Baby Bag

კორონავირუსთან ბრძოლის ერთ-ერთი მთავარი გამოწვევა: როგორ ვთქვათ უარი ხელების სახესთან მიტანის მავნე ჩვევაზე?

კორონავირუსთან ბრძოლის ერთ-ერთი მთავარი გამოწვევა: როგორ ვთქვათ უარი ხელების სახესთან მიტანის მავნე ჩვევაზე?
კორონავირუსის მასობრივმა გავრცელებამ კიდევ ერთხელ შეგვახსენა, რომ ადამიანები სახეს ხელებით იმაზე ხშირად ვეხებით, ვიდრე საჭიროა. სამედიცინო სფეროს წარმომადგენლები გვარწმუნებენ, რომ აღნიშნულ ჩვევაზე უარის თქმა ვირუსის გავრცელების პრევენციაში ძალიან დაგვეხმარება.

2015 წელს სიდნეის უნივერსიტეტში სამედიცინო ფაკულტეტის სტუდენტებზე ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ მომავალი ექიმები ერთი საათის განმავლობაში სახეს ხელებით 23-ჯერ მაინც ეხებოდნენ. სტუდენტების უდიდესი ნაწილი რეგულარულად ეხებოდა ხელით თვალებს, ცხვირსა და პირს.

კორონავირუსმა მსოფლიოს მასტაბით უკვე 3500 ადამიანზე მეტი იმსხვერპლა. მედიკოსები გვაფრთხილებენ, რომ მიკრობით დაბინძურებული თითების ნესტოებთან, ტუჩებთან ან თვალებთან მიტანა ვირუსის გავრცელების რისკებს უკიდურესად ზრდის. რესპირატორული ვირუსები ორგანიზმში ლორწოვანი გარსის გავლით ხვდება, რის გამოც ცხვირი, თვალები და პირის ღრუ მიკრობებისგან მაქსიმალურად უნდა დავიცვათ. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ხელების სისუფთავის შენარჩუნებაზე ზრუნვა. როგორც აღმოჩნდა, ადამიანები სახეს ხელით რეგულარულად ეხებიან. აღნიშნულ ჩვევასთან გამოთხოვება კი იმაზე რთულია, ვიდრე ეს ერთი შეხედვით ჩანს.

სოციალურ ქსელებში აქტიურად ვრცელდება ვიდეორგოლი, რომელშიც კალიფორნიის ჯანდაცვის სისტემის ერთ-ერთი წარმომადგენელი ოფიციალური გამოსვლის დროს სახეს რამდენჯერმე ეხება ხელით. აღნიშნულ გამოსვლაში კი ის საზოგადოებას მიმართავს და ურჩევს, რომ ვირუსის პრევენციის მიზნით მოქალაქეებმა ხელების სახესთან მიტანისგან თავი მაქსიმალურად უნდა შეიკავონ.

ამერიკის შეერთებული შტატების პრეზიდენტმა დონალდ ტრამპმა საჯაროდ განაცხადა, რომ მას მიკრობებისა და ბაქტერიების პანიკური შიში აქვს. „უკვე რამდენიმე კვირაა სახეს ხელებით არ შევხებივარ და ეს ძალიან მომენატრა.“- განაცხადა ტრამპმა. რამდენიმე დღის წინ ინტერნეტში გავრცელდა ფოტო, რომელზეც დონალდ ტრამპია გამოსახული. პრეზიდენტი სახეს ხელით ეხება, რასაც ის, სავარაუდოდ, გაუცნობიერებლად აკეთებს. აღსანიშნავია, რომ აღნიშნული ფოტო თეთრ სახლში კორონავირუსის წინააღმდეგ ბრძოლის საკითხთან დაკავშირებით გამართულ ოფიციალურ შეხვედრაზეა გადაღებული.

ხელებით სახესთან კონტაქტის მავნე ჩვევა, როგორც წესი, ადრეულ ასაკში ყალიბდება. ადამიანები სახეს სხვადასხვა მიზეზით ეხებიან. კვლევებით დგინდება, რომ ხელის სახესთან მიტანა სტრესისა და დისკომფორტის დაძლევაში გვეხმარება. ადამიანების უდიდესი ნაწილი დღის განმავლობაში რამდენჯერმე ეხება სახეს, რასაც გაუცნობიერებლად აკეთებს. სტრესულ სიტუაციებში ხელით სახესთან კონტაქტის რიცხვი მნიშვნელოვნად იზრდება. ინტერნეტში სპეციალური ვებ-გვერდის მოძიებაც შეგიძლიათ, რომელიც ვებ-კამერის გამოყენებით გატყობინებთ, თუ რამდენჯერ შეეხეთ სახეს ხელით.

ხელების სახესთან მიტანის მავნე ჩვევის დაძლევას თუ ვერ ახერხებთ, არ იფიქროთ, რომ გამოსავალი არ არსებობს და ინფექციისგან თავის დაცვას ვერ შეძლებთ. მთავარია, კარგად აცნობიერებდეთ, რომ თქვენ ხელებით სახეს ხშირად ეხებით. უმჯობესია, თუ ყოველთვის თან ატარებთ სპეციალურ ხელსახოცს, რათა ცხვირიდან ლორწოვანი გამონადენის ან დაცემენის შემთხვევაში სახეს შიშველი ხელით არ შეეხოთ.

აუცილებელია ხელების სისუფთავის შენარჩუნებაზეც ზრუნვა. დღეში რამდენჯერმე ხელი თბილი წყლით და საპნით უნდა დაიბანოთ. თუ ხელების დაბანას ვერ ახერხებთ, დეზინფექციისთვის ისეთი სველი ხელსახოცი გამოიყენეთ, რომელსაც 60%-ზე მაღალი ალკოჰოლის შემცველობა აქვს. დაცემინების, დახველების, ცხვირის მოწმენდის ან საჭირო ოთახით სარგებლობის შემდეგ აუცილებელია ხელების საპნითა და თბილი წყლით დაბანა.

ადამიანები ხელით ყოველდღიურად უამრავ მიკრობს ეხებიან. მობილური ტელეფონები, მანქანის გასაღები, კარის სახელური, ფული და სხვა ყოველდღიური ნივთები მიკრობების ყველაზე სახიფათო წყაროებს წარმოადგენს. ხელების სათანადოდ გასუფთავების გარეშე თითების სახესთან მიტანა ბაქტერიების და ვირუსების ორგანიზმში მოხვედრის რისკს მნიშვნელოვნად ზრდის, რის გამოც, თავდაცვის მიზნით სიფრთხილის გამოჩენა თითოეული ადამიანისთვის აუცილებელია. 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)

მომზადებულია ​cnn.com-ის მიხედვით
თარგმნა ია ნაროუშვილმა

შეიძლება დაინტერესდეთ

,,ავიცრათ თუ არა? - პასუხი, ჩემთვის ცალსახაა...რომელი ვაქცინაა საუკეთესო?'' - ვაქცინაციაზე ამერიკაში მოღვაწე ქართველი ექიმი საუბრობს

,,ავიცრათ თუ არა? - პასუხი, ჩემთვის ცალსახაა...რომელი ვაქცინაა საუკეთესო?'' - ვაქცინაციაზე ამერიკაში მოღვაწე ქართველი ექიმი საუბრობს
ამერიკაში მოღვაწე ქართველი ექიმი ნანა გეგეჭკორი სოციალურ ქსელში ჩინური ვაქცინის და ზოგადად ვაქცინაციის შესახებ პოსტს სოციალურ ქსელში აქვეყნებს, რომელსაც ​MomsEdu.ge​ უცვლელად გთავაზობთ:

,,პრესაში (ვაშინგტონ პოსტი, როიტერი) გამოქვეყნებული ინფორმაციით, სინოფარმის მწარმოებლის მიერ გავრცელებული პრესრილიზის თანახმად, ამ ვაქცინის ეფექტურობა 79%-ს აღწევს. იქვე აღნიშნულია, რომ მწარმოებელი ირწმუნება, ვაქცინა უსაფრთხოა. კვლევის ორიგინალი, რასაც პრესრილიზი ემყარება, არსად გამოქვეყნებულა. სინოფარმს არ გამოუქვეყნებია კლინიკური კვლევის მესამე ფაზის მონაცემები. კვლევის სწორედ ეს ფაზა იძლევა ინფორმაციას ეფექტურობაზე.

ჩინეთის კოვიდის სტატისტიკა შთამბეჭდავად გამოიყურება. რამდენად შეიძლება ეს ვაქცინის დამსახურებად ჩაითვალოს რთული სათქმელია, რადგან, ჩინეთს, ჯერჯერობით მხოლოდ 200 მილიონი დოზა აქვთ გამოყენებული. ეს არ ნიშნავს 200 მილიონ სრულად აცრილ ადამიანს, რადგან ჩინური ვაქცინა ორდოზიანია. თუ გავითვალისწინებთ ჩინეთის მილიარდიან პოპულაციას, აცრილების წილი არც ისე მნიშვნელოვანი გამოდის. აცრილებს, სავარაუდოდ, დაავადების გადატანით მიღწეული იმუნიტეტის მქონენიც ემატებიან. არც ეს ინფორმაცია მოიპოვება ასე საჯაროდ და ზუსტად არ ვიცი, რამდენად სერიოზულია კოვიდის საწინააღმდეგო იმუნიტეტის წილი ჩინურ კოვიდ სტატისტიკაში. ორივე მრუდი, დაავადების გავრცელების და სიკვდილობის მაჩვენებლის, ნამდვილად შთამბეჭდავად გამოიყურება.

საპირისპირო მონაცემები აქვთ ჩილეს და საუდის არაბეთს. ორივე უმეტესად ჩინური სინოფარმით აიცრა. ორივეგან მზარდია ინფიცირებაც და სიკვდილობაც. აქაც გაურკვეველია რაიმე სხვა ფაქტორები ხომ არ განაპირობებს კოვიდ ტენდენციებს.

მეორეს მხრივ არსებობს ბრიტანეთი და ისრაელი. ფაიზერით და ასტრაზენეკათი აცრილი. ორივეგან საიმედოა კოვიდ-მრუდები. ორივე ქვეყანა უბრუნდება ცხოვრების ნორმალურ რიტმს.

იმედია, ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია სიცხადეს შეიტანს ჩინური ვაქცინების ისტორიაში. ავტორიზაციის პროცესში აუცილებელი პირობაა უმცირეს ნიუანსებზე წვდომაც. ასევე, ავტორიზაციის აუცილებელი პირობაა მინიმუმ 50%-იანი ეფექტურობა. ალბათ, გააზიარებენ საჯაროდ, რას მისცეს ავტორიზაცია. ამერიკული წამლის სააგენტო ამ მხრივ საოცრად გაბედულად და პატიოსნად მოიქცა. პირდაპირ ეთერში გადასცა ავტორიზაციის პროცესი. მთელი სამუშაო პროცესი ასევე, პრაქტიკულად საჯარო იყო. უამრავი ინტერვიუ მისცეს ავტორიზაციის საბჭოს წევრებმა და ძალიან გახსნილი და ღია გზავნილებით ესაუბრნენ საზოგადოებას. შედეგიც სახეზეა, ამერიკულ ვაქცინებს ყველაზე მაღალი ნდობა აქვთ როგორც ქვეყნის შიგნით, ასევე გარეთ. კვლევებიც აჩვენებენ, ავტორიზაციის პროცესის საჯაროობამ ხელი შეუწყო ვაქცინების სკეპტიციზმის დაძლევას.

მთელი პანდემიური პერიოდის განმავლობაში, გულწრფელად ვცდილობ, არაექიმისთვის გასაგებ ენაზე მოგაწოდოთ პროფესიული ინფორმაცია, რასაც მე ყოველდღიურად ვეცნობი. ვდილობ გაგიზიაროთ ჩემი კლინიკური გამოცდილება და ამ ჭრილიდან აგიხსნათ ამა თუ იმ სამკურნალო/დიაგნოსტიკური მიდგომების რისკები და სარგებელი და ვაქცინაციის თავისებურებები. პატიოსნად და გულწრფელად გაწვდით ყველაფერს რაც ვიცი, მათ შორის განსაკუთრებით ბევრს და დეტალებში ვსაუბრობ ვაქცინაცის რისკებზეც, რადგან ვთვლი რომ ამის ცოდნა აუცილებელია სწორი და უსაფრთხო გადაწყვეტილების მისაღებად.

ყველაფრის გათვალისწინებით, ვთვლი, ვაქცინაცია არის ერთადერთი გამოსავალი პანდემიის დასასრულებლად. უსასრულოდ პირბადეში და კარანტინში გამომწყვდეულები ვერ ვიქნებით. დიახ, ჩვენ არ ვიცით ვაქცინების გრძელვადიანი ეფექტები, რადგან დრო არ გასულა საკმარისი. ხუთი წლის შემდგომ შედეგებზე მხოლოდ ხუთწლიანი დაკვირვების შემდეგ გვეცოდინება. თუმცა, აქვე უნდა გვახსოვდეს, იგივე პრობლემაა კოვიდთან მიმართებაშიც. არაფერი ვიცით რა გამოვლინება ექნება ხუთი წლის მერე დღეს გადატანილ დაავადებას. სანაცვლოდ ვიცით რომ კოვიდ-19-ით გამოწვეული თრომბოზული გართულებები შეუდარებლად მაღალია ყველა ვაქცინის ერთად აღებულ რისკებთან შედარებით. დანამდვილებით ვიცით, კოვიდ-19-ით გამოწვეული სიკვდილობა წარმოუდგენლად აღემატება იმ ერთეულ შემთხვევებს რაც ვაქცინაციის პროცესს ახლდა თან. ნამდვილად ვიცით, კოვიდი ხშირ შემთხვევაში კლავს, ვაქცინები კი სიკვდილისგან იცავს.

 ავიცრათ თუ არა? - პასუხი, ჩემთვის ცალსახაა, დიახ, უნდა ავიცრათ.

 რომელი ვაქცინაა საუკეთესო? - ის ვაქცინა, რომელიც ხელმისაწვდომია.

 რა შეიძლება გაკეთდეს ვაქცინაციის რისკების თავიდან ასაცილებლად? - იდეალურად უნდა შეირჩეს სამიზნე ჯგუფები და თუ არჩევანი არსებობს უსაფრთხოების მიხედვით გადანაწილდეს ვაქცინები. რას ვგულისხმობ ამაში. მე რომ მეკითხებოდეს, ასტრაზენეკაზე დაწესებულ ასაკობრივ შეზღუდვას შევინარჩუნებდი, მაგრამ დავუშვებდი გამონაკლისს, როცა ადამიანი თვითონ იღებს საკუთარ თავზე პასუხისმგებლობას, იმ ვაქცინით აიცრას რომელიც მის ასაკში მომეტებულ რისკს შეიცავს. მეტი სიმარტივისთვის საკუთარ მაგალითზე ავხსნი. მე რომ საქართველოში, ვიყო ექიმი... ექიმის ინფიცირების რისკი იდეალური დაცვის პირობებშიც კი მაღალია. აქედან გამომდინარე, აცრით მიღებული იმუნიტეტი გადამწყვეტი ხდება უსაფრთხო მუშაობისთვის. ასაკით და სქესით ვეკუთვნი ასტრაზენეკას თრომბოზული გართულებების რისკ-ჯგუფს. თუმცა, არაჩვეულებრივად ვიცი ჩემი ჯანმრთელობის მდგომარეობის შესახებ. დანამდვილებით ვიცი, არ მაქვს არანაირი პირადი თუ გენეტიკური რისკ ფაქტორი, რაც შეიძლება თეორიულად იყოს წინაპირობა ავტოიმუნური ტიპის თრომბოზული პროცესის განვითარებისთვის. ამ ყველაფრის გათვალისწინებით ჩემთვის უიშვიათესი თრომბოზების განვითარების რისკი უმცირესი იქნება. დახლოებით ისეთივე როგორიც, ფრენისას ავიაკატასტროფის რისკია, ან მანქანის ტარებისას ავტოკატასტროფისა. მანქანას ამ რისკის გათვალისწინებით ყოველ დღე ვატარებ და ფრენითაც ძალიან ხშირად დავფრინავ. სწორედ ამავე პრინციპით, ამ რისკების ცოდნით ავიცრებოდი ასტრაზენეკათი. ამგვარად მოფიქრალი საქართველოში ბევრი მეგულება და მათთვის ასტრაზენეკათი აცრის შესაძლებლობა აუცილებლად ღია უნდა იყოს. სახელმწიფოს შეუძლია თავი დაიზღვიოს და ამ ადამიანებს შესთავაზოს სპეციალური პირობები. აცრამდე ხელი მოაწერინოს ინფორმირებულ თანხმობაზე და პირობებში ჩამოთვალოს რისკები, რაც ასტრაზენეკას გამოყენებას შეიძლება ახლდეს თან, ახალგაზრდა ასაკში. ეს გართულებები იმდენად სპორადულია, მართლა მილიონები უნდა აცრა რომ ერთი გამოვლინდეს. ამდენი მილიონი ჩვენ არც ვართ. იმ ადამიანებს, ვისაც აქვთ უნარი თავად იკისრონ პასუხისმგებლობა საკუთარ ბედზე, უნდა ჰქონდეთ არჩევანის უფლება. ადამიანების უმრავლესობას ასეთი ძალა არ აქვს და მათ სახელმწიფო ან ექიმი სჭირდებათ, რომ გადაწყვეტილების მიღებაში დაეხმარონ. მათთვის იყოს შეზრუდვები რასაც სახელმწიფო თავისი შესაძლებლობიდან გამომდინარე აწესებს. როცა სახელმწიფოს არ აქვს უნარი მარტივი გართულებები უპრობლემოდ მართოს ცხადია თავის დაზღვევა სჯობს რათა ტრაგიკული შემთხვევები არ განმეორდეს.

დავუბრუნდები ისევ ჩინურ ვაქცინას. ავიცრებოდი თუ არა რომელიმე ჩინური ვაქცინით? - ჯერჯერობით დაველოდები ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის ავტორიზაციის საბჭოს დასკვნას. თუ საბჭო აღიარებს რომ ვაქცინა უსაფრთხოა, თუნდაც ნაკლებად ეფექტური, ცხადია, სხვა არჩევანის არ არსებობის პირობებში, არაფერს ვამჯობინებდი. თუ ვაქცინა ნაკლებად ეფექტურია, ალბათ შედარებით ნაკლები რისკების ჯგუფებში გამოვიყენებდი, რადგან მათ ისედაც მცირე აქვთ სასიკვდილო გართულებების საფრთხე. ოდნავი დაცვის პირობებში კი ეს რისკები, წესით, უმნიშვნელომდე უნდა შემცირდეს.

მთავარი დასკვნა ამ ყველაფრიდან:

• ვაქცინაციას ალტერნატივა არ აქვს;
• საუკეთესო ის ვაქცინაა რაზეც ხელი მიგიწვდებათ;
• გაიაზრეთ თქვენი რისკები და ვაქცინით მიღებული სარგებელი და ისე მიიღეთ გადაწყვეტილება;
• ეცადეთ თქვენი გადაწყვეტილება იდეალურად ინფორმირებული იყოს.

P.S. იმდენად მაღალია საზოგადოებრივი და პროფესიული წნეხი ვაქცინების შექმნის და აცრის პროცესზე, მონაცემების გაყალბება ადვილი ვერ იქნება. ვფიქრობ, უნდა ვენდოთ ოფიციალური სტრუქტურების მიერ გაცემულ რეკომენდაციებს,'' - აღნიშნავს ნანა გეგეჭკორი. 

წაიკითხეთ სრულად