Baby Bag

სასარგებლოა თუ არა საკვები რაციონიდან გლუტენის ამოღება წონის კორექციის მიზნით?

სასარგებლოა თუ არა საკვები რაციონიდან გლუტენის ამოღება წონის კორექციის მიზნით?

დღეს სამშაბათია და მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგ-ნუტრიციოლოგი თინათინ კაჭარავა მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას, რა არის გლუტენი, რას ნიშნავს გლუტენის აუტანლობა, სასარგებლოა თუ არა საკვები რაციონიდან გლუტენის ამოღება წონის კორექციის მიზნით?

გლუტენი არის პროტეინი (ცილა), რომელიც გვხვდება მარცვლეულში: ხორბალში, ქერსა და ჭვავში. თუ ადამიანს გააჩნია გლუტენის აუტანლობა, ასეთ დროს გლუტენმა შესაძლებელია, გამოიწვიოს ჯანმრთელობის სერიოზული პრობლემები. მიუხედავად იმისა, რომ სხვა მარცვლეული, როგორიცაა: სიმინდი, ბრინჯი და ქინოა, ასევე შეიცავენ გლუტენს, ისინი ნაკლებად ქმნიან იმავე პრობლემებს, რასაც იწვევს ხორბალი, ქერი და ჭვავი. იმის გამო, რომ ხორბალი, ჭვავი, ქერი და მათგან დამზადებული პროდუქტები ჩვენს რაციონში ხშირია, მათი საკვები რაციონიდან ამოღება იწვევს ბოჭკოს, ვიტამინებისა და სხვა საკვები ნივთიერებების მიღების შემცირებას. ამიტომ მნიშვნელოვანია ვიცოდეთ, როგორ უნდა ავარჩიოთ საკვები ორგანიზმის საერთო კვების მოთხოვნილებების შესაბამისად. 
ნებისმიერი კვების ტიპის დროს აუცილებელია, შევინარჩუნოთ დაბალანსებული კვების რაციონი. გლუტენისგან თავისუფალი რაციონი აუცილებელია ცელიაკიის ნიშნებისა და სიმპტომების დროს და ასევე გლუტენთან დაკავშირებული სხვა სამედიცინო მდგომარეობების მართვისას. გლუტენის აუტანლობით ხასიათდება შემდეგი პროცესები: ცელიაკია - არის აუტოიმუნური დაავადება, როდესაც გლუტენი იწვევს იმუნური სისტემის აქტივობას, ზიანდება წვრილი ნაწლავი, დროთა განმავლობაში ეს დაზიანება აფერხებს საკვები ნივთიერებების შეწოვას ორგანიზმში. გლუტენის მიმართ მომატებული მგრძნობელობა, რომელიც იწვევს ცელიაკიის მსგავს ზოგიერთ ნიშნებსა და სიმპტომებს - მათ შორის მუცლის ტკივილს, მუცლის შებერილობას, დიარეას, ყაბზობას, გამონაყარს, თავის ტკივილს - მიუხედავად იმისა, რომ ამ დროს წვრილი ნაწლავის ქსოვილები არ არის დაზიანებული, გამოკვლევებმა აჩვენა, რომ აქაც იმუნური სისტემა თამაშობს გარკვეულ როლს, ეს პროცესი ამ ეტაპზე ბოლომდე შესწავლილი არ არის. ასევე არსებობს ხორბლის ალერგია, ისევე როგორც სხვა კვებითი ალერგიები, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს შეშუპება, სუნთქვის გაძნელება და ალერგიისთვის დამახასიათებელი სხვა სიმპტომები.
გლუტენისგან თავისუფალი დიეტა პოპულარული გახდა იმ ადამიანებში, ვისაც გლუტენთან დაკავშირებული სამედიცინო მდგომარეობა არ აქვთ დიაგნოსტირებული. ამის სავარაუდო მიზეზია, რომ გლუტენისგან თავისუფალი კვების სარგებელი არის ჯანმრთელობის ზოგადი მდგომარეობის გაუმჯობესება, წონის კლება, თუმცა ამ კუთხით საჭიროა დამატებითი ღრმა კვლევები.
ადამიანებს უჩნდებათ მცდარი მოლოდინები საკვები რაციონიდან გლუტენის ამოღებასა და წონის კორექციას შორის. ხშირ შემთხვევებში ის პროდუქტები, რომლებიც არ შეიცავენ გლუტენს, ბევრად მაღალი კალორაჟის შემცველნი არიან, ვიდრე გლუტენიანი პროდუქტები. წონის კორექცია ვერ მოხდება საკვები რაციონიდან მხოლოდ გლუტენიანი საკვების ამოღებით. წონის კორექციისთის მნიშვნელოვანია დაბალანსებული, მრავალფეროვანი საკვებისგან შემდგარი რაციონი. თუ თქვენ გაწუხებთ გლუტენის აუტანლობასთან ასოცირებული სიმპტომები შესაძლებელია მისი საკვები რაციონიდან დროებით ამოღება და სიმპტომებზე დაკვირვება, ასევე გლუტენის აუტანლობის დიაგნოსტირება სპეციალური ლაბორატორიული ანალიზით. ყველა სხვა შემთხვევაში გლუტენის გამორიცხვა საკვები რაციონიდან არ არის აუცილებელი.
გისურვებთ ჯანმრთელობას!

ენდოკრინოლოგ-ნუტრიციოლოგი თინათინ კაჭარავა

შეიძლება დაინტერესდეთ

რას გულისხმობს ცხოვრების ჯანსაღი წესი? - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციები MomsEdu.ge-ზე ყოველ სამშაბათს

რას გულისხმობს ცხოვრების ჯანსაღი წესი? - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციები MomsEdu.ge-ზე ყოველ სამშაბათს

მედიაპორტალი MomsEdu.ge ახალ რუბრიკას წარმოგიდგენთ - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციები. ყოველ სამშაბათს გაეცანით ენდოკრინოლოგ თინათინ კაჭარავას რჩევებს, მოგვწერეთ თემები, რომლებიც ყველაზე მეტად გაინტერესებთ.

ექიმი პირველ თემად წარმოგიდგენთ - რას გულისხმობს ცხოვრების ჯანსაღი წესი?

ცხოვრების ჯანსაღი წესი ჩვენი ჯანმრთელობის ერთ-ერთი ძირითადი წინაპირობაა. ჯანმრთელობა კი გულისხმობს ფიზიკურ, სულიერ და სოციალურ კეთილდღეობას.

ცხოვრების ჯანსაღ წესში იგულისხმება:

  • დაბალანსებული, მრავალფეროვანი, ჯერადი კვება
  • შენარჩუნებული სითხის ბალანსი
  • ზომიერი ფიზიკური აქტივობა
  • ძილის რეჟიმის მოწესირგება
  • მავნე ჩვევებზე უარის თქმა

უფრო კონკრეტულად კი - რეკომენდებულია დღის მანძილზე 4-5 ულუფა საკვების მიღება: სრულფასოვანი საუზმე, საუზმიდან რამდენიმე საათში სეზონური ხილი, რომელიც არის ცალკე კვება და არა წახემსება, როგორც უმეტესობა მიიჩნევს, სადილი, რომელიც დაბალანსებულია ნახშირწყლებით, ცილებით და მცირე რაოდენობით სასარგებლო მცენარეული ცხიმებით, ვახშამი კი სასურველია, მსუბუქი იყოს: რძის ნაწარმი, ბოსტნეულის სალათი და ა.შ. უნდა ვეცადოთ, საღამოს 8 საათის შემდეგ საკვები არ მივირთვათ. დიდი ყურადღება ეთმობა, რომ დღის რაციონი იყოს მრავალფეროვანი და გაჯერებული სეზონური ხილ-ბოსტნეულით, რომლებიც შეიცავენ მინერალებისა და ვიტამინების დიდ რაოდენობას. რაციონთან ერთად სუსრველია საკვების მოცულობის და კალორაჟის კონტროლი.

შენარჩუნებული სითხის ბალანსი ორგანიზმში - ერთ-ერთი წამყვანი პირობა ჯანსაღი ნივთიერებათა ცვლისთვის. ჩვენი ორგანიზმი შედგება 70% წყლისგან. იგი არის უნივერსალური გამხსნელი, ასრულებს „სატრანსპორტო სისტემის“ როლს, გამოაქვს ორგანიზმიდან ნივთიერებათა ცვლის პროცესის პროდუქტები და ხელს უწყობს თერმული წონასწორობის შენარჩუნებას. სითხის ბალანსის შენარჩუნება შესაძლებელია მხოლოდ წყლის მიღებით, მას ვერ ჩაანაცვლებს ვერც ერთი სხვა სითხე. ჯანმრთელი ადამიანისთვის (ვისაც არა აქვს რაიმე სახის ქრონიკული დაავადება) რეკომენდებულია მინიმუმ 1.5 ლ სითხის მიღება დღეში. სითხეზე მოთხოვნილება იცვალება გარემო პირობების შესაბამისად. ზაფხულის ცხელ დღეებში იზრდება წყალზე მოთხოვნილება, ამ დროს ორგანიზმი კარგავს დიდი რაოდენობით სითხეს და მასთან ერთად მინერალებს და ვიტამინებს, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს მიკრო, მარკო ელემეტების დეფიციტი და ავიტამინოზი (ვიტამინების დეფიციტი), სწორედ ამიტომ ყოველდღიურად ჩვენს ორგანიზშმი დიდი ყურადღება უნდა მიექცეს შენარჩუნებულ სითხის ბალანსს. 

რაც შეეხება ფიზიკურ აქტივობას, კიდევ ერთხელ ხაზგასმით აღვნიშნავ, რომ ვსაუბრობთ ფაქტობრივად ჯანმრთელ პოპულაციაზე. სასურველია, კვირაში 3-4 ჯერ დაახლობით 60-90 წუთი მსუბუქი ფიზიკური აქტივობა: ცურვა, ფიტნესი ან უბრალოდ სწრაფი ნაბიჯით სეირნობა.

რაც შეეხება ძილის რეჟიმს, არასრულფასოვანი ძილის დროს ორგანიზმში ირღვევა: ჰორმონალური ბალანსი, კერძოდ კი ჰორმონ ინსულინის დონე (რომელიც არის მაშენებელი ჰორმონი), ხდება მის მიმართ ორგანიზმის მგრძნობელობის დარღვევა, ქვეითდება იმუნური სისტემა, ხდება ნერვული სისტემის გადაძაბვა. ხშირად გამოუძინებელი ადამიანი უფრო მეტ კალორაჟს მიირთმევს, ვიდრე მას რეალურად ესაჭიროება. იზრდება გულსისხლძარღვთა დაავადებების რისკი. 7-8 საათი სრულფასოვანი ძილი აუცილებელი წინაპირობაა ჯანმრთელობის შესანარჩუნებლად.

ბოლოს კი დამეთანხმებით, რომ ყველა ზემოთ ჩამოთვლილ პუნქტებს ჩვენს ყოველდღიურობაში თან არ უნდა ახლდეს მავნე ჩვევები (თამბაქო, ალკოჰოლი და ა.შ). ვფიქრობ, მავნე ჩვევებზე უარის თქმა ერთ-ერთი ძირითადი და წამყვანი გამოწვევაა ცხოვრების ჯანსაღი წესის დროს.

ყოველთვის უნდა გვახსოვდეს, რომ ცხოვრების ჯანსაღ რეჟიმზე გადასვლა არ გადავდოთ ხვალისთვის, ორშაბათისთვის და ა.შ. არამედ დავიწყოთ დღესვე ჩვენს ჯანმრთელობაზე ზრუნვა.

ექიმი ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა

წაიკითხეთ სრულად