მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროს აქტუალურ თემაზე - ინტერვალურ შიმშილზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რა არის „ინტერვალური შიმშილი“, რას გულისხმობს კვების ეს ტიპი, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა აღნიშნული კვების რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
„ინტერვალური შიმშილი“ ეს არის კვების ტიპი, რომელიც ყოველდღიურად უფრო და უფრო დიდი პოპულარობით სარგებლობს. ინტერვალური კვების სხვადასხვა სახეობა არსებობს, მაგრამ ჩვენ ამჯერად მის ყველაზე გავრცელებულ ვარიანტზე - 16-საათიან შიმშილზე ვისაუბრებთ. უფრო გასაგებად რომ ვთქვათ, ამ მეთოდის დროს ადამიანი დღისით 8 საათის განმავლობაში იკვებება, ხოლო შემდეგ 16 საათის განმავლობაში არაფერს არ მიირთმევს. ამ დროს ჩვენს ორგანიზმში ხდება ჰორმონალური ბალანსის აღდგენა, რითაც თავის მხრივ, ჩქარდება მეტაბოლიზმი და შენახული ცხიმი უფრო ხელმისაწვდომი ხდება გასახარჯად. დეტალურად: ორგანიზმში მატულობს ზრდის ჰორმონის დონე, რაც ხელს უწყობს ცხიმის წვას და კუნთური მასის მატებას. ორგანიზმში იკლებს ჰორმონ ინსულინის დონეც (ინსულინი აძლიერებს მადას და არის მაშენებელი ჰორმონი) და რეგულირდება მის მიმართ მგრძნობელობა, რაც თავის მხრივ ხელს უწყობს მეტაბოლიზმის მოწესრიგებას. „ინტერვალური შიმშილის“ დადებითი მხარეებია:
წონაში კლება, განსაკუთრებით, მუცლის არეში
ინსულინის მიმართ მგრძნობელობის აღდგენა
იმუნიტეტის ამაღლება
„ცუდი“ ქოლესტერინის დონის შემცირება
ანტი კანცეროგენული (კიბოს საწინააღმდეგო) პროცესების გააქტიურება
აღსანიშნავია ისიც, რომ კვების ასეთი რეჟიმის დროს იზრდება ადამიანის სიცოცხლის ხანგრძლივობაც.
რაც შეეხება უარყოფით მხარეებს, თუ კვებისთვის გამოყოფილ პერიოდში რაციონი მდიდარი არ არის ვიტამინებით და მინერალებით, შეიძლება, ამან ადამიანის ორგანიზმის გამოფიტვაც კი გამოიწვიოს. ამიტომ ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ იმ 8 საათის განმავლობაში კვება იყოს ჯერადი, დაბალანსებული, მრავალფეროვანი და სასურველია, წახემსებების გარეშე. დაბალანსებული კვება თავის მხრივ რას გულისხმობს, მკითხველისთვის ჩვენი ყოველკვირეული რუბრიკის წინა თემაში უკვე დეტალურად განვმარტეთ. უნდა გვახსოვდეს, რომ დაბალანსებული კვება რეკომენდებულია ასევე დაკლებული კილოგრამების შესანარჩუნებლადაც, რადგან დაკლებული კილოგრამების ხელახლა დაბრუნების რისკს მინიმუმამდე ჯანსაღი ცხოვრების წესი ამცირებს.
თუმცა ორგანიზმში მიმდინარე დადებითი ცვლილებების მიუხედავად, „ინტერვალური შიმშილის“ კვების ტიპი არ არის ყველასთვის განკუთვნილი. მისი დაცვა არ არის რეკომენდებული ქალებისთვის, რომლებიც გეგმავენ ორსულობას, ან არიან ორსულად ან იმყოფებიან ლაქტაციის პერიოდში. ასევე არ არის რეკომენდებული იმ პაციენტებისთვის, რომელთაც ანამნეზში აქვს კვებითი დარღვევების რომელიმე ტიპი (ანორექსია, გადაჭარბებული კვება ან ბულიმია, ნევროზი) ან მათ, ვისაც დიაგნოსტირებული აქვთ შაქრიანი დიაბეტი. „ინტერვალური შიმშილს“ რეჟიმს უნდა მოერიდონ ასევე დაბალი წნევის მატარებლები და კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის გამოხატული დაავადებების მქონე ადამიანები. მაგალითად, თუ ამ კვების რეჟიმის დაცვის დროს წარმოიქმნა განსაკუთრებული დისკომფორტი კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში, როგორიცაა: გულისრევა, შებერილობა, კუჭის ტკივილი, ტკივილის შეგრძნება ნაღვლის ბუშტის საპროექციო არეში, რეკომენდებულია „ინტერვალური შიმშილის“ შეწყვეტა. გარდა ამისა, უკუჩვენებად ითვლება ბავშვთა და მოზარდთა ასაკი.
უნდა გვახსოვდეს, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და გააჩნია მისთვის დამახასიათებელი ნივთიერებათა ცვლა, ამიტომ აუცილებელია აღინიშნოს, რომ ნებისმიერი კვების ტიპის არჩევისას რეკომენდებულია ორგანიზმის ზოგადი მდგომარეობის შეფასება, რათა წონაში კლების პროცესი სწორად წარიმართოს და ამით ორგანიზმს ზიანი არ მიადგეს.
რას გულისხმობს ცილოვანი დიეტა და რამდენად უსაფრთხოა მისი დაცვა?
მედიაპორტალი MomsEdu.geტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ჯანსაღი ცხოვრების წესი, სხვადასხვა ტიპის დიეტები, წონაში კლება მუდმივად ინტერესის სფეროა ჩვენი მკითხველისთვის. ამჯერად ენდოკრინოლოგ-ნუტრიციოლოგი თინათინ კაჭარავა მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას ე.წ ცილოვან დიეტაზე.
პირველ რიგში, განვიხილოთ რომელი პროდუქტებია ცილით მდიდარი. ცილით მდიდარია ცხოველური საკვები: ხორცი, კვერცხი, რძის ნაწარმი, თეზვეული და სხვა ზღვის პროდუქტები. ხილში და ბოსტნეულში ცილები მცირე ოდენობით მოიპოვება.
ცილოვანი დიეტის დროს ადამიანის დღის რაციონი შეადგება მხოლოდ ცხოველური ცილებისგან. ამ პერიოდში არ ხდება ხილის და ბოსტნეულის მიღება. ძალიან დიდი შეცდომაა, როდესაც ცილოვან დიეტას მიმართავენ თვითნებურად, თან ხანგრძლივად, რადგან ასეთ დროს შესაძლებელია, ორგანიზმს დიდი ზიანი მივაყენოთ.
ცილოვან დიეტას შეიძლება თან ახლდეს გვერდითი მოვლენები: შეკრულობა (რადგან ამ დროს პაციენტი არ იღებს ხილს და ბოსტნეულს და ფერხდება ნაწლავთა პერისტალტიკა), იზრდება გულსისხლძარღვთა დაავადებების განვითარების რისკი, დიდი დატვირთვით უწევთ მუშაობა თირკმლებს და ღვიძლს, რამაც შეიძლება მათი დაზიანება გამოიწვიოს. ამიტომ თუ ვსაუბრობთ პრაქტიკულად ჯანმრთელ მოსახლეობაზე, ნუტრიციოლოგ-დიეტოლოგის რეკომენდაციით, წონის კორექციის მსურველ პაციენტებთან ცილოვანი დიეტის დანიშვნა ხდება მაქსიმუმ 7-9 დღით და წელიწადში მაქსიმუმ 2-3 ჯერ.
ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს ცილოვანი დიეტის დროს მიღებული წყლის რაოდენობას ისევე, როგორც ნებისმიერ სხვა დროს. ცილოვანი კვების დადებით მხარეებსაც უნდა გავუსვათ ხაზი, ამ დროს ადამიანი არ განიცდის შიმშილის გრძნობას, რადგან ცილების ხარჯზე მუდმივად დანაყრებულია, წონაში ეფექტურად იკლებს, არის შემთხვევები როდესაც სასწორზე წონა არ იძვრის, მაგრამ სწრაფად და საგრძნობლად იცვლება სხეულის გარშემოწერილობები. მიუხედავად ამ დადებითი გავლენისა წონის კორექციაზე, თვითნებურმა ცილოვანმა კვების რეჟიმმა შესაძლოა, ორგანიზმს ზიანი მიაყენოს.
