Baby Bag

ენურეზი (შარდის შეუკავებლობა) ბავშვებში - რა გავითვალისწინოთ და როდის მივმართოთ ექიმს?

ენურეზი (შარდის შეუკავებლობა) ბავშვებში - რა გავითვალისწინოთ და როდის მივმართოთ ექიმს?
ენურეზი გავრცელებული პრობლემაა, რაც მშობლებს და შვილებს ძალიან აწუხებთ, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც ასაკის მატებასთან ერთად რჩება. როგორ უნდა მოიქცეს მშობელი ასეთ დროს და არის თუ არა დაკავშირებული რაიმე სახის სამედიცინო პრობლემასთან? ამ თემაზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პედიატრი მაკა ლომიძე.

​- ქალბატონო მაკა, რა შემთხვევაშია ენურეზი საყურადღებო 6 წლამდე ასაკის ბავშვებში და არის თუ არა დაკავშირებული რაიმე სამედიცინო ან სხვა სახის პრობლემასთან?

​- ბავშვებში შარდის შეუკავებლობა ხშირი პრობლემაა. მოკლედ რომ განვიხილოთ: 4 წლისათვის ბავშვები უკვე სწავლობენ მოშარდვის კონტროლს დღის მანძილზე (ანუ სიფხიზლის დროს); ძილის დროს შარდის ბუშტის ნებითი კონტროლის უნარის გამომუშავებას კი უფრო ხანგრძლივი დრო სჭირდება და 5-7 წლის შუალედში ყალიბდება.

​5 წლის ასაკისათვის ბავშვების 90-95% თითქმის სრულად ახერხებს, დარჩეს მშრალი (ანუ შეუძლია ნებითად გააკონტროლოს შარდის შეკავების უნარი) დღის მანძილზე და 80-85%-ს ძილის დროსაც. ენურეზად განიხილება შარდის შეუკავებლობის ეპიზოდები მხოლოდ ძილის დროს და მხოლოდ იმ ბავშვებში, რომლებსაც უკვე შეუსრულდათ 5 წელი, რადგან ასაკის გათვალისწინებით მათ უკვე შეიძლება ჰქონდეთ მოშარდვის ნებითი კონტროლის უნარი.

​განარჩევენ პირველად (ენურეზის მქონე ბავშვთა 75-90%) ენურეზს, როცა ხანგრძლივი დროის მანძილზე (მინიმუმ 6 თვე) ბავშვი არასდროს ყოფილა მშრალი ძილის დროს და მეორად ენურეზს (10-25%), როცა ბავშვი რჩებოდა მშრალი ძილის დროს რამდენიმე თვე (მინიმუმ 6 თვე), ვიდრე კვლავ გამოვლინდა ენურეზი.

​მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ ენურეზის მქონე ბავშვების 75%-ს პრობლემა აღენიშნება მხოლოდ ძილის დროს. ამ ბავშვებს, როგორც წესი, არ აქვთ, არც შარდის შეუკავებლობა დღის მანძილზე და არც ჯანმრთელობის სხვა პრობლემები. ეს ე.წ. მონოსიმპტომური ენურეზია და ენურეზის შემთხვევათა უმრავლესობა, სწორედ ამ ტიპისაა. პირველადი, მონოსიმპტომური ენურეზი ორჯერ უფრო ხშირია ბიჭებში, ვიდრე გოგონებში და ყოველი წლის მატებასთან ერთად დაახლოებით 15%-ში თავისთავად გაივლის.

​ენურეზი საყურადღებოა, როცა შარდის შეუკავებლობის ეპიზოდები არის არა მარტო ძილის, არამედ სიფხიზლის დროსაც და/ან თან ახლავს, ქვედა საშარდე გზების მხრივ, სხვა სიმტომებიც - მოშარდვის უეცარი მოთხოვნილება, მოშარდვის სიხშირის ცვლილება, გაძნელებული (ჭინთვით) შარდვა, შარდის სუსტი ნაკადი, ტკივილი შარდვისას... ეს არამონოსიმპტომური ენურეზია. ასეთი დიფერენცირება გასათვალისწინებელია, რადგან სწორედ იმ ბავშვებს, რომლებსაც ენურეზთან ერთად აღენიშნებათ დღის შეუკავებლობა, სხვა ჩივილებთან ერთად მოსალოდნელია, ჰქონდეთ ქვედა საშარდე სისტემასთან დაკავშირებული პრობლემები და ასეთ შემთხვევებში ექიმთან მიმართვა აუცილებელია.

​დიაბეტი, საშარდე გზების ინფექციები, ყაბზობა, ენკოპრეზი (განავლის შეუკავებლობა), ენტერობიაზი („ჭიები“), თირკმლის ქრონკული დაავადება, გულყრა და ძილის დარღვევები (მაგ: ძილის აპნოე) ის სამედიცინო პრობლემებია, რომლებიც შეიძლება ხელს უწყობდეს ენურეზს. ამ მდგომარეობების იდენტიფიკაცია არ არის რთული და ცხადია, ასეთ დროს მთავარი ამოცანა ძირითადი მიზეზის სწორი მართვაა.

​ისიც გასათვალისწინებელია, რომ ენურეზი შეიძლება ასოცირებული იყოს ნეიროგანვითარების დარღვევებთანაც, მათ შორის: გონებრივი განვითარების შეფერხება, აუტიზმის სპექტრის დარღვევები, ყურადღების დეფიციტის და ჰიპერაქტივობის სინდრომი.

​ფიზიკური ან ემოციური პრობლემები იშვიათად ხდება პირველადი ენურეზის მიზეზი.

​- თუ ასაკის მატებასთან ერთად ენურეზი რჩება, რა უნდა გააკეთოს მშობელმა?

​- როგორც აღვნიშნეთ, 5 წლის ასაკის შემდეგ, ყოველი წლის მატებასთან ერთად, მოსალოდნელია პირველადი, მონოსიმპტომური ენურეზი თავისთავად მოწესრიგდეს, მაგრამ თუ პრობლემა რჩება, ცხადია, ექიმის ჩარევა და სრულყოფილი შეფასება აუცილებელია. ექიმი გაარკვევს ჩივილის ისტორიას (ანამნეზი), გასინჯავს ბავშვს, შეაფასებს შარდის საერთო ანალიზს და აუცილებლად გირჩევთ ე.წ „მოშარდვის დღიურის“ (დღიურში უნდა დაფიქსირდეს დღის მანძილზე მოშარდვის დრო და სიხშირე, შარდის მოცულობა, ყოველი მოშარდვის დროს მიღებული სითხის ოდენობა, სხვა სიმტომების არსებობა: ჭინთვის საჭიროება შარდვის დროს, შარდის ნაკადი ხომ არ არის წყვეტილი? ცლის თუ არა ბოლომდე შარდის ბუშტს და სხვა) წარმოებას, რის საფუძველზეც გადაწყვეტს შემდეგი კვლევების და/ან მკურნალობის საჭიროებას.

​- ხშირად პატარები ისჯებიან ასეთ დროს. რამდენად მართებულია ეს მშობლების მხრიდან?

​- ენურეზი ემოციური სტრესია, როგორც ბავშვის, ისე მშობლების და ოჯახის სხვა წევრებისათვის. ბავშვებს სირცხვილის და განცდის გამო დაბალი თვითშეფასება უყალიბდებათ, რამაც შეიძლება, სავალალო გავლენა იქონიოს თანატოლებთან ან ოჯახის წევრებთან ურთიერთობებზე, ცხოვრების ხარისხზე, სწავლაზე. ბავშვები ერიდებიან და არ რჩებიან მეგობრებთან წვეულებებზე, ან რაიმე ტიპის შეკრებებზე, სადაც ღამით დარჩენა მოუწევთ.

​მშობლებს მუდმივად უწევთ სველი თეთრეულის შეცვლა, რეცხვა-მოწესრიგება, რამაც შეიძლება ისინი გააღიზინოს, მაგრამ ძალიან მნიშვნელოვანია გვახსოვდეს, რომ ენურეზი არ არის ბავშვის დანაშაული და მას არ შეუძლია ამის გაკონტროლება. ოჯახის წევრებმა და სხვა ახლობლებმა არასოდეს არ უნდა შეარცხვინონ ან დასაჯონ ბავშვი ენურეზის გამო. სწორი იქნება ექიმთან ერთად განიხილონ პრობლემა და სცადონ გააცნობიერონ მიზეზები (ასეთის არსებობის შემთხვევაში), დაგეგმონ და დასახონ დახმარების გზები.


​​ესაუბრა მარიამ ჩოქური

არ დაგავიწყდეთ !!!

Momsedu.ge-მ თქვენთვის, ქალებისთვის შექმნა ახალი სივრცე, „ფასდაკლებები დედებისთვის“ (ჯგუფში გასაწევრიანებლად ნახეთ ბმული - „ფასდაკლებები დედებ​ისთვის“)

შეიძლება დაინტერესდეთ

„აუცილებელია არტერიული წნევის მონიტორინგი, უნდა დავთვალოთ სუნთქვის სიხშირეც,“ - პულომონოლი კახა ვაჭარაძე

„აუცილებელია არტერიული წნევის მონიტორინგი,  უნდა დავთვალოთ სუნთქვის სიხშირეც,“ - პულომონოლი კახა ვაჭარაძე

​​პულმონოლოგი კახა ვაჭარაძე სიმშვიდისკენ მოუწოდებს იმ ადამიანებს, რომლებიც სახლის პირობებში მკურნალობენ და კოვიდ-19-ს ებრძვიან. მისი თქმით, პანიკური შიშის გამო პაციენტები ხშირად უჩივიან პულსის აჩქარებას და სუნთქვის სიხშირის მატებას:

„უპირველეს ყოვლისა უნდა მივეჩვიოთ, რომ დავმშვიდდეთ. პაციენტი უნდა დავამშვიდოთ. როდესაც სტრესული ვითარებაა, პულსი და სუნთქვის სიხშირე იმატებს. ამან, შესაძლოა, შეცდომაში შეგვიყვანოს. დღეს ​არის სპეციალური მოწყობილობა პულსოქსიმეტრი, რომელიც გვიჩვენებს პერიფერიულ სისხლში ჟანგბადის შემცველობას. ეს არის უტყუარი მაჩვენებელი. რასაკვირველია, ტემპერატურის კონტროლი უნდა იყოს, აუცილებელია არტერიული წნევის მონიტორინგი. აქვე უნდა დავთვალოთ სუნთქვის სიხშირე. პაციენტებმა უკვე ისწავლეს თავისი თავის მონიტორინგი. სატურაციის განსაზღვრის აპლიკაცია მობილურ ტელეფონებსაც აქვთ. აპლიკაცია აბსოლუტური სიზუსტით არ გამოირჩევა, მაგრამ მაჩვენებლები დაახლოებულია რეალობასთან.“

სუნთქვის სიხშირის მომატების შემთხვევაში, კახა ვაჭარაძე ინფიცირებულებს ურჩევს მკურნალ ექიმს დროულად მიმართონ:

„სუნთქვის უკმარისობასთან დაკავშირებით მაინც გავამახვილებ ყურადღებას, რომ როდესაც პაციენტი იგრძნობს ამ სიმპტომებს, აუცილებლად დაუკავშირდეს ექიმს. სუნთქვის სიხშირის მომატება, ქოშინი, ტკივილი გულ-მკერდის არეში სწორედ ეს სიმპტომებია. როდესაც პაციენტები ვერ უკავშირდებიან ექიმს, ​მათ მეტ-ნაკლებად იციან საკუთარი თავის მართვა, ეს არის ბრონქოლიტიური საშუალებების, დამამშვიდებლების გამოყენება. თუ გამოხატულია კანისა და ლორწოვანის ლურჯ ფერში გადასვლა, ტუჩის გარშემო ჩნდება სილურჯე, ეს უკვე კრიტიკული მაჩვენებელია. ამ შემთხვევაში ბინაზე მკურნალობის გაგრძელება დაუშვებელია.“

„საყურადღებოა საერთო სისუსტე, მივარდნილობა, გონების დაბინდვა, თავბრუსხვევა. ასეთ დროს პაციენტი რთულად გამოდის კონტაქტზე. ყველაზე ხშირად მაინც ვლინდება სუნთქვის უკმარისობა. სუნთქვის უკმარისობა იწვევს იმ პანიკურ შიშს, რის გამოც ვიმკით იმ გართულებებს რომელიც გვაქვს, ეს არის მაღალი მიმართვიანობის მაჩვენებლები სტაციონარებში. ხშირად ჰოსპიტალიზაცია არ არის საჭირო და პაციენტი დაჟინებით ითხოვს სტაციონარში გადაყვანას. ის იკავებს იმ პაციენტის ადგილს, რომელიც რეალურად საჭიროებს იმ პაციენტის ადგილს, რომელსაც რეალურად ესაჭიროება ინტენსიური თერაპია,“ - აღნიშნული საკითხების შესახებ ​კახა ვაჭარაძე საქართველოს პირველი არხის გადაცემაში „ახალი დღე“ საუბრობს.

​წყარო

წაიკითხეთ სრულად