მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროს აქტუალურ თემაზე - ინტერვალურ შიმშილზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რა არის „ინტერვალური შიმშილი“, რას გულისხმობს კვების ეს ტიპი, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა აღნიშნული კვების რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
„ინტერვალური შიმშილი“ ეს არის კვების ტიპი, რომელიც ყოველდღიურად უფრო და უფრო დიდი პოპულარობით სარგებლობს. ინტერვალური კვების სხვადასხვა სახეობა არსებობს, მაგრამ ჩვენ ამჯერად მის ყველაზე გავრცელებულ ვარიანტზე - 16-საათიან შიმშილზე ვისაუბრებთ. უფრო გასაგებად რომ ვთქვათ, ამ მეთოდის დროს ადამიანი დღისით 8 საათის განმავლობაში იკვებება, ხოლო შემდეგ 16 საათის განმავლობაში არაფერს არ მიირთმევს. ამ დროს ჩვენს ორგანიზმში ხდება ჰორმონალური ბალანსის აღდგენა, რითაც თავის მხრივ, ჩქარდება მეტაბოლიზმი და შენახული ცხიმი უფრო ხელმისაწვდომი ხდება გასახარჯად. დეტალურად: ორგანიზმში მატულობს ზრდის ჰორმონის დონე, რაც ხელს უწყობს ცხიმის წვას და კუნთური მასის მატებას. ორგანიზმში იკლებს ჰორმონ ინსულინის დონეც (ინსულინი აძლიერებს მადას და არის მაშენებელი ჰორმონი) და რეგულირდება მის მიმართ მგრძნობელობა, რაც თავის მხრივ ხელს უწყობს მეტაბოლიზმის მოწესრიგებას. „ინტერვალური შიმშილის“ დადებითი მხარეებია:
წონაში კლება, განსაკუთრებით, მუცლის არეში
ინსულინის მიმართ მგრძნობელობის აღდგენა
იმუნიტეტის ამაღლება
„ცუდი“ ქოლესტერინის დონის შემცირება
ანტი კანცეროგენული (კიბოს საწინააღმდეგო) პროცესების გააქტიურება
აღსანიშნავია ისიც, რომ კვების ასეთი რეჟიმის დროს იზრდება ადამიანის სიცოცხლის ხანგრძლივობაც.
რაც შეეხება უარყოფით მხარეებს, თუ კვებისთვის გამოყოფილ პერიოდში რაციონი მდიდარი არ არის ვიტამინებით და მინერალებით, შეიძლება, ამან ადამიანის ორგანიზმის გამოფიტვაც კი გამოიწვიოს. ამიტომ ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ იმ 8 საათის განმავლობაში კვება იყოს ჯერადი, დაბალანსებული, მრავალფეროვანი და სასურველია, წახემსებების გარეშე. დაბალანსებული კვება თავის მხრივ რას გულისხმობს, მკითხველისთვის ჩვენი ყოველკვირეული რუბრიკის წინა თემაში უკვე დეტალურად განვმარტეთ. უნდა გვახსოვდეს, რომ დაბალანსებული კვება რეკომენდებულია ასევე დაკლებული კილოგრამების შესანარჩუნებლადაც, რადგან დაკლებული კილოგრამების ხელახლა დაბრუნების რისკს მინიმუმამდე ჯანსაღი ცხოვრების წესი ამცირებს.
თუმცა ორგანიზმში მიმდინარე დადებითი ცვლილებების მიუხედავად, „ინტერვალური შიმშილის“ კვების ტიპი არ არის ყველასთვის განკუთვნილი. მისი დაცვა არ არის რეკომენდებული ქალებისთვის, რომლებიც გეგმავენ ორსულობას, ან არიან ორსულად ან იმყოფებიან ლაქტაციის პერიოდში. ასევე არ არის რეკომენდებული იმ პაციენტებისთვის, რომელთაც ანამნეზში აქვს კვებითი დარღვევების რომელიმე ტიპი (ანორექსია, გადაჭარბებული კვება ან ბულიმია, ნევროზი) ან მათ, ვისაც დიაგნოსტირებული აქვთ შაქრიანი დიაბეტი. „ინტერვალური შიმშილს“ რეჟიმს უნდა მოერიდონ ასევე დაბალი წნევის მატარებლები და კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის გამოხატული დაავადებების მქონე ადამიანები. მაგალითად, თუ ამ კვების რეჟიმის დაცვის დროს წარმოიქმნა განსაკუთრებული დისკომფორტი კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში, როგორიცაა: გულისრევა, შებერილობა, კუჭის ტკივილი, ტკივილის შეგრძნება ნაღვლის ბუშტის საპროექციო არეში, რეკომენდებულია „ინტერვალური შიმშილის“ შეწყვეტა. გარდა ამისა, უკუჩვენებად ითვლება ბავშვთა და მოზარდთა ასაკი.
უნდა გვახსოვდეს, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და გააჩნია მისთვის დამახასიათებელი ნივთიერებათა ცვლა, ამიტომ აუცილებელია აღინიშნოს, რომ ნებისმიერი კვების ტიპის არჩევისას რეკომენდებულია ორგანიზმის ზოგადი მდგომარეობის შეფასება, რათა წონაში კლების პროცესი სწორად წარიმართოს და ამით ორგანიზმს ზიანი არ მიადგეს.
რა სიმპტომები აქვს კვებით ინტოქსიკაციას და როგორ გავარჩიოთ ერთმანეთისგან სეზონური ვირუსები და მოწამვლა?
რა სიმპტომები აქვს კვებით ინტოქსიკაციას, როგორ გავარჩიოთ ერთმანეთისგან სეზონური ვირუსები და მოწამვლა, როდის მივმართოთ ექიმს?- ამ და სხვა საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ტოქსიკოლოგი ეკა ქურდაძე. - განსაკუთრებით ზაფხულში, ბავშვები ხშირად იწამლებიან საკვებით. რა სიმპტომებით ხასიათდება კვებითი ინტოქსიკაცია?
- დიახ, ზაფხულის ცხელ დღეებში განსაკუთრებით ხშირია კვებითი ინტოქსიკაცია. ეს შეიძლება გამოწვეული იყოს შხამქიმიკატებით დაბინძურებული ხილით და ბოსტნეულით, მალფუჭებადი პროდუქტით ან ჰიგიენის წესების უგულებელყოფის გამო.
თუმცა, პირველად ეტაპზე ამ შემთხვევების ერთმანეთისგან გარჩევა საკმაოდ რთულია. საერთო სიმპტომები აქვს:
გულისრევა;
ღებინება;
ფაღარათი;
შემდეგ ჩნდება ძლიერი საერთო სისუსტე, შესაძლოა, ძილიანობაც.
- პირველადი დახმარების სახით, რა უნდა გააკეთონ მშობლებმა, თუ ბავშვი საკვებით მოიწამლა?
- პირველ ეტაპზე სასურველია სითხის მიცემა - წყლის, გაზგასული მინერალურის ან ელეტროლიტების. თუმცა ხშირად მრავალჯერადი ღებინების დროს შეუძლებელი ხდება. ასეთ შემთხვევაში, როდესაც მედიკამენტსაც ვერ ირგებს პაციენტი, ერთადერთი ალტერნატივა კლინიკაა.
- ზაფხულში საკვებით მოწამვლასთან ერთად გავრცელებულია სეზონური ვირუსებიც. როგორ გავარჩიოთ ერთმანეთიისგან?
- პირველ ეტაპზე საკმაოდ რთულია, მით უმეტეს, სპეციალისტის გარეშე. ვირუსული დაავადებები უფრო მაღალი ტემპერატურით ხასიათდება, ისევე როგორც, ბაქტერიული კვებითი ინტოქსიკაციები. რაც შეეხება, შხამქიმიკატებით, ნიტრატებით გამოწვეულ მოწამვლას, რომელიც შეიძლება ხილით ან ბოსტნეულით მოხვდეს ჩვენს ორგანიზმში, უფრო მეტად ახასიათებს ერთდღიანი ცხელება, თუმცა ესეც პირობითია და ძირითადად, დიფერენცირება ექიმის მიერ ხდება ლაბორატორიული კვლევების საფუძველზე.
- როდის მივმართოთ ექიმს?
- თუ სიმპტომები გაგრძელდა ხანგრძლივად, ვერ შევძელით პაციენტი სითხით უზრუნველყოფა და გამოხატული ძლიერი საერთო სისუსტის, თავბრუსხვევის, აქტიური ფაღარათის, ცხელების გამო აუცილებელია კლინიკაში გადაყვანა. რაც შეეხება ექიმს - პედიატრი ან ოჯახის ექიმი სასურველია, გაცილებით ადრეულ ეტაზე, პირველი სიმპტომების გამოვლენისთანავე იყოს ჩართული; განსაკუთრებით მცირეწლოვან ბავშვთა, და იმ პირებთან, ვისაც ანამნეზში აქვს თანმხლები დაავადებები, როგორებიცაა: გულ-სისხლძარღვთა სისტემის პათოლოგია, შაქრიანი დიაბეტი და ა.შ. განსაკუთრებული სიფრთხილეა საჭირო და დროული ჰოსპიტალიზაცია. ესაუბრა მარიამ ჩოქური
