Baby Bag

თუ ახალშობილს თვალიდან ჩირქი მოსდის, დედის რძის ჩაწვეთება უშველის - ბებიების 10 მითი

თუ ახალშობილს თვალიდან ჩირქი მოსდის, დედის რძის ჩაწვეთება უშველის - ბებიების 10 მითი

ბებიების 10 მითის შესახებ ​პედიატრი თამარ ობგაიძე საუბრობს. გთავაზობთ მის ნათქვამს სიტყვა-სიტყვით:

„ბებიები - ყველაზე სათუთი, ტკბილი ადამიანები, ხანდახან რომ გვგონია, ჩვენი შვილები ჩვენზე მეტად უყვართ, უფრო მეტად ზრუნავენ, ბევრს ეთამაშებიან, უფრო ბევრს პატიობენ, მათი სიხარული უხარიათ და ტკივილიც უსაზღვროდ სტკივათ.

და ამ ზრუნვაში ბავშვის ჯანმრთელობისა და უსაფრთხოების შესახებ ხან თვითონ თხზავენ ახალ მითებს, ხანაც საკუთარი დედა-ბებიების გადმოცემებს გვიყვებიან. მათი მითები ხანდახან სულაც არაა საფუძველსმოკლებული, ზოგჯერ კი ისეთი ზღაპრულია, მტკიცებითი მედიცინის ერაში, ძალიან გაგეცინება.

ბებიების მითებს მიმოვიხილავ.

მაშ, ასე.

მითი N1 - ბავშვი ყინვაში რომ გაიყვანე, იმიტომ გაგიცივდა და ახველებს.

სინამდვილეში „გაციება“ ვირუსითაა გამოწვეული და სასუნთქი გზების ინფექციების გამოწვევა დაახლოებით 300-მდე ვირუსს შეუძლია. მათთვის ხველა, ცხვირიდან გამონადენი, სუნთქვის გაძნელება, ზოგჯერ კი ცხელებაცაა დამახასიათებელი.

მითი N2 - ახალშობილს მჭიდროდ თუ გაახვევ, სწორი ფეხები ექნება.

დარწმუნებული ვარ, გაგეღიმათ. ახალშობილის გახვევა აღარაა მიღებული პრაქტიკა. პირიქით, ბავშვის განვითარებისათვის მოძრაობა აუცილებელია. ძვლების ფორმებს კი გენეტიკური ფაქტორები განაპირობებს და თუ რაიმე დაავადების გამო არ განიცადა დეფორმაცია, სხვა არაფერი შეცვლის.

მითი N3 - რატომ კვებავ ბავშვს ძუძუთი ასე ხშირად? კუჭი გადაეტვირთება და ავად გახდება. 

არ დაიჯეროთ.

ქალის რძე ბავშვის კუჭში მცირე ხნით ყოვნდება და სწრაფად მოინელება, ამიტომ შეგძილიათ მშვიდად კვებოთ ის მოთხოვნილებისამებრ. ხელოვნური ნარევი კი ძნელადმოსანელებელია და კუჭში დაახლოებით 3-3,5 საათი ყოვნდება, ამიტომ ხელოვნური კვების დროს შუალედების დაცვა აუცილებელია.

მითი N4 - თავდაბანილი გარეთ არ გახვიდე, თორემ მენინგიტი დაგემართება 

მორიგი მითია. მენინგიტს ვირუსები და ბაქტერიები იწვევს.

მითი N5 - თუ ახალშობილს თვალიდან ჩირქი მოსდის, დედის რძის ჩაწვეთება უშველის.

არ გირჩევთ ამის გაკეთებას, დედის რძე მართლაც უნიკალური ნივთიერებაა, ის დიდი რაოდენობით ანტისხეულებს შეიცავს, რაც ინფექციებისაგან გვიცავს, მაგრამ თვალთან ეს კავშირში არაა. პირიქით, შესაძლებელია კონიუქტივიტის მოვლენები კიდევ უფრო გამწვავდეს, ამიტომ სჯობს ექიმის მიერ დანიშნული მედიკამენტი გამოიყენოთ.

მითი N6 - ბავშვს „მუცლის თმას“ თუ გადაპარსავ, უფრო ხშირი თმა ამოუვა.

გოგონების დედიკოებს ალბათ უფრო გეცნოთ.

არ დაიჯეროთ! მითია. თმის სტრუქტურას გენეტიკა განაპირობებს და რამდენჯერად არ უნდა გადაპარსოთ პატარას თავი, სქელი ან ხვეული თმა მაინც არ ამოუვა.

რაც შეეხება „მუცლის თმას“, გახსოვდეთ, თმა მუდამ თვითგანახლებას განიცდის, თანდათან ცვივა და ახალი ამოდის. ასე, რომ ასეთი თმა მხოლოდ ახალშობილს აქვს.

მითი N7 - ერთჯერად საფენს მრავალჯერადი სჯობს. დაინახავ მაინც, როდის დასველდა და სწრაფად გამოუცვლი.

ეს ასე არ არის. ერთჯერადი საფენი ნამდვილად კარგი ხსნაა თანამედროვე მშობლებისათვის, რადგან ის ძალიან კომფორტულია. არ არსებობს მტკიცებულებები, რომელიც რომელიმე ამ საფენის უპირატესობას დაადასტურებს მეორესთან შედარებით იმ შემთხვევაში, თუ მას დიდხანს დააყოვნებთ. ხშირი გამოცვლა ორივე ტიპის საფენს სჭირდება საფენის დერმატიტის თავიდან ასაცილებლად.

მითი N8 - კეფაზე თმა იმიტომ გასცვივდა, რომ სულ აქეთ-იქეთ იყურება წოლის დროს, თავს ამოძრავებს და კეფა „გაეხეხა“.

მითია. კეფაზე თმის გაცვენა რაქიტის ნაადრევი ნიშანია და თუ დიდხანს დაიჯერებთ ამ მითს და პატარას დ ვიტამინის გარეშე დატოვებთ, მას საკმაოდ ბევრი დეფორმაციისა და დაზიანებისათვის გაწირავთ.

მითი N9 - ახალშობილს სახლშიც უნდა ეხუროს ქუდი, რომ არ გაცივდეს.

არა, ახალშობილს სახლში ქუდი არ უნდა ეხუროს. გამონაკლისია ბანაობისშემეგომი პერიოდი, როცა პატარას სველი თავი აქვს და სითხოს ადვილად გასცემს. დაახლოებით 1 საათის შემდეგ ქუდი უნდა მოხადოთ.

მითს საფუძვლად ერთი ფაქტი უდევს - ახალშობილი მართლაც ძალიან სწრაფად კარგავს სითბოს. ამიტომ სამშობიარო ბლოკში დაბადების შემდგომ მას სწარფად ამშრალებენ, ახვევენ და სითბური გამათბობლის ქვეშ აწვენენ, რათა სითბოს დაკარგვა და სხეულის გადაციება თავიდან აიცილონ.

მითი N10 - საკვების მიცემა ვერცხლის კოვზით სჯობს, ბავშვს მიკრობებისაგან დაიცავს.

ვერცხლს მართლაც აქვს ანტიმიკრობული თვისებები, თუმცა რა ეფექტი შეიძლება მოახდინოს რამდენიმე წამით მასში დაყოვნებულმა საკვებზე, სადაოა. თანამედროვე მედიცინას ამ ეტაპზე არ აქვს განსაკუთრებული აკრძალვა ვერცხლის კოვზის გამოყენებასთან დაკავშირებით, ისევე როგორც, რეკომენდაციები მისი გამოყენების სარგებლიანობასთან მიმართებაში.

სამყარო შეიცვალა, ბებიკოებო, და ბევრი მითიც გაქარწყლდა, დაუჯერეთ ხანდახან ახალგაზრდა დედებს - ქალიშვილებსა და რძლებს.“

შეიძლება დაინტერესდეთ

„სტატისტიკის თანახმად, აქტიური სექსუალური ცხოვრების პირობებში ქალების 85% პირველი ერთი წლის განმავლობაში ორსულდება, ხოლო 95% - ორი წლის განმავლობაში“

„სტატისტიკის თანახმად, აქტიური სექსუალური ცხოვრების პირობებში ქალების 85% პირველი ერთი წლის განმავლობაში ორსულდება, ხოლო 95% - ორი წლის განმავლობაში“
როდის ვსაუბრობთ უნაყოფობაზე და რა შეიძლება იყოს ძირითადი გამომწვევი მიზეზები? - ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს რეპროდუქტოლოგი, მეან-გინეკოლოგი ლელა ირემაძე ესაუბრა. 

​- ქალბატონო ლელა, რა არის უნაყოფობა და როდის ვსაუბრობთ მასზე?

- იმ შემთხვევაში, როდესაც ერთწლიანი, რეგულარული, დაუცველი სქესობრივი კონტაქტის ფონზე არ დგება ორსულობა, ვსაუბრობთ უნაყოფობაზე, თუ ქალის ასაკი:

  • < 35 წლამდეა
  • > 35 წელზე ზემოთ ასაკის ქალებში - ეს პერიოდი მცირდება 6 თვემდე.
  • > 40 წელზე ზემოთ - 3 თვემდე
უნაყოფობა შეიძლება იყოს პირველადი და მეორადი. პირველადია უნაყოფობა, როდესაც ქალს არცერთი ორსულობა არ ჰქონია, ხოლო მეორადია უნაყოფობა, როდესაც ქალს აქვს მინიმუმ ერთი ორსულობა ანამნეზში.

ქალის ასაკი და წყვილის სქესობრივი თანაცხოვრების პერიოდის ხანგრძლივობა მნიშვნელოვანია, უნაყოფობის დროული დიაგნოსტიკისა და შემდგომი მენეჯმენტის განსაზღვრის თვალსაზრისით.

- დღესდღეობით, პროცენტულად რამდენად გავრცელებულია წყვილებში უშვილობა?

- დღეისათვის მსოფლიოში რეპროდუქციული ასაკის 8-12% არის უნაყოფო, ანუ ყოველი 7 წყვილიდან 1 წყვილი. 48 მილიონი წყვილი. 186 მილიონი ადამიანი; (Worldwide ( Ombelet et; al)) PubMed 2019)

- ძირითადად რითია გამოწვეული უშვილობა და რომელი სქესის წარმომადგენლებში უფრო ხშირია ეს პრობლემა?

- უნაყოფობის მიზეზები შეიძლება იყოს მამაკაცისმიერი, ქალისმიერი, კომბინირებული (ქალისმიერი+მამაკაცისმიერი ფაქტორი); იმუნოლოგიური, ასევე უცნობი/გაურკვეველი ეტიოლოგიის.

  • ქალისმიერი მიზეზები გვხვდება შემთხვევათა – 40-45%-ში
  • მამაკაცისმიერი ფაქტორი - 35-40%
  • ქალისა და მამაკაცის ერთად - 15%
  • გაურკვეველი გენეზის უნაყოფობა -10%
ქალისმიერი მიზეზები შეიძლება იყოს - ფალოპის მილების, საკვერცხეების, საშვილოსნოს ორგანული და ან ფუნქციური პათოლოგიური ცვლილებები, ასევე ენდოკრინული დარღვევები.

ფალოპის მილების ანატომიური და ფუნქციური დაზიანებით გამოწვეული უნაყოფობა, ქალის უნაყოფობის 40-60%-ს შეადგენს. ფალოპის მილებს ახასიათებთ ძალზე რთული ნეიროენდოკრინული რეგულაცია, რომელიც მათ სატრანსპორტო ფუნქციას განაპირობებს. ამ ფუნქციის მოშლა საბოლოოდ იწვევს სპერმატოზოიდისა და კვერცხუჯრედის გადაადგილების, მათი შერწყმის შედეგად წარმოშობილი გამეტების, შემდგომ კი ემბრიონის საშვილოსნოს ღრუსკენ ტრანსპორტირების პროცესის რღვევას, რაც უნაყოფობის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მიზეზია.

საშვილოსნოს პათოლოგიებით გამოწვეულ უნაყოფობაში მნიშვნელოვანია - საშვილოსნოს თანდაყოლილი პათოლოგიები (ძგიდე, ორრქიანი, ერთრქიანი), ფიბროიდები, ადენომიოზი, ენდომეტრიოზი, ენდომეტრიუმის სტრუქტურა/ ხარისხი, პოლიპები.

საკვერცხისმიერი ფაქტორი - ძირითადად ანოვულაცია, რაც უნაყოფობის გამომწვევ მიზეზებს შორის მნიშვნელოვან ადგილს იკავებ. იგი გულიხმობს ფოლიკულიდან კვერცხუჯრედის გამოთავისუფლების პროცესის რღვევას.

ჰორმონული დარღვევებიდან აღსანიშნავია - ჰიპოთალამო - ჰიპოფიზურ სისტემაში მიმდინარე პათოლოგიური ცვლილელბი.

მამაკაცისმიერი ფაქტორი - განპირობებულია სპერმაში სპერმატოზოიდების რაოდენობრივი, მოძრაობითი და მორფოლოგიური პათოლოგიური ცვლილებებით.

ასევე ძალზედ მნიშვნელოვანი და გასათვალისწინებელია - გარემო ფაქტორების (ტოქსინები), ცხოვრების წესის (მწეველობა, ალკოჰოლის მოხმარება, სიმსუქნე) გავლენა ნაყოფიერებაზე.

- აქვს თუ არა მნიშვნელობა ქალის ასაკს?

- ოვარიული რეზერვი (კვერცხუჯრედების მარაგი საკვერცხეებში) ქალის შვილოსნობის პოტენციალის მთავარი განმსაზღვრელი ფაქტორია, უფრო მეტიც, გენეტიკური შვილის ყოლის ერთადერთი წყაროა. მნიშნელოვანია ის ფაქტორი, რომ კვერცხუჯრედების მარაგი მცირდება/იხარჯება ასაკის მატებასთან ერთად. გარდა კვერცხუჯრედების რაოდენობრივი შემცირებისა, მცირდება კვერცხუჯრედების ხარისხიც (უპირატესად 35 წლის შემდეგ). სწორედ ამ ფაქტორების გამო განსხვავებულია ქალის დაორსულების სიხშირე 35 წლამდე და მის შემდეგ ასაკში, მაგალითად, ბუნებრივ ციკლებში:

  • 25 წლის ასაკში - ერთ ციკლში - საშ. - 25%;
  • 35 წლის ასაკში - 15%-ია
  • 37 წლის ასაკში 10%, 40 წლის შემდეგ 4-5%

    ​ინ ვიტრო ციკლში
  • < 35 წლამდე - საშუალოდ 45-50%-ია
  • 35-38 წწ - 30-35%
  • 40-42 წწ - 8-10%
  • < 42 წწ - 3-5%.
აღნიშნული, ქალის რეპროდუქციულ სისტემაში მიმდინარე ასაკდამოკიდებული ფიზიოლოგიური პროცესია. გასათვალისწინებელია, ფიზიოლოგიიდან გადახრის შემთხვევები ანუ ადრეულ ასაკში (35-30 წლამდე), სხვადასხვა მიზეზის (გენეტიკური, აუტოიმუნური, იდიოპათიკური და სხვ) გამო შემცირებული ფოლიკულური მარაგის არსებობა, რის გამოც ორსულობის სიხშირე ასაკის მიუხედავად მნიშვნელოვნად დაბალია.

აღნიშნულიდან გამომდინარე, საჭიროა ყველა რეპროდუქციული ასაკის ქალმა, ვინც გეგმავს ორსულობას, დროულად მიმართოს რეპროდუქტოლოგს, გამოიკვლიოს საკვერცხის მარაგი და შედეგის მიხედვით დაგეგმოს ორსულობა.

ასევე მნიშვნელოვანია, ფსიქოლოგიური ფაქტორით გამოწვეული უნაყოფობა, რაც დღეისათვის საკმაოდ ხშირად გვხვდება.

ძირითადი მიზეზები, რომლებიც იწვევენ ფსიქოლოგიურ უნაყოფობას:

  • სისტემატური სტრესი სამსახურში;
  • თავის დადანაშაულება უნაყოფობაში, ან ფიქრი იმაზე, რომ ეს არის სასჯელი თქვენი ცხოვრების წესის გამო;
  • ფინანსური თუ საყოფაცხოვრებო პრობლემები, რაც ბავშვის დაბადებას უკავშირდება;
  • ბოლო პერიოდში განცდილი სერიოზული ფსიქოლოგიური რყევა;
  • გარშემომყოფების მხრიდან გამუდმებული პრესინგი, ანუ გამუდმებული შეკითხვები: არ ხართ ორულად, არ გეგმავთ ორსულობას, რატომ არ ორსულდებით? 

ფსიქოლოგიური უნაყოფობის დროს მნიშვნელოვანია მკურნალი ექიმის მხარდაჭერა, ზოგიერთ შემთხვევაში საჭირო ხდება ფსიქოლოგის ჩართულობა.

- დედები ხშირად ეუბნებიან თავიანთ ქალიშვილებს, არ გაცივდეთ, ბავშვი არ გეყოლებათო. მითია თუ რეალურად შესაძლებელია მომავალში ამან პრობლემა გამოიწვიოს?

- რა თქმა უნდა, მითია. მცირე მენჯის ღრუს ანთებას ინფექცია იწვევს და არა ცივზე ჯდომა ან მსგავსი.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად