მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროს აქტუალურ თემაზე - ინტერვალურ შიმშილზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რა არის „ინტერვალური შიმშილი“, რას გულისხმობს კვების ეს ტიპი, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა აღნიშნული კვების რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
„ინტერვალური შიმშილი“ ეს არის კვების ტიპი, რომელიც ყოველდღიურად უფრო და უფრო დიდი პოპულარობით სარგებლობს. ინტერვალური კვების სხვადასხვა სახეობა არსებობს, მაგრამ ჩვენ ამჯერად მის ყველაზე გავრცელებულ ვარიანტზე - 16-საათიან შიმშილზე ვისაუბრებთ. უფრო გასაგებად რომ ვთქვათ, ამ მეთოდის დროს ადამიანი დღისით 8 საათის განმავლობაში იკვებება, ხოლო შემდეგ 16 საათის განმავლობაში არაფერს არ მიირთმევს. ამ დროს ჩვენს ორგანიზმში ხდება ჰორმონალური ბალანსის აღდგენა, რითაც თავის მხრივ, ჩქარდება მეტაბოლიზმი და შენახული ცხიმი უფრო ხელმისაწვდომი ხდება გასახარჯად. დეტალურად: ორგანიზმში მატულობს ზრდის ჰორმონის დონე, რაც ხელს უწყობს ცხიმის წვას და კუნთური მასის მატებას. ორგანიზმში იკლებს ჰორმონ ინსულინის დონეც (ინსულინი აძლიერებს მადას და არის მაშენებელი ჰორმონი) და რეგულირდება მის მიმართ მგრძნობელობა, რაც თავის მხრივ ხელს უწყობს მეტაბოლიზმის მოწესრიგებას. „ინტერვალური შიმშილის“ დადებითი მხარეებია:
წონაში კლება, განსაკუთრებით, მუცლის არეში
ინსულინის მიმართ მგრძნობელობის აღდგენა
იმუნიტეტის ამაღლება
„ცუდი“ ქოლესტერინის დონის შემცირება
ანტი კანცეროგენული (კიბოს საწინააღმდეგო) პროცესების გააქტიურება
აღსანიშნავია ისიც, რომ კვების ასეთი რეჟიმის დროს იზრდება ადამიანის სიცოცხლის ხანგრძლივობაც.
რაც შეეხება უარყოფით მხარეებს, თუ კვებისთვის გამოყოფილ პერიოდში რაციონი მდიდარი არ არის ვიტამინებით და მინერალებით, შეიძლება, ამან ადამიანის ორგანიზმის გამოფიტვაც კი გამოიწვიოს. ამიტომ ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ იმ 8 საათის განმავლობაში კვება იყოს ჯერადი, დაბალანსებული, მრავალფეროვანი და სასურველია, წახემსებების გარეშე. დაბალანსებული კვება თავის მხრივ რას გულისხმობს, მკითხველისთვის ჩვენი ყოველკვირეული რუბრიკის წინა თემაში უკვე დეტალურად განვმარტეთ. უნდა გვახსოვდეს, რომ დაბალანსებული კვება რეკომენდებულია ასევე დაკლებული კილოგრამების შესანარჩუნებლადაც, რადგან დაკლებული კილოგრამების ხელახლა დაბრუნების რისკს მინიმუმამდე ჯანსაღი ცხოვრების წესი ამცირებს.
თუმცა ორგანიზმში მიმდინარე დადებითი ცვლილებების მიუხედავად, „ინტერვალური შიმშილის“ კვების ტიპი არ არის ყველასთვის განკუთვნილი. მისი დაცვა არ არის რეკომენდებული ქალებისთვის, რომლებიც გეგმავენ ორსულობას, ან არიან ორსულად ან იმყოფებიან ლაქტაციის პერიოდში. ასევე არ არის რეკომენდებული იმ პაციენტებისთვის, რომელთაც ანამნეზში აქვს კვებითი დარღვევების რომელიმე ტიპი (ანორექსია, გადაჭარბებული კვება ან ბულიმია, ნევროზი) ან მათ, ვისაც დიაგნოსტირებული აქვთ შაქრიანი დიაბეტი. „ინტერვალური შიმშილს“ რეჟიმს უნდა მოერიდონ ასევე დაბალი წნევის მატარებლები და კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის გამოხატული დაავადებების მქონე ადამიანები. მაგალითად, თუ ამ კვების რეჟიმის დაცვის დროს წარმოიქმნა განსაკუთრებული დისკომფორტი კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში, როგორიცაა: გულისრევა, შებერილობა, კუჭის ტკივილი, ტკივილის შეგრძნება ნაღვლის ბუშტის საპროექციო არეში, რეკომენდებულია „ინტერვალური შიმშილის“ შეწყვეტა. გარდა ამისა, უკუჩვენებად ითვლება ბავშვთა და მოზარდთა ასაკი.
უნდა გვახსოვდეს, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და გააჩნია მისთვის დამახასიათებელი ნივთიერებათა ცვლა, ამიტომ აუცილებელია აღინიშნოს, რომ ნებისმიერი კვების ტიპის არჩევისას რეკომენდებულია ორგანიზმის ზოგადი მდგომარეობის შეფასება, რათა წონაში კლების პროცესი სწორად წარიმართოს და ამით ორგანიზმს ზიანი არ მიადგეს.
„ყველას გირჩევთ, რომ ტკიპის კბენიდან 2-3 კვირის მანძილზე მიმართოთ ექიმს, ჩაიტაროთ კვლევა,“- ინფექციონისტი ლია გოლიაძე
ინფექციონისტმა ლია გოლიაძემ ტკიპის ნაკბენით გამოწვეულ დაავადებებსა და მათი პრევენციის გზებზე ისაუბრა:
„ტკიპის ნაკბენი არის ძალიან საყურადღებო რამ. საბედნიეროდ, ყველა ტკიპის ნაკბენით არ გადადის დაავადება, მაგრამ საკმაოდ ხშირად გადადის. ევროპაში ყველა ტკიპის ნაკბენს უტარებენ პროფილატიკურ მკურნალობას დიაგნოზის დასმამდეც კი. მის მიერ განვითარებული დაავადებები საკმაოდ ხშირია და რთულია, რის გამოც ადამიანები თვლიან, რომ სჯობს, მიიღონ ანტიბიოტიკები, ვიდრე ავად გახდნენ. ეს გასაგებიცაა. ჩეხეთში, ავსტრიასა და გერმანიაში ჩატარდა კვლევები და ყველა ტკიპა, რომელიც გამოიკვლიეს, იყო ინფიცირებული. საბედნიეროდ, ჩვენთან ჯერ არ არის ასეთი მდგომარეობა.
ჩვენთან საბედნიეროდ არ ხდება ტკიპისმიერი ენცეფალიტი. ეს უხშირესად არის რუსეთში, შორეულ აღმოსავლეთში. ჩვენთანაც არ არის გამორიცხული, რომ ტურისტების მხრიდან მოხდეს ამ დაავადების შემოტანა. ჩვენთან ხშირად გვხვდება ლაიმ-ბორელიოზი და ყირიმ-კონგოს ცხელება. ყველაზე საყურადღებო დაავადებები არის ეს, რომელიც შეიძლება ტკიპისგან იყოს გადატანილი. ლაიმ-ბორელიოზი როდესაც რთულდება, კიდურების დაბუჟება ეწყებათ ადამიანებს. აუცილებლად უნდა მიექცეს ამას ყურადღება. ძალიან ხშირად არის ლაიმ-ბორელიოზის გართულება აღმავალი დამბლები.
თბილისში ყველაზე მეტად მომართვიანობა არის ადამიანებისგან, რომლებიც სეირნობენ ლისის მიდამოებში. დღე არ გავა, რომ ადამიანმა აქედან არ მოგვაკითხოს ჩივილით, რომ რაღაცამ მიკბინა. ქალაქგარეთ აგარაკებზე ვინც გადის, ბალახთან კონტაქტის შედეგად შეიძლება ისე აგაცოცდეს ტკიპა, რომ ვერც გაიგო. ტკიპას უყვარს თბილი და ნესტიანი ადგილები და ბალახი. მიწიდან ერთ მეტრზეც შეიძლება აცოცდეს ტკიპა. ტკიპას აქვს ძალიან კარგი ყნოსვა. 8-დან 20 მეტრამდე გრძნობს ადამიანის სუნს. ტკიპები ძალიან ჭკვიანი არსებები არიან. ისინი ბილიკების გასწვრივ არიან დადარაჯებული და ელოდებიან ადამიანებსა და ცხოველებს. ტკიპას ხელით არ უნდა შევეხოთ არავითარ შემთხვევაში. ტკიპა თვითონ არ უნდა მოიგლიჯოთ. თუ სპეციალისტს ვერ მიაკითხავთ, პინცეტით ნაზად უნდა ამოიყვანოთ ტკიპა. არ უნდა მოუჭიროთ ტკიპას. როდესაც უჭერთ, ის კბენს ადამიანს. წყლით ჩამობანა და ზეთში დახრჩობა არ არის სწორი. მაშინ გკბენთ სწორედ ტკიპა. აუცილებლად მივიდეთ სპეციალისტთან. ტკიპის ნაკბენმა იცის გაწითლება. კბენის ადგილას არის პატარა წერტილი და გარშემო თეთრი. დაავადება შეიძლება უსიმპტომოდ მიდიოდეს. კბენიდან 2-3 კვირის მანძილზე ყველას გირჩევთ, რომ მიმართოთ ექიმს, ჩაიტაროთ კვლევა, ნახოთ ხომ არ მიდის დაავადების მსუბუქი ფორმა, რომელმაც შეიძლება მერე მძიმე ფორმებამდე მიგვიყვანოს,“- მოცემულ საკითხზე ლია გოლიაძემ ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „იმედის დილა“ ისაუბრა.
