რა საფრთხის წინაშე აყენებს ეკრანდამოკიდებულება ბავშვს და როგორ უნდა მოიქცეს მშობელი, რომ თავიდან აირიდოს მისგან გამოწვეული დაავადებები - აღნიშნულ თემებზე Momsedu.ge-ს ექიმი-პედიატრი, რადიოლოგი ნანა საპანაძე ესაუბრა.
- ქალბატონო ნანა, ბავშვებში ეკრანდამოკიდებულება საკმაოდ გავრცელებული პრობლემაა მშობლებისთვის. რამდენად დიდია შანსი, ეს პრობლემა გადაიზარდოს დაავადებად?
- ნებისმიერი დამოკიდებულება შეიძლება, გადაიზარდოს დაავადებად. ამ დამოკიდებულებამ შესაძლოა, გამოიწვიოს ამა თუ იმ ორგანოთა სისტემის დაავადებები. როგორიც არის ნევროლოგიური, ასევე სხვა ორგანოების, მაგალითად, მხედველობის.
- ეკრანდამოკიდებულება ხელს უწყობს ძილის დარღვევას, თუმცა უფრო კონკრეტულად, რა რისკების წინაშე ვდგებით, როდესაც გამოსხივება ძილის ხარისხზე ახდენს გავლენას ან როგორ შეიძლება გამოვლინდეს ეს პრობლემა? დაძინებამდე რამდენიმე საათით ადრე მოვწყვიტოთ ბავშვი ეკრანს?
- დაძინება და ჩაძინებისთვის ორგანიზმში აუცილებელია წარმოიშვას მელატონინი. მელატონინი არის ის ჰორმონი, რომელიც დაძინებას უწყობს ხელს. მისი გამომუშავებისთვის აუცილებელია სიბნელეში ყოფნა. გამოსხივება მთლიანად თრგუნავს მელატონინის გამოყოფას. შესაბამისად, ზოგჯერ მშობლები ბავშვებს რომ ჩააწვენენ ლოგინში, ჩაურთავენ ტელეფონს და ჰგონიათ, ჩაეძინება ბავშვს, ეს არის მცდარი შეხედულება. გამოსხივება ჩაძინების გახანგრძლივებაზე მოქმედებს. ძილისწინ უმჯობესია რაიმე რუტინული სამუშაო, თუნდაც აბაზანის მიღება, მშობლებმა უნდა გამონახონ დრო, მიუჯდნენ, ზღაპარი წაუკითხონ, ანუ გაჯეტი ჩაანაცვლოს მშობელმა, ბებიამ ან აღმზრდელმა.
- მშობლებმა დღეში რამდენ ხანს უნდა გამოიყენოს 5 წლამდე ასაკის ბავშვთან ციფრული ტექნოლოგია, რომ არ დადგეს ბავშვის განვითარების საფრთხე?
- ორ საათზე მეტი ნამდვილად არ შეიძლება, ესეც მაქსიმუმ და არავითარ შემთხვევაში ამ ორი საათის განმავლობაში გადაბმულად არ უნდა უყურებდეს ტელევიზორს და არ უნდა ეჭიროს ხელში გაჯეტი.
- რატომ არ უნდა გავართოთ ბავშვი სმარტფონებით ჭამის დროს?
- ჭამა არის თვითონ ისეთი პროცესი, რომლის შემდეგ იწყება დანაყრება და კუჭში ჩასული საჭმელი ტვინს აძლევს სიგნალს, რომ დანაყრდა, ამიტომ მთელი ყურადღება მომართული უნდა იყოს ჭამის პროცესზე. როდესაც ჩვენ ბავშვს ვართობთ, მისი ყურადღება გადადის სხვა რამეზე, თუნდაც ტელევიზორზე, მობილურზე. ბავშვი მექანიკურად აღებს პირს და ყლაპავს, შესაბამისად, ვერ კონცენტრირდება უშუალოდ ჭამის პროცესზე. ამ კვების ჩამოყალიბებას ეწოდება „შეუმჩნეველი კვება“. შემდგომში უკვე ყალიბდება მანკიერი რეფლექსი, როდესაც ტელევიზორის ყურების დროს ერთობა და ისე ჭამს, ვერ აკონტროლებს მიღებული საკვების რაოდენობას. სწორედ ეს ხდება სიმსუქნის ჩამოყალიბების ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მიზეზი.
- დღესდღეობით, მშობლების დიდი ნაწილი საჭიროდ თვლის, რომ დაწყებითი კლასის მოსწავლეს მობილური გაატანოს სკოლაში, ბავშვები ამას ცუდად იყენებენ, უქვეითდებათ სწავლის სურვილი, ექმნებათ მხედველობასთან ან ხერხემალთან დაკავშირებული პრობლემები. რას ურჩევდით მშობლებს, როგორ მიუდგნენ ამ ასაკის ბავშვებს?
- მოდით, დავიწყოთ იმით, რომ დღევანდელ დროში მობილურის გარეშე არსებობა თითქმის შეუძლებელია. იმისთვის, რომ დედა შვილს დაუკავშირდეს საჭიროების შემთხვევაში, ექსტრემალურ სიტუაციებში, მობილური კავშირი არის აუცილებელი. ეს იმას არ ნიშნავს, რომ მობილურში, რომელიც მიაქვს, იყოს ჩატვირთული უამრავი თამაში და ერთობოდეს გაკვეთილების პროცესში. ბავშვი უნდა მივაჩვიოთ, რომ მობილური მისთვის იყოს კავშირის აუცილებელი საშუალება. რა თქმა უნდა, პირველ ან მეორეკლასელ ბავშვს არ ვგულისხმობ. რაც შეეხება იმას, თუ რას ვურჩევდი მშობლებს, ეკრანთან ბავშვის დიდი ხანი ყოფნა შეამცირონ და გაზარდონ ბავშვთან პირადი ურთიერთობა, ბავშვის გონებრივი განვითარებისთვის აუცილებელია თამაში. თუ ჩვენ დიდხანს მივუშვებთ ბავშვს ტელეფონთან, შესაძლებელია მისი შიდა ჩაკეტილობა გამოვიწვიოთ, ურთიერთობა აღარ მოუნდეს დარჩენილ სამყაროსთან და აუტისტური სპექტრის აშლილობასაც შეუწყოს ხელი.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური
გააზიარეთ პოსტი
არ დაგავიწყდეთ !!!
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
10 ლიდერი პროდუქტი ბავშვის მეხსიერების განვითარებისთვის - ნუტრიციოლოგ მარი მალაზონიას რეკომენდაცია
ნუტრიციოლოგმა მარი მალაზონიამ ბავშვის მეხსიერების განვითარებისთვის 10 საუკეთესო პროდუქტი დაასახელა:
„რა სჭირდება ბავშვის ტვინის განვითარებას და ბავშვის მეხსიერების განვითარებას? ბავშვის მეხსიერებას სჭირდება ცილა, ცხიმი, ნახშირწყალი, სხვადასხვა ვიტამინი, მათ შორის B ჯგუფის ვიტამინები, A ვიტამინი, D, C ვიტამინები, რკინა, თუთია, მაგნიუმი, სელენი და ა.შ.
წყლის მოხმარება სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია თავის ტვინისთვის, რადგან ტვინის დიდი ნაწილი, 70%-ზე მეტი არის წყალი. ჩვენ უკვე ვიცით, რომ ნაწლავის კეთილდღეობა განსაზღვრავს ჩვენს გუნება-განწყობას და ტვინის აქტივობის დონეს, აქედან გამომდინარე, მოვუწესრიგოთ ჩვენს შვილებს კუჭ-ნაწლავის ტრაქტი იმისთვის, რომ მათი ტვინი მუშაობდეს გამართულად.
10 პროდუქტს დავასახელებ, რომელიც დაასახელეს მეცნიერებმა, ეს არის თევზეული, კვერცხი, თხილეული, სხვადასხვა თესლი, კენკროვანი მცენარეები, განსაკუთრებით ლურჯი მოცვი, მწვანე ჩაი, მწვანე ბოსტნეული, ციტრუსები, შავი შოკოლადი და საგანგებოდ უნდა გამოვყო სუნელ-საკაზმი, განსაკუთრებით კურკუმის შემცველი ტურმენიკი, რომელიც განსაკუთრებით კარგად მუშაობს ნერვულ უჯრედებზე და მეხსიერებას ეხმარება. ეს პროდუქტები არის კონკრეტული კვლევების შედეგად დასახელებული და არის ლიდერი პროდუქტები. ამ პროდუქტებზე დადარაჯება და შერჩევითად მხოლოდ ამ პროდუქტების ჩართვა რაციონში არ იქნება სწორი. ყველაფერი ინდივიდუალურია და ბავშვის მეხსიერებაც სხვადასხვა რეცეპტით მიწოდებულ საკვებს მოითხოვს.
მშობელი, შესაძლოა, ნერვიულობს: „ბავშვი არ იღებს ლურჯ მოცვს და დავიღუპეთ, მეხსირება არ განვითარდება, არ იღებს თევზს და დავიღუპეთ, არ განვითარდება მეხსიერება.“ სინამდვილეში ასე არ არის, იმიტომ, რომ თავის ტვინს, ისევე როგორც მთლიან ორგანიზმს სჭირდება ყველა ჯგუფის პროდუქტი. ეს არის 5 ჯგუფის სულ ცოტა 5 ფერის პროდუქტი. დღიური რაციონის გადანაწილება უნდა მოხდეს ბოსტნეულის, ხილის, მარცვლეულ-ბურღულეულის, ცილოვანი კომპონენტის და ბავშვების შემთხვევაში რძის ნაწარმის გათვალისწინებით,“- მოცემულ საკითხზე მარი მალაზონიამ საქართველოს პირველი არხის გადაცემაში „პირადი ექიმი - მარი მალაზონია“ ისაუბრა.