ბოლო დროს იმატა დიაბეტით დაავადებული ბავშვების რიცხვმა. ნიშნები, რომლებიც გვაფიქრებინებს, რომ ბავშვს შაქრიანი დიაბეტი აქვს, როგორ უნდა ავარიდოთ ეს დაავადება პატარას? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა თსსუ-ის გივი ჟვანიას სახელობის პედიატრიის აკადემიური კლინიკის ექიმი-ენდოკრინოლოგი მარიამ ფხალაძე.
- ქალბატონო მარიამ, თქვენი აზრით, რას უკავშირდება, ბოლო პერიოდში დიაბეტით დაავადებული ბავშვების რიცხვის ზრდა?
- ბევრი ფაქტორი არსებობს. ბავშვთა ასაკში, ზოგადად, არის ავტოიმუნური ტიპის დიაბეტი, ამის გარდა, რა თქმა უნდა, ეკოლოგიური, კვებითი ფაქტორები, რაც ხელს უწყობს დიაბეტით დაავადებულთა რიცხვის ზრდას. რაც შეეხება ვირუსებს, ისინი არ იწვევს დიაბეტის გამოვლენას, უბრალოდ მრავლობითი ვირუსული ინფექციების ფონზე ხდება პირველი ტიპის შაქრიანი დიაბეტის გამოვლენის დაჩქარება.
- რას უნდა მიაქციოს ყურადღება მშობელმა, რომ არ გამოეპაროს დიაბეტის კლინიკური ნიშნები?
- მშობელმა აუცილებელია, ყურადღება მიაქციოს: გაძლიერებულ წყურვილს, შარდვას და წონის კლებას.
- შაქრიანი დიაბეტი არის თუ არა გენეტიკური დაავადება? რომელი ხაზით გადადის, დედის თუ მამის?
- გენეტიკურად ამას არსებითი მნიშვნელობა არ აქვს. ზოგადად, დიაბეტის სხვადასხვა ტიპი არსებობს, მეორე ტიპის შაქრიანი დიაბეტის შემთხვევაში 90%-ით შესაძლებელია, ხოლო პირველი ტიპის დიაბეტის შემთხვევაში ძალიან მცირე, 20-25% შეიძლება იყოს. ბავშვთა ასაკში ძირითადად, პირველი ტიპია გავრცელებული და ამ შემთხვევაში, როდესაც არის ინსულინდამოკიდებული, ამ ტიპის შაქრიანი დიაბეტი ნაკლებად არის გენეტიკურად განწყობილი. თუმცა არის ხოლმე შემთხვევები, რომ გენეტიკა დატვირთული აქვთ მეორე ტიპის შაქრიანი დიაბეტით.
- ვიცით, რომ დიდი მნიშვნელობა აქვს სწორ კვებას. რა დოზით უნდა მივცეთ ტკბილეული ბავშვებს, საერთოდ უნდა ამოვიღოთ თუ არა კვების რაციონიდან?
- მინიმალური დოზით შესაძლებელია, მივაღებინოთ ჯანსაღი ტკბილეული, როგორიცაა შავი შოკოლადი და კვირაში ერთხელ ან ორჯერ კვების რაციონში ტკბილეული ჩავურთოთ, მაგალითად, ჩირის სახით. ზოგადად, ჯანმრთელობისთვის საზიანოა ტკბილი გაზიანი სასმელები, სწრაფი კვების ობიექტებიდან მიღებული არაჯანსაღი საკვები, ამასთან ერთად, რა თქმა უნდა, საზიანოა დიდი დოზით მიღებული ნამცხვრები, ტორტები, შოკოლადები და ა.შ.
- რამდენად ხშირია სტრესული ფაქტორით გამოწვეული დიაბეტი ბავშვებში?
- შესაძლებელია, სტრესმა მოახდინოს პროვოცირება და გამოვლენის დაჩქარება, მაგრამ დიაბეტის განვითარება, იმის გამო, რომ ბავშვმა გადაიტანა სტრესი, ეს პრაქტიკულად არ ხდება. როგორც უკვე ვთქვი, სტრესი უბრალოდ აჩქარებს.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური
გააზიარეთ პოსტი
არ დაგავიწყდეთ !!!
Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)
„დილის საათებში არ არის ცივი წყალი რეკომენდებული, რადგან ამ დროს ორგანიზმის ტემპერატურული მაჩვენებლები ცოტა მაღალია,“ - შოთა ჯანჯღავა
ენდოკრინოლოგმა შოთა ჯანჯღავამ დილას ჯანსაღი საუზმის მნიშვნელობასა და იმ ძირითად წესებზე ისაუბრა, რომლებიც ჯანმრთელობის შესანარჩუნებლად დილაობით უნდა დავიცვათ:
„წყალი კვებასთან არ უნდა იყოს ასოცირებული. დაცილება უნდა იყოს 10-15 წუთი მაინც. გაღვიძებისთანავე რეკომენდებულია ერთი ჭიქა წყლის მიღება. გასათვალისწინებელია ასევე სუნთქვის საკითხიც. თუ ადამიანი პირით სუნთქავს, ამ შემთხვევაში ცოტა უფრო მეტი წყალი მისაცემი. თუ ცხვირით სუნთქავს, ერთი ჭიქა სრულიად საკმარისია. წყალი უნდა იყოს ოთახის ტემპერატურის. ჩვენი ორგანიზმი როდესაც იღვიძებს, მით უმეტეს, დილის საათებში არ არის ცივი წყალი რეკომენდებული, რადგან ჩვენ საწოლიდან ვდგებით და ტემპერატურული მაჩვენებლები ცოტა მაღალია დილის საათებში სხვა პერიოდთან შედარებით.“
შოთა ჯანჯღავას თქმით, საუზმობისას ყველაზე კალორიული პროდუქტების მიღებაც ნებადართულია:
„საუზმის პერიოდში ჩვენ შეგვიძლია ყველაზე კალორიული პროდუქტების მიღებაც. არ არის აუცილებელი ნოყიერება განისაზღვროს შესახედაობის თვლასაზრისით. შეიძლება ულუფა ზომით პატარა იყოს, მაგრამ შემადგენლობა იყოს კარგი. დილის საათებში რეკომენდებული არ არის სწრაფად ათვისებადი ნახშირწყლების მიღება, როგორიცაა: შოკოლადი. სჯობს, რომ უფრო რთული ნახშირწყლები შევარჩიოთ, როგორიცაა ფაფა. თუ ადამიანს ფაფა არ უყვარს, ცილოვანი პროდუქტებიც ძალიან კარგად შეგვიძლია მივიღოთ. დილას ხორციც დაშვებულია, სხვათა შორის. ორთქლზე მომზადებული კატლეტიც რომ მივირთვათ დილას, დასაშვებია.“
შოთა ჯანჯღავამ აღნიშნა, რომ დილის მხოლოდ ყავით დაწყება არ არის სასარგებლო:
„ღამის პერიოდში კუჭის წვენი კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში გროვდება და მას სჭირდება დილას განეიტრალება. ჩვენ თუ დილას მხოლოდ ყავას მივაწვდით მას და სხვას არაფერს, ამით საკმაოდ გავაღიზიანებთ, როგორც კუჭ-ნაწლავის ტრაქტს, ასევე ნაღვლის ბუშტსაც. როდესაც ჩვენ დიდი ხნის განმავლობაში ორგანიზმს მივაჩვევთ, რომ ის არ იკვებება, რა თქმა უნდა, ამ ქცევას დაისწავლის. ადამიანმა დილას რაღაც რომ ჭამოს, გულისრევის შეგრძნება გაუჩნდება და ა.შ. სჯობს, რომ ჩვენ მივაჩვიოთ და ვასწავლოთ ორგანიზმს. ორგანიზმს სწავლა სჭირდება 3-4 კვირა, რომ თვითონ მოგვთხოვოს საკვები ნივთიერებები. ასეთ დროს თუნდაც ნახევარი ბანანი რომ შეჭამოს ადამიანმა, ამის შედეგად ქცევა ჩამოუყალიბდება ორგანიზმს და ქცევა რომ ჩამოყალიბდება, როდესაც გაიღვიძებს, თვითონვე შეჭამს. თუ დილას გულის რევის შეგრძნება აქვს ადამიანს, ასეთ შემთხვევაში სჯობს თავიდან წყალი დავახმაროთ, რომ მიეჩვიოს ორგანიზმი და მერე ნელ-ნელა დალაგდება ყველაფერი.“
„ძალიან კარგია დილის საათებში ხილის მიღება. არ არის რეკომენდებული მივიღოთ ისეთი ხილი, რომელიც კუჭ-ნაწლავს აღიზიანებს, როგორებიცაა ციტრუსები. ფრეშის დალევა დიდად რეკომენდებული არ არის. თუ იქნება კენკრა, ბანანი, ვაშლი ძალიან კარგია. ყველაზე კარგია, რომ ჯერ დავიწყოთ ხილით, ის მონელებისთვის კუჭ-ნაწლავს უფრო ამზადებს, შემდეგ კი დავამატოთ სხვა პროდუქტი. დილაობით შეგვიძლია მანგოც მივირთვათ, ანანასიც. თავისუფლად შეიძლება რძე, ხაჭო, მაწონი, კეფირი, იოგურტი. მოვერიდოთ ძალიან მარილიან ყველს დილაობით. შეიძლება ცოტა შეშუპებითი პროცესები მოგვცეს დღის განმავლობაში,“ - აღნიშნულ საკითხებზე შოთა ჯანჯღავამ ტელეკომპანია „ფორმულას“ გადაცემაში „დილა ფორმულაზე“ ისაუბრა.