Baby Bag

​შესაძლებელია თუ არა მეძუძური დედის კვებამ გამოიწვიოს ყაბზობა ჩვილებში? - თემაზე ექიმი-ნეონატოლოგი თინათინ ქურდაძე საუბრობს

​შესაძლებელია თუ არა მეძუძური დედის კვებამ გამოიწვიოს ყაბზობა ჩვილებში? - თემაზე ექიმი-ნეონატოლოგი თინათინ ქურდაძე საუბრობს

შესაძლებელია თუ არა მეძუძური დედის კვებამ გამოიწვიოს ყაბზობა ჩვილებში? -  თემაზე MomsEdu.ge-ს ექიმი-ნეონატოლოგი თინათინ ქურდაძე ესაუბრა.

- სტატისტიკურად რამდენად ხშირია ყაბზობა ჩვილებში?

კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის პრობლემებს შორის, ერთ წლამდე ასაკის ბავშვებში, დაახლოებით 20-30%-ში გვხვდება ყაბზობა.

- რა იწვევს ჩვილებში ყაბზობას?

ჩვილებში ყაბზობა უფრო იმით განისაზღვრება, როგორ გამოიყურება დეფეკატი, ვიდრე რამდენად ხშირია ნაწლავთა მოქმედება. ყაბზობად მიიჩნევა - თუ განავალი მკვრივია და მაგარი კონსისტენციის, დეფეკაციას თან ახლავს ჩვილის ჭირვეულობა, ძლიერი ჭინთვები და დეფეკატის გაძნელებული ევაკუაცია ნაწლავიდან. რბილი დეფეკატი არაა შეკრულობის ნიშანი.

გამომწვევი მიზეზი შესაძლოა მრავალი იყოს:

1) კვებითი დარღვევები (ძირითადად ეხება ხელოვნურ კვებაზე მყოფ ბავშვებს და როდესაც ბავშვი გადადის შერეულ კვებაზე);

2) ნევროგენული დარღვევები (მაგალითად, ჰირშპრუნგის დაავადება, ზურგის ტვინის დაზიანება);

3) სხვადასხვა მედიკამენტის ხანგრძლივი და არარაციონალური მოხმარება;

4) მეტაბოლურ-ენდოკრინული დარღვევები;

5) კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის სხვადასხვა ფუნქციური პათოლოგია;

მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ ჩვილები, რომლებიც იკვებებიან დედის რძით, იშვიათად აქვთ შეკრულობის პრობლემა, თუ რა თქმა უნდა, ჩვილს არ აქვს რომელიმე ზემოთ ჩამოთვლილი პათოლოგია.

- შესაძლებელია თუ არა შეკრულობა მეძუძური დედის კვებამ გამოიწვიოს?

არა, კვლევებით დასტურდება რომ დედის კვების რაციონი არ ახდენს გავლენას ჩვილის შეკრულობაზე. დედისთვის არ უნდა მოხდეს საკვები პროდუქტების არასაჭირო შეზღუდვა. თუ ჩვილს აქვს შებერილობა, დედა უნდა დააკვირდეს მის მიერ ბოსტნეულის შეზღუდვას (მაგალითად: კომბოსტო, ნიორი, ხახვი, პარკოსნები), თუ ექნება დადებითი გავლენა ჩვილის შებერილობაზე. თუმცა, ზოგადად ხილის ან ბოსტნეულის შეზღუდვა დედის საკვებ რაციონში არ არის რეკომენდებული.

რაც შეეხება ალერგიულ საკვებს, როგორიც არის ძროხის რძე, კვერცხი, თევზი, თხილეულობა, ციტრუსი საწყის ეტაპზე, ასევე, უნდა მოხდეს მათი მცირე რაოდენობით და უმჯობესია არაერთდროულად მიღება, რადგან მშობელი დააკვირდეს ჩვილს. კვლევებმა აჩვენა რომ ლაქტაციის პერიოდში რომელიმე საკვების (მათ შორის ალერგიულის) შეზღუდვას არ აქვს არსებითი გავლენა ჩვილის ჯანმრთელობაზე, თუმცა აღსანიშნია, რომ დედის დაბალანსებული და სასარგებლო კვება ძალიან მნიშვნელოვანია.

- როდის არის საშიში იშვიათი დეფეკაცია?

- ნაწლავთა მოქმედება, კონსისტენცია და ფერი ცვალებადია და დამოკიდებულია ბავშვის ასაკზე, კვების ტიპზე. სრულად ბუნებრივ კვებაზე მყოფ ბავშვებს ნაწლავთა მოქმედება შესაძლოა ყოველი კვების შემდეგ ჰქონდეთ, ან ძალიან იშვიათად, მაგალითად, 1-2 კვირაში ერთხელ. თუ ამ დროს ჩვილი არ ჭირვეულობს, მუცელი რბილია, შარდვა და წონის ნამატი - ნორმის ფარგლებში, დეფეკატი - რბილი, შეშფოთების საფუძველი არ გვაქვს. ზოგჯერ დედის რძე სრულად შეიწოვება, მისი შემადგენლობიდან გამომდინარე და მხოლოდ შარდის სახით გამოიყოფა. თუ ბავშვი იმყოფება შერეულ კვებაზე ან სრულად იღებს ფორმულას, დეფეკაცია შეიძლება ჰქონდეს 1-3-ჯერ დღეში, თუ დეფეკატი არაა მკვრივი და არ ახლავს ზემოთ ჩამოთვლილი სიმპტომატიკა არც ამ შემთხვევაში ვღელავთ, მაგრამ თუ ახალშობილს პირველი რამდენიმე დღის განმავლობაში არ აქვს ნაწლავთა მოქმედება (მეკონიუმი) ან დეფეკაციის აქტმა 48 საათს გადააჭარბა, დეფეკატის კონსიტენცია მკვრივია, ბავშვი ჭირვეულობს, დეფეკაციას თან ახლავს ტკივილი, მუცლის შებერილობა, ასეთ შემთხვევაში, აუცილებლად უნდა ჩავერიოთ და მივმართოთ ექიმს (პედიატრს/ნეონატოლოგს) დახმარებისთვის. არსებობს რამდენიმე სამედიცინო მდგომარეობა, რაც განსაკუთრებით საყურადღებოა და დროული ჩარევაა საჭირო.

პრევენციის გზებზე რომ ვისაუბროთ?

- ყაბზობა, პედიატრთან ვიზიტის ხშირი მიზეზია. შეკრულობის პრობლემის მოგვარება უმეტესად კვებით შეიძლება. ასევე, არსებობს გარკვეული ვარჯიშებიც (მაგალითად, „ველოსიპედი“). უპირატესობა უნდა მივანიჭოთ ძუძუთი კვებას, თუ რასაკვირველია დედის ფსიქო-ემოციური და სომატური მდგომარეობა გვიწყობს ხელს, რადგან ქალის რძე ბუნებრივ საფაღარათო საშუალებადაც კი ითვლება. თუ ახალშობილი სრულად ფორმულაზეა ან შერეულ კვებაზე და აღენიშნება ყაბზობა, ექიმმა ჩვილს უნდა შეურჩიოს სპეციალური კვება. როდესაც ბავშვი გადადის მყარ საკვებზე, რაციონი მდიდარი უნდა იყოს უჯრედისის შემცველი საკვებით. თუ აღნიშნული ღონისძიებების მიუხედავად ბავშვთან გამოხატული რჩება ყაბზობა, დაუყოვნებლად უნდა მიმართოთ ნეონატოლოგს/პედიატრს, რათა დაადგინოს გამომწვევი მიზეზი და სწორად შეირჩეს მკურნალობის ტაქტიკა.

- როგორ მოვაგვაროთ ეს პრობლემა და ზოგადად, რას ურჩევდით მშობლებს?

- როდესაც დადგებით მსგავსი გამოწვევის წინაშე, პირველ რიგში, შეინარჩუნეთ სიმშვიდე, განსაზღვრეთ რა შეიძლება ყოფილიყო ყაბზობის გამომწვევი მიზეზი. ვიდრე მიმართავთ პედიატრს, ერთჯერადად, შეგიძლიათ გამოიყენოთ საბავშვო გლიცერინის მიკროოყნა ან სანთელი (თუ ბავშვს არ აღენიშნება სწორი ნაწლავის ნახეთქი ან სისხლდენა) და შემდეგ აუცილებლად მიმართეთ ნეონატოლოგს/პედიატრს და რა თქმა უნდა, ყოველთვის გახსოვდეთ, რომ თქვენ ძალიან კარგი დედა ხართ, თქვენ არ ხართ „დამნაშავე“, როცა ბავშვი ჭირვეულობს, შეინარჩუნეთ სიმშვიდე, განსაზღვრეთ პრობლემები, გაითვალისწინეთ ზემოთ აღნიშნული რჩევები და იმოქმედეთ რაციონალურად.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

რამ შეიძლება გამოიწვიოს საფენის მიდამოში კანის დაზიანება და როგორ მოვაგვაროთ პრობლემა?
რამ შეიძლება გამოიწვიოს საფენის მიდამოში კანის დაზიანება და როგორ მოვაგვაროთ პრობლემა? - ამ თემაზე MomsEdu.ge-ს ექიმი-ნეონატოლოგი თინათინ ქურდაძე ესაუბრა. - რამ შეიძლება გამოიწვიოს საფენის მიდამო...

შეიძლება დაინტერესდეთ

ნაწლავური კოლიკა ჩვილებში და მასთან გამკლავების გზები

ნაწლავური კოლიკა ჩვილებში და მასთან გამკლავების გზები

ნაწლავური კოლიკა ჩვილ ბავშვებსა და მათ მშობლებს ხშირად სერიოზულ დისკომფორტს უქმნის. პატარები დღის განმავლობაში ზოგჯერ 3 საათს ან მეტს ტირილში ატარებენ, ღამით ჩაძინება უჭირთ და ხშირად ჭირვეულობენ. კოლიკის სიმპტომები, როგორც წესი, დაბადებიდან 2-3 კვირაში იჩენს თავს. 6-8 კვირის ჩვილებს მდგომარეობა მეტისმეტად უმწვავდებათ, ხოლო 3-4 თვის ასაკიდან კოლიკის სიმპტომები შედარებით მსუბუქდება. კოლიკა დაავადება არ არის. არ არსებობს სპეციფიკური სადიაგნოსტიკო ტესტი, რომლის დახმარებითაც ბავშვს კოლიკის დიაგნოზს უსვამენ. ექიმები და დიეტოლოგები კოლიკის გამომწვევ მიზეზებზე საუბარს თავს არიდებენ, რადგან აღნიშნულ საკითხთან დაკავშირებით ზუსტი და უტყუარი პასუხები არ აქვთ.


მედიცინის მუშაკებს კოლიკის გამომწვევ მიზეზებთან დაკავშირებით განსხვავებული მოსაზრებები აქვთ. მათი ნაწილი აღნიშნულ პრობლემას საჭმლის მომნელებელი სისტემის შეფერხებულ მუშაობასთან აკავშირებს. ბავშვების დიდი ნაწილი, რომლებსაც ნაწლავური კოლიკის პრობლემა აქვთ, ტირილისას ფეხებს მაღლა წევს და იქმნება შთაბეჭდილება, რომ საქმე მუცლის მწვავე ტკივილთან გვაქვს. პატარებს, რომლებსაც კოლიკა აწუხებთ, გაზების დაგროვების პრობლემა მართლაც აქვთ, თუმცა ეს შესაძლოა ხანგრძლივი და უწყვეტი ტირილით იყოს გამოწვეული და არა პირიქით. ექიმების ნაწილი კოლიკას ბავშვის ხასიათის ინდივიდუალურ თავისებურებებსა და ნერვული სისტემის პრობლემებთან აკავშირებს. როგორც წესი, კოლიკით დატანჯულ პატარებს მეტისმეტად მგრძნობიარე ბუნება აქვთ და ისინი გარემოს გამაღიზიანებლებზე მწვავედ რეაგირებენ.

ჩვილის ტირილს, შესაძლოა, სხვა უამრავი მიზეზი ჰქონდეს. ბავშვები, რომლებსაც კოლიკა აწუხებთ, ყოველდღიურად ერთსა და იმავე დროს ტირიან. ზოგიერთი ტირილს საღამოს საათებში იწყებს, ზოგი დილით, ზოგი კი ღამით. მშობლები ხშირად თავს დამნაშავედ გრძნობენ და ფიქრობენ, რომ პატარას მშვიდ და მყუდრო ატმოსფეროს ვერ უქმნიან. ისინი თვლიან, რომ ბავშვის უხასიათობასა და ტირილში ბრალი სწორედ მათ მიუძღვით, რაც არასწორია. პატარები, რომლებსაც კოლიკის დიაგნოზს უსვამენ, გაბმით და მწარედ ტირიან. მათ მიმიკებსა და მოძრაობებს კარგად თუ დააკვირდებით, იფიქრებთ, რომ მწვავე ტკივილის შემოტევა აქვთ. მშობლებს ატირებული ჩვილების დამშვიდება უჭირთ, რადგან კოლიკით გაწამებულ პატარებს მოფერება ნაკლებად სიამოვნებთ. ისინი მოფერებაზე მწვავედ რეაგირებენ და უფრო მწარედ ტირიან, რაც მშობლების სასოწარკვეთას ერთიორად ზრდის.

როგორ დავამშვიდოთ ატირებული ჩვილი?

კოლიკის გამომწვევი მიზეზების არცოდნა მის წინააღმდეგ ბრძოლას ართულებს. მედიკამენტოზური მკურნალობა, როგორც წესი, არ ამართლებს. მეტეორიზმის საწინააღმდეგო პრეპარატები, სპაზმოლიტიკები, ფერმენტები და პრობიოტიკები ჩვილ ბავშვებს მდგომარეობას ვერ უმსუბუქებს. კოლიკის სიმპტომების შემსუბუქებას მეძუძური დედები ვერც ჯანსაღი დიეტების დაცვით ახერხებენ. ხელოვნურ კვებაზე მყოფ ჩვილებს მშობლები ფორმულას ხშირად უცვლიან, რადგან თვლიან, რომ პრობლემა საკვებშია და კოლიკას ალერგიული ხასიათი აქვს, თუმცა აღნიშნულ პრობლემასთან გამკლავება არც ამ გზით ხერხდება.

ერთადერთი მეთოდი, რომელიც ჩვილის ნაწლავური კოლიკის წინააღმდეგ ბრძოლაში მეტ-ნაკლები ეფექტურობით გამოირჩევა, ბავშვთან მეტი სიახლოვის დამყარებაა. თუ თქვენი შვილი კოლიკის გამო ხშირად ტირის და გაღიზიანებულია, მასთან მეტი დროის გატარება გმართებთ. აიყვანეთ ჩვილი ხელში, როდესაც ის მშვიდადაა. ხშირად მოეფერეთ და სიმშვიდის საათებში გვერდიდან არ მოიშოროთ. ბავშვს თქვენი სიახლოვე მეტად დაამშვიდებს და ღამის საათებში ჭირვეულობას გადაეჩვევა. პატარებს, რომლებიც დედასთან ახლოს დიდ დროს ატარებენ, ღამით ჩაძინების პრობლემა არ აქვთ და როგორც წესი, ძალიან ღრმად სძინავთ. ბუნებრივია, ჩვილი ბავშვის მშობლებს დღის განმავლობაში უამრავი საქმის გაკეთება უხდებათ და პატარასთან 24 საათიანი სიახლოვე თითქმის შეუძლებელია, თუმცა აუცილებლად ეცადეთ, ჩვილს თქვენი დროის უდიდესი ნაწილი დაუთმოთ. თუ ბავშვის ხელით ტარება გღლით, შეგიძლიათ, მის სატარებლად სპეციალური მოწყობილობები შეიძინოთ და დღის განმავლობაში პატარასთან ერთად თავისუფლად იმოძრაოთ.

პატარას ისეთი გარემო უნდა შეუქმნათ, რომ მან თავი მშვიდად და უსაფრთხოდ იგრძნოს. ჩვილებს ახალ გარემოსთან შეგუება უჭირთ. მათ მუცლად ყოფნის ბედნიერი ხანა რომ მოაგონოთ, ხშირად ჩასვით თბილ აბაზანაში, არწიეთ, ამოძრავეთ (მუცელში ყოფნისას ბავშვები ბევრს მოძრაობენ). ჩვილს ხშირად მოასმენინეთ სასიამოვნო მუსიკა.

ატირებული ჩვილის მშობლებმა სიმშვიდე აუცილებლად უნდა შეინარჩუნონ. თუ გრძნობთ, რომ ბავშვის ტირილის მოსმენა აღარ შეგიძლიათ და საკუთარ ემოციებს ვეღარ აკონტროლებთ, ბავშვი მეუღლეს დაუტოვეთ, თავად კი გაისეირნეთ. უნდა გააცნობიეროთ, რომ ჩვილის პრობლემა თქვენ არ გამოგიწვევიათ და რაც ხდება, თქვენი ბრალი არ არის. საკუთარი თავისადმი მეტი მზრუნველობა გამოიჩინეთ. ბავშვს კოლიკასთან გამკლავებაში ვერ დაეხმარებით, თუ მყარი ფსიქიკა არ გაქვთ. ატირებული ბავშვი ძლიერად არასდროს შეანჯღრიოთ, ეს მისი ჯანმრთელობისა და სიცოცხლისთვის უკიდურესად სახიფათოა. თუ თქვენი შვილის დახმარება გსურთ, პირველ რიგში, საკუთარ თავზე ზრუნვით დაიწყეთ.

როდის უნდა მიმართოთ ექიმს?

ჩვილი ბავშვი დაბადებიდან პირველი 2 თვის მანძილზე რუტინული კვლევებისთვის პედიატრთან მინიმუმ 3-ჯერ მაინც უნდა მიიყვანოთ. შეგიძლიათ, ექიმს თქვენი პრობლემის შესახებ გაესაუბროთ და მისი რჩევები მოისმინოთ. თუ პატარას ხშირი ღებინება აწუხებს და პარალელურად მწარედაც ტირის, სავარაუდოდ მას გასტროეზოფაგური რეფლუქსის დიაგნოზს დაუსვამენ, რაც ანტაციდებით მკურნალობას მარტივად ექვემდებარება. თუ ბავშვი ღია მწვანე შეფერილობის სითხეს ამოაღებინებს, ამასთან მწარედ ტირის, დაუყოვნებლივ მიმართეთ ექიმს, რადგან, შესაძლოა, საქმე სერიოზულ ნაწლავურ პრობლემასთან გქონდეთ.

პატარა, რომელიც წონაში არ იმატებს და უმადობასაც ხშირად უჩივის, ექიმს აუცილებლად უნდა აჩვენოთ, რადგან აღნიშნული სიმპტომები კოლიკასთან კავშირში არ არის. 

ავტორი: ია ნაროუშვილი 
წაიკითხეთ სრულად