Baby Bag

​რა იწვევს სმენის დარღვევას ბავშვებში და რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება? - თემაზე ოტორინოლარინგოლოგი შორენა წიკლაური საუბრობს

​რა იწვევს სმენის დარღვევას ბავშვებში და რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება? - თემაზე ოტორინოლარინგოლოგი შორენა წიკლაური საუბრობს

რა იწვევს სმენის დარღვევას ბავშვებში და რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ოტორინოლარინგოლოგი შორენა წიკლაური.

- რა იწვევს სმენის დარღვევას ბავშვებში? (მიზეზებსა და რისკფაქტორებზე რომ ვისაუბროთ)

- ბავშვთა ასაკში სმენის დაქვეითება შესაძლებელია იყოს თანდაყოლილი ან შეძენილი. თანდაყოლილი ძირითადად ვითარდება მაშინ, როდესაც დედა ორსულობის დროს იღებს რაიმე მედიკამენტს, გადაიტანს ინფექციურ დაავადებას ან უშუალოდ მუცლადყოფნის პერიოდში მოხდება ნაყოფის დაინფიცირება, რაც იწვევს ნაყოფის სმენის ანალიზატორის განვითარების დარღვევას. ასეთ დროს, შესაძლოა ბავშვი დაიბადოს თანდაყოლილი სმენის დაქვეითებით ან სრული სიყრუით.

შეძენილი სმენის დაქვეითების შემთხვევაში, სმენის დაკარგვა ხდება დაბადების შემდეგ. სმენის დაქვეითება სრულ დაკარგვამდე შესაძლებელია იყოს მწვავე და ქრონიკული. ასევე შექცევადი ან შეუქცევადი. სმენის მწვავე, შექცევადი დაქვეითების დროს ძირითადი მიზეზებია - ყურში უცხო სხეული, გოგირდის საცობი, ცხვირ-ხახაში მიმდინარე ანთებითი პროცესი. სმენის ქორნიკული დაქვეითების ხშირი მიზეზია - ცხვირხახის ადენოიდების ჰიპერპლაზია ან მაღალი ალერგიული ფონი (ცხვირ-ხახაში შეშუპება), რის შედეგად შესაძლოა განვითარდეს სითხის დაგროვება შუა ყურში და გამოიწვიოს ქრონიკული ექსუდაციური ოტიტი. ზემოთ ჩამოთვლილი მიზეზებით სმენის დაქვეითება როგორც წელი ექვემდებარება მკურნალობას და შესაძლებელია სრული განკურნება.

გარდა ზემოთხსენებული მიზეზებისა, სმენის დაქვეითება შესაძლებელია იყოს გამოწვეული ყურის ან თავის ტრავმით, მორეციდივე შუაყურის ანთებებით, ინფექციური დაავადებებით. სმენის დაქვეითებისას შეფერხებულია ანბგერის გატარება სმენის ნერვამდე (ამ დროს მკურნალობა მეტნაკლებად ეფექტურია) ან ხდება ნერვის მიერ ბგერის აღქმის დარღვევა (სამწუხაროდ სმენის ნერვის დაზიანება პრაქტიკულად არ ინკურნება), არსებობს ასევევ შერეული შემთხვევებიც, როდესაც ორივე კომპონენტია ერთდროულად.

- რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება, რათა არ გამოგვეპაროს პრობლემა?

- სმენა ერთერთი უმნიშვნელოვანესი ფაქტორია ბავშვის ნორმალური განვითარებისთვის. დაახლოებით 4 თვიდან ბავშვი უნდა რეაგირებდეს მშობლის ხმაზე, ხმაურზე, იხედებოდეს იმ მიმართულებით, საიდანაც მოდის ხმა. 1.5 წლიდან ბავშვი უკვე უნდა ცდილობდეს მარტივი სიტყვების წარმოთქმას. თუ აღნიშნული რეაგირებები და მეტყველების დაწყების შეფერხება გახანგრძლივებულია, მშობელმა ყურადღება უნდა მიაქციოს და შესაძლოა, იეჭვოს სმენის დაქვეითებაზე.

- როგორ შეიძლება ავიცილოთ თავიდან ეს პრობლემა?

- საქართველოში არსებობს ძალიან კარგი პროგრამა, რომლის ფარგლებშიც ხდება ყველა ახალშობილის შემოწმება სმენაზე. თუ ბავშვს აქვს თანდაყოლილი სმენის პრობლემა, ხდება დროული გამოვლენა და შესაბამისად, ჩარევაც დროულად მიმდინარეობს, აღნიშნული ეხმარება სმენადაქვეითებულ ბავშვს მაქსიმალურად ადაპტირდეს სოციუმთან.

პრობლემის თავიდან ასაცილებლად, ორსულობის პერიოდში, დედა უნდა ეცადოს რომ თავი დაიცვას სხვადასხვა ინფექციური დაავადებებისგან, თვითნებურად არ მიიღოს პრეპარატები, დროულად მოხდეს ახალშობილის სკრინინგი და ასევე, ძალიან მნიშვნელოვანია ბავშვის გეგმიური ვაქცინაცია. შუა ყურის მორეციდივე ინფექციების დროს დროულად უნდა მიმართოს ექიმს.

მშობლებს ვურჩევდი, რომ მოერიდონ ბავშვის თვითნებურად მკურნალობას. არსებობს ყურის დაავადებები, რომლის დროსაც გარკვეული პრეპარატების, მათ შორის ყურის წვეთების გამოყენება არ შეიძლება. შესაძლებელია, თვითნებური მკურნალობის დროს გამოიწვიოთ სმენის ნერვის დაზიანება. ხშირად, ყურის ტკივილის დროს ბავშვს ადებენ ცხელ მარილს, რაც დაუშვებელია. ასეთ დროს დიდია ალბათობა, რომ დაფის აპკი გასკდეს და შემდგომში გამოიწვიოს შუა ყურის ქრონიკული ანთება.

- რა შემთხვევებში უნდა მივმართოთ სპეციალისტს?

- მშობელს თუკი რაიმე ეჭვი გაუჩნდა ბავშვის სმენის დაქვეითებასთან დაკავშირებით, სასურველია, დროულად მიმართოს სპეციალისტს, რათა შესაბამისი მკურნალობით მივიღოთ მაქსიმალური შედეგი. სმენის დაქვეითება შესაძლოა მოხდეს, მანამ სანამ ბავშვი მეტყველებას დაიწყებს (თანდაყოლილი) ან როდესაც მეტყველება დაწყებული აქვს და შემდეგ გარკვეული მიზეზით ხდება დაქვეითება ან სრული დაკარგვა. როგორც უკვე აღვნიშნე, 4 თვიდან ბავშვი უნდა რეაგირებდეს ხმაზე, იყურებოდეს იმ მიმართულებით, საიდანაც ხმაური ესმის. თუკი ბავშვი უკვე ლაპარაკობს და მშობელმა შეამჩნია რომ საუბრისას ბავშვი სთხოვს რომ ნათქვამი გაუმეოროს, ან ახლოს მიდის ადამიანებთან საუბრის დროს, ან ტელევიზორს უსმენს ხმამაღლა... თუ ასეთი ქცევები ხშირად მეორდება, აუცილებლად მიმართეთ სპეციალისტს.

ყურადღება მიაქციეთ ცხვირით სუნთქვას, რადგან ყურის პრობლემები ხშირად მოდის ცხვირით სუნთქვის გაძნელებიდან. თუ ბავშვს გაუჭირდა ცხვირით სუნთქვა და ეს დიდხანს გრძელდება, დროულად გაიარეთ კონსულტაცია ექიმთან.

ცალკე უნდა გამოვყოთ მოზარდებში ყურსასმენების გადამეტებული მოხმარება. ხანგრძლივად ხმამაღლა მუსიკის მოსმენა, მითუმეტეს თუ ყურსასმენი მხოლოდ ერთ ყურზეა ან/და ღამით იძინებს ყურსასმენებით, დამაზიანებლად მოქმედებს სმენის ნერვზე და იწვევს სმენის შეუქცევად დაქვეითებას.

ესაურა მარიამ ჩოქური 

შეიძლება დაინტერესდეთ

მასწავლებლები საუკეთესო მშობლები არიან

მასწავლებლები საუკეთესო მშობლები არიან

„ეს სკოლა არ არის, სახლია,“ - მსგავსი ფრაზა მასწავლებლებისთვის ოჯახის წევრებს, ალბათ, ბევრჯერ უთქვამთ. პედაგოგებს ძალიან უჭირთ სამსახურეობრივ როლთან გამოთხოვება, როდესაც სამუშაო დღის შემდეგ სახლში ბრუნდებიან. სახლში ისე ვერ მოიქცევით, როგორც გაკვეთილზე, ხოლო მოსწავლეებთან ისეთ დამოკიდებულებას ვერ გამოამჟღავნებთ, როგორსაც ოჯახის წევრების მიმართ. როდესაც სკოლაში მუშაობთ, ოქროს შუალედის პოვნა ძალიან რთულია, განსაკუთრებით მაშინ, თუ ამავდროულად მშობელიც ხართ. მასწავლებლები, რომლებსაც შვილები ჰყავთ, ხშირად აღნიშნავენ, რომ მათ თითქმის ყოველთვის ავიწყდებათ, სად იმყოფებიან. პედაგოგებს, რომლებიც შვილებთან ისე იქცევიან, როგორც მოსწავლეებთან, ოჯახის წევრები ხშირად საყვედურობენ და ეუბნებიან, რომ სახლში მასწავლებლის როლისგან გათავისუფლება აუცილებელია. მიუხედავად სირთულეებისა, მასწავლებლები მაინც ახერხებენ, რომ შესანიშნავი მშობლები იყვნენ.

პედაგოგებისთვის დისციპლინის დამყარება ძალიან მნიშვნელოვანია, თუმცა კარგი მასწავლებლები, მოსწავლეებთან და შვილებთან მიზნის მისაღწევად განსხვავებული პრინციპით ხელმძღვანელობენ. გამოცდილი მასწავლებლები აღნიშნავენ, რომ სკოლაში მათ უფრო მკაცრი იმიჯი აქვთ, ვიდრე სახლში. პედაგოგი მშობლები შვილებთან საუბრის მკაცრ ტონს ნაკლებად იყენებენ, ისინი ბავშვებს დეტალურად უხსნიან, თუ რა მოლოდინები აქვთ მათ მიმართ. მოსწავლეებთან ურთიერთობისას კი მასწავლებლები უფრო კატეგორიულები არიან. მიუხედავად ამისა, კარგი პედაგოგები მოსწავლეებს ყოველთვის აძლევენ თავისუფლებას. ისინი შვილებთან ურთიერთობაშიც ამ პრინციპით ხელმძღვანელობენ. მასწავლებლების დიდი ნაწილი აღნიშნავს, რომ პროფესიულმა გამოცდილებამ ისინი უკეთეს მშობლებად აქცია.

მასწავლებელი მშობლები შვილების მიმართ ძალიან მომთხოვნები არიან, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც საქმე სწავლას ეხება. პედაგოგებმა კარგად იციან, როგორი უსიამოვნება მოაქვს მასწავლებლისთვის მოსწავლის არათანმიმდევრულობას და სიზარმაცეს. ყველა მასწავლებელი ცდილობს, რომ მისმა მოსწავლეებმა მასალა სრულფასოვნად აითვისონ. შესაბამისად პედაგოგი მშობლები ცდილობენ, რომ შვილებში ცოდნის სიყვარული გააღვივონ, რათა ბავშვებმა პიროვნული განვითარებას შეძლონ და მასწავლებლებს გაკვეთილზე ზედმეტი პრობლემები არ შეუქმნან. მასწავლებლებმა იციან, რომ საშინაო დავალებას თავისი ფუნქცია აქვს. ბავშვებს დავალების შესრულება სჭირდებათ, რათა ცოდნის გაღრმავება შეძლონ. პედაგოგი მშობლები ცდილობენ, რომ შვილებს პასუხისმგებლობის გრძნობა გაუღვივონ. იმ შემთხვევაში, თუ ბავშვი დავალების შესრულებას ვერ ახერხებს, მასწავლებელი-მშობელი შვილის პედაგოგს ამის შესახებ წინასწარ აცნობებს და დავალების შეუსრულებლობის მიზეზებსაც უხსნის. მასწავლებლებმა იციან, რომ ბავშვს სწავლა არ უნდა აიძულო. ისინი ბავშვებს საკუთარ საქციელზე პასუხისმგებლობის აღებას ასწავლიან. პროფესიული გამოცდილება მასწავლებელ მშობელს შვილთან ურთიერთობის ეფექტიანი სტრატეგიების შემუშავებაში ეხმარება.

მასწავლებლებს ხშირად შვილებიც იმ სკოლაში დაჰყავთ, რომელშიც თავად არიან დასაქმებულები. ამ მოვლენას თავისი უარყოფითი და დადებითი მხარეები აქვს. ამ შემხვევაში მასწავლებელ მშობელს შვილის პედაგოგებთან წვდომა არ გაუჭირდება. ის ბავშვის აკადემიურ მოსწრებას უფრო მარტივად გააკონტროლებს და შვილის ქცევასაც დააკვირდება. მიუხედავად ამისა, მასწავლებლებს ხშირად არ სიამოვნებთ, როდესაც შვილი იმ სკოლაში სწავლობს, სადაც ისინი მუშაობენ. როგორც წესი, თანამშრომლებს პედაგოგის შვილისადმი გადაჭარბებული მოლოდინები აქვთ, რაც ბავშვზე ნეგატიურად ზემოქმედებს.

მასწავლებელ მშობლებს სკოლის კრებებზე სიარული ძალიან დიდ გამოწვევად მიაჩნიათ. საკუთარი პროფესიული გამოცდილებიდან გამომდინარე, ისინი სკოლაში მიმდინარე პროცესებს ზედმიწევნით კარგად აფასებენ. მიუხედავად ამისა, მასწავლებელი მშობლები ყოველთვის ცდილობენ, რომ შვილის პედაგოგის ხედვა გაამართლონ და მასთან კონფლიქტში შესვლას ერიდებიან. ისინი შვილის  მასწავლებლებს პროფესიულ სოლიდარობას უცხადებენ, რადგან ნებისმიერმა პედაგოგმა კარგად იცის, როგორი შრომატევადია ბავშვებთან ყოველდღიური ურთიერთობა და მათთვის ცოდნის გადაცემის უწყვეტი პროცესი.

მასწავლებელ მშობლებს შვილების საჭიროებები და მოთხოვნილებები უკეთ ესმით, ისინი უფრო თავდაჯერებულები არიან, რადგან ბავშვებთან ურთიერთობის უდიდესი გამოცდილება აქვთ. მასწავლებლები ხშირად საკუთარ შვილებსა და მოსწავლეებს ერთმანეთისგან არ ასხვავებენ და მათ თითოეული მათგანის წარმატება უზომოდ აბედნიერებთ.

მომზადებულია ​parentcircle.com-ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

წაიკითხეთ სრულად