Baby Bag

​რა პრობლემები შეიძლება გამოიწვიოს ზედმეტმა ტკბილეულმა ბავშვებში და როგორ ჩავრთოთ რაციონში ისე, რომ ჯანმრთელობა არ დავაზიანოთ?

​რა პრობლემები შეიძლება გამოიწვიოს ზედმეტმა ტკბილეულმა ბავშვებში და როგორ ჩავრთოთ რაციონში ისე, რომ ჯანმრთელობა არ დავაზიანოთ?

რა პრობლემები შეიძლება გამოიწვიოს ზედმეტმა ტკბილეულმა ბავშვებში და როგორ ჩავრთოთ რაციონში ისე, რომ ჯანმრთელობა არ დავაზიანოთ? - ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ის ესაუბრა თსსუ-ის გივი ჟვანიას სახელობის პედიატრიის აკადემიური კლინიკის ექიმი-ენდოკრინოლოგი მარიამ ფხალაძე.

- ქალბატონო მარიამ, რა პრობლემა შეიძლება შეუქმნას ბავშვს ტკბილეულის ზედმეტმა რაოდენობამ?
- პირველი და ძირითადი პრობლემა არის ჭარბი წონა. ზედმეტი რაოდენობა მიჩვევას იწვევს და დამოკიდებულები ხდებიან, ეს კი დროთა განმავლობაში წონაზე აისახება, ხოლო ჭარბი წონა, მოგვიანებით, შესაძლოა, გადავიდეს დიაბეტში, საუბარია მეორე ტიპის დიაბეტზე.

​- როგორ უნდა ჩავრთოთ რაციონში შაქარი ისე, რომ ჯანმრთელობას ზიანი არ მივაყენოთ?

​- შედარებით პატარა ასაკის ბავშვებში უმჯობესია, უშაქრო ფაფები გამოიყენონ და თავიდანვე ჩამოუყალიბონ პირის გემო, არა ტკბილზე, არამედ სიტკბოს გარეშე სითხეებზე, მაგალითად, ჩაიზე, რძეზე, სადაც ნაკლებად გამოიყენებენ შაქარს. ასევე კარგია, თუ მოგვიანებით ასაკში, ფაფებს ხილით დაატკბობენ, ნებისმიერი სახის ხილი გაურიონ შვრიაში ან სხვა ფაფებში, თუნდაც ჩირი და ასე მიაწოდონ ბავშვს. სუფთა სახით შაქრის გამოყენება ზოგადად არ არის რეკომენდებული, ყავისფერი შაქარი კიდევ შესაძლებელია, ან შაქრის შემცვლელი მცენარეული დამატკბობელი.
- საშუალოდ, რა რაოდენობის ტკბილეული უნდა მიიღოს პატარამ დღის განმავლობაში?

​- რაოდენობა განსაზღვრული არ არის. უმჯობესი იქნება მიიღოს სუფთა, შავი შოკოლადი, რაც სასურველია კვებასთან არ იყოს კავშირში და ხემსის სახით მიიღოს.

​- რა ასაკიდან არის მიზანშეწონილი ტკბილეულის მიცემა?

​- ზოგადად, ტკბილეულის მიცემა მიზანშეწონილია 3-4 წლიდან.

​- როგორ ავიცილოთ თავიდან მისგან გამოწვეული გართულებები და როგორ უნდა მოიქცეს მშობელი?

​- გართულებების თავიდან ასაცილებლად, მაქსიმალურად უნდა შევუზღუდოთ ტბილეულის მიღება. თუ საშუალება გვექნება, საერთოდ ამოვიღოთ რაციონიდან. ხოლო თუ მივცემთ, ჩავანაცვლოთ ჯანსაღი ტკბილეულით, შავი შოკოლადის, ჩირების და მსგავსი პროდუქტების სახით. რასაკვირველია, მცირე რაოდენობით ყველაფერი მისაღებია, თუმცა ზომიერება უნდა დავიცვათ. ჭარბი წონის შემთხვევაში, რაოდენობრივად ვზღუდავთ ნახშირწყლებს. სწრაფი კვების ობიექტებში დამზადებულ საკვებს, გაზიან სასმელს საერთოდ ვიღებთ რაციონიდან, ვზრდით ფიზიკურ აქტივობას, მაქსიმალურად ვცდილობთ მივიღოთ ცილოვანი პროდუქტები, ბოსტნეული, ხილი სუფთა სახით და საღამოს შვიდი საათის შემდეგ არ არის რეკომენდირებული კვება. თუ ბავშვს ეწყება გაძლიერებული წყურვილი, შარდვა, იმატებს წონაში ან პირიქით, ძალიან სწრაფად იკლებს, ასევე თუ გაძლიერებული მოთხოვნილება აქვს ტკბილეულზე, ამ შემთხვევებში აუცილებელია ენდოკრინოლოგთან კონსულტაცია.

​ესაუბრა მარიამ ჩოქური

რას უნდა მიაქციოს ყურადღება მშობელმა, რომ არ გამოეპაროს დიაბეტის კლინიკური ნიშნები? - ინტე...
​ბოლო დროს იმატა დიაბეტით დაავადებული ბავშვების რიცხვმა. ნიშნები, რომლებიც გვაფიქრებინებს, რომ ბავშვს შაქრიანი დიაბეტი აქვს, როგორ უნდა ავარიდოთ ეს დაავადება პატარას? - ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge-...

შეიძლება დაინტერესდეთ

რატომ უნდა დავლიოთ წყალი ყავასთან ერთად? - ენდოკრინოლოგი ყავის შესახებ საუბრობს

რატომ უნდა დავლიოთ წყალი ყავასთან ერთად? - ენდოკრინოლოგი ყავის შესახებ საუბრობს

მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ყავის შესახებ მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. როგორია ყავის შემცველობა? რა დადებითი და უარყოფითი თვისებები გააჩნია? რამდენი ჭიქა ყავის მირთმევა არის რეკომენდებული დღის მანძილზე? ვისთვის არის უკუნაჩვენები ყავის მიღება? რა შეცდომებს ვუშვებთ ყავის მირთმევის დროს? აქვს თუ არა ყავას დადებითი გავლენა ჩვენს მეტაბოლიზმზე? - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.

დღეს ვისაუბრებ ჩვენი ყოველდღიურობის განუყოფელ პროდუქტზე, ყველასთვის საყვარელ ყავაზე. ყავა ეს არის მარადმწვანე ხე ან ბუჩქი, არსებობს მისი დაახლობით 73 სახეობა, მის შესახებ ცნობები ჩვენს წელთაღრიცხვამდე მე-6 საუკუნიდან მოიპოვება. ყავის სახელს უკავშირებენ არაბულ სიტყვა „კაუე“ს რომელიც ითარგმენა როგორც - ძალა, ასევე მის სახელი დაკავშირებულია ეთიოპიის ერთერთ პროვინციასთან რომელსაც „კაფა“ ჰქვია, საიდანაც დასაბამს იღებს ყავის ისტორია. ეთიოპიიდან ყავა გავრცელდა იემენსა და ეგვიპტეში, ხოლო მე-16 საუკუნეში თურქეთში პირველი ყავახანა გაიხსნა, ევროპაში კი ყავა ჩნდება უკვე მე-17 საუკუნიდან.

ყავის გარეთა ნაწილი - გარსი შეიცავს კოფეინს, რომელსაც გააჩნია მკვეთრად მატონიზებელი ეფექტი, ხოლო ყავის მარცვალი კი შეიცავს ნივთიერება თეობრომინს, რომელიც ხასიათდება სისხლძრღვთა გამაფართოებელი ეფექტით ( ამ უკანასკნელის ეფექტი მეტად გამოხატულია ე.წ ხნად ყავაში, რადგან ნალექიანი ყავის შემთხვევაში ხდება მთლიანი მარცვლის დაფქვა და მასში კოფეინის შემცველობაც მეტია). ამ ორი ძირითადი ნივთიერების გარდა, ყავა შეიცავს მინერალებს და ანტიოქსიდანტურ ნივთიერებებს. მისი ანტიოქსიდანტური თვისებების შესანარჩუნებლად რეკომენდებულია ყავა არ მივიყვანოთ ადუღებამდე.

ყავას გააჩნია ორგანიზმის მატონიზებელი, ენერგიაზე მომყვანი ეფექტი, ამცირებს დეპრესიის განვითარების რისკს, აქვს დადებითი გავლენა მეტაბოლიზმზე -  აჩქარებს მეტაბოლიზმს განსაკუთრებით კი მაშინ თუ ყავას დარიჩინთან ერთად მივირთმევთ. 

ყავის სავარაუდო დადებით ეფექტებს მიაწერენ: 
  • ანტიკანცეროგენულ მოქმედებას ( კიბოს საწინააღმდეგო)
  • პარკინსონის დაავადების განვითარების რისკის შემცირებას
  • ტიპი 2 დიაბეტის განვითარების რისკის შემცირებას

თუმცა დადებით თვისებებთან ერთად ყავას გააჩნია ორგანიზმზე უარყოფითი გავლენაც:
  • გულის რითმის აჩქარება
  • არტერიული წნევის მატება
  • უძილობა
  • აღგზნებადობა
  • თავის ტკივილი
  • დეჰიდრატაცია (გაუწყლოვნება)
  • კუჭის მჟავიანობის მომატება

გვერდითი მოვლენების თავიდან ასაცილებლად დღის მანძილზე უნდა გამოვიყენოთ ყავა ზომიერი ოდენობით - 3-4 ფინჯანი. სასურველია ნალექიანი და უნალექო ყავის წილი დღის მანძილზე იყოს თანაბარი. 

ახლა კი განვიხილოთ რომელ პროდუქტებთან არის ყავის მიღება რეკომენდებული: პირველ რიგში ყავის შარდმდენი ეფექტის გამო, დეჰიდრატაციის თავიდან ასაცილებლად ყავა უნდა მივირთვად წყალთან ერთად, რათა არ დაირღვეს ორგანიზმში სითხის ბალანსი. არ შეიძლება უზმოდ ყავის მიღება, მჟავიანობის მომატების გამო რაც თავის მხრივ ზრდის გასტრიტის (კუჭის გარსის ანთების) განვითარების რისკს. ასევე ხაზგასმით უნდა აღინიშნოს რომ ყავის მირთმევა ტკბილეულთან ერთად ზრდის შაქრიანი დიაბეტის განვითარების რისკს, ტკბილეული შეგვიძლია ჩავანაცვლოთ ჩირეულით, რომელიც სასარგებლოცაა და შეიცავს მიკრო, მაკროელემენტებს, რომლებიც შეავსებენ ყავის ეფექტით გამოდევნილ მინერალებს ორგანიზმში.

ყავის მიღება რეკომენდებული არ არის არტერიული ჰიპერტენზიით და სხვა გულსისხლძარღვთა პათოლოგიით დაავადებული ადამიანებისთვის, სასურველია ორსულებში და ლაქტაციაში მყოფი ქალების რაციონში ყავა იყოს შემცირებული ოდენობით. ყავის მიღება აკრძალულია ბავშვთა და მოზარდთა ასაკში.

გისურვებთ ჯანმრთელობას!

ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა

წაიკითხეთ სრულად