​შეიძლება თუ არა ვადაგასული მედიკამენტების გამოყენება?

ჯანმრთელობა

სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წონის მატება, რომელსაც ჰორმონალური დისბალანსი იწვევს

2 წლის წინ

​სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წონის მატება, რომელსაც ჰორმონალური დისბალანსი იწვევს - ამ თემაზე მედიცინის დოქტორმა, ენდოკრინოლოგმა შოთა ჯანჯღავამ ისაუბრა:

„როდესაც მამაკაცები თეძო და ბარძაყის მიდამოში იმატებენ, ეს მიუთითებს, რომ მათთან შეიცვალა ჰორმონალური ბალანსი, რაც ნიშნავს, რომ ცოტა წინ წამოვიდა ქალის ჰორმონის მაჩვენებელი, როგორიც არის ესტრადიოლი. ჩვენ ყველას გვაქვს ორგანიზმში, როგორც ქალის, ასევე კაცის ჰორმონი, უბრალოდ ბალანსი უნდა იყოს გასწორებული. როდესაც მამაკაცი თეძოსა და ბარძაყის მიდამოში იმატებს, ეს მიუთითებს, რომ ქალის ჰორმონის დონე არის ცოტათი მომატებული. ამას უწოდებენ, გინოიდურ ანუ ქალური ტიპით გასუქებას და ამ შემთხვევაში ეს არის მოსაწესრიგებელი.

თუ ქალბატონი იმატებს მუცლის წინა ნაწილში, ეს მიუთითებს, რომ აქაც სასქესო ჰორმონების ბალანსი არის შეცვლილი. უფრო მეტად ტენდენცია არის მამაკაცური ჰორმონის დონის მატების.
​

თითქმის იდენტური მდგომარეობაა ქალბატონებში, როდესაც მხარ-ბეჭის, მკლავების მიდამოში ხდება მატება. ასეთ ქალბატონებთან დამახასიათებელია ასევე ზედმეტი თმიანობა, რაც მიუთითებს, რომ აქაც მამაკაცური ჰორმონები გარკვეულწილად მონაწილეობენ და ასევე თირკმელზედა ჯირკვლის ჰორმონებიც იწყებენ ხოლმე ბალანსის ცვალებადობას.
​

სახის მიდამოში გასუქებას არ ვეძახით, უფრო შეშუპებითი პროცესებია დამახასიათებელი, რომელიც შეიძლება იყოს ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქციის დაქვეითებით ან ისეთი ჰორმონების დაქვეითებით, რომლებიც უფრო პასუხისმგებელია სითხური ბალანსის რეგულაციაზე ჩვენს ორგანიზმში. აქედან გამომდინარე, როცა პაციენტი შემოდის ვიზიტზე და ვიზუალურად ვუყურებთ (ხშირად ონლაინ კონსულტაციები არ არის სრულად ინფორმაციული, რადგან პაციენტი უნდა დავათვალიეროთ) ასევე ხელით უნდა გავსინჯოთ ცხიმოვანი მასა რა ადგილებშია, სიმაგრე როგორია ამ ცხიმოვანი მასის, რომ მიზანმიმართულად ვიმუშაოთ.
​

როდესაც მამაკაცი გინოიდური ტიპით იმატებს წონაში, ასეთი მამაკაცები უფრო მიდრეკილები არიან სასქესო ფუნქციის დარღვევისკენ ამასთანავე, სადაც ერექციული დისფუნქციაა წამოსული ხშირ შემთხვევაში. ასევე გინოიდური ტიპის მამაკაცებში ხშირად მკერდია ხოლმე წინ წამოწეული, რასაც ადრე დიდი ყურადღება არ ექცეოდა, მაგრამ აღმოჩნდა, რომ სიმსუქნის დროს, კი ბატონო, მკერდის მიდამოში ცხიმოვანი მასა და სარძევე ჯირკვლები ზომაში იმატებს, მაგრამ კაცის და ქალის ჰორმონის ბალანსის ცვალებადობის გამო აქ ჩნდება მამაკაცთან ჯირკვალი, რომელიც წესით, ქალბატონისთვისაა დამახასიათებელი და არა მამაკაცისათვის.
​

ქალბატონების შემთხვევაში, რომლებიც მამაკაცური ტიპით იწყებენ გასუქებას, მოსალოდნელია პოლიკისტური საკვერცხეები, ხშირად აკნოზური გამონაყარია ზურგის მიდამოში, ასევე სახის მიდამოში, კანის ცხიმიანობაა ცოტათი შეცვლილი და უფრო ცხიმიანია კანი. ასეთი ქალბატონები უფრო ოფლიანობისკენ არიან მიდრეკილი და ასევე აღნიშნავენ ხოლმე, რომ ოფლს ცოტა სპეციფიკური სუნი აქვს. ისინი უმეტეს შემთხევაში უშვილობისკენ არიან მიდრეკილები, რადგან პოლიკისტური საკვერცხის დროს არ მწიფდება ფოლიკულა.
​

რაც შეეხება სახის მიდამოში სიმსუქნეს, შეშუპებას, ეს არის უფრო ჰიპოთიროიდული, ანუ ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქციის დაქვეითებით მიმდინარე პროცესები, რაც უკვე მთელს მეტაბოლიზმზე აისახება და ამას გარდა გუნება-განწყობილებაზეც. ასეთი პაციენტები უფრო მოდუნებულები არიან, ძილიანობისკენ არიან მიდრეკილნი, ახასიათებთ ნერვული ლაბილობა, უმიზეზოდ შეიძლება იტირონ, შეიძლება ჰქონდეთ დეპრესიული მომენტები“, - აღნიშნა შოთა ჯანჯღავამ.
​

მისივე თქმით, ამის გამომწვევი მიზეზი სხვადასხვაა:
​

„რა თქმა უნდა, გენეტიკას ყველა შემთხვევაში გადამწყვეტი როლი აკისრია, როგორც ფარისებზე, ასევე სასქესო ჰორმონებზე, ინსულინრეზისტენტობაზე, მაგრამ სასქესო სისტემის შემთხვევაში, ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს პუბერტატის პერიოდში, ანუ გარდატეხის პერიოდში მომხდარ ცვლილებებს. ამ დროს მშობლებმა განსაკუთრებით უნდა მიაქციონ ყურადღება, რომ ჭარბი წონა არ წამოვიდეს.
​

პანდემიის პერიოდში, როდესაც ბავშვები სახლში იყვნენ, ძალიან აქტიურად წამოვიდა ბავშვებში ჭარბი წონა. აუცილებელია ფიზიკური აქტივობა და ძილის რეგულაცია ბავშვებთან გადამწყვეტია, რადგან, როდესაც ჩვენ ვიძინებთ, დაახლოებით 2-3 საათში იწყება ზრდის ჰორმონის სინთეზი, რომელიც არამარტო სიმაღლეზეა პასუხისმგებელი, არამედ მთელს მეტაბოლიზმზე.
​

ძილის დარღვევაში იგულისხმება როგორც გვიან დაძინება, ასევე ცოტა ძილი. სტანდარტულად მოცემულია, რომ 11-12 საათზე უნდა დავიძინოთ და დაახლოებით დილის 6-დან 9-მდე გავიღვიძოთ. თუ ჩვენ ვიძინებთ ძალიან გვიან და ასევე ძალიან გვიან ვდგებით, ესეც დარღვევაა. ამასთანავე, დარღვევაა დროის ინტერვალი, შეიძლება ვიძინებთ 3-ზე, მაგრამ ვდგებით დილით 6-ზე, ესეც დარღვევაა.
​

რაც შეეხება კვებითი ბალანსის საკითხს, ბავშვების შემთხვევაში დიდებისგან განსხვავებით, უფრო მეტი კალორიული კვებაა და შესაძლებელი არის სწრაფად ათვისებადი ნახშირწყლებიც გამოვიყენოთ, ვთქვთ, კარაქიანი პური. ბავშვთან კვება უფრო მრავალფეროვანია, რადგან ბავშვებში მეტაბოლიზმი უფრო დაჩქარებული ტემპით მიმდინარეობს. დიდების შემთხვევაში, რაც არის სტანდარტული, ჯანსაღი ცხოვრების წესის ფარგლებში, მას ვერანაირად ვერ ავცდებით, აქაც სტანდარტულად ეს რჩება, მაგრამ ჰორმონალური დისბალანსები, რაზეც ვისაუბრეთ, ესენი უნდა მოწესრიგდეს აუცილებლად. თუ ეს ჰორმონალური ბალანსები არ მოწესრიგდება, შეიძლება ადამიანმა იდიეტოს, ივარჯიშოს, ასეთი გამონათქვამიცაა, ერთხელ ჭამოს, მაგრამ მაინც წონაში მოიმატოს. ჰორმონები თუ არ დაბალანსდა, ეს ადამიანი ეფექტს ვერ მიიღებს ისეთს, როგორიც უნდა იყოს. აქედან გამომდინარე, 3-4-საათიანი კვების რეჟიმი, სითხის დიდი რაოდენობით მიღება, სწრაფი ნახშირწყლების შეზღუდვა, ცილოვანი კვების გაზრდა საკვებ რაციონში და ცხიმის გაკონტროლება, ეს რჩება სტანდარტულად,“ - განაცხადა შოთა ჯანჯღავამ.
​

როგორც მან აღნიშნა, ჯანსაღი ცხოვრების წესი ყველასთვის სტანდარტულია. ის გამოიყენება როგორც სამკურნალო მეთოდად, ასევე პრევენციისათვისაც:
​

„თუ ჩვენ არ გვაქვს ჭარბი წონა და უბრალოდ ჯანსაღად ვცხოვრობთ, ასეთ შემთხვევაში, შევინარჩუნებთ ჩვენს სწორ მეტაბოლიზმს, მაგრამ როგორც კი ჭარბი წონა არის და ჩვენ პატარა ნიუანსებს მაინც ჩავრთავთ, თუნდაც დაყოფილ კვებას ან ცომეულს ამოვიღებთ, ორგანიზმი მაშინვე გვაძლევს ნიშანს, რომ გაუმჯობესებისკენ მიდის. ხანდახან ასეთი პაციენტები როცა მოდიან, გვეუბნებია, რომ მხოლოდ ჭარბ წონას უჩივიან და სხვა არაფერს. მაგრამ როცა იწყება დალაგება, 2-3 კვირის მერე მოდიან, აქამდე სად ვიყავიო ამბობენ. ანუ ის მიჩვეული იყო იმ დაღლილობას, სისუსტეს, უენერგიობას და მიაჩნია, რომ ასე უნდა იყოს. მაგრამ როცა ეს ყველაფერი უმჯობესდება, სრულიად იცვლება ადამიანი, ხალისიანი ხდება. ხანდახან შეიძლება არ იცის, მაგრამ რაღაც კომპლექსიც აქვს, მაგალითად, გარეთ გასვლა არ უნდა, რადგან ჭარბი წონა აქვს და ვიღაცამ დააბულინგა. როგორც კი ფორმებს იცვლის, უფრო აქტიური ხდება როგორც სოციალურ გარემოში, ასევე ყველანაირი კუთხით უმჯობესდება მისი მდგომარეობა,“ - აღნიშნა შოთა ჯანჯღავამ.
​

როგორც მან განაცხადა, თუ ამ ყველაფერს ყურადღებას არ მივაქცევთ, საკმაოდ საშიშია. მისივე თქმით, ორგანიზმი აუცილებლად გვაძლევს ნიშნებს, რომლებსაც ყური უნდა დავუგდოთ და მივმართოთ სპეციალისტს:
​

„საკმაოდ საშიშია, რადგან ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქციური დარღვევები ბევრ პრობლემას ქმნის ორგანიზმში. თავიდან ეს შეიძლება მხოლოდ TSH-ის ცვალებადობით დაიწყოს, მაგრამ შემდეგში ამას შეიძლება მიჰყვეს ფარისებრის სტრუქტურული დარღვევებიც. განსაკუთრებით საქართველოში ფარისებრი ჯირკვლის პათოლოგიები ძალიან დიდი დოზით არის. 
​

სასქესო ჰორმონების დარღვევებმა პირველ რიგში, შეიძლება გამოიწვიოს მამაკაცებისა და ქალების შემთხვევაში უშვილობა, რაც მნიშვნელოვანი ფაქტორია. ზოგადი სიმპტომები ეს არის ლტოლვის დაქვეითება, სასქესო ქცევების დაქვეითება, და შემდგომში სიამოვნების მიღებაც. ასე ქალბატონები ხშირ შემთხვევაში შეიძლება ფრიგიდულებიც იყვნენ.
​

რაც შეეხება ინსულინო-რეზისტენტობის საკითხს, როდესაც ინსულინის დონე იცვლება ორგანიზმში და არაბალანსირებულია გლუკოზისა და ინსულინის დონე, ასეთ შემთხვევაში არსებობს შაქრიანი დიაბეტის განვითარების რისკი. როგორც მოგეხსენებათ, შაქრიან დიაბეტს თვალის, გულის, ღვიძლის, ნერვული სისტემის დაზიანების გამოწვევა შეუძლია. ცუდი ის არის, რომ დიაბეტის დროს, თითქოს არაფერი არ აწუხებს ადამიანს და შაქარიც შეიძლება ძალიან მაღალზე არ ადიოდეს, მაგრამ ის თავის ცუდ საქმეს ნერვულ სისტემაზე ახდენს ხოლმე. ხშირად არის, რომ პაციენტი მხედველობის გამო მივიდა ოფთალმოლოგთან და მან აღმოუჩინა დიაბეტი. ხშირ შემთხვევაში დიაბეტი უსიმპტომოდ მიდის და უკვე გართულებული პაციენტი მოდის ჩვენთან თვალის ან ღვიძლის ან თირკლმის პრობლემით და მერე ხდება დიაგნოსტირება. 
​

ჩვენ იმდენად აჩქარებულ პერიოდში ვცხოვრობთ, რომ ძალიან სწრაფად ხდება დღის განმავლობაში მონაცვლეობა რაღაც-რაღაც საკითხების და ჩვენი ტვინი, ჩვენი ორგანიზმი იღლება, თან სახლში როცა მივდივართ, არ ვასვენებთ, ხან კომპიტერში ვართ, ხან ტელეფონში. აქედან გამომდინარე, დილიდანვე დაღლილი ვიღვიძებთ ან ენერგიულად არ ვიღვიძებთ. ეს მიგვაჩნია ნორმალურ მდგომარეობად, მაგრამ ეს ასე არ არის. ზუსტად ეს არის ჩვენი მიზანიც, რომ ჩვენს ორგანიზმს ყური დავუგდოთ, ის აუცილებლად მიგვანიშნებს რაღაც-რაღაცებზე. თუნდაც თმის ხარისხი შეიცვალა, ფრჩხილზე ზოლები წამოვიდა, ორგანიზმი ამით გვაძლევს ნიშანს და უნდა მივაქციოთ მათ ყურადღება, რომ გართულებების პრევენცია ადრევე მოვახდინოთ,“ - ამ თემებზე რუსთავის 2-ის გადაცემაში „დილა მშვიდობისა საქართველო“ ენდოკრინოლოგმა შოთა ჯანჯღავამ ისაუბრა.
​

წყარო: ​„დილა მშვიდობისა საქართველო“

შეიძინე საბავშვო პროდუქტების ნაკრები ექსკლუზიურ ფასად ბმულზე 👉 bit.ly/3iF0YnF

წაიკითხეთ სრულად