიგში, თოჯინების უკონტროლოდ ყიდვაზე უნდა თქვათ უარი. ეცადეთ, ბავშვებს დაბადების დღეზე საჩუქრად თოჯინები არ მიართვათ. დღესასწაულებზეც მეტისმეტად ხელგაშლილი ნუ იქნებით. თუ გსურთ, რომ ბავშვს სათამაშო სივრცე მოუწესრიგოთ, ბრძნულად და რაციონალურად იმოქმედეთ. თქვენს შვილს უყიდეთ მხოლოდ ის, რაც სჭირდება, რაც მოსწონს, რისი წაკითხვაც სურს. არასაჭირო ნივთებისგან გათავისუფლება მარტივად რომ შეძლოთ, დღესასწაულებზე სასურველი საჩუქრების სპეციალური სია შეადგინეთ. ოჯახის წევრებთან ერთად ჩამოწერეთ ყველა საოცნებო ნივთი, რომლის ქონასაც ისურვებდით. შეგიძლიათ, მეგობრებსაც გაანდოთ, თუ რა სახის საჩუქრების მიღება გსურთ თქვენთვის და თქვენი შვილებისთვის. თქვენს ახლობლებს ნამდვილად ესიამოვნებათ თქვენთვის ისეთი საჩუქრის გაკეთება, რომელიც ბედნიერებას მოგანიჭებთ. თქვენ კი სახლის არასაჭირო ნივთებით გადავსებისგან დაიზღვევთ თავს.

საჩუქრების სიის შედგენა საინტერესო ალტერნატივების აღმოჩენაშიც დაგეხმარებათ. თუ ქალაქში საყვარელი სანაყინე ან გასართობი ცენტრი გაქვთ, შეგიძლიათ მეგობრებს უთხრათ, რომ სადღესასწაულო საჩუქრად სპეციალური სასაჩუქრე ბარათების მიღება გირჩევნიათ. ამგვარად სახლის ზედმეტი ნივთებით გადატვირთვისგანაც დაიზღვევთ თავს, საყვარელ საჩუქარსაც მიიღებთ და თქვენი გულწრფელი მადლობით მეგობრებსაც გაახარებთ.

გააკეთეთ სწორი არჩევანი

სათამაშო ბავშვის განვითარების ხელშემწყობ იარაღად უნდა მიიჩნიოთ და მას გასართობი ცენტრის ფუნქცია არ უნდა შეუთავსოთ. პლასტმასის უხარისხო სათამაშოების შეძენის ნაცვლად, უპირატესობა ისეთ პროდუქტს მიანიჭეთ, რომელიც ბავშვს წარმოსახვის, გუნდური თამაშისა და კრეატიული აზროვნების უნარებს განუვითარებს.


ასაწყობი კუბები და სათამაშო აგურები ბავშვის გონებრივ განვითარებას მნიშვნელოვნად უწყობს ხელს. ბავშვი ისეთი თამაშებით უნდა იყოს გატაცებული, რომელიც მას გუნდური მუშაობისა და კონკურენციის უნარებს განუვითარებს. თოჯინების სახლები და ტანსაცმელები ბავშვებს როლური თამაშის შესაძლებლობას აძლევს. მსგავსი სათამაშოების დახმარებით პატარებს ემოციური და სოციალური უნარები უვითარდებათ. თუ სახლში თავისუფალი ადგილი გაქვთ, ბავშვისთვის ერთი დიდი სათამაშო უნდა შეიძინოთ, რომელიც პატარას წარმოსახვითი თამაშებისთვის საჭირო სივრცეს შეუქმნის. სათამაშო სამზარეულო, რომელიც შესაბამისი აქსესუარებითაც არის აღჭურვილი, თქვენს შვილს რამდენიმე საათის მანძილზე არ მოაწყენს. 

მომზადებულია verywellfamily.com-ის მიხედვით
თარგმნა ია ნაროუშვილმა 

წაიკითხეთ სრულად