Baby Bag

​რას იწვევს D ვიტამინის ნაკლებობა, ან პირიქით სიჭარბე? - ექიმის რჩევები მშობლებს, რომელთა შვილებსაც ეს პრობლემა აწუხებთ

​რას იწვევს D ვიტამინის ნაკლებობა, ან პირიქით სიჭარბე? - ექიმის რჩევები მშობლებს, რომელთა შვილებსაც ეს პრობლემა აწუხებთ

რას იწვევს D ვიტამინის ნაკლებობა, ან პირიქით სიჭარბე? - რჩევები მშობლებს, რომელთა შვილებსაც ეს პრობლემა აწუხებთ. ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ექიმი-პედიატრი, რადიოლოგი ნანა საპანაძე.

- ქალბატონო ნანა, რას უზრუნველყოფს ბავშვის ორგანიზმში D ვიტამინი?

​- თავდაპირველად განვიხილოთ, რას წარმოადგენს D ვიტამინი. ვიტამინი D ერთდროულად წარმოადგენს ჰორმონს და ცხიმში ხსნად ვიტამინს. „მზის ვიტამინი“ 1963 წელს გამოყოფილ იქნა თევზის ქონიდან.

​არჩევენ ვიტამინ D-ს ორ აქტიურ ფორმას. ვიტამინ D2 მცენარეული წარმოშობის სინთეზური ვიტამინი, რომელიც წარმოიქმნება ზოგიერთ საფუარა სოკოზე ულტრაიისფერი სხივების ზემოქმედების შედეგად, მისი პროვიტამინია ერგოსტერონი. ვიტამინ D2-ით ამდიდრებენ საკვებს და ბიოლოგიურად აქტიურ დანამატებს. ვიტამინი D3 (მეორე სახელი „ნატურალური“) გვხვდება ცხოველური წარმოშობის საკვებში, ადამიანის ორგანიზმისთვის იგი უფრო ოპტიმალურად ითვლება. ეს ფორმები თირკმელებსა და ღვიძლში გარდაიქმნება ჰორმონ კალციტრიოლად, იგი ვიტამინ D-ს აქტიურ ფორმად, რომელიც მოქმედებს კუნთების, თირკმელების, ნაწლავების უჯრედებზე. ნაწლავებში იგი ხელს უწყობს კალციუმის გადამტანი ცილის წარმოქმნას, ხოლო კუნთებსა და თირკმელებში - თავისუფალი კალციუმის უკუშეწოვას.

​რაციონში D ვიტამინის ნაკლებობა, მზეზე ბავშვის არასაკმარისად ყოფნასთან ერთად, ჩვილ და ადრეული ასაკის ბავშვებში იწვევს კალციუმისა და ფოსფორის ცვლის მოშლას, რის შედეგადაც ირღვევა ძვლოვანი ქსოვილის წარმოქმნა და მინერალიზაცია. ამ დაავადებას ბავშვებში რაქიტი, მოზრდილებში კი ოსტეომალაცია (ძვლების დარბილება) ეწოდება.

​- როგორ ვლინდება რაქიტი, ანუ როგორ უნდა მიხვდეს მშობელი, რომ ბავშვს D ვიტამინის ნაკლებობა აქვს?

​- ძირითადად, რაქიტი ბავშვის სიცოცხლის პირველ და მეორე თვეზევე იჩენს თავს, ხოლო სრულად დაავადება 4–დან 6 თვემდე ასაკში ვლინდება. რაქიტის გამოვლენის პირველი ნიშნებია:

  • ​ჭირვეულობა, ხშირი ტირილი, ბავშვი შეიძლება იყოს, როგორც აგზნებული, ისე მივარდნილი;
  • უძილობა, ფრთხილი ძილი, კრთომები (ძილშიც და სიფხიზლეშიც);
  • ცუდი მადა;
  • ოფლიანობის მომატება, განსაკუთრებით კეფის არეში. ბალიშზე ოფლიანი კეფის ხშირი ხახუნის გამო, ამ არეში გამელოტება ვითარდება, ე.წ. კეფის სიქაჩლე.
  • ძვლების არასაკმარისი მინერალიზაციის გამო ყიფლიბანდის დროული დახურვა არ ხდება, ყიფლიბანდი დიდი ზომისაა, რბილდება დიდი ყიფლიბანდის კიდეები, ასევე კეფის ძვალი( ამას კრანიოტაბესი ეწოდება).

​თუ დეფიციტი გაგრძელდა, შემდგომში დაავადება კიდევ უფრო შეიძლება გაღრმავდეს და გამოვლინდეს.

  • თავის დეფორმაცია: კეფის გაბრტყელება, დიდი ყიფლიბანდის გვიანი დახურვა, გამოკვეთილი შუბლის ბორცვები, კვადრატული ფორმის თავი.
  • კბილების გვიანი ამოსვლა.
  • გულმკერდის დეფორმაცია: მკერდის ძვალთან ნეკნების ბოლოების შემსხვილება - „რაქიტული კრიალოსანი“, ლავიწების დეფორმაცია, მკერდის ძვლის დეფორმაცია - ჩაზნექილი ან გამოზნექილი მკერდი, „მეწაღის გულმკერდი“ ან „ქათმის გულმკერდი“.
  • კიდურების დეფორმაციები: ხელებზე სხივ-მაჯის სახსრის შემსხვილება - რაქიტული სამაჯურები. როდესაც ბავშვი სიარულს დაიწყებს, ფეხებზე გარეთ გაზნექილი O-ს მაგვარი, ან მუხლის არეში შიგნით შედრეკილი და ერთმანეთთან მიახლოებული X-ს მაგვარი ფეხები.
  • კუნთთა ტონუსის დაქვეითება: დიდი ბაყაყისებური მუცელი, ხოხვისა და სიარულის დაგვიანება, იხვისებური სიარული.
  •  ყაბზობა და ფაღარათი.

​რაქიტის დიაგნოზს პედიატრი სვამს გასინჯვისას, მაგრამ ზოგჯერ დამატებითი კვლევების ჩატარებაა საჭირო. ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ დედებმა დაავადების ზემოთ ჩამოთვლილი პირველი ნიშნების გამოვლენისთანავე მიმართონ პედიატრს.

​- რა რჩევებს მისცემდით მშობლებს მანამ, სანამ ექიმს მიმართავდნენ და როდის უნდა მივმართოთ ექიმს?

​- ძალიან მნიშვნელოვანია რაქიტის პროფილაქტიკა, რადგან ასე თავიდან ავიცილებთ ყველა გართულებასა და ნარჩენ მოვლენას, რაც ამ დაავადებას სდევს თან. რაქიტის პროფილაქტიკა გულისხმობს ბავშვის მოვლისა და კვების რეჟიმის სწორ ორგანიზებას. უმჯობესია, ბავშვი იკვებებოდეს ძუძუთი, მაგრამ თუ ბავშვი გარკვეული მიზეზებით ხელოვნურ კვებაზეა, აუცილებლად უნდა იღებდეს ადაპტირებულ ნარევს, (ასაკის შესაბამის ფორმულას), დროულად უნდა მიეცეს დამატებითი საკვები, ყოველდღიურად უნდა ასეირნებდნენ სუფთა ჰაერზე, უტარებდნენ გამაკაჟებელ პროცედურებს, ვარჯიშებს ასაკის შესაბამისად. მნიშვნელოვანია, ბავშვმა მიიღოს საპროფილაქტიკოდ ვიტამინი D, ხოლო მედიკამენტის დოზა, მიღების წესი და ხანგრძლივობა უნდა განსაზღვროს პედიატრმა.

​რაქიტის ნიშნების შემჩნევისთანავე დედამ უნდა მიმართოს პედიატრს, არ შეიძლება რაქიტის მკურნალობა ექიმის კონსულტაციის გარეშე.

​ორიოდე სიტყვით შევჩერდები ისეთ გართულებაზე, როგორიცაა D ჰიპერვიტამინოზი.

​ზოგჯერ დედებს აქვთ ინფორმაცია D ვიტამინის ნაკლებობის შედეგად გამოწვეული რაქიტის შესახებ და ცდილობენ, პატარას მიაღებინონ აღნიშნული ვიტამინი, ხშირად ექიმის დანიშნულების გარეშეც. ასეთ შემთხვევაში დედამ ადვილი შესაძლებელია, ვერ განსაზღვროს ოპტიმალური დოზა მისი პატარასთვის, დაეყრდნოს მხოლოდ ანოტაციაში მითითებულ ინფორმაციას და ბავშვმა მიიღოს მედიკამენტის ჭარბი დოზა, განვითარდეს D ჰიპერვიტამინოზი. ამ ვიტამინის ზედმეტი დოზები აზიანებს ენდოკრინულ, კერძოდ ფარისებრ, ფარისებრახლო და მკერდუკანა ჯირკვლებს. კალციუმი ლაგდება ყველა ორგანოში და არღვევს მათ ფუნქციას. D ჰიპერვიტამინოზის შორეული შედეგებია თირკმელების ფუნქციის დარღვევა (კალციუმის ჩალაგების გამო) მკერდუკანა (თიმუსის) და პარათირეოიდული ჯირკვლების ფუნქციის დარღვევა, იმუნიტეტის დაქვეითება, შემდგომში მეორადი ბაქტერიული ინფექციების (პნევმონიის, პიელონეფრიტი) განვითარებით.

​თუ პატარას დედის მიერ ანოტაციით შერჩეული დოზით, ვიტამინ D-ს მიღების პროცესში გამოუვლინდება მადის დაქვეითება, შესაძლებელია, სრულ უმადობამდე, პირღებინება, წყურვილი, ძილიანობა, მოდუნება, დეფეკაციის დარღვევები - დიარეისა და ყაბზობის მონაცვლეობით, მშობელმა დაუყოვნებლივ უნდა მიმართოს პედიატრს შესაბამისი კვლევისა და საჭირო მკურნალობისთვის.

​ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

ადამიანების 30% საპირფარეშოდან გამოსვლის შემდეგ ხელებს არ იბანს, რაც ვირუსული ინფექციების გავრცელებას უწყობს ხელს

ადამიანების 30% საპირფარეშოდან გამოსვლის შემდეგ ხელებს არ იბანს, რაც ვირუსული ინფექციების გავრცელებას უწყობს ხელს

ვირუსული ინფექციებისგან თავის დაცვის მიზნით, ექიმები მარტივი ჰიგიენური წესების ზედმიწევნით დაცვას გვირჩევენ. ახალი ტიპის კორონავირუსის მასობრივი გავრცელების შემდეგ სამედიცინო სფეროს წარმომადგენლები ყოველდღიურად მოგვიწოდებენ ხელების სწორად დაბანისკენ. არის თუ არა ხელის დაბანა მართლაც ასეთი ეფექტური ეპიდემიის გავრცელების საწინააღმდეგოდ? უახლესი კვლევებით მტკიცდება, რომ აღნიშნულ ჰიგიენურ პროცედურას ვირუსული ინფექციის პრევენციის უნარი ნამდვილად შესწევს.

ჰაერწვეთოვანი გზით გადამდები ინფექციების თავიდან ასაცილებლად ხელების რეგულარულად დაბანა აუცილებელია. ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის კორონავირუსის წინააღმდეგ ბრძოლის უახლეს დირექტივებში ხაზგასმით არის აღნიშნული, რომ ვირუსის გავრცელებისგან თავის დასაცავად ხელები საპნითა და თბილი წყლით რეგულარულად უნდა დავიბანოთ. ადამიანების უმეტესობა მედიკოსების რჩევებს ეჭვის თვალით უყურებს, რადგან მათ დიდ ნაწილს მარტივი ჰიგიენური პროცედურების ძლევამოსილების ნაკლებად სჯერა.

კემბრიჯში მდებარე მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიის ინსტიტუტის უახლესი კვლევა ამტკიცებს, რომ ხელების დაბანას ვირუსული ინფექციის გავრცელების შეჩერება ნამდვილად შეუძლია. მკვლევარებმა ეპიდემიოლოგიური მოდელირებისა და ფაქტებზე დაფუძნებული სიმულაციების მონაცემებზე დაყრდნობით დაასკვნეს, რომ მარტივი ჰიგიენური პროცედურების ზედმიწევნით დაცვას დაავადების ტრანსმისიის შემცირების უნარი შესწევს.

მკვლევარების ინფორმაციით, ადამიანების 30% ხელებს არ იბანს

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, სადაც ყველაზე მცოდნე დედები იყრიან თავს. ჯგუფის დასახელებაც სწორედ ასეა - „მცოდნე დედების ჯგუფი“, რომლის საშუალებით დედები ერთმანეთს საკუთარ გამოცდილებას გაუზიარებენ. (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „მცოდნე დედების ჯგუფი“)

მკვლევარების ინფორმაციით, ადამიანების 30% საპირფარეშოდან გამოსვლის შემდეგ ხელებს არ იბანს. დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრები რეგულარულად ავრცელებენ ინფორმაციას, რომ ხელების სრულფასოვნად დასაბანად მხოლოდ წყლის გამოყენება საკმარისი არ არის. ხელების დაბანისას აუცილებლად უნდა გამოიყენოთ საპონი, ხელისგულები, ხელის გარეთა მხარე, თითები და ფრჩხილები საპნით საგულდაგულოდ უნდა დაიბანოთ. ხელიდან საპნის მოსაცილებლად სულ ცოტა 20 წამი მაინც გჭირდებათ. დაბანის შემდეგ ხელი პირსახოცით საგულდაგულოდ უნდა გაიმშრალოთ. მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიის ინსტიტუტის მკვლევარების ინფორმაციით, ადამიანების დიდი ნაწილი საპირფარეშოდან გამოსვლის შემდეგ ხელს მხოლოდ წყლით იბანს და აღნიშნულ პროცედურას 15 წამზე ნაკლებ დროს უთმობს. აეროპორტში ხელებს წესების სრული დაცვით მხოლოდ მგზავრების 20% ისუფთავებს.

ჰიგიენის წესების დაცვა ვირუსების გავრცელების რისკს მნიშვნელოვნად ამცირებს

მკვლევარები საერთაშორისო ფრენების შესახებ დეტალურ ინფორმაციას აგროვებდნენ. მათ აინტერესებდათ ფრენების ხანგრძლივობა, მიმართულებები, მგზავრების აეროპორტში დაყოვნების დრო და მათი ურთიერთობების თავისებურებები. აღნიშნულ მონაცემებზე დაყრდნობით, ასევე მგზავრთა ინტერაქციის მთავარი მახასიათებლების გათვალისწინებით, მკვლევარებმა კონტაქტური გზით გადამდები ინფექციური დაავადებების გავრცელების რისკები სიღრმისეულად შეისწავლეს. მათ 120 აეროპორტი დაასახელეს, სადაც ინფექციები ყველაზე სწრაფად ვრცელდება. მკვლევარების თქმით, ვირუსული ინფექციების სწრაფი გავრცელება მხოლოდ აეროპორტის ტერიტორიაზე არ ხდება.

იაპონიის, ჰონოლულუს და ჰავაის აეროპორტები დაავადებათა გავრცელებაში მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ, რადგან აღნიშნული ქვეყნებიდან მსოფლიოს სხვადასხვა მიმართულებით პირდაპირი ფრენები ხორციელდება. მიუხედავად იმისა, რომ აღნიშნულ აეროპორტებში ვირუსების გავრცელების მაღალი ალბათობაა, ჰიგიენური წესების სათანადოდ დაცვას ინფექციების ტრანსმისიის შემცირება შეუძლია. მკვლევარები გვარწმუნებენ, რომ თუ მგზავრების 60% (არსებული 20%-ის ნაცვლად) ხელებს სრულფასოვნად დაიბანს, ვირუსების გავრცელების მაჩვენებელი 70%-ით შემცირდება. ჰიგიენის წესების ათვისების ხელშეწყობა მედიკოსებისთვის სერიოზულ გამოწვევად იქცა. მიუხედავად ამისა, განათლების დონის ამაღლებამ და ჰიგიენურ კამპანიებში სოციალური მედიის აქტიურმა ჩართულობამ, ადამიანების ჰიგიენური კულტურის დონის მატებას აშკარად შეუწყო ხელი.

მიზნობრივი ჰიგიენური კამპანიების ამოქმედება

მართალია, ჰიგიენასთან დაკავშირებული საგანმანათლებლო კამპანიები მოსახლეობის ცნობიერების ამაღლებას უწყობს ხელს, მაგრამ ეს სათანადო მასშტაბებით არ ხდება. მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიის ინსტიტუტის მეცნიერების რეკომენდაციით, საჭიროა იმ საკვანძო აეროპორტების გამოყოფა, რომლებიც ვირუსული ინფექციების გავრცელებაში მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ. ექსპერტები მოგვიწოდებენ, რომ შერჩეული აეროპორტის მგზავრებს საგანმანათლებლო ჰიგიენური კამპანიების წყალობით, ცნობიერების ამაღლებაში უნდა დავეხმაროთ. აღნიშნული ღონისძიებების წყალობით, ვირუსული ინფექციების გავრცელება სულ ცოტა 37%-ით მაინც შემცირდება.

მკვლევარების რეკომენდაციით, აუცილებელია აეროპორტში დამატებითი პირსაბანი სივრცეების მოწყობა, რათა ადამიანებს ხელის დაბანის სურვილი გაუჩნდეთ. ასევე სასურველია აეროპორტებში დასუფთავების სისტემის უფრო გამართული და აქტიური ფუნქციონირება.

„უახლესი კვლევით დგინდება, რომ აუცილებელია პოლიტიკოსების მხრიდან სტრატეგიული ინტერვენცია აეროპორტებში ჰიგიენური ნორმების დაცვასთან დაკავშირებით, რაც ინფექციის კონკრეტული გეოგრაფიული არეალიდან ახალ სივრცეში გადატანას შეუშლის ხელს,“ - ნათქვამია მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიური ინსტიტუტის მკვლევართა ოფიციალურ განცხადებაში.

მკვლევარები დარწმუნებულები არიან, რომ მასშტაბური საგანმანათლებლო კამპანიის წამოწყება და საზოგადოების ჰიგიენური კულტურის ამაღლება გლობალური ეპიდემიების პრევენციისთვის ერთ-ერთი საუკეთესო გზაა.

მომზადებულია medicalnewstoday.com-ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

წაიკითხეთ სრულად