Baby Bag

თინეიჯერებს, რომლებიც ენერგეტიკულ სასმელებს რეგულარულად მოიხმარენ, ძილისა და სასწავლო მასალის ათვისების პრობლემები აქვთ

თინეიჯერებს, რომლებიც ენერგეტიკულ სასმელებს რეგულარულად მოიხმარენ, ძილისა და სასწავლო მასალის ათვისების პრობლემები აქვთ
უახლესი კვლევებით დგინდება, რომ 12-17 წლის ასაკის თინეიჯერების 1/3 რეგულარულად სვამს ენერგეტიკულ სასმელებს. ენერგეტიკული სასმელი დიდი რაოდენობით შაქარს, კოფეინს, დანამატებს: ლ-კარნიტინს, გოგირდის შემცველ ამინომჟავას და გუარანას შეიცავს. მართალია, მოცემული დანამატები მეხსიერების გაუმჯობესებას, ენერგიის მატებასა და კონცენტრაციის ზრდას უწყობს ხელს, მაგრამ აღნიშნული ინგრედიენტების ზეგავლენა ადამიანის ორგანიზმზე ჯერ ბოლომდე შესწავლილი არ არის.

თინეიჯერების დიდი ნაწილი ენერგეტიკულ სასმელს იმ მოტივით სვამს, რომ დროის მოკლე შუალედში თავი უფრო ენერგიულად და გამოცოცხლებულად იგრძნოს. ზოგიერთი მათგანი ღამის გათენებას ცდილობს, ზოგს კი სურს რომელიმე კონკურსში მონაწილეობისას თავი უენერგიოდ ან უმოტივაციოდ არ იგრძნოს.
ენერგეტიკული სასმელი ორი სახისაა:

• ენერგეტიკული სასმელი, რომელიც ისეთ ქილაში ასხია, როგორშიც მსუბუქი ტკბილი სასმელები.
• ენერგეტიკული სასმელი, რომელიც პატარა ზომის ქილებშია ჩასხმული.
ორივე კატეგორიის ენერგეტიკული სასმელის მთავარ კომპონენტს კოფეინი წარმოადგენს. ამერიკის პედიატრთა აკადემიის ცნობით, ენერგეტიკული სასმელი მეტისმეტად დიდი რაოდენობის კოფეინს და ისეთ დანამატებს შეიცავს, რომელთა შეტანაა თინეიჯერთა რაციონში მიზანშეწონილი არ არის.
რატომ მოსწონთ თინეიჯერებს ენერგეტიკული სასმელები?
ენერგეტიკული სასმელები თინეიჯერებს სასურველი შედეგის მიღებაში ძალიან სწრაფად და მარტივად ეხმარება. ახალგაზრდა ათლეტები, რომლებიც ენერგეტიკულ სასმელს რეგულარულად მოიხმარენ, გაცილებით პროდუქტიულად ვარჯიშობენ, თუმცა კვლევებით დასტურდება, რომ მსგავსი ტიპის სასმელი მათ ჯანმრთელობაზე უარყოფითად მოქმედებს. ენერგეტიკული სასმელის დალევის შემდეგ ადამიანებს ენერგია ემატებათ და კონცენტრაციაც უუმჯობესდებათ, თუმცა აღნიშნული ეფექტი მოკლევადიანია. მათი ხშირი მიღება ჯანმრთელობისთვის სერიოზული საფრთხის მომტანიც შეიძლება აღმოჩნდეს. ენერგეტიკული სასმელის რეგულარული მოხმარებით გამოწვეული ზიანი მისგან მიღებულ სარგებელს მნიშვნელოვნად აღემატება.
დიდ ბრიტანეთში ჩატარებულმა კვლევამ, რომელიც ბავშვებსა და მოზარდებში ენერგეტიკული სასმელებისადმი დამოკიდებულების შესწავლას ისახავდა მიზნად, დაადგინა, რომ გემო, ფასი, რეკლამა, ხელმისაწვდომობა და ეფექტურობა ის ძირითადი ფაქტორებია, რომელთა გამოც თინეიჯერები მსგავსი ტიპის სასმელს აქტიურად ეტანებიან. მწარმოებლები პროდუქტს მაქსიმალურად ხელმისაწვდომ ფასს ადებენ და სპეციალური მარკეტინგული გათვლების გამოყენებით, მას მოზარდი თაობის თვალში მიმზიდველობას მატებენ.
მკვლევარებმა დაადგინეს, რომ ენერგეტიკული სასმელი მოზარდებს სხვადასხვა მიზეზის გამო იზიდავს. დომინანტი ფაქტორი, რომელიც პროდუქტის მიმზიდველობას აბსოლუტურად განსაზღვრავს, არ გამოიკვეთა. სხვადასხვა ფაქტორთა ეფექტური კომბინაცია თინეიჯერებს ენერგეტიკული სასმელისადმი მეტად მიდრეკილს ხდის. მისი ხელმისაწვდომობა კი პროდუქტის მოხმარების სიხშირეს აორმაგებს. მსგავსი ტიპის სასმელის მზარდი პოპულარობა მისასალმებელი ნამდვილად არ არის. მშობლებსა და თინეიჯერებს მეტი სიფრთხილის გამოჩენა მართებთ. აუცილებელია, რომ მათ ენერგეტიკული სასმელების გვერდითი ეფექტების შესახებ გარკვეული წარმოდგენა ჰქონდეთ, რათა მავნე პროდუქტის მიღებისგან თავის შეკავება შეძლონ.
ენერგეტიკული სასმელის გვერდითი ეფექტები
ენერგეტიკული სასმელის რეგულარული მიღება თინეიჯერების ჯანმრთელობაზე ნეგატიურად აისახება. კოფეინის მაღალი შემცველობისა და არაჯანსაღი დანამატების სიუხვის გამო აღნიშნული პროდუქტი ორგანიზმისთვის ზიანის მომტანია. ქვემოთ ენერგეტიკული სასმელის გვერდითი ეფექტების ნუსხას გთავაზობთ:
• კვლევებით დგინდება, რომ თინეიჯერებს, რომლებიც ენერგეტიკულ სასმელებს რეგულარულად მოიხმარენ, ძილის პრობლემები აქვთ, მათ სასწავლო მასალის ათვისება უძნელდებათ, გონებრივად ნაკლებად აქტიურები ხდებიან. არსებობს მაღალი რისკი, რომ ენერგეტიკულ სასმელზე მიჯაჭვული მოზარდები ნარკოტიკებს, ალკოჰოლს ან სიგარეტს მიეძალონ.
• ენერგეტიკულ სასმელს არანაირი კვებითი ღირებულება არ აქვს, ამასთან ის საკმაოდ დიდი რაოდენობით კოფეინს და შაქარს შეიცავს. მსგავსი ტიპის სასმელი მოზარდის ორგანიზმისთვის საზიანოა.
• ენერგეტიკული სასმელებით გატაცებული 13-19 წლის თინეიჯერების 40% უძილობას, გულისრევის შეგრძნებას, ღებინებას, გახშირებულ კანკალს, თავისა და მუცლის ტკივილს უჩივის. ექსტრემალურ შემთხვევაში ენერგეტიკული სასმელის ჭარბმა მიღებამ, შესაძლოა, კრუნჩხვების განვითარებას შეუწყოს ხელი.
• კვლევებით დგინდება, რომ თინეიჯერებს, რომლებიც ენერგეტიკულ სასმელებს რეგულარულად მოიხმარენ რისკის შემცველი ქმედებებისკენ მიდრეკილება უჩნდებათ. მათ ნარკოტიკების მოხმარება, ჩხუბი და დაპირისპირება იზიდავთ.
• ენერგეტიკულ სასმელში შემავალი კოფეინი, ვიტამინები, პროტეინები, ნახშირწყლები, ამინომჟავები, დანამატები და მინერალები, ისეთ კომბინაციას ქმნიან, რომელიც დეჰიდრატაციას უწყობს ხელს. კოფეინი ერთ-ერთი ყველაზე ძლიერი დიურეტიკია.
• ენერგეტიკული სასმელების უმრავლესობა 500 მილიგრამზე მეტ კოფეინს შეიცავს. ამ რაოდენობის კოფეინის ხშირი მიღება თინეიჯერების ორგანიზმისთვის მომწამვლელია.
• ზოგიერთი ნაირსახეობის ენერგეტიკული სასმელი ალკოჰოლსაც შეიცავს. როგორც წესი, მსგავსი ტიპის სასმელს დანამატის სახით კოფეინს და სხვა სტიმულატორებს აღარ ამატებენ. მიუხედავად ამისა, მას მაინც ენერგეტიკული სასმელის სახით ყიდიან. ალკოჰოლი თინეიჯერების ორგანიზმისთვის განსაკუთრებით საზიანოა.
რა რაოდენობის ენერგეტიკული სასმელის მიღებაა თინეიჯერებისთვის ნებადართული?
თინეიჯერებისთვის ენერგეტიკული სასმელების მიღება უსაფრთხო არ არის. არ არსებობს დოზა, რომელიც მათთვის სასურველად შეგვიძლია ჩავთვალოთ. ზოგიერთი თინეიჯერი ფიქრობს, რომ ენერგეტიკული სასმელის დახმარებით მას ენერგია ემატება, ფიზიკურად აქტიურდება და იზრდება კიდეც. თუმცა მსგავსი წარმოდგენები რეალობას ყოველთვის არ შეესაბამება. გარდა ამისა, არ არსებობს მეცნიერული მტკიცებულება იმისა, რომ ენერგეტიკული სასმელის მიღებით გამოწვეული დადებითი ეფექტები მოზარდის ორგანიზმისთვის სასარგებლოა. აუცილებელია თინეიჯერებმა კარგად გააცნობიერონ მსგავსი ტიპის სასმელების უარყოფითი ზეგავლენა ადამიანის ორგანიზმსა და ჯანმრთელობაზე. თქვენს შვილებს წყლის დიდი რაოდენობით მიღებისკენ მოუწოდეთ და ეცადეთ, მის ეფექტურობასა და სარგებლიანობაში დაარწმუნოთ. 
მომზადებულია ​momjunction.com-ის მიხედვით
თარგმნა ია ნაროუშვილმა

შეიძლება დაინტერესდეთ

„რაც არ უნდა გასაკვირი იყოს, ალერგიული ადამიანებისთვის თბილისი იდეალური ადგილია“

„რაც არ უნდა გასაკვირი იყოს, ალერგიული ადამიანებისთვის თბილისი იდეალური ადგილია“
რა შეიძლება იყოს ალერგიის გამომწვევი ფაქტორები, რა სახით ვლინდება ბავშვებში ის და სად შეიძლება დაისვენონ ალერგიულმა ადამიანებმა? - MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებს ალერგოლოგმა ნინო მეტრეველმა უპასუხა. 

- ქალნატონო ნინო, ალერგიის სეზონი, როგორც წესი, გაზაფხულიდან იწყება და ზაფხულშიც გრძელდება. ვიცვლით კლიმატსა და ადგილმდებარეობას, როგორ უნდა მოვემზადოთ ამისთვის ?
- პირველ რიგში, გეტყვით იმას, რომ ალერგია შესაძლებელია იყოს ოთხივე სეზონზე. გაზაფხული ალერგიის სეზონად ყვავილობის გამო მიიჩნევა, გაზაფხულს მოსდევს ზაფხული და ყვავილობის პერიოდი გარკვეულწილად ზაფხულშიც გრძელდება. ალერგიული პაციენტები აუცილებელია, რომ მომზადებულები იყვნენ მედიკამენტოზურად პრევენციის მიზნით. აქვე ვიტყვი, რომ ნიღაბი (პირბადე) საუკეთესო საშუალებაა, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც ყვავილობის სეზონია. ნიღბის საშუალებით ძალიან ბევრმა პაციენტმა უსიმპტომოდ გაიარა სეზონი. კარგი იქნება, თუ ალერგიული პაციენტები წინასწარ მოემზადებიან მედიკამენტოზური სახით გარე გამღიზიანებლებისგან (მედიკამენტები აუცილებლად ექიმთან კონსულტაციის გავლის შემდეგ უნდა დაინიშნოს).
- რა შეიძლება იყოს ალერგიის გამომწვევი ფატორები?
- ალერგიის გამომწვევი ფაქტორი ბევრი რამ შეიძლება იყოს, მაგალითად, მცენარის მტვერი არის ძალიან ძლიერი გამღიზიანებელი, ცხოველის ბეწვი, საკვები, განსაკუთრებით ის საკვები, რომელიც შეიცავს ემულგატორებსა და კონსერვანტებს, მატყლი, ხალიჩა, ქიმიური ნივთიერებები, სარეცხი საშუალებები, სუნამო, ლითონის ნაკეთობა...
- კონკრეტულად ბავშვებზეც რომ ვისაუბროთ, რა სახით ვლინდება ბავშვებში ალერგია?

- ზემოთჩამოთვლილი გამოვლინებები ვრცელდება როგორც ზრდასრულებში, ასევე ბავშვებში. ბავშვების მიმართ კი განსაკუთრებულად საჭიროა მეტი ყურადღება. ჩვილი ბავშვებისთვის დამახასიათებელია დიათეზი, რომლის გამოხატულებაა გაღიზიანებული, შეწითლებული სახის კანი. ამ შემთხვევაში გამღიზიანებელი არის საკვები - რძე. იმ შემთხვევაში, თუ ბავშვი არის ხელოვნურ კვებაზე, ალერგიული ბავშვებისთვის არსებობს ჰოპოალერგიული ფაფები რძის გარეშე, ძუძუთი კვების შემთხვევაში კი აუცილებელია დედა იცავდეს მკაცრ დიეტას.

- როგორ შეგვიძლია თავიდან ავარიდოთ მათ ეს დიდი უსიამოვნება ?

- პირველ რიგში, თუ ბავშვი ალერგიულია, აუცილებელია, რომ ალერგოლოგთან გაიაროთ კონსულტაცია. დანიშნული მედიკამენტები რეცეპტის მიხედვით მისცეთ წინასწარი პრევენციის მიზნით, მაგრამ მხოლოდ მედიკამენტებით შესაძლოა, ვერ დავეხმაროთ, ამიტომ აუცილებელია ხელშეწყობა, მედიკამენტების მიღების პარალელურად, უნდა მოერიდოთ გარე გამღიზიანებელს, მაგალითისთვის, თუ ბავშვი ციტრუსზეა ალერგიული, მნიშვნელოვანია, რომ მოარიდოთ ციტრუსს.

- ასევე ხშირია მწერების კბენა და მისგან გამოწყვეული ალერგიული ფონები, როგორ მოვიქცეთ ასეთ დროს?

- ეს არის ინსექტური ალერგია, რაც საკმაოდ ხშირია. შეიძლება მოერიდო ყვავილს, მაგრამ მეტად რთულია მოერიდო მწერს. ალერგიული ადამიანებისთვის მწერის კბენა შეიძლება, ფატალურად დასრულდეს. მაგალითად, ალერგიული ადამიანისთვის კრაზანის ნაკბენი, თუ მომენტალურად არ მოხდა მასში ინექციის შეყვანა, ძალიან სახიფათოა და დიდი შანსი არსებობს იმისა, რომ ვერ გადარჩეს. ამიტომ, ყოველთვის თან იქონიეთ დექსამეტაზონი, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც მიდიხართ დასასვენებლად, სადაც მწერების სიხშირის ალბათობა დიდია, სახლისთვის კი შეიძინეთ ბადეები. ბავშვების მიმართ კი განსაკუთრებული ყურადღება გმართებთ, მოერიდეთ ღამით მათ გასეირნებას, რადგან ამ დროს მწერი შეუმჩნეველია.

- ასევე აღსანიშნავია, რომ ალერგიის და გრიპის სიმპტომები საკმაოდ ჰგავს ერთმანეთს - როგორ უნდა მივხვდეთ და განვასხვავოთ ერთმანეთისგან გრიპი და ალერგია?

- ალერგია არსებობს სხვადასხვა სახით და ვლინდება მრავალი სიმპტომით. არიან პაციენტები, რომლებსაც ერთმანეთში ერევათ გრიპი და ალერგია, არ შეიძლება გრიპი იყოს ხანგრძლივი დროით. გრიპის მსგავსი სიმპტომების გარდა ალერგიასთან კავშირშია: გამონაყარი, ქავილი, ცემინება, ცხვირიდან გამონადენი, ცრემლდენა, ყელის ქავილი, ხველა. ალერგიული ხველა არსებობს ორი სახის - მშრალი და სპაზმური. ასევე არსებობს სიცივის ალერგია ზამთარში, რომლის სიმპტომია ხელის შეშუპება, რასაც დაკრავს მოლურჯო ელფერი, მზის ალერგიის დროს კი დამახასიათებელია გამონაყარი და ქავილი.

- დაბოლოს, სად ურჩევთ დასვენებას ალერგიულ ადამიანებს?

- ალერგიული პაციენტებისთვის ძალიან კარგია მთის კურორტები. არ შეგიყვანოთ შეცდომაში იმან, რომ დამტვერვის სეზონის დროს, მაისში, ძალიან სასარგებლოა დასვენება. ეს აკრძალულია ალერგიული პაციენტებისთვის, რადგან მსგავს სიტუაციაში მოხვედრამ შეიძლება, სავალალო შედეგები გამოწვიოს. პაციენტები, რომლებიც ნესტზე ცუდად რეაგირებენ, მათთვის უმჯობესია, მოერიდონ ზღვას, ასევე ის პაციენტები, რომლებსაც მზის ალერგია აქვთ. რაც არ უნდა გასაკვირი იყოს, ალერგიული ადამიანებისთვის თბილისი იდეალური ადგილია. დასვენების მხრივ ნებისმიერ შეთხვევაში გირჩევთ მთას, გასათვალიწინებელია ისიც, რომ საკურორტო თერაპიისთვის კარგი იქნება, შეარჩიოთ ივლისი და აგვისტო.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე 
წაიკითხეთ სრულად