როგორ შევამციროთ წნევა მედიკამენტების გარეშე - გიორგი ღოღობერიძის რჩევები

„თუ პაციენტმა სისხლდენის პირველი დარტყმა გადაიტანა და საავადმყოფომდე მიაღწია, გადარჩენის შანსი ორმოცდაათი ორმოცდაათზეა“ - ასეთია ოფიციალური სტატისტიკა, როდესაც მუცლის აორტის ანევრიზმაზე ვსაუბრობთ.

აორტა ორგანიზმის ცენტრალური სისხლძარღვია, რომელიც პერიფერიული სისხლძარღვებით ორგანოებში ანაწილებს სისხლს, ანევრიზმა კი პათოლოგიაა, როდესაც სისხლძარღვი ლოკალურად განიერდება, კედელი თხელდება და გასკდომის რისკი ჩნდება. ახლა კი წარმოიდგინეთ, მუცლის აორტის გამსკდარი ანევრიზმა რა საფრთხეს უქმნის ჯანმრთელობას.

სიცოცხლის გადამრჩენი პროცედურის უზრუნველყოფა ამ დროს მხოლოდ მაღალტექნოლოგიურ და პროფესიონალთა გუნდით დაკომპლექტებულ კლინიკებს შეუძლიათ.

თემის ირგვლივ ​MOMSEDU.GE-ს რესპონდენტი „ნიუ ჰოსპიტალსის“ ანგიოქირურგი და სისხლძარღვთა ქირურგიის განყოფილების ხელმძღვანელი ​გიგი ბრეგაძეა, რომელსაც სამედიცინო სფეროში 30-წლიანი მოღვაწეობის მანძილზე არაერთი წარმატებული ოპერაცია აქვს ჩატარებული და ახლა ბოლო ორ მნიშვნელოვან ჩარევაზე გვიყვება:

გიგი ბრეგაძე: „დაახლოებით ორი კვირის წინ უკრაინელი ექიმი სპეციალურად TEVAR პროცედურისთვის საქართველოში ჩამოვიდა. მიიჩნია, რომ ჩვენთან უფრო სრულფასოვან სამედიცინო მომსახურებას მიიღებდა. „ნიუ ჰოსპიტალსში“ შევისწავლეთ პაციენტი, ჩავუტარეთ შესაბამისი გამოკვლევები და დაიგეგმა ენდოვასკულური ჩარევით აორტის რემოდელირება, ანუ ქვედა კიდურებში სისხლის მიმოქცევის აღდგენა. განშრევებულ ზედა ნაწილში ჩადგა სტენდგრაფტი, მუცლის აორტის სეგმენტისა და თეძოს არტერიების სტენტირება მოხდა, გაერთიანდა ეს ორი ჭეშმარიტი სანათური, რათა მაგისტრალური სისხლის მიმოქცევა მიგვეღო. ამ მხრივ უნიკალური იყო ეს ჩარევა.

მეორე პაციენტის მკურნალობისას, გართულებული გარემოებების გამო, TEVAR პროცედურასთან ერთად ჩინური მეთოდი გამოვიყენეთ. ჩემი ინფორმაციით, ჩინური მეთოდით აორტის ანევრიზმა საქართველოში პირველად ჩავატარეთ, თანაც წარმატებით.

პროცედურა რეაბილიტაციის აქტიურ პერიოდს არ მოითხოვს. პაციენტები კლინიკიდან მესამე დღეს ეწერებიან და აქტიურ ცხოვრებასაც მალევე უბრუნდებიან.“

- უფრო გასაგები რომ იყოს მკითხველისთვის, როგორ წარმოიქმნება მუცლის აორტის ანევრიზმა და რა სიმპტომებით იჩენს თავს?

გიგი ბრეგაძე: „მუცლის აორტის ანევრიზმა ასაკობრივი პრობლემაა და ძირითადად 55-60 წლის პაციენტებში იჩენს თავს, რიგ შემთხვევაში გამოკვეთილი სიმპტომებით არ ხასიათდება და ხშირად შემთხვევითაა აღმოჩენილი, სხვადასხვა მიმოხილვითი ექოსკოპიური კვლევის დროს. ახასიათებს სიმპტომები, რომლებიც უყურადღებოდ რჩება, ესენია: წელის მიდამოში ტკივილი (ხერხემლის პათოლოგიებს უკავშირებენ), ასევე გაძლიერებული გულისცემის შეგრძნება მუცლის არეში. მუცლის აორტის ანევრიზმა ქრონიკული დაავადებაა, რომელიც შეიძლება გამწვავდეს სიცოცხლისათვის საშიში მდგომარეობით, ანუ გახეთქვით. აორტაში არის მაღალი წნევა და კარკასი თუ არ არის მტკიცე, შესაძლოა კედელმა დაიწყოს გაბერვა, ზრდა დიამეტრში და თუ ის 5-5,5 სმ-ს მიაღწევს, მაღალი რისკის შემცველია. როდესაც ანევრიზმა ზრდადია, მკურნალობა მხოლოდ ოპერაციული ჩარევით ხდება.“

აორტის ანევრიზმის განვითარებას ხელს სხვადასხვა ფაქტორი უწყობს, იქნება ეს ათეროსკლეროზი - ნივთიერებათა ცვლის დარღვევა ორგანიზმში; სისხლძარღვის დაავადებები; მაღალი არტერიული წნევა; აორტის ინფექცია თუ ტრავმა.“

- „ნიუ ჰოსპიტალსში“ მუცლის აორტის ანევრიზმის სტენტირების TEVAR და EVAR პროცედურებია დანერგილი, ამ კუთხით რომ ვისაუბროთ:

გიგი ბრეგაძე: „მუცლის აორტის ანევრიზმის სტენტირება სიცოცხლის გადამრჩენ პროცედურას წარმოადგენს. მას შემდეგ რაც ინფრასტრუქტურულ-ორგანიზაციულად კლინიკაში ყველაფერი გამართულია, დგება საკითხი, თუ რა მეთოდით შეიძლება ამ დაავადების მართვა. არსებობს ტრადიციული, ღია წესით ჩარევა, რაც მუცელკვეთის გზით აორტის პროთეზირებას გულისხმობს, ამასთან არსებობს TEVAR პროცედურა, რომლის უზრუნველყოფაც მხოლოდ მაღალტექნოლოგიურ კლინიკაშია შესაძლებელი, ესაა სისხლძარღვსშიდა მეთოდი, როდესაც ვიყენებთ სტენდგრაფტებს, ანუ აორტის ფორმის დაფარულკედლიან სტენტებს, რომელთა იმპლანტაცია ბარძაყის არტერიებიდან მუცელკვეთის გარეშე ხდება. ის საღ ნაწილებს ერთმანეთთან აერთებს და სისხლის მიმოქცევიდან თიშავს ანევრიზმის პარკს, რომელშიც სისხლი შედიოდა და ივსებოდა, ანუ პროთეზის გავლით მოხვდება სისხლძარღვებში. იმის გათვალისწინებით, რომ ზოგადი მდგომარეობა ძალიან მძიმეა, ამ მეთოდის გამოყენებით პაციენტის გადარჩენის შანსი გაცილებით მაღალია.

რაც შეეხება EVAR პროცედურას, აქ გულმკერდის აორტის ანევრიზმაზეა საუბარი. ძირითადად ვიყენებთ ფენესტრირებულ გრაფტებს. აორტას გამოეყოფა მრავალი ტოტი, რომელიც მუცლის ღრუს ორგანოებს ამარაგებს სისხლით და ქვედა კიდურებში გადის. უნდა მოხდეს ყველა სისხლძარღვის აწყობა ამ პროთეზზე, ანუ ყველა არტერიის სტენტირება.“

- რაში მდგომარეობს ოპერაციების მთავარი სირთულე?

გიგი ბრეგაძე: „ყველაზე საშიში გართულება პროცედურის დროს აორტის დაზიანებაა, კლინიკა უნდა იყოს შესაბამისად აღჭურვილი და ექიმი ფლობდეს უნარებს, რათა სასწრაფოდ შეძლოთ ღია წესზე გადასვლა და სისხლდენის შეჩერება. გულმკერდისა და მუცლის აორტაზე მსგავსი ჩარევა ძალიან რთული პროცესი და მაღალი კლასის ქირურგიის მონაპოვარია.

მეორე გამოწვევა ზურგის ტვინის კვების მართვაა. ზურგის ტვინის გარკვეული სეგმენტი პირდაპირ აორტიდან გამომავალი ტოტებით იკვებება, მას შეიძლება არ ჰქონდეს კოლატერალური, ანუ შემოვლითი გზებით კვება და თუ ამ ზონაში სისხლის მიმოქცევა შეწყდება, ზურგის ტვინის ინსულტისა და წელს ქვევით მოწყვეტის რისკის ქვეშ ვდგებით. უკრაინელ პაციენტზე რომ ვსაუბრობდით, სწორედ მას ჩავუტარეთ სპეციალური კათეტერების იმპლანტაცია ზურგის ტვინის არხში, წნევის მართვით, რამეთუ წნევის მარკერები გვაძლევს საშუალებას, გამოვავლინოთ არის თუ არა დაზიანება ამ ზონაში და შესაბამისი ღონისძიებები გავატაროთ.“

მუცლის აორტის ანევრიზმის სტენტირება ხშირი ოპერაციების რიცხვს არ მიეკუთვნება. არასათანადოდ გამოჩენილი ყურადღება ხშირად საავადმყოფოში მისვლამდე ფატალურად მთავრდება. ამდენად, ექიმის რჩევით, აუცილებელია ასაკობრივი სამიზნე ჯგუფების გეგმიური სკრინინგი აორტაზე, რაც საშუალებას მოგვცემს დროულად გამოვავლინოთ, გეგმიურად ჩავერიოთ და პაციენტს 95%-იანი შანსი მივცეთ გადარჩენის.

R.