Baby Bag

რას გულისხმობს ცხოვრების ჯანსაღი წესი? - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციები MomsEdu.ge-ზე ყოველ სამშაბათს

რას გულისხმობს ცხოვრების ჯანსაღი წესი? - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციები MomsEdu.ge-ზე ყოველ სამშაბათს

მედიაპორტალი MomsEdu.ge ახალ რუბრიკას წარმოგიდგენთ - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციები. ყოველ სამშაბათს გაეცანით ენდოკრინოლოგ თინათინ კაჭარავას რჩევებს, მოგვწერეთ თემები, რომლებიც ყველაზე მეტად გაინტერესებთ.

ექიმი პირველ თემად წარმოგიდგენთ - რას გულისხმობს ცხოვრების ჯანსაღი წესი?

ცხოვრების ჯანსაღი წესი ჩვენი ჯანმრთელობის ერთ-ერთი ძირითადი წინაპირობაა. ჯანმრთელობა კი გულისხმობს ფიზიკურ, სულიერ და სოციალურ კეთილდღეობას.

ცხოვრების ჯანსაღ წესში იგულისხმება:

  • დაბალანსებული, მრავალფეროვანი, ჯერადი კვება
  • შენარჩუნებული სითხის ბალანსი
  • ზომიერი ფიზიკური აქტივობა
  • ძილის რეჟიმის მოწესირგება
  • მავნე ჩვევებზე უარის თქმა

უფრო კონკრეტულად კი - რეკომენდებულია დღის მანძილზე 4-5 ულუფა საკვების მიღება: სრულფასოვანი საუზმე, საუზმიდან რამდენიმე საათში სეზონური ხილი, რომელიც არის ცალკე კვება და არა წახემსება, როგორც უმეტესობა მიიჩნევს, სადილი, რომელიც დაბალანსებულია ნახშირწყლებით, ცილებით და მცირე რაოდენობით სასარგებლო მცენარეული ცხიმებით, ვახშამი კი სასურველია, მსუბუქი იყოს: რძის ნაწარმი, ბოსტნეულის სალათი და ა.შ. უნდა ვეცადოთ, საღამოს 8 საათის შემდეგ საკვები არ მივირთვათ. დიდი ყურადღება ეთმობა, რომ დღის რაციონი იყოს მრავალფეროვანი და გაჯერებული სეზონური ხილ-ბოსტნეულით, რომლებიც შეიცავენ მინერალებისა და ვიტამინების დიდ რაოდენობას. რაციონთან ერთად სუსრველია საკვების მოცულობის და კალორაჟის კონტროლი.

შენარჩუნებული სითხის ბალანსი ორგანიზმში - ერთ-ერთი წამყვანი პირობა ჯანსაღი ნივთიერებათა ცვლისთვის. ჩვენი ორგანიზმი შედგება 70% წყლისგან. იგი არის უნივერსალური გამხსნელი, ასრულებს „სატრანსპორტო სისტემის“ როლს, გამოაქვს ორგანიზმიდან ნივთიერებათა ცვლის პროცესის პროდუქტები და ხელს უწყობს თერმული წონასწორობის შენარჩუნებას. სითხის ბალანსის შენარჩუნება შესაძლებელია მხოლოდ წყლის მიღებით, მას ვერ ჩაანაცვლებს ვერც ერთი სხვა სითხე. ჯანმრთელი ადამიანისთვის (ვისაც არა აქვს რაიმე სახის ქრონიკული დაავადება) რეკომენდებულია მინიმუმ 1.5 ლ სითხის მიღება დღეში. სითხეზე მოთხოვნილება იცვალება გარემო პირობების შესაბამისად. ზაფხულის ცხელ დღეებში იზრდება წყალზე მოთხოვნილება, ამ დროს ორგანიზმი კარგავს დიდი რაოდენობით სითხეს და მასთან ერთად მინერალებს და ვიტამინებს, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს მიკრო, მარკო ელემეტების დეფიციტი და ავიტამინოზი (ვიტამინების დეფიციტი), სწორედ ამიტომ ყოველდღიურად ჩვენს ორგანიზშმი დიდი ყურადღება უნდა მიექცეს შენარჩუნებულ სითხის ბალანსს. 

რაც შეეხება ფიზიკურ აქტივობას, კიდევ ერთხელ ხაზგასმით აღვნიშნავ, რომ ვსაუბრობთ ფაქტობრივად ჯანმრთელ პოპულაციაზე. სასურველია, კვირაში 3-4 ჯერ დაახლობით 60-90 წუთი მსუბუქი ფიზიკური აქტივობა: ცურვა, ფიტნესი ან უბრალოდ სწრაფი ნაბიჯით სეირნობა.

რაც შეეხება ძილის რეჟიმს, არასრულფასოვანი ძილის დროს ორგანიზმში ირღვევა: ჰორმონალური ბალანსი, კერძოდ კი ჰორმონ ინსულინის დონე (რომელიც არის მაშენებელი ჰორმონი), ხდება მის მიმართ ორგანიზმის მგრძნობელობის დარღვევა, ქვეითდება იმუნური სისტემა, ხდება ნერვული სისტემის გადაძაბვა. ხშირად გამოუძინებელი ადამიანი უფრო მეტ კალორაჟს მიირთმევს, ვიდრე მას რეალურად ესაჭიროება. იზრდება გულსისხლძარღვთა დაავადებების რისკი. 7-8 საათი სრულფასოვანი ძილი აუცილებელი წინაპირობაა ჯანმრთელობის შესანარჩუნებლად.

ბოლოს კი დამეთანხმებით, რომ ყველა ზემოთ ჩამოთვლილ პუნქტებს ჩვენს ყოველდღიურობაში თან არ უნდა ახლდეს მავნე ჩვევები (თამბაქო, ალკოჰოლი და ა.შ). ვფიქრობ, მავნე ჩვევებზე უარის თქმა ერთ-ერთი ძირითადი და წამყვანი გამოწვევაა ცხოვრების ჯანსაღი წესის დროს.

ყოველთვის უნდა გვახსოვდეს, რომ ცხოვრების ჯანსაღ რეჟიმზე გადასვლა არ გადავდოთ ხვალისთვის, ორშაბათისთვის და ა.შ. არამედ დავიწყოთ დღესვე ჩვენს ჯანმრთელობაზე ზრუნვა.

ექიმი ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ზედმეტი ვითომ მეცადინეობით შეიძლება გადავღალოთ და გამოვფიტოთ ბავშვი მშობლებმა,“ - თემურ მიქელაძე

„ზედმეტი ვითომ მეცადინეობით შეიძლება გადავღალოთ და გამოვფიტოთ ბავშვი მშობლებმა,“ - თემურ მიქელაძე

პედიატრმა თემურ მიქელაძემ მოზარდებში ქრონიკული დაღლილობის სინდრომის გამოვლენის პრობლემის შესახებ ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ სისუსტესა და გადაღლას ბავშვებში არასწორი დღის რეჟიმი იწვევს:

„ბავშვები გახდნენ უკვე ეკრანდამოკიდებულები. თუ გამოიძინებს ჯანმრთელი ადამიანი 7-9 საათის განმავლობაში, მეორე დღეს ჩვეულებრივი ენერგიით აღდგება ყველაფერი. თუ მოზრდილებზე ვალაპრაკობდით ჩვენ ქრონიკული დაღლილობის სინდრომზე, სამწუხაროდ, ბავშვები გაჯეტდამოკიდებულების დროს, როდესაც ჩაბნელებულ სივრცეში იყენებენ მას, ​დილას იღვიძებენ გამოუძინებლები. ბავშვი დილით საკვებს ვეღარ იღებს.“

თემურ მიქელაძის თქმით, ბავშვებს ყველაზე ხსირად სისუსტე და ადვილად გადაღლა აწუხებთ:

„მე წინააღმდეგი ვარ, რომ ბავშვი სკოლაში ერთი დანიშნულების ადგილიდან 15 კილომეტრით გადაადგილდებოდეს. როდესაც სკოლის ავტობუსებით დადიან ბავშვები შორ მანძილზე სკოლაში, საკმაოდ ხშირად თვლემენ. შემდეგ ამ სიმტომებით მოდის მშობელი, რომ ბავშვს აქვს საერთო სისუსტე, ადვილად დაღლა. ​ეს მოგვარებადია იმ შემთხვევაში, თუ სწორად წარვმართავთ ბავშვის დღის რეჟიმს. ეს არის ძირითადი სუბიექტური ჩივილი, რომელიც ღრმა ჩაკითხვით და ანამნეზის სწორად შეკრებით შეიძლება ელემენტარულად მოვაგვაროთ.“

„ბავშვები სხვადასხვა წრეზე დადიან, სხვადასხვა მასწავლებელთან. სკოლას დაამთავრებს ბავშვი გახანგრძლივებულით ოთხ საათზე, შემდეგ არის ინგლისური, მათემატიკა, ისტორია, ხუთი საგანი კიდევ დამატებით. არის დატვირთული რეჟიმი. არ შეიძლება, რომ მეხუთე-მეექვსე კლასელი ბავშვი ამით დავტვირთოთ. ჩვენ მივიღებთ გამოფიტვას, ​ეს დაუკავშირდება საერთო სისუსტეს, დაღლილობას. სულ ვამბობ, რომ თუ ადრე ქრონიკული დაღლილობის სინდრომზე ვსაუბრობდით 18 წლის შემდგომ, უკვე თინეიჯერულ ასაკშიც შეგვიძლია ჩავთვალოთ, რომ არის ქრონიკული დაღლილობის სინდრომი. შეიძლება ჩვენს გადავღალოთ მშობლებმა ზედმეტი ვითომ მეცადინეობით, გამოვფიტოთ ბავშვი ან თვითონ ამ ეკრანდამოკიდებულებით გადაიღალონ ბავშვები,“ - აღნიშნულ საკითხებე თემურ მიქელაძემ საქართველოს პირველი არხის გადაცემაში „პირადი ექიმი - მარი მალაზონია“ ისაუბრა.

​„პირადი ექიმი - მარი მალაზონია“

წაიკითხეთ სრულად