მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროს აქტუალურ თემაზე - ინტერვალურ შიმშილზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რა არის „ინტერვალური შიმშილი“, რას გულისხმობს კვების ეს ტიპი, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა აღნიშნული კვების რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
„ინტერვალური შიმშილი“ ეს არის კვების ტიპი, რომელიც ყოველდღიურად უფრო და უფრო დიდი პოპულარობით სარგებლობს. ინტერვალური კვების სხვადასხვა სახეობა არსებობს, მაგრამ ჩვენ ამჯერად მის ყველაზე გავრცელებულ ვარიანტზე - 16-საათიან შიმშილზე ვისაუბრებთ. უფრო გასაგებად რომ ვთქვათ, ამ მეთოდის დროს ადამიანი დღისით 8 საათის განმავლობაში იკვებება, ხოლო შემდეგ 16 საათის განმავლობაში არაფერს არ მიირთმევს. ამ დროს ჩვენს ორგანიზმში ხდება ჰორმონალური ბალანსის აღდგენა, რითაც თავის მხრივ, ჩქარდება მეტაბოლიზმი და შენახული ცხიმი უფრო ხელმისაწვდომი ხდება გასახარჯად. დეტალურად: ორგანიზმში მატულობს ზრდის ჰორმონის დონე, რაც ხელს უწყობს ცხიმის წვას და კუნთური მასის მატებას. ორგანიზმში იკლებს ჰორმონ ინსულინის დონეც (ინსულინი აძლიერებს მადას და არის მაშენებელი ჰორმონი) და რეგულირდება მის მიმართ მგრძნობელობა, რაც თავის მხრივ ხელს უწყობს მეტაბოლიზმის მოწესრიგებას. „ინტერვალური შიმშილის“ დადებითი მხარეებია:
წონაში კლება, განსაკუთრებით, მუცლის არეში
ინსულინის მიმართ მგრძნობელობის აღდგენა
იმუნიტეტის ამაღლება
„ცუდი“ ქოლესტერინის დონის შემცირება
ანტი კანცეროგენული (კიბოს საწინააღმდეგო) პროცესების გააქტიურება
აღსანიშნავია ისიც, რომ კვების ასეთი რეჟიმის დროს იზრდება ადამიანის სიცოცხლის ხანგრძლივობაც.
რაც შეეხება უარყოფით მხარეებს, თუ კვებისთვის გამოყოფილ პერიოდში რაციონი მდიდარი არ არის ვიტამინებით და მინერალებით, შეიძლება, ამან ადამიანის ორგანიზმის გამოფიტვაც კი გამოიწვიოს. ამიტომ ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ იმ 8 საათის განმავლობაში კვება იყოს ჯერადი, დაბალანსებული, მრავალფეროვანი და სასურველია, წახემსებების გარეშე. დაბალანსებული კვება თავის მხრივ რას გულისხმობს, მკითხველისთვის ჩვენი ყოველკვირეული რუბრიკის წინა თემაში უკვე დეტალურად განვმარტეთ. უნდა გვახსოვდეს, რომ დაბალანსებული კვება რეკომენდებულია ასევე დაკლებული კილოგრამების შესანარჩუნებლადაც, რადგან დაკლებული კილოგრამების ხელახლა დაბრუნების რისკს მინიმუმამდე ჯანსაღი ცხოვრების წესი ამცირებს.
თუმცა ორგანიზმში მიმდინარე დადებითი ცვლილებების მიუხედავად, „ინტერვალური შიმშილის“ კვების ტიპი არ არის ყველასთვის განკუთვნილი. მისი დაცვა არ არის რეკომენდებული ქალებისთვის, რომლებიც გეგმავენ ორსულობას, ან არიან ორსულად ან იმყოფებიან ლაქტაციის პერიოდში. ასევე არ არის რეკომენდებული იმ პაციენტებისთვის, რომელთაც ანამნეზში აქვს კვებითი დარღვევების რომელიმე ტიპი (ანორექსია, გადაჭარბებული კვება ან ბულიმია, ნევროზი) ან მათ, ვისაც დიაგნოსტირებული აქვთ შაქრიანი დიაბეტი. „ინტერვალური შიმშილს“ რეჟიმს უნდა მოერიდონ ასევე დაბალი წნევის მატარებლები და კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის გამოხატული დაავადებების მქონე ადამიანები. მაგალითად, თუ ამ კვების რეჟიმის დაცვის დროს წარმოიქმნა განსაკუთრებული დისკომფორტი კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში, როგორიცაა: გულისრევა, შებერილობა, კუჭის ტკივილი, ტკივილის შეგრძნება ნაღვლის ბუშტის საპროექციო არეში, რეკომენდებულია „ინტერვალური შიმშილის“ შეწყვეტა. გარდა ამისა, უკუჩვენებად ითვლება ბავშვთა და მოზარდთა ასაკი.
უნდა გვახსოვდეს, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და გააჩნია მისთვის დამახასიათებელი ნივთიერებათა ცვლა, ამიტომ აუცილებელია აღინიშნოს, რომ ნებისმიერი კვების ტიპის არჩევისას რეკომენდებულია ორგანიზმის ზოგადი მდგომარეობის შეფასება, რათა წონაში კლების პროცესი სწორად წარიმართოს და ამით ორგანიზმს ზიანი არ მიადგეს.
„უხილავი მტერი არის სწორედ ტყვია, რომელიც წლების განმავლობაში მეთოდურად აზიანებს ბავშვის ორგანიზმს,“ - ივანე ჩხაიძე
პედიატრი ივანე ჩხაიძე ბავშვების ტყვიით მოწამვლის საფრთხის შესახებ საუბრობს და აცხადებს, რომ თანამედროვე სამყაროში უხილავი მტერი სწორედ ტყვიაა, რომელიც ბავშვის ორგანიზმს უდიდეს ზიანს აყენებს:
„უხილავი მტერი არის სწორედ ტყვია, რომელსაც ვერავინ ხედავს, არავინ იცის, სად არის. ეს არის მტერი, რომელიც წლების განმავლობაში მეთოდურად აზიანებს ბავშვის ორგანიზმს. პედიატრებისთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი არის მისი ზემოქმედება თავის ტვინზე. ის მოქმედებს თავის ტვინზე, რითიც აფერხებს ბავშვის განვითარებას. ის ზემოქმედებს სისხლზე, იწვევს ანემიას. ბავშვი გვიან იწყებს წინადადებებით საუბარს, არ შეუძლია ბაღში ან სკოლაში ლექსის დასწავლა, სკოლაში პრობლემები აქვს მათემატიკასა და ლიტერატურაში. ნიშნები შესამჩნევი ხდება მოგვიანებით, როდესაც ტყვიის ზემოქმედება თვეებისა და წლების განმავლობაში გრძელდება.“
ივანე ჩხაიძის თქმით, ბავშვის ორგანიზმში ტყვიის ჭარბი შემცველობის დადგენა ორიდან შვიდ წლამდე ასაკში უნდა მოხდეს, რადგან შემდეგ ბავშვს ვერაფრით დავეხმარებით:
„ითვლება, რომ ტყვია ადამიანის ორგანიზმში საერთოდ არ უნდა იყოს, ნული უნდა იყოს მისი შემცველობა. ამერიკის პედიატრთა ასოციაციის მიხედვით, ხუთამდე ტყვიის შემცველობა მისაღები მაჩვენებელია. ხუთის ზემოთ უკვე იწყება შემოწმება. რაც უფრო მაღალია მაჩვენებელი, მით მეტ პრობლემას გვიქმნის ბავშვის ორგანიზმში. ჩვენ გამოყოფილი გვაქვს ორიდან შვიდ წლამდე ასაკი, როდესაც თქვენ ეს შეგიძლიათ ნახოთ, შემდეგ უკვე გვიან არის. შვიდი წლის შემდეგ თქვენ ბავშვს ვერაფერს შველით. ბავშვი ჩამორჩება გონებრივ განვითარებაში, რაც შემდეგ უკვე შეუქცევადი ხდება.“
ივანე ჩხაიძე აღნიშნავს, რომ ბავშვებისთვის ძალიან დიდი საფრთხეა უხარისხო სათამაშოებით თამაში, ბიჟუტერიისა და კოსმეტიკის გამოყენება:
„ბავშვებში ძალიან გვეშინია სათამაშოების. შეღებილი, უხარისხო სათამაშოების პირში ჩადება გარკვეული ასაკის ბავშვებისთვის არის დამახასიათებელი. თქვენ ამას ვერ ამჩნევთ, გიხარიათ, რომ ბავშვი თამაშობს, მაგრამ სათამაშო თუ დაფარულია უხარისხო საღებავით, ჩათვალეთ, რომ დღეების განმავლობაში ბავშვი ჭამს ტყვიას. ყველა პროდუქტს, რომელიც იღებება, უნდა ჰქონდეს აღნიშნვა ტყვიის შემცველობის. გოგონებისთვის ერთ-ერთი დიდი რისკი არის პარფიუმერული ნაწარმი და ბიჟუტერია, რომელსაც ქუჩაში ყიდულობთ ყოველგვარი გარანტიის გარეშე. გოგონებს ძალიან უყვართ გაპრანჭვა, პომადა. ეს ყველაფერი არის ტყვიის შემცველი. ამ გზითაც შეიძლება, რომ ბავშვის ორგანიზმში მოხვდეს ტყვია.“
„ჩვენ გვაქვს სირაქლემას პოზიცია მეტყველებასთან დაკავშირებით. ძალიან ბევრი დედა ამბობს: „მე ხუთი წლისამ დავიწყე ლაპარაკი, მამამისი ხუთი წლის ასაკში ალაპარაკდა.“ ეს არის ძალიან ცუდი, ეს არის ხელისშემშლელი. როდესაც თქვენ ელოდებით, წლინახევრის ბავშვი, რომელიც ერთ სიტყვას ვერ ამბობს, როდის დაიწყებს ლაპარაკს და ამბობთ, რომ მამამისიც ასე იყო, რის გამოც სამ წლამდე არ მიდიხართ ექიმთან, ეს შეცდომაა,“ - აცხადებს ივანე ჩხაიძე.
