ბოლო დროს იმატა დიაბეტით დაავადებული ბავშვების რიცხვმა. ნიშნები, რომლებიც გვაფიქრებინებს, რომ ბავშვს შაქრიანი დიაბეტი აქვს, როგორ უნდა ავარიდოთ ეს დაავადება პატარას? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა თსსუ-ის გივი ჟვანიას სახელობის პედიატრიის აკადემიური კლინიკის ექიმი-ენდოკრინოლოგი მარიამ ფხალაძე.
- ქალბატონო მარიამ, თქვენი აზრით, რას უკავშირდება, ბოლო პერიოდში დიაბეტით დაავადებული ბავშვების რიცხვის ზრდა?
- ბევრი ფაქტორი არსებობს. ბავშვთა ასაკში, ზოგადად, არის ავტოიმუნური ტიპის დიაბეტი, ამის გარდა, რა თქმა უნდა, ეკოლოგიური, კვებითი ფაქტორები, რაც ხელს უწყობს დიაბეტით დაავადებულთა რიცხვის ზრდას. რაც შეეხება ვირუსებს, ისინი არ იწვევს დიაბეტის გამოვლენას, უბრალოდ მრავლობითი ვირუსული ინფექციების ფონზე ხდება პირველი ტიპის შაქრიანი დიაბეტის გამოვლენის დაჩქარება.
- რას უნდა მიაქციოს ყურადღება მშობელმა, რომ არ გამოეპაროს დიაბეტის კლინიკური ნიშნები?
- მშობელმა აუცილებელია, ყურადღება მიაქციოს: გაძლიერებულ წყურვილს, შარდვას და წონის კლებას.
- შაქრიანი დიაბეტი არის თუ არა გენეტიკური დაავადება? რომელი ხაზით გადადის, დედის თუ მამის?
- გენეტიკურად ამას არსებითი მნიშვნელობა არ აქვს. ზოგადად, დიაბეტის სხვადასხვა ტიპი არსებობს, მეორე ტიპის შაქრიანი დიაბეტის შემთხვევაში 90%-ით შესაძლებელია, ხოლო პირველი ტიპის დიაბეტის შემთხვევაში ძალიან მცირე, 20-25% შეიძლება იყოს. ბავშვთა ასაკში ძირითადად, პირველი ტიპია გავრცელებული და ამ შემთხვევაში, როდესაც არის ინსულინდამოკიდებული, ამ ტიპის შაქრიანი დიაბეტი ნაკლებად არის გენეტიკურად განწყობილი. თუმცა არის ხოლმე შემთხვევები, რომ გენეტიკა დატვირთული აქვთ მეორე ტიპის შაქრიანი დიაბეტით.
- ვიცით, რომ დიდი მნიშვნელობა აქვს სწორ კვებას. რა დოზით უნდა მივცეთ ტკბილეული ბავშვებს, საერთოდ უნდა ამოვიღოთ თუ არა კვების რაციონიდან?
- მინიმალური დოზით შესაძლებელია, მივაღებინოთ ჯანსაღი ტკბილეული, როგორიცაა შავი შოკოლადი და კვირაში ერთხელ ან ორჯერ კვების რაციონში ტკბილეული ჩავურთოთ, მაგალითად, ჩირის სახით. ზოგადად, ჯანმრთელობისთვის საზიანოა ტკბილი გაზიანი სასმელები, სწრაფი კვების ობიექტებიდან მიღებული არაჯანსაღი საკვები, ამასთან ერთად, რა თქმა უნდა, საზიანოა დიდი დოზით მიღებული ნამცხვრები, ტორტები, შოკოლადები და ა.შ.
- რამდენად ხშირია სტრესული ფაქტორით გამოწვეული დიაბეტი ბავშვებში?
- შესაძლებელია, სტრესმა მოახდინოს პროვოცირება და გამოვლენის დაჩქარება, მაგრამ დიაბეტის განვითარება, იმის გამო, რომ ბავშვმა გადაიტანა სტრესი, ეს პრაქტიკულად არ ხდება. როგორც უკვე ვთქვი, სტრესი უბრალოდ აჩქარებს.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური
გააზიარეთ პოსტი
არ დაგავიწყდეთ !!!
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
ადამიანების 30% საპირფარეშოდან გამოსვლის შემდეგ ხელებს არ იბანს, რაც ვირუსული ინფექციების გავრცელებას უწყობს ხელს
ვირუსული ინფექციებისგან თავის დაცვის მიზნით, ექიმები მარტივი ჰიგიენური წესების ზედმიწევნით დაცვას გვირჩევენ. ახალი ტიპის კორონავირუსის მასობრივი გავრცელების შემდეგ სამედიცინო სფეროს წარმომადგენლები ყოველდღიურად მოგვიწოდებენ ხელების სწორად დაბანისკენ. არის თუ არა ხელის დაბანა მართლაც ასეთი ეფექტური ეპიდემიის გავრცელების საწინააღმდეგოდ? უახლესი კვლევებით მტკიცდება, რომ აღნიშნულ ჰიგიენურ პროცედურას ვირუსული ინფექციის პრევენციის უნარი ნამდვილად შესწევს.
ჰაერწვეთოვანი გზით გადამდები ინფექციების თავიდან ასაცილებლად ხელების რეგულარულად დაბანა აუცილებელია. ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის კორონავირუსის წინააღმდეგ ბრძოლის უახლეს დირექტივებში ხაზგასმით არის აღნიშნული, რომ ვირუსის გავრცელებისგან თავის დასაცავად ხელები საპნითა და თბილი წყლით რეგულარულად უნდა დავიბანოთ. ადამიანების უმეტესობა მედიკოსების რჩევებს ეჭვის თვალით უყურებს, რადგან მათ დიდ ნაწილს მარტივი ჰიგიენური პროცედურების ძლევამოსილების ნაკლებად სჯერა.
კემბრიჯში მდებარე მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიის ინსტიტუტის უახლესი კვლევა ამტკიცებს, რომ ხელების დაბანას ვირუსული ინფექციის გავრცელების შეჩერება ნამდვილად შეუძლია. მკვლევარებმა ეპიდემიოლოგიური მოდელირებისა და ფაქტებზე დაფუძნებული სიმულაციების მონაცემებზე დაყრდნობით დაასკვნეს, რომ მარტივი ჰიგიენური პროცედურების ზედმიწევნით დაცვას დაავადების ტრანსმისიის შემცირების უნარი შესწევს.
მკვლევარების ინფორმაციით, ადამიანების 30% ხელებს არ იბანს
არ დაგავიწყდეთ !!!
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
მკვლევარების ინფორმაციით, ადამიანების 30% საპირფარეშოდან გამოსვლის შემდეგ ხელებს არ იბანს. დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრები რეგულარულად ავრცელებენ ინფორმაციას, რომ ხელების სრულფასოვნად დასაბანად მხოლოდ წყლის გამოყენება საკმარისი არ არის. ხელების დაბანისას აუცილებლად უნდა გამოიყენოთ საპონი, ხელისგულები, ხელის გარეთა მხარე, თითები და ფრჩხილები საპნით საგულდაგულოდ უნდა დაიბანოთ. ხელიდან საპნის მოსაცილებლად სულ ცოტა 20 წამი მაინც გჭირდებათ. დაბანის შემდეგ ხელი პირსახოცით საგულდაგულოდ უნდა გაიმშრალოთ. მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიის ინსტიტუტის მკვლევარების ინფორმაციით, ადამიანების დიდი ნაწილი საპირფარეშოდან გამოსვლის შემდეგ ხელს მხოლოდ წყლით იბანს და აღნიშნულ პროცედურას 15 წამზე ნაკლებ დროს უთმობს. აეროპორტში ხელებს წესების სრული დაცვით მხოლოდ მგზავრების 20% ისუფთავებს.
ჰიგიენის წესების დაცვა ვირუსების გავრცელების რისკს მნიშვნელოვნად ამცირებს
მკვლევარები საერთაშორისო ფრენების შესახებ დეტალურ ინფორმაციას აგროვებდნენ. მათ აინტერესებდათ ფრენების ხანგრძლივობა, მიმართულებები, მგზავრების აეროპორტში დაყოვნების დრო და მათი ურთიერთობების თავისებურებები. აღნიშნულ მონაცემებზე დაყრდნობით, ასევე მგზავრთა ინტერაქციის მთავარი მახასიათებლების გათვალისწინებით, მკვლევარებმა კონტაქტური გზით გადამდები ინფექციური დაავადებების გავრცელების რისკები სიღრმისეულად შეისწავლეს. მათ 120 აეროპორტი დაასახელეს, სადაც ინფექციები ყველაზე სწრაფად ვრცელდება. მკვლევარების თქმით, ვირუსული ინფექციების სწრაფი გავრცელება მხოლოდ აეროპორტის ტერიტორიაზე არ ხდება.
იაპონიის, ჰონოლულუს და ჰავაის აეროპორტები დაავადებათა გავრცელებაში მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ, რადგან აღნიშნული ქვეყნებიდან მსოფლიოს სხვადასხვა მიმართულებით პირდაპირი ფრენები ხორციელდება. მიუხედავად იმისა, რომ აღნიშნულ აეროპორტებში ვირუსების გავრცელების მაღალი ალბათობაა, ჰიგიენური წესების სათანადოდ დაცვას ინფექციების ტრანსმისიის შემცირება შეუძლია. მკვლევარები გვარწმუნებენ, რომ თუ მგზავრების 60% (არსებული 20%-ის ნაცვლად) ხელებს სრულფასოვნად დაიბანს, ვირუსების გავრცელების მაჩვენებელი 70%-ით შემცირდება. ჰიგიენის წესების ათვისების ხელშეწყობა მედიკოსებისთვის სერიოზულ გამოწვევად იქცა. მიუხედავად ამისა, განათლების დონის ამაღლებამ და ჰიგიენურ კამპანიებში სოციალური მედიის აქტიურმა ჩართულობამ, ადამიანების ჰიგიენური კულტურის დონის მატებას აშკარად შეუწყო ხელი.
მიზნობრივი ჰიგიენური კამპანიების ამოქმედება
მართალია, ჰიგიენასთან დაკავშირებული საგანმანათლებლო კამპანიები მოსახლეობის ცნობიერების ამაღლებას უწყობს ხელს, მაგრამ ეს სათანადო მასშტაბებით არ ხდება. მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიის ინსტიტუტის მეცნიერების რეკომენდაციით, საჭიროა იმ საკვანძო აეროპორტების გამოყოფა, რომლებიც ვირუსული ინფექციების გავრცელებაში მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ. ექსპერტები მოგვიწოდებენ, რომ შერჩეული აეროპორტის მგზავრებს საგანმანათლებლო ჰიგიენური კამპანიების წყალობით, ცნობიერების ამაღლებაში უნდა დავეხმაროთ. აღნიშნული ღონისძიებების წყალობით, ვირუსული ინფექციების გავრცელება სულ ცოტა 37%-ით მაინც შემცირდება.
მკვლევარების რეკომენდაციით, აუცილებელია აეროპორტში დამატებითი პირსაბანი სივრცეების მოწყობა, რათა ადამიანებს ხელის დაბანის სურვილი გაუჩნდეთ. ასევე სასურველია აეროპორტებში დასუფთავების სისტემის უფრო გამართული და აქტიური ფუნქციონირება.
„უახლესი კვლევით დგინდება, რომ აუცილებელია პოლიტიკოსების მხრიდან სტრატეგიული ინტერვენცია აეროპორტებში ჰიგიენური ნორმების დაცვასთან დაკავშირებით, რაც ინფექციის კონკრეტული გეოგრაფიული არეალიდან ახალ სივრცეში გადატანას შეუშლის ხელს,“ - ნათქვამია მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიური ინსტიტუტის მკვლევართა ოფიციალურ განცხადებაში.
მკვლევარები დარწმუნებულები არიან, რომ მასშტაბური საგანმანათლებლო კამპანიის წამოწყება და საზოგადოების ჰიგიენური კულტურის ამაღლება გლობალური ეპიდემიების პრევენციისთვის ერთ-ერთი საუკეთესო გზაა.