დღეს სამშაბათია და მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ვიტამინები და მინერალები, რომლებიც მეტაბოლიზმს აჩქარებენ - ამჯერად ამ თემაზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას ენდოკრინოლოგ-ნუტრიციოლოგი თინათინ კაჭარავა.
განვიხილოთ ვიტამინების და მინერალების მცირე, მაგრამ მნიშვნელოვანი ჩამონათვალი, რომლებიც ხელს უწყობენ ჩვენი მეტაბოლიზმის (საკუთრივ მეტაბოლიზმზე და ყველა ქვემოთ ჩამოთვლილ ვიტამინებსა და მინერალებზე ჩვენ ვრცლად ვისაუბრეთ წინა რუბრიკებში) აჩქარებას.
მეტაბოლიზმზე დადებით გავლენას ახდენენ: B და D ჯგუფის ვიტამინები, ასევე მინერალები: კალციუმი, რკინა და მაგნიუმი. ჩვენი ორგანიზმის გამართული ფუნქციონირებისთის რეკომენდებულია ზემოთ ჩამოთვლილი ვიტამინებისა და მინერალების დონე ორგანიზმში გვქონდეს ნორმის ფარგლებში, ამიტომ კვების რაციონი მუდმივად უნდა გავამდიდროთ მათი შემცველობის საკვებით.
B ჯგუფის ვიტამინები - საკვები, რომლებიც შეიცავს B ჯგუფის ვიტამინებს: უცხიმო ხორცი და ზღვის პროდუქტები, მარცვლეული: მათ შორის, ქერი და ყავისფერი ბრინჯი, რძის პროდუქტები, კვერცხი, ზოგიერთი ხილი, მაგალითად, ბანანი, ვაშლი, ყურძენი და საზამთრო, თხილი, ზოგიერთი ბოსტნეული, მათ შორის, ისპანახი, კარტოფილი და გოგრა.
D ვიტამინი - საკვები, რომელიც შეიცავს D ვიტამინს: კვერცხის გული, ცხიმიანი თევზი, საქონლის ღვიძლი, რძის ნაწარმი, სოკოს ზოგიერთი ტიპი.
რკინა - რკინის წყაროა: ხორცი, ლობიო, წიწიბურა, ყავისფერი ბრინჯი, თხილი, მწვანე ფოთლოვანი ბოსტნეული, სოიო.
მაგნიუმი- მაგნიუმით მდიდარი საკვებია: თხილეული, პარკოსნები, ისპანახი, ორაგული, კარტოფილი.
აქვე გვახსოვდეს, რომ თუ ორგანიზმს აქვს რომელიმე ვიტამინის ან მინერალის დეფიციტი, რთულია დეფიციტის მხოლოდ საკვებით შევსება, ასეთ დროს რეკომედებულია ექიმის მეთვაყურეობის ქვეშ დანამატების სახით მათი მიღება, ხოლო დაბალანსებული, რაციონალური და მრავალფეროვანი კვება კი დაგვეხმარება პრევენციული ზომების მიღებაში.
რეპროდუქტოლოგი თეა ჩარკვიანი „სხვა შუადღეში“ სხვადასხვა სახის კონტრაცეპტივის და მათი გვერდითი ეფექტების შესახებ საუბრობს:
„ჩასახვის საწინააღმდეგო საშუალება მხოლოდ აბები არ არის. კონტრაცეფცია, პირველ რიგში, ჩასახვის საწინააღმდეგო ეფექტისთვის შემუშავდა. კონტრაცეფციის ბევრი საშუალება არსებობს. მათ შორის არის ორალურად მისაღები აბები, რომლებიც ასევე ძალიან განსხვავდება ერთმანეთისგან. არის კომბინირებული აბები, რომლებიც ესტროგენისა და პროგესტერონის ანალოგებს შეიცავს. არის მხოლოდ პროგესტერონის პრეპარატები. ჰორმონალური პრეპარატები, შეიძლება იყოს როგორც კანქვეშა იმპლანტის, ასევე საშვილოს ყელის ხუფების, რგოლების სახით. რგოლებს ერთთვიანი მოქმედება აქვს. მექანიკური საშუალებები ყველასთვის ფართოდ არის ცნობილი, ვგულისხმობ პრეზერვატივს. ასევე პოპულარულია საშვილოსნოს შიდა მექანიკური საშუალებები, რომელიც ასევე შეიძლება იყოს ჰორმონშემცველი. ოჯახის დაგეგმარება შეიძლება გარკვეული ფიზიოლოგიური კალენდრის გამოყენებით.“
თეა ჩარკვიანის თქმით, კონტრაცეპტივებს სამკურნალო დანიშნულებაც აქვთ:
„ორალური, ჰორმონალური კონტრაცეპტივები დაავადებების სამკურნალოდაც გამოიყენება, მაგ. პოლიკისტოზური საკვერცხეების სინდრომის დროს, ჭარბთმიანობის პრობლემებისას, ჰორმონალური დისბალანსით გამოწვეული კანის პრობლემების დროს, ენდომეტრიუმის ადენოკარცინომის პრევენციისთვის.”
„ინსულინიც ჰორმონია, მაგრამ ინსულინის არ დანიშვნა შაქრიანი დიაბეტის დროს სავალალო შედეგებს გამოიწვევს. სწორად შერჩეული კონტრაცეპტივი აბსოლუტურად უსაფრთხოა ჯანმრთელობისთვის. ჰორმონ შემცველი მედიკამენტების დანიშვნა არ არის რეკომენდებული იმ ქალებისთვის, რომლებიც მწეველები არიან.კონტრაცეპტივმა მწეველ ქალებში, შესაძლოა, ღრმა ვენების თრომბოზი გამოიწვიოს. არ არის რეკომენდებული ორალური კონტრაცეპტივების მიღება ჰიპერკოაგულაციის ან ვენების უკმარისობის მქონე ქალბატონებისთვის. ორალური კონტრაცეფცია არის ჰორმონ შემცველი კონტრაცეპტივები. მექანიკური კონტრაცეფცია ნაკლებად უკუნაჩვენებია. პრეზერვატივის ერთადერთი უკუჩვენება ლატექსის მიმართ ჰიპერმგრძნობელობაა. ამ მხრივ უსაფრთხოა სპირალიც. ის ჰორმონი, რომელსაც სპირალი გამოიმუშავებს, სისტემაში არ გადადის, მოქმედებს ადგილობრივად,“ -აღნიშნავს თეა ჩარკვიანი.