Baby Bag

​რა იწვევს სმენის დარღვევას ბავშვებში და რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება? - თემაზე ოტორინოლარინგოლოგი შორენა წიკლაური საუბრობს

​რა იწვევს სმენის დარღვევას ბავშვებში და რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება? - თემაზე ოტორინოლარინგოლოგი შორენა წიკლაური საუბრობს

რა იწვევს სმენის დარღვევას ბავშვებში და რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ოტორინოლარინგოლოგი შორენა წიკლაური.

- რა იწვევს სმენის დარღვევას ბავშვებში? (მიზეზებსა და რისკფაქტორებზე რომ ვისაუბროთ)

- ბავშვთა ასაკში სმენის დაქვეითება შესაძლებელია იყოს თანდაყოლილი ან შეძენილი. თანდაყოლილი ძირითადად ვითარდება მაშინ, როდესაც დედა ორსულობის დროს იღებს რაიმე მედიკამენტს, გადაიტანს ინფექციურ დაავადებას ან უშუალოდ მუცლადყოფნის პერიოდში მოხდება ნაყოფის დაინფიცირება, რაც იწვევს ნაყოფის სმენის ანალიზატორის განვითარების დარღვევას. ასეთ დროს, შესაძლოა ბავშვი დაიბადოს თანდაყოლილი სმენის დაქვეითებით ან სრული სიყრუით.

შეძენილი სმენის დაქვეითების შემთხვევაში, სმენის დაკარგვა ხდება დაბადების შემდეგ. სმენის დაქვეითება სრულ დაკარგვამდე შესაძლებელია იყოს მწვავე და ქრონიკული. ასევე შექცევადი ან შეუქცევადი. სმენის მწვავე, შექცევადი დაქვეითების დროს ძირითადი მიზეზებია - ყურში უცხო სხეული, გოგირდის საცობი, ცხვირ-ხახაში მიმდინარე ანთებითი პროცესი. სმენის ქორნიკული დაქვეითების ხშირი მიზეზია - ცხვირხახის ადენოიდების ჰიპერპლაზია ან მაღალი ალერგიული ფონი (ცხვირ-ხახაში შეშუპება), რის შედეგად შესაძლოა განვითარდეს სითხის დაგროვება შუა ყურში და გამოიწვიოს ქრონიკული ექსუდაციური ოტიტი. ზემოთ ჩამოთვლილი მიზეზებით სმენის დაქვეითება როგორც წელი ექვემდებარება მკურნალობას და შესაძლებელია სრული განკურნება.

გარდა ზემოთხსენებული მიზეზებისა, სმენის დაქვეითება შესაძლებელია იყოს გამოწვეული ყურის ან თავის ტრავმით, მორეციდივე შუაყურის ანთებებით, ინფექციური დაავადებებით. სმენის დაქვეითებისას შეფერხებულია ანბგერის გატარება სმენის ნერვამდე (ამ დროს მკურნალობა მეტნაკლებად ეფექტურია) ან ხდება ნერვის მიერ ბგერის აღქმის დარღვევა (სამწუხაროდ სმენის ნერვის დაზიანება პრაქტიკულად არ ინკურნება), არსებობს ასევევ შერეული შემთხვევებიც, როდესაც ორივე კომპონენტია ერთდროულად.

- რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება, რათა არ გამოგვეპაროს პრობლემა?

- სმენა ერთერთი უმნიშვნელოვანესი ფაქტორია ბავშვის ნორმალური განვითარებისთვის. დაახლოებით 4 თვიდან ბავშვი უნდა რეაგირებდეს მშობლის ხმაზე, ხმაურზე, იხედებოდეს იმ მიმართულებით, საიდანაც მოდის ხმა. 1.5 წლიდან ბავშვი უკვე უნდა ცდილობდეს მარტივი სიტყვების წარმოთქმას. თუ აღნიშნული რეაგირებები და მეტყველების დაწყების შეფერხება გახანგრძლივებულია, მშობელმა ყურადღება უნდა მიაქციოს და შესაძლოა, იეჭვოს სმენის დაქვეითებაზე.

- როგორ შეიძლება ავიცილოთ თავიდან ეს პრობლემა?

- საქართველოში არსებობს ძალიან კარგი პროგრამა, რომლის ფარგლებშიც ხდება ყველა ახალშობილის შემოწმება სმენაზე. თუ ბავშვს აქვს თანდაყოლილი სმენის პრობლემა, ხდება დროული გამოვლენა და შესაბამისად, ჩარევაც დროულად მიმდინარეობს, აღნიშნული ეხმარება სმენადაქვეითებულ ბავშვს მაქსიმალურად ადაპტირდეს სოციუმთან.

პრობლემის თავიდან ასაცილებლად, ორსულობის პერიოდში, დედა უნდა ეცადოს რომ თავი დაიცვას სხვადასხვა ინფექციური დაავადებებისგან, თვითნებურად არ მიიღოს პრეპარატები, დროულად მოხდეს ახალშობილის სკრინინგი და ასევე, ძალიან მნიშვნელოვანია ბავშვის გეგმიური ვაქცინაცია. შუა ყურის მორეციდივე ინფექციების დროს დროულად უნდა მიმართოს ექიმს.

მშობლებს ვურჩევდი, რომ მოერიდონ ბავშვის თვითნებურად მკურნალობას. არსებობს ყურის დაავადებები, რომლის დროსაც გარკვეული პრეპარატების, მათ შორის ყურის წვეთების გამოყენება არ შეიძლება. შესაძლებელია, თვითნებური მკურნალობის დროს გამოიწვიოთ სმენის ნერვის დაზიანება. ხშირად, ყურის ტკივილის დროს ბავშვს ადებენ ცხელ მარილს, რაც დაუშვებელია. ასეთ დროს დიდია ალბათობა, რომ დაფის აპკი გასკდეს და შემდგომში გამოიწვიოს შუა ყურის ქრონიკული ანთება.

- რა შემთხვევებში უნდა მივმართოთ სპეციალისტს?

- მშობელს თუკი რაიმე ეჭვი გაუჩნდა ბავშვის სმენის დაქვეითებასთან დაკავშირებით, სასურველია, დროულად მიმართოს სპეციალისტს, რათა შესაბამისი მკურნალობით მივიღოთ მაქსიმალური შედეგი. სმენის დაქვეითება შესაძლოა მოხდეს, მანამ სანამ ბავშვი მეტყველებას დაიწყებს (თანდაყოლილი) ან როდესაც მეტყველება დაწყებული აქვს და შემდეგ გარკვეული მიზეზით ხდება დაქვეითება ან სრული დაკარგვა. როგორც უკვე აღვნიშნე, 4 თვიდან ბავშვი უნდა რეაგირებდეს ხმაზე, იყურებოდეს იმ მიმართულებით, საიდანაც ხმაური ესმის. თუკი ბავშვი უკვე ლაპარაკობს და მშობელმა შეამჩნია რომ საუბრისას ბავშვი სთხოვს რომ ნათქვამი გაუმეოროს, ან ახლოს მიდის ადამიანებთან საუბრის დროს, ან ტელევიზორს უსმენს ხმამაღლა... თუ ასეთი ქცევები ხშირად მეორდება, აუცილებლად მიმართეთ სპეციალისტს.

ყურადღება მიაქციეთ ცხვირით სუნთქვას, რადგან ყურის პრობლემები ხშირად მოდის ცხვირით სუნთქვის გაძნელებიდან. თუ ბავშვს გაუჭირდა ცხვირით სუნთქვა და ეს დიდხანს გრძელდება, დროულად გაიარეთ კონსულტაცია ექიმთან.

ცალკე უნდა გამოვყოთ მოზარდებში ყურსასმენების გადამეტებული მოხმარება. ხანგრძლივად ხმამაღლა მუსიკის მოსმენა, მითუმეტეს თუ ყურსასმენი მხოლოდ ერთ ყურზეა ან/და ღამით იძინებს ყურსასმენებით, დამაზიანებლად მოქმედებს სმენის ნერვზე და იწვევს სმენის შეუქცევად დაქვეითებას.

ესაურა მარიამ ჩოქური 

შეიძლება დაინტერესდეთ

„სტრესულ და ცუდ ქცევას შორის განსხვავება უნდა დავინახოთ,“ - ნეიროფსიქოლოგი ნინო მარგველაშვილი

„სტრესულ და ცუდ ქცევას შორის განსხვავება უნდა დავინახოთ,“ - ნეიროფსიქოლოგი ნინო მარგველაშვილი

ნეიროფსიქოლოგმა ნინო მარგველაშვილმა სტრესულ და ცუდ ქცევას შორის არსებულ განსხვავებებზე ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ ამ ორ ქცევას შორის სხვაობის დანახვა უნდა შეგვეძლოს:

​სტრესულ და ცუდ ქცევას შორის განსხვავება უნდა დავინახოთ. შენ რომ იქცევი ასე, ეს არის სტრესული ქცევა, რაც იმას ნიშნავს, რომ შენს ორგანიზმში ფიზიოლოგიურ დონეზე არის დისბალანსი. თუ გაქვს ალერგია, ასთმა, კოვიდი, ან უბრალოდ სახლში კონფლიქტი გაქვს, ეს გახარჯვინებს უამრავ ენერგიას, რომ ამ სტრესს გაუმკლავდე. რესურსი აღარ გრჩება იმისთვის, რომ იფიქრო მომავალზე. შენ არ გაქვს რესურსი, რომ როდესაც ბავშვი გეუბნება: „დედა, ძალიან მეწყინა რაღაც,“ მოუსმინო. პირდაპირ გადადიხარ იმაზე, რომ მოაგვარო ეს პრობლემა. ჩვენს ემოციებს არ სჭირდება მოგვარება. მას უბრალოდ დასრულება სჭირდება. არავის უნდა, რომ სულ მშვიდად ვიყოთ. სიახლეები, აღმოჩენები, რაღაცის შექმნა გვჭირდება. სტრესი აუცილებელია, სტრესი ყველგან მყოფია. თუ ჭარბი სტრესის ქვეშ ხარ, მუდმივად გეცლება ენერგია, რომ სადღაც რაღაცები დააბალანსოს. შენ აღარ გაქვს იმის შესაძლებლობა, რომ ის აკეთო, რაც გულწრფელად გინდა.“

ნინო მარგველაშვილის თქმით, თუ ვხედავთ, რომ ბავშვი ცუდად იქცევა, პრობლემის მოსაგვარებლად რამდენიმე ნაბიჯი უნდა გადავდგათ:

„სულ არის ხუთი ნაბიჯი. პირველი არის ის, რომ ​ცუდ ქცევას შეხედო, დააკვირდე და დასვა შეკითხვები. ახლებურად უნდა შეხედო. ეს არის ცუდი ქცევა, ჩემი შვილი არის გაწონასწორებულ მდგომარეობაში და განზრახ არჩევანი გააკეთა, რომ ასე მოქცეულიყო. შენთვის ეთქვა ცუდი რამ. უნდა ნახო, განზრახ გააკეთა ეს თუ ბოლომდე ვერ აცნობიერებდა რას შვრებოდა.“

„მეორე საფეხურია, რომ ​შევამჩნიოთ, რის გამო იქცევა ასე, რა მოხდა. ეს უამრავ სფეროში უნდა იპოვო: როგორ ეძინა ბავშვს? იქ ხმაური იყო, მამას ელოდებოდა, მამა არ მოვიდა, სკოლაში გაკვეთილზე მასწავლებელმა რაღაცაზე გაიცინა. ამას აკვირდები, რომ გაიგო, რა სტრესორებია. შემდეგ ცდილობ, რომ ეს სტრესორები შეამცირო. თუ იცი, რომ შენი შვილი ხმაურზე რეაგირებს, მგრძნობიარეა და ენერგიას აცლის, შეგვიძლია ვიყიდოთ ყურსასმენები, რომელიც ახშობს ხმაურს. ისეთ დროს არ ჩართო გამწოვი, როდესაც ბავშვი მეცადინეობს,“ - აღნიშნულ საკითხებზე ნინო მარგველაშვილმა ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „იმედის დღე“ ისაუბრა.

წყარო:​ „იმედის დღე“

წაიკითხეთ სრულად