Baby Bag

ორგანიზმში D ვიტამინის დიდი ნაწილი კანზე მზის სხივების ზემოქმედებით წარმოიქმნება

ორგანიზმში D ვიტამინის დიდი ნაწილი კანზე მზის სხივების ზემოქმედებით წარმოიქმნება

რა კავშირია D ვიტამინსა და იმუნურ სისტემას შორის, - ამ თემაზე პედიატრი თამარ ობგაიძე წერს. გთავაზობთ მის ნათქვამს სიტყვა-სიტყვით:

„მის შესახებ წინა საუკუნეში რომ დაგესვათ კითხვა ექიმებისათვის, გიპასუხებდნენ, რომ ეს ნივთიერება ცხიმში ხსნადი ვიტამინია და ის ორგანიზმში კალციუმის და ფოსფორის ცვლას არეგულირებს, მისი დეფიციტის დროს კი რაქიტი და ოსტეოპოროზი ვითარდება. მაგრამ რეალურად ის ჰორმონია. თუმცა კლასიფიკაციის მიხედვით დღესაც ცხიმში ხსნად ვიტამინებს მიეკუთვნება.

დიახ, D ვიტამინი, ჯადოსნური D ჰორმონი. და იცით, რატომ ჰორმონი?

  • იმიტომ, რომ სხვა ვიტამინებისაგან განსხვავებით, მისი მხოლოდ მცირე ნაწილის მიღება შეიძლება საკვებთან ერთად. უდიდესი ნაწილი კი მზის სხივების კანზე ზემოქმედების გზით მიიღება, შემდეგ კი ღვიძლსა და თირკმლებში ციკლს გადის და ამ გარდაქმნების შედეგად ვიღებთ ბიოაქტიურ ნივთიერებას, რომელსაც ჩვენს ორგანიზმში სასწაულების მოხდენა შეუძლია.
  • სხვა ვიტამინებისაგან იმითაც განსხვავდება, რომ ყველა ორგანოსა და ქსოვილში საკუთარი რეცეპტორები აქვს და ამიტომაც ზემოქმედებს ის პრაქტიკულად ყველა ორგანოზე.

თუ გახსოვთ, D ვიტამინის თემას ორი თუ სამი ბლოგი უკვე მივუძღვენი. დღეს იმუნურ სისტემაზე მის ზეგავლენაზე გიამბობთ. არა, იმას თუ ელოდებით, რომ D ვიტამინი პირდაპირ კავირშია კორონავირუსის ან სხვა ავი ვირუსების განადგურებასთან, უნდა გაგაწბილოთ. სამწუხაროდ, მას არ აქვს ანტივირუსული ზემოქმედება.

რას ამბობენ კვლევები?

დადგენილია, რომ იმ ადამიანებს, რომელთაც D ვიტამინის დონე სისხლში დაბალი აქვთ, გაცილებით მაღალი აქვთ სეზონური გრიპით და სხვა რესპირაცილი ინფექციებით ავადობის რისკი. D ვიტამინის საჭირო დოზის დამატებისას კი ეს რისკი მკვთრად მცირდება. მისი ერთ-ერთი ფუნქცია იმ T-ლიმფოციტების აქტივაციაა, რომლებიც ვირუსებსა და ბაქტერიების ანადგურებენ. გარდა ამისა, D ვიტამინის გავლენით ჩვენს ორგანიზმში წარმოიქმნება შინაგანი ანტივირუსული და ანტიბაქტერიული დაცვის ფაქტორები - დეფენსინები და კათელიციდინი, რომლებიც აქტიურად ებრძვიან და ანადგურებენ დაავადების გამომწვევ ვირუსებსა და ბაქტერიებს. და კიდევ, აღმოჩნდა, რომ D ვიტამინი ამცირებს იმუნური სისტემის ჰიპერაქტივობას და თავიდან გვაცილებს „ციტოკინურ შტორმს“, რაც ფილტვების დაზიანების და სიკვდილის მიზეზი ხდება ზოგიერთი ინფექციის, მათ შორის COVID-19 -ის დროს.

სულ ახლახან მკვლევარებმა (Vadim Backman და თანაავტორები) ჩიკაგოს ჩდრილოდასავლეთის უნივერსიტეტიდან, შეისწავლეს სხვადასხვა ქვეყანაში (ჩინეთი, საფრანგეთი, იტალია, სამხრეთ კორეა, ესპანეთი, შვეიცარია, გაერთიანებული სამეფო) კლინიკების მონაცემები და მივიდნენ დასკვნამდე, რომ იმ კლინიკებში, სადაც პაციენტებს, სისხლში D ვიტამინის დაბალი დონე აღენიშნებოდათ, სიკვდილობის უფრო მაღალი მაჩვენებელი ჰქონდათ.

ასე, რომ სანამ კარანტინი ჯერ კიდევ ძალაშია, გახსოვდეთ ეს მაგიური ვიტამინი. მისი მნიშვნელოვანი საკვები წყარო თევზი, რძე და მისი პროდუქტები, კვერცხია, თუმცა ორგანიზმში D ვიტამინის დიდი ნაწილი კანზე მზის სხივების ზემოქმედებებით წარმოიქნება. და არ დივიწყოთ თქვენი ექიმის დანიშნულებით D ვიტამინის დანამატის მიღება.

შეიძლება დაინტერესდეთ

როგორ უნდა შევარჩიოთ ჩვილისთვის მზისგან დამცავი და რა ასაკიდან შეიძლება გამოვიყენოთ? - თემაზე ზაზა თელია საუბრობს

როგორ უნდა შევარჩიოთ ჩვილისთვის მზისგან დამცავი და რა ასაკიდან შეიძლება გამოვიყენოთ? - თემაზე ზაზა თელია საუბრობს

როგორ უნდა შევარჩიოთ ჩვილისთვის მზისგან დამცავი და რა ასაკიდან შეიძლება გამოვიყენოთ? - ამ თემაზე MomsEdu.ge-ს დერმატო-ვენეროლოგი ზაზა თელია ესაუბრა.

- როგორ აისახება ბავშვის კანზე მზეზე დიდხანს ყოფნა და რა ზიანი შეიძლება მიაყენოს?

- მრავალი კვლევის შედეგად დადგინდა, რომ მზისგან ულტრაიისფერი სხივები სერიოზულ ზიანს აყენებს, არამარტო კანს, არამედ მთლიანად ორგანიზმს. შეკრებილი ინფორმაციის მიხედვით, სტატისტიკურად ადამიანის ცხოვრებაში კანის დამწვრობის ეპიზოდების უმეტესი წილი მოდიოდა ბავშვთა ასაკში. მოგეხსენებათ, ერთი დამწვრობის ეპიზოდიც კი კანის კიბოს განვითარების რისკს, დაახლოებით 20-30%-მდე ზრდის. შესაბამისად, ბოლო პერიოდია, აქტიურად მიმდინარეობს მოსახლეობისთვის ინფორმაციის მიწოდება დამწვრობების პრევენციისთვის სამედიცინო ასოციაციების მხრიდან, როგორიც არის ამერიკის დერმატოლოგთა ასოციაცია. სამწუხაროდ, 10 წლამდე ასაკის ბავშვებში დამწვრობის ეპიზოდები უფრო ხშირია, ვინაიდან მათ უყვართ ზაფხულში წყალში ყოფნა, დღის მანძილზე გარეთ თამაში, შესაბამისად, მშობლებს უჭირთ რეკომენდაციების დაცვა. მზისგან დამცავის გარდა, მშობლებს ურჩევენ, რომ სწორად შეარჩიონ საცურაო მაისურები, რომლებიც ფარავს ბავშვის კანის დიდ ნაწილს, ასევე, საცურაო ქუდი, რომელსაც ე.წ. ფრთები აქვს და იცავს ბავშვის კისერს. ძალიან მნიშვნელოვანია მზის სათვალის გამოყენება, რადგან თვალებიც ზიანდება მზის ულტრაისფერი სხივების ზემოქმედების შედეგად. ეს რეკომენდაციები გასათვალისწინებელია, არა მარტო დამწვრობის თავიდან ასაცილებლად, არამედ სხვა დამაზიანებელი ეფექტის პრევენციისთვისაც.

- როდიდან უნდა წავუსვათ ბავშვს მზისგან დამცავი?

- 0 წლიდან რეკომენდებულია მზისგან დამცავის კრემის გამოყენება.

- როგორ უნდა შევარჩიოთ ჩვილისთვის მზისგან დამცავი კრემი და რა ნივთიერებებს უნდა შეიცავდეს?

მოგეხსენებათ, ბავშვის კანი მეტად მგრძნობიარეა ყველაფრის მიმართ, შესაბამისად, კრემი უნდა იყოს ორმაგი დაცვის, უკეთეს შემთხვევაში, ოთხმაგი დაცვის. აუცილებელია, რომ იყოს ულტრაისფერი A და B სხივისგან დამცავი და კარგი იქნება თუ დამატებული ექნება ხილული (visible) და ინფრაწითელი სხივისგან დაცვის მექანიზმიც, ვინაიდან ეს სხივებიც დამაზიანებელია ჩვენი ჯანმრთელობისთვის. ბავშვებისთვის რეკომენდებულია SPF 50.

რაც შეეხება შემადგენლობას:

ორი ტიპის მზისგან დამცავი არსებობს, ე.წ. ფიზიკური და ქიმიური ფილტრაციის. ფიზიკური ფილტრაცია გულისხმობს, რომ მზისგან დამცავი კანს ეკვრება და მზის ულტრაისფერ სხივებს ირეკლავს, ხოლო ქიმიური ფილტრაციის შემთხვევაში თვითონ ნივთიერებები შთანთქავს ულტრაისფერ სხივებს. 

ბავშვებში რეკომენდებულია ფიზიკური ფილტრაციის მზისგან დამცავის გამოყენება, რომელიც შეიცავს, როგორც წესი, სამ ნივთიერებას: თუთიის ოქსიდი, რკინის ოქსიდი და ტიტანის დიოქსიდი. თუმცა ასევე შესაძლებელია, გამოვიყენოთ ორმაგი ფილტრაციის მზისგან დამცავი, ვგულისხმობ, რომ კრემი შეიცავდეს ზემოთ ჩამოთვლილ ნივთიერებებს და ამასთანავე, შემადგენლობაში იყოს ქიმიური ფილტრაციაც.

უმჯობესია, თუ მზისგან დამცავი იქნება სქელი კონსისტენციის. კრემი უნდა გადანაწილდეს ტანსაცმლისგან დაუფარავ ადგილებში და განახლდეს ორ საათში ერთხელ. თუ ბავშვი აუზში, ზღვაში ან შხაპის ქვეშ დასველდა, ამ შემთხვევაშიც აუცილებელია განახლება. მოზრდილი ადამიანების შემთხვევაში რაოდენობა, დაახლოებით, გოლფის ბურთის ზომის იყოს, ხოლო ბავშვებისთვის ეს რაოდენობა ნახევრდება.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად