რა საფრთხის წინაშე აყენებს ეკრანდამოკიდებულება ბავშვს და როგორ უნდა მოიქცეს მშობელი, რომ თავიდან აირიდოს მისგან გამოწვეული დაავადებები - აღნიშნულ თემებზე Momsedu.ge-ს ექიმი-პედიატრი, რადიოლოგი ნანა საპანაძე ესაუბრა.
- ქალბატონო ნანა, ბავშვებში ეკრანდამოკიდებულება საკმაოდ გავრცელებული პრობლემაა მშობლებისთვის. რამდენად დიდია შანსი, ეს პრობლემა გადაიზარდოს დაავადებად?
- ნებისმიერი დამოკიდებულება შეიძლება, გადაიზარდოს დაავადებად. ამ დამოკიდებულებამ შესაძლოა, გამოიწვიოს ამა თუ იმ ორგანოთა სისტემის დაავადებები. როგორიც არის ნევროლოგიური, ასევე სხვა ორგანოების, მაგალითად, მხედველობის.
- ეკრანდამოკიდებულება ხელს უწყობს ძილის დარღვევას, თუმცა უფრო კონკრეტულად, რა რისკების წინაშე ვდგებით, როდესაც გამოსხივება ძილის ხარისხზე ახდენს გავლენას ან როგორ შეიძლება გამოვლინდეს ეს პრობლემა? დაძინებამდე რამდენიმე საათით ადრე მოვწყვიტოთ ბავშვი ეკრანს?
- დაძინება და ჩაძინებისთვის ორგანიზმში აუცილებელია წარმოიშვას მელატონინი. მელატონინი არის ის ჰორმონი, რომელიც დაძინებას უწყობს ხელს. მისი გამომუშავებისთვის აუცილებელია სიბნელეში ყოფნა. გამოსხივება მთლიანად თრგუნავს მელატონინის გამოყოფას. შესაბამისად, ზოგჯერ მშობლები ბავშვებს რომ ჩააწვენენ ლოგინში, ჩაურთავენ ტელეფონს და ჰგონიათ, ჩაეძინება ბავშვს, ეს არის მცდარი შეხედულება. გამოსხივება ჩაძინების გახანგრძლივებაზე მოქმედებს. ძილისწინ უმჯობესია რაიმე რუტინული სამუშაო, თუნდაც აბაზანის მიღება, მშობლებმა უნდა გამონახონ დრო, მიუჯდნენ, ზღაპარი წაუკითხონ, ანუ გაჯეტი ჩაანაცვლოს მშობელმა, ბებიამ ან აღმზრდელმა.
- მშობლებმა დღეში რამდენ ხანს უნდა გამოიყენოს 5 წლამდე ასაკის ბავშვთან ციფრული ტექნოლოგია, რომ არ დადგეს ბავშვის განვითარების საფრთხე?
- ორ საათზე მეტი ნამდვილად არ შეიძლება, ესეც მაქსიმუმ და არავითარ შემთხვევაში ამ ორი საათის განმავლობაში გადაბმულად არ უნდა უყურებდეს ტელევიზორს და არ უნდა ეჭიროს ხელში გაჯეტი.
- რატომ არ უნდა გავართოთ ბავშვი სმარტფონებით ჭამის დროს?
- ჭამა არის თვითონ ისეთი პროცესი, რომლის შემდეგ იწყება დანაყრება და კუჭში ჩასული საჭმელი ტვინს აძლევს სიგნალს, რომ დანაყრდა, ამიტომ მთელი ყურადღება მომართული უნდა იყოს ჭამის პროცესზე. როდესაც ჩვენ ბავშვს ვართობთ, მისი ყურადღება გადადის სხვა რამეზე, თუნდაც ტელევიზორზე, მობილურზე. ბავშვი მექანიკურად აღებს პირს და ყლაპავს, შესაბამისად, ვერ კონცენტრირდება უშუალოდ ჭამის პროცესზე. ამ კვების ჩამოყალიბებას ეწოდება „შეუმჩნეველი კვება“. შემდგომში უკვე ყალიბდება მანკიერი რეფლექსი, როდესაც ტელევიზორის ყურების დროს ერთობა და ისე ჭამს, ვერ აკონტროლებს მიღებული საკვების რაოდენობას. სწორედ ეს ხდება სიმსუქნის ჩამოყალიბების ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მიზეზი.
- დღესდღეობით, მშობლების დიდი ნაწილი საჭიროდ თვლის, რომ დაწყებითი კლასის მოსწავლეს მობილური გაატანოს სკოლაში, ბავშვები ამას ცუდად იყენებენ, უქვეითდებათ სწავლის სურვილი, ექმნებათ მხედველობასთან ან ხერხემალთან დაკავშირებული პრობლემები. რას ურჩევდით მშობლებს, როგორ მიუდგნენ ამ ასაკის ბავშვებს?
- მოდით, დავიწყოთ იმით, რომ დღევანდელ დროში მობილურის გარეშე არსებობა თითქმის შეუძლებელია. იმისთვის, რომ დედა შვილს დაუკავშირდეს საჭიროების შემთხვევაში, ექსტრემალურ სიტუაციებში, მობილური კავშირი არის აუცილებელი. ეს იმას არ ნიშნავს, რომ მობილურში, რომელიც მიაქვს, იყოს ჩატვირთული უამრავი თამაში და ერთობოდეს გაკვეთილების პროცესში. ბავშვი უნდა მივაჩვიოთ, რომ მობილური მისთვის იყოს კავშირის აუცილებელი საშუალება. რა თქმა უნდა, პირველ ან მეორეკლასელ ბავშვს არ ვგულისხმობ. რაც შეეხება იმას, თუ რას ვურჩევდი მშობლებს, ეკრანთან ბავშვის დიდი ხანი ყოფნა შეამცირონ და გაზარდონ ბავშვთან პირადი ურთიერთობა, ბავშვის გონებრივი განვითარებისთვის აუცილებელია თამაში. თუ ჩვენ დიდხანს მივუშვებთ ბავშვს ტელეფონთან, შესაძლებელია მისი შიდა ჩაკეტილობა გამოვიწვიოთ, ურთიერთობა აღარ მოუნდეს დარჩენილ სამყაროსთან და აუტისტური სპექტრის აშლილობასაც შეუწყოს ხელი.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური
გააზიარეთ პოსტი
არ დაგავიწყდეთ !!!
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
„სიმაღლეში ზრდის ხელშეწყობისთვის სტაფილო ბავშვმა აუცილებლად უნდა მიიღოს ცხიმიან საკვებთან ან რძის პროდუქტებთან ერთად,“- ლაშა უჩავა
ენდოკრინოლოგმა ლაშა უჩავამ ბავშვის სიმაღლეში ზრდის ხელშემწყობი ფაქტორების შესახებ ისაუბრა:
„სიმაღლეში ზრდასთან დაკავშირებით ძალიან ბევრი მითი არსებობს. ჭარხალი, სტაფილო, ლიმონი, რძე ნამდვილად შეიცავს იმ ნივთიერებებს, რომლებიც აუცილებელია ჩვენი ძვლოვანი სტრუქტურისა და კუნთოვანი ქსოვილის ზრდისთვის. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია სტაფილო, რომელიც ვიტამინ A-ს შეიცავს. ის უნდა მივიღოთ რძესთან კომბინაციაში. უნდა გვახსოვდეს, რომ სტაფილოს მიღება ცალკე, როგორც პროდუქტის, არ გვეხმარება ზრდის ხელშეწყობაში. ის აუცილებლად უნდა მივიღოთ ცხიმიან საკვებთან ერთად, ან უნდა იყოს მცენარეულ ზეთთან ერთად გახეხილი, ან რძის პროდუქტებთან ერთად მიღებული. რძეს აქვს თავისი ცხიმიანობა, რომელიც უფრო მარტივად აათვისებინებს ორგანიზმს A ვიტამინს. რძის პროდუქტები პირდაპირ კავშირშია ზრდასთან. ჩვენ ვიცით, რომ რძე შეიცავს ცილოვან სტრუქტურას, რომელიც კუნთოვანი მასის ზრდა-განვითარებისთვის მნიშვნელოვანია. რძის პროდუქტები მდიდარია კალციუმით. ის არის საშენი მასალა ჩვენი ძვლისთვის, რომ მან ზრდა-განვითარება შეძლოს.
ძელზე ჩამოკიდება არის ერთ-ერთი დამხმარე საშუალება. ეს რეალობაა. რიგ შემთხვევებში ჰგონიათ, რომ ძელზე ჩამოკიდება 5-8 სანტიმეტრს მოამატებინებთ, მაგრამ არა. ის ზოგადად ხელს უწყობს კუნთოვანი მასის განვითარებას და ძვლოვანი სტრუქტურის განვითარებასაც. ძელზე ჩამოკიდება მნიშვნელოვანია იმ მხრივ, რომ ხერხემლის სვეტი იყოს სწორად განვითარებული, რომ ხერხემლის დეფორმაციამ არ მოგვცეს შემდგომში ზრდის შეფერხება.
მსმენია ფრაზები: „თმა გაქვს გრძელი და როგორ გაიზრდები.“ ეს, რა თქმა უნდა, არის მითი. ეს მითი დაკავშირებულია მცენარეების ზრდასთან. მცენარე მთლიანად ფესვებიდან იღებს გარკვეულ ნივთიერებებს. მას ფოთლების ქვემოთა ნაწილს აჭრიან, რომ სიმაღლეში წავიდეს.
იოგა და გაწელვები, გარდა იმისა, რომ ბავშვთა ასაკში ზრდა-განვითარებას ეხმარება, ზრდასრულ ასაკშიც გარკვეულ ეფექტებს გვაძლევს, როდესაც არის ხერხემლის დეფორმაცია. კუნთოვანი ქსოვილი, რომელიც იჭერს ხერხემალს, არის მოდუნებული და ხერხემალი არის დაბლა დასული. იოგა ყველაფრისთვის კარგია,“- მოცემულ საკითხზე ლაშა უჩავამ ტელეკომპანია „რუსთავი 2“-ის გადაცემაში „სხვა შუადღე“ ისაუბრა.