მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროს აქტუალურ თემაზე - ინტერვალურ შიმშილზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რა არის „ინტერვალური შიმშილი“, რას გულისხმობს კვების ეს ტიპი, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა აღნიშნული კვების რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
„ინტერვალური შიმშილი“ ეს არის კვების ტიპი, რომელიც ყოველდღიურად უფრო და უფრო დიდი პოპულარობით სარგებლობს. ინტერვალური კვების სხვადასხვა სახეობა არსებობს, მაგრამ ჩვენ ამჯერად მის ყველაზე გავრცელებულ ვარიანტზე - 16-საათიან შიმშილზე ვისაუბრებთ. უფრო გასაგებად რომ ვთქვათ, ამ მეთოდის დროს ადამიანი დღისით 8 საათის განმავლობაში იკვებება, ხოლო შემდეგ 16 საათის განმავლობაში არაფერს არ მიირთმევს. ამ დროს ჩვენს ორგანიზმში ხდება ჰორმონალური ბალანსის აღდგენა, რითაც თავის მხრივ, ჩქარდება მეტაბოლიზმი და შენახული ცხიმი უფრო ხელმისაწვდომი ხდება გასახარჯად. დეტალურად: ორგანიზმში მატულობს ზრდის ჰორმონის დონე, რაც ხელს უწყობს ცხიმის წვას და კუნთური მასის მატებას. ორგანიზმში იკლებს ჰორმონ ინსულინის დონეც (ინსულინი აძლიერებს მადას და არის მაშენებელი ჰორმონი) და რეგულირდება მის მიმართ მგრძნობელობა, რაც თავის მხრივ ხელს უწყობს მეტაბოლიზმის მოწესრიგებას. „ინტერვალური შიმშილის“ დადებითი მხარეებია:
წონაში კლება, განსაკუთრებით, მუცლის არეში
ინსულინის მიმართ მგრძნობელობის აღდგენა
იმუნიტეტის ამაღლება
„ცუდი“ ქოლესტერინის დონის შემცირება
ანტი კანცეროგენული (კიბოს საწინააღმდეგო) პროცესების გააქტიურება
აღსანიშნავია ისიც, რომ კვების ასეთი რეჟიმის დროს იზრდება ადამიანის სიცოცხლის ხანგრძლივობაც.
რაც შეეხება უარყოფით მხარეებს, თუ კვებისთვის გამოყოფილ პერიოდში რაციონი მდიდარი არ არის ვიტამინებით და მინერალებით, შეიძლება, ამან ადამიანის ორგანიზმის გამოფიტვაც კი გამოიწვიოს. ამიტომ ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ იმ 8 საათის განმავლობაში კვება იყოს ჯერადი, დაბალანსებული, მრავალფეროვანი და სასურველია, წახემსებების გარეშე. დაბალანსებული კვება თავის მხრივ რას გულისხმობს, მკითხველისთვის ჩვენი ყოველკვირეული რუბრიკის წინა თემაში უკვე დეტალურად განვმარტეთ. უნდა გვახსოვდეს, რომ დაბალანსებული კვება რეკომენდებულია ასევე დაკლებული კილოგრამების შესანარჩუნებლადაც, რადგან დაკლებული კილოგრამების ხელახლა დაბრუნების რისკს მინიმუმამდე ჯანსაღი ცხოვრების წესი ამცირებს.
თუმცა ორგანიზმში მიმდინარე დადებითი ცვლილებების მიუხედავად, „ინტერვალური შიმშილის“ კვების ტიპი არ არის ყველასთვის განკუთვნილი. მისი დაცვა არ არის რეკომენდებული ქალებისთვის, რომლებიც გეგმავენ ორსულობას, ან არიან ორსულად ან იმყოფებიან ლაქტაციის პერიოდში. ასევე არ არის რეკომენდებული იმ პაციენტებისთვის, რომელთაც ანამნეზში აქვს კვებითი დარღვევების რომელიმე ტიპი (ანორექსია, გადაჭარბებული კვება ან ბულიმია, ნევროზი) ან მათ, ვისაც დიაგნოსტირებული აქვთ შაქრიანი დიაბეტი. „ინტერვალური შიმშილს“ რეჟიმს უნდა მოერიდონ ასევე დაბალი წნევის მატარებლები და კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის გამოხატული დაავადებების მქონე ადამიანები. მაგალითად, თუ ამ კვების რეჟიმის დაცვის დროს წარმოიქმნა განსაკუთრებული დისკომფორტი კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში, როგორიცაა: გულისრევა, შებერილობა, კუჭის ტკივილი, ტკივილის შეგრძნება ნაღვლის ბუშტის საპროექციო არეში, რეკომენდებულია „ინტერვალური შიმშილის“ შეწყვეტა. გარდა ამისა, უკუჩვენებად ითვლება ბავშვთა და მოზარდთა ასაკი.
უნდა გვახსოვდეს, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და გააჩნია მისთვის დამახასიათებელი ნივთიერებათა ცვლა, ამიტომ აუცილებელია აღინიშნოს, რომ ნებისმიერი კვების ტიპის არჩევისას რეკომენდებულია ორგანიზმის ზოგადი მდგომარეობის შეფასება, რათა წონაში კლების პროცესი სწორად წარიმართოს და ამით ორგანიზმს ზიანი არ მიადგეს.
რა არის ვიტამინი B12 და როგორ ვლინდება მისი დეფიციტი?
დღეს სამშაბათია და მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგ-ნუტრიციოლოგი თინათინ კაჭარავა B12 ვიტამინის შესახებ მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას.
რა არის ვიტამინი B12, როგორია მისი თვისებები, როგორ ვლინდება ვიტამინ B12-ის დეფიციტი და რომელი პროდუქტებია ვიტამინ B12-ის წყარო? - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
ვიტამინი B12 არის წყალში ხსნადი ვიტამინი, ეფექტურია მცირე დოზებითაც კი, ცნობილია როგორც „წითელი ვიტამინი“ და ციანკობალამინი. იგი ერთადერთი ვიტამინია, რომელიც შეიცავს შეუცვლელ მინერალურ ელემენტ კობალტს, კარგად იხსნება წყალში, პრაქტიკულად არ იშლება ხანგრძლივი თერმული დამუშავების შედეგად.
ვიტამინ B12-ის თვისებებიდან მთავარი არის ერითროციტების (სისხლის წითელი უჯრედები) სინთეზში მონაწილეობა, ის აუცილებელია უჯრედის დაყოფის პროცესში, მონაწილეობს სისხლმბადი ორგანოების, კუჭ-ნაწლავის სისტემის და იმუნური სისტემის ფუნქციონირებაში. ასევე მას აქვს შეუცვლელი ფუნქცია ნერვული სისტემის ჩამოყალიბებაში, ამცირებს გაღიზიანებადობას, ხელს უწყობს ნერვული სისტემის სწორ და გამართულ ფუნქციონურებას, ზრდის ენერგიას, კონცენტრაციის უნარს, მეხსიერებისა და წონასწორობის შენარჩუნებას უწყობს ხელს. ქალებისთვის ვიტამინი B12 სასარგებლოა პრემენსტრუალურ და მენსტრუალურ პერიოდებში.
ვიტამინ B12 -ის დეფიციტს გააჩნია სხვადასხვა გამომწვევი მიზეზი: აუტოიმუნური (რომლის დროსაც წარმოიქმნება ანტისხეულები, რომელებიც აფერხებენ B12 ვიტამინის შეწოვას), მალაბსორბცია (ნაწლავებიდან შეწოვის პრობლემები) და კვებისმიერი უკმარისობა.
ვიტამინ B12-ის დეფიციტს თან ახლავს შემდეგი ჩივილები: კანის მოყვითალო შეფერილობა, გლოსიტი (მტკივნეული და წითელი ენა), ტუჩებზე წყლულები, ჭიანჭველის ცოცვის მსგავსი შეგრძნება სხეულზე, მხედველობის გაუარესება, დეპრესიულობა, ადვილად გაღიზიანებადობა. ასევე ყველა ის ჩივილი, რაც რკინადეფიციტურ ანემიას ახასიათებს (იხ. ჩვენი წინა რუბრიკა), რადგან ვიტამინ B12-ის დეფიციტი თავის მხრივ პირდაპირ კავშირშია ანემიის განვითარებასთან, რომელიც ამ კონკრეტულ შემთხევაში მისი დეფიციტის ხარჯზე ვითარდება და არა რკინის, რაზეც ჩვენ უკვე ვრცლად ვისაუბრეთ რამდენიმე კვირის წინ.
ვიტამინ B12-ის ძირითადი წყაროა ცხოველური წარმოშობის პროდუქტები, ესენია: ხორცი, რძე, კვერცხი, თევზი. ვიტამინ B12-ს შეიცავს ასევე ზღვის წყალმცენარეები, ხოლო რაც შეეხება მის მედიკამენტოზურ მკურნალობას რეკომენდებულია მხოლოდ ექიმის მეთვალყურეობის ქვეშ.
ბოლოს კი ჩვენი მკითხველისთვის მინდა ხაზგასმით აღვნიშნო, რომ ვიტამინ B12 დეფიციტის განვითარების რისკ ქვეშ არიან დიაბეტით დაავადებული პაციენტები, ასეთი პაციენტების შემთხვევაში განსაკუთრებული ყურადღება უნდა დაეთმოს B12 ვიტამინის ადეკვატურ დონეს ორგანიზმში.
