Baby Bag

„ზოგჯერ მშობლები ბავშვებს ჩაძინების მიზნით ლოგინში ურთავენ ტელეფონს - ეს მცდარი შეხედულებაა“

„ზოგჯერ მშობლები ბავშვებს ჩაძინების მიზნით ლოგინში ურთავენ ტელეფონს - ეს მცდარი შეხედულებაა“
რა საფრთხის წინაშე აყენებს ეკრანდამოკიდებულება ბავშვს და როგორ უნდა მოიქცეს მშობელი, რომ თავიდან აირიდოს მისგან გამოწვეული დაავადებები - აღნიშნულ თემებზე ​Momsedu.ge-ს ექიმი-პედიატრი, რადიოლოგი ნანა საპანაძე ესაუბრა.  

- ქალბატონო ნანა, ბავშვებში ეკრანდამოკიდებულება საკმაოდ გავრცელებული პრობლემაა მშობლებისთვის. რამდენად დიდია შანსი, ეს პრობლემა გადაიზარდოს დაავადებად?

- ნებისმიერი დამოკიდებულება შეიძლება, გადაიზარდოს დაავადებად. ამ დამოკიდებულებამ შესაძლოა, გამოიწვიოს ამა თუ იმ ორგანოთა სისტემის დაავადებები. როგორიც არის ნევროლოგიური, ასევე სხვა ორგანოების, მაგალითად, მხედველობის.

- ეკრანდამოკიდებულება ხელს უწყობს ძილის დარღვევას, თუმცა უფრო კონკრეტულად, რა რისკების წინაშე ვდგებით, როდესაც გამოსხივება ძილის ხარისხზე ახდენს გავლენას ან როგორ შეიძლება გამოვლინდეს ეს პრობლემა? დაძინებამდე რამდენიმე საათით ადრე მოვწყვიტოთ ბავშვი ეკრანს?

- დაძინება და ჩაძინებისთვის ორგანიზმში აუცილებელია წარმოიშვას მელატონინი. მელატონინი არის ის ჰორმონი, რომელიც დაძინებას უწყობს ხელს. მისი გამომუშავებისთვის აუცილებელია სიბნელეში ყოფნა. გამოსხივება მთლიანად თრგუნავს მელატონინის გამოყოფას. შესაბამისად, ზოგჯერ მშობლები ბავშვებს რომ ჩააწვენენ ლოგინში, ჩაურთავენ ტელეფონს და ჰგონიათ, ჩაეძინება ბავშვს, ეს არის მცდარი შეხედულება. გამოსხივება ჩაძინების გახანგრძლივებაზე მოქმედებს. ძილისწინ უმჯობესია რაიმე რუტინული სამუშაო, თუნდაც აბაზანის მიღება, მშობლებმა უნდა გამონახონ დრო, მიუჯდნენ, ზღაპარი წაუკითხონ, ანუ გაჯეტი ჩაანაცვლოს მშობელმა, ბებიამ ან აღმზრდელმა.

- მშობლებმა დღეში რამდენ ხანს უნდა გამოიყენოს 5 წლამდე ასაკის ბავშვთან ციფრული ტექნოლოგია, რომ არ დადგეს ბავშვის განვითარების საფრთხე?

- ორ საათზე მეტი ნამდვილად არ შეიძლება, ესეც მაქსიმუმ და არავითარ შემთხვევაში ამ ორი საათის განმავლობაში გადაბმულად არ უნდა უყურებდეს ტელევიზორს და არ უნდა ეჭიროს ხელში გაჯეტი. 

- რატომ არ უნდა გავართოთ ბავშვი სმარტფონებით ჭამის დროს? 

- ჭამა არის თვითონ ისეთი პროცესი, რომლის შემდეგ იწყება დანაყრება და კუჭში ჩასული საჭმელი ტვინს აძლევს სიგნალს, რომ დანაყრდა, ამიტომ მთელი ყურადღება მომართული უნდა იყოს ჭამის პროცესზე. როდესაც ჩვენ ბავშვს ვართობთ, მისი ყურადღება გადადის სხვა რამეზე, თუნდაც ტელევიზორზე, მობილურზე. ბავშვი მექანიკურად აღებს პირს და ყლაპავს, შესაბამისად, ვერ კონცენტრირდება უშუალოდ ჭამის პროცესზე. ამ კვების ჩამოყალიბებას ეწოდება „შეუმჩნეველი კვება“. შემდგომში უკვე ყალიბდება მანკიერი რეფლექსი, როდესაც ტელევიზორის ყურების დროს ერთობა და ისე ჭამს, ვერ აკონტროლებს მიღებული საკვების რაოდენობას. სწორედ ეს ხდება სიმსუქნის ჩამოყალიბების ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მიზეზი.

- დღესდღეობით, მშობლების დიდი ნაწილი საჭიროდ თვლის, რომ დაწყებითი კლასის მოსწავლეს მობილური გაატანოს სკოლაში, ბავშვები ამას ცუდად იყენებენ, უქვეითდებათ სწავლის სურვილი, ექმნებათ მხედველობასთან ან ხერხემალთან დაკავშირებული პრობლემები. რას ურჩევდით მშობლებს, როგორ მიუდგნენ ამ ასაკის ბავშვებს?

- მოდით, დავიწყოთ იმით, რომ დღევანდელ დროში მობილურის გარეშე არსებობა თითქმის შეუძლებელია. იმისთვის, რომ დედა შვილს დაუკავშირდეს საჭიროების შემთხვევაში, ექსტრემალურ სიტუაციებში, მობილური კავშირი არის აუცილებელი. ეს იმას არ ნიშნავს, რომ მობილურში, რომელიც მიაქვს, იყოს ჩატვირთული უამრავი თამაში და ერთობოდეს გაკვეთილების პროცესში. ბავშვი უნდა მივაჩვიოთ, რომ მობილური მისთვის იყოს კავშირის აუცილებელი საშუალება. რა თქმა უნდა, პირველ ან მეორეკლასელ ბავშვს არ ვგულისხმობ. რაც შეეხება იმას, თუ რას ვურჩევდი მშობლებს, ეკრანთან ბავშვის დიდი ხანი ყოფნა შეამცირონ და გაზარდონ ბავშვთან პირადი ურთიერთობა, ბავშვის გონებრივი განვითარებისთვის აუცილებელია თამაში. თუ ჩვენ დიდხანს მივუშვებთ ბავშვს ტელეფონთან, შესაძლებელია მისი შიდა ჩაკეტილობა გამოვიწვიოთ, ურთიერთობა აღარ მოუნდეს დარჩენილ სამყაროსთან და აუტისტური სპექტრის აშლილობასაც შეუწყოს ხელი. 

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგ​უფი“)

რატომ არ უნდა გავართოთ ბავშვი ჭამის დროს
რატომ არ უნდა გავართოთ ბავშვი ჭამის დროს - აღნიშნულ თემაზე პედიატრი ნანა საპანაძე ​საუბრობს. გთავაზობთ მის ნათქვამს სიტყვა-სიტყვით:„როცა ჩვილი დედის ძუძუთი იკვებება, დედა-შვილს შორ...

შეიძლება დაინტერესდეთ

„სიყვარულის ქიმია არის ძალიან მძლავრი კოქტეილი, ეს არ არის ერთი ნივთიერება,“ - გიორგი ღოღობერიძე

„სიყვარულის ქიმია არის ძალიან მძლავრი კოქტეილი, ეს არ არის ერთი ნივთიერება,“ - გიორგი ღოღობერიძე

ექიმი გიორგი ღოღობერიძე სიყვარულის ქიმიის შესახებ საუბრობს. ის აღნიშნავს, რომ სიყვარულის ქიმია მძლავრი კოქტეილია, რომელიც ცვლილებებს განიცდის:

„სიყვარულის ქიმია არ არის ერთი ნივთიერება, ეს არის კოქტეილი, ძალიან მძლავრი კოქტეილი, რომელიც იცვლება და იცვლება. ​სიყვარული ჩვენ შეიძლება დავყოთ სამ ეტაპად. თითოეულ ეტაპზე მაგიური მოქმედების ჰორმონები არის ხოლმე ჩართული. პირველი ეტაპი არის მოწონების მომენტი, დაინახე და უკვე მოგეწონა. ჩვენს ორგანიზმში ავტომატურად დაიწყება ესტროგენისა და ტესტოსტერონის გამოყოფა. მეორე ეტაპი უკვე მძლავრია. ეს არის გატაცება. ის ადამიანი ხდება ჩვენი ყოველდღიური ფიქრების წყარო. ამ შემთხვევაში პირველი ჰორმონი, რომელიც გამოიყოფა არის ნორეპინეფრინი. გვეძლევა მოტივაცია, რომ მეტი გავიგოთ, მეტი ვიცოდეთ. გუგები გვიფართოვდება, გულისცემა გვიხშირდება. პირი ღია გვაქვს, იმიტომ, რომ ბევრი ჰაერი გვჭირდება. ნორეპინეფრინს მოსდევს დოპამინი. დოპამინი გვხდის იმ ადამიანზე დამოკიდებულს. მის გარეშე ყოველდღიურობა ნაკლებად წარმოგიდგენია. ამას აძლიერებს ფენილეთილამინი, ეს არის მედიატორი, მუცელში რომ ტოვებს პეპლების განცდას. ცოტათი ქვეითდება სეროტონინი. როგორც კი სეროტონინი დავარდება, ის ადამიანი ხდება ჩვენი აკვიატება. ჩვენ უკვე აღარაფერი აღარ გვაინტერესებს, გარდა იმისა.“

გიორგი ღოღობერიძის თქმით, გატაცებიდან ადამიანი რომანტიკულ სიყვარულზე გადადის, რომელიც ძალიან მძლავრია:

„გატაცება შეიძლება გადავიდეს ძალიან მძლავრ ეტაპზე და​ ეს არის რომანტიკული სიყვარული. ამ ეტაპზე ირთვება უმძლავრესი მედიატორები: ოქსიტოცინი, ვაზოპრესინი და ენდორფინები. როგორც კი გამოიყოფა ოქსიტოცინი, სიყვარული იცვლება. ახლა უკვე შენ გაქვს პასუხისმგებლობა ამ ადამიანის მიმართ, შენ გინდა მას უერთგულო, შენ ხარ მასზე პიროვნულად დამოკიდებული. ვაზოპრესინი ოქსიტოცინის ამ მოქმედებას კიდევ უფრო ამძაფრებს. გაქვს სურვილი, რომ ნებისმიერი რამისგან დაიცვა შენი მეორე ნახევარი, თუკი მას რამე საფრთხე ემუქრება. მამაკაცები უფრო ნაკლებად თმობენ ხოლმე მეორე ნახევარს, ვიდრე ქალები. სტატისტიკურად, როდესაც საქმე ეხება დაშორების ეტაპს, მამაკაცები უფრო ნაკლებად თმობენ ხოლმე, ვიდრე ქალები.“

გიორგი ღოღობერიძე აღნიშნავს, რომ ჩვენ მარტივად ვპატიობთ ადამიანებს, რომლებიც გვიყვარს:

„ჩვენ შეიძლება ყოველდღიურობაში ვიკამათოთ და რაღაცები გვეწყინოს. ​იმ ადამიანთან, ვინც გვიყვარს, ეს მომენტი არ გვაქვს. ენდორფინები არის ბუნებრივი ტკივილგამაყუჩებლები, რომლებიც წყენას მარტივად მიგავიწყებენ. ადამიანს შეგიძლია მარტივად აპატიო ეს ყოველივე. საკმარისია ჩვენ იმ ადამიანის გარეშე 1-2 დღე გავატაროთ და ჩვენს თავის ტვინში ავტომატურად გამოიყოფა სტრესული ჰორმონები. თუ ის ადამიანი არ ნახე, აღარაფერი არ გსიამოვნებს. თუ ეს ყველაფერი მთავრდება იმით, რომ ეს ადამიანი არ გპასუხობს ამ ყოველივეზე, მაშინ ორგანიზმი გადადის უკვე ძალიან მძიმე მდგომარეობაში. ეს არის სიყვარულის კოქტეილი, რომელიც ადამიანს აქვს.“

„როდესაც ადამიანი შეყვარებულია, ამ მედიატორების ზემოქმედებით მადა უქვეითდება, ​იწყება უძილობის განცდა, ენერგია ისე იზრდება, რომ მზად ხარ ყველაფერს გაუმკლავდე, რაც კი ცხოვრებაში შეიძლება შეგხვდეს, თვითშეფასება კიდევ უფრო მაღალია. აქამდე არავინ და არაფერი იყავი, ახლა შეიძლება სამყაროს ცენტრი იყო იმ ადამიანისთვის. თუ აქამდე ჩაკეტილი იყავი, ახლა მოსაუბრე ხდები. ყველაფერზე ხარ წამსვლელი, ოღონდ ბევრი რამ გაიგო მასზე. არ ხარ კრიტიკული მის მიმართ, მასში ყველაფერი მოგწონს. როდესაც ჩვენ ვიღაც გვიყვარს, სამედიცინო ენაზე შეიძლება ითქვას: „მეოქსიტოცინები.“ ეს იმას ნიშნავს, რომ სიყვარული არის ძალიან მძაფრი,“- აღნიშნულ თემაზე გიორგი ღოღობერიძე ტელეკომპანია „პოსტივის“ გადაცემაში „პოსტ ალიონი“ საუბრობს.

წყარო:​ „პოსტ ალიონი“ 

წაიკითხეთ სრულად