Baby Bag

თუ ამ სიმპტომებიდან რომელიმე გაწუხებთ... - COVID-19 -ის გახანგრძლივებული სიმპტომები

თუ ამ სიმპტომებიდან რომელიმე გაწუხებთ... - COVID-19 -ის გახანგრძლივებული სიმპტომები

COVID-19-ის გახანგრძლივებულ სიმპტომებზე ექიმი რეზიდენტი ნანა სხილაძე წერს:

,,COVID-19 სიმპტომები ზოგჯერ შეიძლება გაგრძელდეს თვეების განმავლობაში. ვირუსმა შეიძლება დააზიანოს ფილტვები, გული და ტვინი, რაც ზრდის ჯანმრთელობის გრძელვადიანი პრობლემების რისკს. ადამიანების უმეტესობა, რომლებსაც აქვთ კორონავირუსის დაავადება 2019 (COVID-19), სრულად აღდგება მათი ჯანმრთელობის მდგომარეობა რამდენიმე კვირის განმავლობაში. მაგრამ ზოგიერთ ადამიანს - მაშინაც კი, ვისაც დაავადების მსუბუქი მიმდინარეობა ჰქონდა - უგრძელდება სიმპტომების გამოვლენა თავდაპირველი გამოჯანმრთელების შემდეგ.

ყველაზე ხშირი გახანგრძლივებული სიმპტომებია:

  • კუნთების ტკივილი ან თავის ტკივილი
  • გულისცემა სწრაფი ან გამალებით
  • ​სუნი ან გემოვნების დაკარგვა
  • მეხსიერების, კონცენტრაციის ან ძილის პრობლემები
  • გამონაყარი ან თმის ცვენა
მიუხედავად იმისა, რომ COVID-19 განიხილება, როგორც დაავადება, რომელიც უპირველეს ყოვლისა აზიანებს ფილტვებს, მას შეუძლია დააზიანოს მრავალი სხვა ორგანოც. ამ ორგანოს დაზიანებამ შეიძლება გაზარდოს ჯანმრთელობის გრძელვადიანი პრობლემების რისკი.

ორგანოები, რომლებზეც შეიძლება იმოქმედოს COVID-19, მოიცავს:

გული. COVID-19– დან გამოჯანმრთელებით თვეების შემდეგ ჩატარებულმა გამოსახულების ტესტებმა აჩვენა გულის კუნთის ხანგრძლივი დაზიანება, იმ ადამიანებშიც კი, რომელიც -19 მხოლოდ მსუბუქი სიმპტომები ჰქონდათ. ამან შეიძლება მომავალში გაზარდოს გულის უკმარისობის ან გულის სხვა გართულებების რისკი.

ფილტვები. პნევმონიის ტიპმა, რომელიც ხშირად ასოცირდება COVID-19- ს, შეიძლება გამოიწვიოს ფილტვებში არსებული პატარა საჰაერო ტომრების (ალვეოლების) ხანგრძლივი დაზიანება. შედეგად მიღებული ნაწიბურების ქსოვილმა შეიძლება გამოიწვიოს სუნთქვის პრობლემები.

ახალგაზრდებში, COVID-19- მა შეიძლება გამოიწვიოს ინსულტი, კრუნჩხვები და გიილენ-ბარის სინდრომი - მდგომარეობა, რომელიც იწვევს დროებით პარალიზებას. COVID-19- მა შეიძლება გაზარდოს პარკინსონის დაავადების და ალცჰეიმერის დაავადების განვითარების რისკი.


COVID-19- მა შეიძლება, გამოიწვიოს სისხლის უჯრედების დაგროვება და თრომბების წარმოქმნა.

სხეულის სხვა ნაწილებში, რომლებშიც შეიძლება მოხდეს თრომბის წარმოქმნა არის ფილტვები, ფეხები, ღვიძლი და თირკმელები.

პრობლემები განწყობასთან და დაღლილობასთან

ადამიანები, რომლებსაც აქვთ COVID-19 მწვავე სიმპტომები, უმეტესად ხვდებიან საავადმყოფოს რეანიმაციულ განყოფილებაში, ფილტვების მექანიკური ვენტილაციის დახმარებით. შეიძლება ადამიანს უფრო მეტად განუვითაროს პოსტტრავმული სტრესის სინდრომი, დეპრესია და შფოთვა.

იმის გამო, რომ რთულია ახალი COVID-19 ვირუსის გრძელვადიანი შედეგების პროგნოზირება, მეცნიერები სწავლობენ გრძელვადიან ეფექტებს დაკავშირებული ვირუსებით.

ბევრმა ადამიანმა, ვინც SARS–ით გამოჯანმრთელდა, განუვითარდა ქრონიკული დაღლილობის სინდრომი, კომპლექსური აშლილობა, რომელსაც ახასიათებს უკიდურესი დაღლილობა, რომელიც ფიზიკური ან გონებრივი აქტივობით უარესდება, მაგრამ დასვენების დროს არ უმჯობესდება. იგივე შეიძლება ითქვას იმ ადამიანებისთვისაც, რომლებსაც აქვთ COVID-19.

ჯერ კიდევ ბევრია უცნობი, თუ როგორ იმოქმედებს COVID-19 ადამიანებზე დროთა განმავლობაში. ამასთან, მკვლევარები რეკომენდაციას უწევენ ექიმებს, რომ ყურადღებით დააკვირდნენ იმ ადამიანებს, ვისაც ჰქონდათ COVID-19, თუ როგორ მუშაობენ მათი ორგანოები გამოჯანმრთელების შემდეგ,'' - აღნიშნავს ექიმი. 

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუ​ფი“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„აცრა არ და ვერაფრით ვერ დაიცავს კორონავირუსით ინფიცირებისაგან და ამიტომაც აცრილი ზუსტად ისევე გადამდებია კორონავირუსისა, როგორც აუცრელი“

„აცრა არ და ვერაფრით ვერ დაიცავს კორონავირუსით ინფიცირებისაგან და ამიტომაც აცრილი ზუსტად ისევე გადამდებია კორონავირუსისა, როგორც აუცრელი“

გერმანიაში მომუშავე ქართველი ექიმი იაგო ფრანგიშვილი წერს. ​MomsEdu.ge გთავაზობთ მის პოსტს:

​​„ექიმი უპირველესად ნიშნავს ნდობას და პროფესიონალიზმს. ნდობა არაა, რომ ექიმი პიროვნულად მოგწონდეს ან არ მოგწონდეს. ნდობა ნიშნავს, რომ იმდენად ხარ დარწმუნებული ექიმის პროფესიონალიზმში, საკუთარი სახელისთვის მინიმალური ჩრდილის მიყენებაზე ფიქრის გარეშე გეტყვის სიმართლეს, მოგცემს პროფესიულ რჩევას, გაგიშვებს სხვა ექიმთან, თუკი ეს საჭიროა.

​მოკლედ, ექიმის სიტყვას და ნააზრევს, მის დანიშნულებას და რჩევას თუ არ ენდე, მაშინ ექიმის პროფესიონალიზმი მხოლოდ და მხოლოდ მოხელეობაა.

გასალაშინებას პროფესიონალიზმი უნდა, მაგრამ, ნდობა არაა აუცილებელი.

​​მაშინ, როცა მილიონზე მეტმა ადამიანმა მიიღო მონაწილეობა ფეხბურთის მსოფლიო ჩემპიონატში და სტადიონებზე საათობით ისხდნენ ბახუსში მყოფი, მოყვირალი და მომღერალი ათიათასობით ფანი ერთმანეთის გევრდიგვერდ, ყველას თვალწინ, მთელი მსოფლიოს თვალწინ და შენ, ექიმმა, არც მსოფლიო ჯანდაცვას, არც ფიფას, არც იმ სახელმწიფოებს მიმართე და მისწერე შენი პროტესტი, არც კი დააფიქსირე მაშინ აღშფოთება და შენი სასოწარკვეთა, და დღეს კი მოითხოვ 11 ადამიანი არ შეიკრიბოსო, არა ხარ სანდო ექიმი. მე პირადად, როგორც პაციენტი, ვერ გენდობი.

​პოპულიზმი და ყურადღების უმთავრესიდან სხვაზე გაფანტვაა შენი სტეიტმენტი.

​​ექიმი მიუკერძოებელიცაა და ჰუმანურიც, არაა ჰომოფობი და არ აკეთებს რაღაცა ნიშნით ადამიანთა დემონიზაციას, არა აქვს წინასწარ ჩამოყალიბებული შაბლონი ადამიანზე.

​მაგალითად, სიგარეტის მწეველს არ ეუბნება, აბა რა გეგონა რომ ეწეოდი, ეს არ დაგემართებოდაო?

​და ამგვარი მომენტი ბევრია მედიცინაში.

​ასეთი ექიმი, რაც გინდა პროფესიონალი იყოს, როგორც ქირურგი თუ ონკოლოგი ძნელი სანდობია იმიტომ, რომ უკვე განწირული ყავხარ როგორც პაცენტი, წინასწარ.

​ყველამ ვიცით, რომ ანტივაქსერი და აცრილი ერთმანეთთან კოლიდირებაში, დაპირისპირებაში ჯანმრთელობის მხრივ არასოდეს არ მოდიან ამ კონკრეტული ინფექციის დროს. ანტივაქსერი აცრილს ვერაფრით ვერ ავნებს. აცრილი ანტივაქსერს ვერაფრით ვერ დაეხმარება. ეს ფაქტია და ეს იცის, ეს დარწმუნებით იცის ყველა ექიმმა, მედიცინის სტუდენტმა, უბრალოდ ნაკითხმა ადამიანმა. და ეს იცის იმ ხალხმაც, რომელთაც მიმართავ ექიმი.

​ყველამ იცის, რომ - „ანტივაქსერების იმედზე ვართ დარჩენილი“ ეს განცხადება არის სრული სიცრუე, უბრალოდ ტყუილია.

​თანაც, ეს ბოროტი ტყუილია, გამთიშავი ტყუილია, ადამიანებს ტაბურეტკებით და ხელკეტებით რომ დააწყებინებს ანტვაქსერების ძებნას, აი ისეთი ტყუილია.

​პოპულისტური და უბრალოდ ექიმის ხალათისათვის შეუფერებელი სიბინძურის ტყუილია.

აცრა კორონაზე არის ინდივიდუალური დაცვა.
აცრილი ვერაფრით ვერ ჩაერთვება ჯოგური იმუნიტეტის შექმნაში, ეს მხოლოდ და მხოლოდ კორონა გადატანილი ადამიანია.
აცრა არ და ვერაფრით ვერ დაიცავს კორონავირუსით ინფიცირებისაგან და ამიტომაც აცრილი ზუსტად ისევე გადამდებია კორონავირუსისა, როგორც აუცრელი. სამწუხაროა, მაგრამ ფაქტია, რომ აცრილების მიმართ იგივე მოპყრობა, როგორც კორონაგადატანილების მიმართ არასწორია და აცრილიც ისევე უნდა დაიტესტოს, როგორც აუცრელი.
ეს სამწუხაროა, ეს არაპოპულარული გამოთქმაა, ეს ბევრს გააბრაზებს, მაგრამ სამედიცინო ასპექტით ეს ფაქტია.
აცრილი ისეთივე ვირუსგადამტანია, როგორც აუცრელი და აქ არავითარი უპირატესობა არ არსებობს ჰიგიენის და ეპიდემიოლოგიის თვალსაზრისით.

აცრილი ადამიანი აცრით საკუთარ თავს იცავს არა ვირუსისგან, არამედ მძიმე დაავადებისაგან.

აუცრელი ადამიანი შეგნებულად თუ შიშით ამას არ აკეთებს და ხდება იმ დაახლოებით 5%-ში მძიმედ ავად.

​15%-დან 20%-მდე სიმპტომიანია და ეს ადამიანები აუცილებლად ექიმის რჩევას მოიძებნიან.
ეს დატვირთვაა ექიმისთვის.

ესაა ფაქტი და რეალობა.
ექიმმა ან უნდა თქვა რეალობა და ფაქტი, ან უნდა გაჩუმდე და ინტერპრეტაციებთან, ვარაუდებთან, შავ-თეთრ ოცნებებთან მარტო უნდა დარჩე.

აუცრელი პაციენტი ტვირთავს ჯანდაცვის სისტემას.
სამაგიეროდ, კი ის 80%-დან 85%-მდე აუცრელი და ვირუსგადატანილი პაციენტი იწვევს ჯანდაცვის სისტემის განტვირთვას, ის არასოდეს შეაწუხებს ექიმს კორონას გამო.

​​ესაა ფაქტი და რეალობა.
თუკი გვსურს ამ თემის საზოგადოებისთვის პრეზენტაცია, მართალია არასწორი თემაა, მაგრამ რეალობაა და რაღაცით გამართლებულია ამაზე საუბარი, დადუმებას ვერავის მოსთხოვ.

ესეც ფაქტია.

​ასევე ფაქტი და რეალობაა საქართველოს პირობებში და საქართველოს კლინიკებში ის, რომ კოვიდიანი პაციენტის მოვლაში არავითარი დადებითი განვითარება არ შეიმჩნევა.

მაშინ, როცა დასავლური სახელმწიფოები მართვით სუნთაქვაზე აყვანილთა რიცხვს 70%-ით ამცირებენ, საქართველოში და იზოლირებულად ეს რიცხვი იზრდება და იზრდება.
პაციენტთა მართვით სუნთქვაზე აყვანა ხდება სქემატურად, პაუშალურად, შაბლონურად.
არადა, ყველამ ვიცით, რომ თუკი სხვა დაავადებათა დროს ნაადრევი ინტუბაცია კარგ შედეგს იძლევა, პაციენტი ისვენებს, სტრესი ეხსნება, ასე არაა კორონას დროს. ნაადრევად მართვით სუნთქვაზე აყვანილი პაციენტი იღუპება.

იმ 750-მა ექიმმა, რომელთაც ხელი მოაწერეს სიტყვებს - „ანტივაქსერების იმედად დავრჩითო“, დასხდნენ ერთად ონლაინ კონფერენციაზე და ისაუბრეს პაციენტის მართვაზე?

​თუკი ასეა, ჩემი უდიდესი ბოდიში და რესპექტი, თუმცა, ადამიანების ჯგუფის დემონიზაცია ექიმისათვის შეუფერებელი მაინც რჩება.

საქართველოს კლინიკებისთვის პრობლემატური რჩება პაციენტის თანამიმდევრული და ეტაპობროივი მოვლა, როცა საკუთარ გადაწყვეტილებებს და ლაბორატორიულ მონაცემებს პერმანენტულად უსადაგებ ავადმყოფის კლინიკურ მდგომარეობას.

არაინდივიდუალური და ზედმატად სტანდარტიზირებული მიდგომა მძიმე კოვიდის დროს კიდევ უფრო ამძიმებს.
თანამდევ დაავადებებზე თუ ინფექციებზე გვერდის ავლა ამძიმებს.
სისხლის და სხვა სითხეების მიკრობიოლოგიური ანალიზის და რეზისტოგრამის არჩატარება ამძიმებს.
ნულ ეოზინოფილზე სტეროიდის უანტიბიოტიკოდ მიცემა აძლიერებს თანაინფექციას და ამძიმებს.
პროკალციტონინის არგანსაზღვრა ამძიმებს.
ფილტვის კტ-ს ქულებით აზროვნება და იმაზე არ დაფიქრება, იქნებ სითხე, იქნებ ანთება, იქნებ ჰემორაგია, იქნებ ჰიპერსეკრეცია, იქნებ ბრონქის ჩაკეტვა და ასე შემდეგ მრავალი იქნებანის არ გათვალისწინება, ამაზე არ დაფიქრება, რაა ამ კტს „ქულების“ გამომწვევი აი, ამაზე არ დაფიქრება უბრალოდ კი არ ამძიმებს, არამედ კლავს.

აი, ესაა ექიმებისთვის საერთო სადისკუსიო. კლინიკების ჰიგიენაა სადისკუსიო.
პერსონალის ტესტირებაა სადისკუსიო და ტესტების დამაჯერებლობა.
კოვიდიანი მსუბუქსიმპტომიანი პაციენტების მართვაა სადისკუსიო, აი ეს პრობლემა ამძიმებს და ინტესიურამდე აიძულებს ადამიანს.
მძიმე პაციენტების კლინიკაში ჰიგიენაა სადისკუსიო, ისევ და ისევ რომ ერთ ოთახში არის რამდენიმე პაციენტი.
მართვით სუნთქვაზე აყვანილების ჰიგიენაა სადისკუსიო.
ერთ ოთახში თავმოყრილი კოვიდიანების პრობლემაა სადისკუსიო.
გერმანიაში უკვე სასკოლო ოთახებში დადგეს ანტიაეროზოლური ფილტრები.
კოვიდიანი პაციენტის ყველა პალატაშია ამგვარი საქართველოში???
აი ესაა სადისკუსიო,“ - წერს ექიმი იაგო ფრანგიშვილი.



წაიკითხეთ სრულად