დღეს სამშაბათია და მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროის ერთ-ერთ ყველაზე პოპულარულ დიეტაზე, კეტოგენურ დიეტაზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რას გულისხმობს კეტოგენური დიეტა, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა ამ რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
კეტოგენური დიეტა ბოლო დროს დიდი პოპულარობით სარგებლობს მთელს მსოფლიოში. ბევრი ადამიანი მას თვითნებურადაც კი მიმართავს. უნდა აღინიშნოს, რომ ინფორმირებულობა ამ საკითხზე საკმაოდ მწირია და კეტოგენური დიეტის მიმდევართა უმეტესობამ არ იცის, რომ ამ რეჟიმით შესაძლოა, ზიანიც კი მიადგეს ორგანიზმს.
კეტოგენური, იგივე კეტოდიეტა - გულისხმობს საკვებ რაციონში ნახშირწყლების მინიმუმამდე შემცირებას: 70% მოდის ცხიმებზე, 25% ეთმობა ცილებს, ხოლო დანარჩენი 5% კი უკავია ნახშირწყლებს.
ცნობილია, რომ ჩვენი ორგანიზმი ენერგიის ძირითად წყაროდ იყენებს ნახშირწყლებს, ხოლო კეტოგენური რეჟიმის დროს ენერგიის ძირითადი წყარო ხდება ცხიმი, კონკრეტულად კი ცხიმის წვისგან მიღებული კეტონური სხეულები. თუმცა რაოდენ მომხიბვლელადაც არ უნდა გამოიყურებოდეს ეს ტერმინი, კეტოდიეტას თან ახლავს არაერთი გვერდითი მოვლენა.
განვიხილოთ კეტოგენური კვების რაციონი: ამ დროს რაციონი გაჯერებულია ძირითადად ცხიმოვანი საკვებით.
კეტოგენური დიეტის დროს დაშვებულია:
რძის პროდუქტები ცხიმის მაღალი შემცველობით,
კვერცხი,
ნებისმიერი ხორცეული,
თევზი და ზღვის პროდუქტები,
მწვანე ბოსტნეული, რომელიც შეიცავს დიდი რაოდენობით უჯრედისს,
სოკო,
თხილეული,
მცენარეული ზეთი,
ნაღების კარაქი,
ხილიდან - კენკროვნები და ავოკადო.
რაციონის მთავარი პრინციპი კი არის პროცენტული ბალანსის დაცვა - 70% ცხიმი, 25% ცილა და 5% ნახშირწყლები. აქვე აღვნიშნავ, რომ კალორაჟის კონტროლი კეტოდიეტის დროსაც ისევე აუცილებელია, როგორც ნებისმიერ სხვა შემთხვევაში.
შევეხოთ კეტოგენური დიეტის დადებით მხარეებს: ყველაზე ხშირად რასაც ამ დროს პაციენტები აღნიშნავენ არის ის, რომ მათ პრაქტიკულად არ შივდებათ. ამ ტიპის რეჟიმის დროს რეგულირდება ჰორმონ ინსულინის დონე. ინსულინი არის ანაბოლური (მაშენებელი) ჰორმონი, რომელიც იწვევს მადის გაძლიერებას, შესაბამისად, ამ ტიპის კვების დროს ხდება მადის დაქვეითება, წონაში კლება კი მიმდინარეობს ცხიმების ხარჯზე და თან ნაკლებად ხდება კუნთური მასის შემცირება. აქვე განვაგრძოთ მისი უარყოფითი მხარეების ჩამოთვლა: კეტოგენურ კვებას შეუძლია ორგანიზმში გამოიწვიოს ყაბზობა (შეკრულობა), სიმძიმე კუჭ-ნაწლავის არეში, გულისრევის შეგრძნება, კუნთების ტკივილი, საერთო სისუსტე რომელიც მიკრო, მაკრო ელემენტებისა და ვიტამინების დეფიციტის ფონზე შეიძლება განვითარდეს. კეტო მიმდევართა უმეტესობა ამ რეჟიმზე გადასვლიდან დაახლოებით ერთ კვირაში აღნიშნავს ძლიერ სისუსტეს, თავბრუსხვევას, არტერიული წნევის დაქვეითებას და კუნთების ტკივილს, რასაც „კეტო ფლუ“ (კეტო გაციება) ეწოდება. როგორც წესი, ეს ჩივილები რამდენიმე დღეში ქრება. ასევე რადგან აღნიშნული კვების რეჟიმის დროს უფრო მეტი დატვირთვით უწევთ მუშაობა ღვიძლს და თირკმლებს, შესაძლებელია, მოხდეს მათი ფუნქციის დარღვევა. გვერდით მოვლენას მიეკუთვნება ორგანიზმში ე.წ „ცუდი“ ქოლესტერინის მატება.
კეტო რეჟიმის დაცვა არ შეიძლება ორსულებისთვის და ლაქტაციაში მყოფი ქალებისთვის. ასევე აკრძლულია ნებისმიერი ქრონიკული დაავადების მქონე ადამიანისთვის (დიაბეტი, გულის უკმარისობა და ა.შ). მისი დაცვა კატეგორიულად აკრძალულია ბავშვთა და მოზარდთა ასაკში.
ბოლოს კი, ტრადიციულად ჩვენს მკითხველს ისევ შევახსენებ, რომ კვების ნებისმიერი ტიპის დროს მხოლოდ რაციონს არ ენიჭება უპირატესობა, აუცილებელია კალორაჟის და კვების ჯერადობის კონტროლი. კვლავ გავუსვათ ხაზი იმას, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და არ არსებობს ყველასთვის მორგებული არც კვების ტიპი და არც კვების რაციონი.
შესაძლებელია თუ არა ვაქცინაციისას ალერგიული რეაქციის პრევენცია? - ალერგოლოგ-იმუნოლოგი ნინო ლომიძე
ალერგოლოგ-იმუნოლოგმა ნინო ლომიძემ ვაქცინაციის დროს ალერგიული რეაქციის განვითარების რისკებზე ისაუბრა. მან ის ჯგუფები გამოყო, ვისთვისაც ვაქცინაცია უსაფრთხოა:
„ჩამოვთვალოთ, თუ რომელი პაციენტი უნდა აიცრას და რომელი არ უნდა აიცრას. მწვანე შუქი ანთებული აქვთ იმ ალერგიულ პაციენტებს, რომელთაც გააჩნიათ მსუბუქი და საშუალო სიმძიმის ალერგია საინჰალაციო ალერგენების მიმართ, როგორიც არის ოთახის მტვერი, მცენარეული ალერგენები, მწერის ნაკბენი, საკვები ალერგენები (თხილეული, კვერცხი, რძე, ზღვის პროდუქტები და ა.შ.). ასევე დასაშვებია ვაქცინაცია ჩაუტარდეთ ასთმის მქონე პაციენტებს, იმ შემთხვევაში, თუ მათი ასთმა კარგად კონტროლირებულია და ვაქცინაციის მომენტისთვის გამწვავება არ აღენიშნებათ. ვაქცინაცია ასევე დასაშვებია მედიკამენტებზე მსუბუქი და საშუალო ალერგიის მქონე ადამიანებისთვის. ყველა ასეთი ალერგიული პაციენტი 30 წუთი იცდის და მეთვალყურეობის ქვეშ უნდა იყოს.“
ნინო ლომიძის თქმით, ყვითელ ზონაში ის ადამიანები ხვდებიან, რომლებმაც ვაქცინა ალერგოლოგთან კონსულტაციის შემდეგ უნდა გაიკეთონ:
„ყვითელ ზონაში არიან ის ადამიანები, რომელთაც წარსულში აღენიშნებოდათ სიცოცხლისთვის საშიში, ძლიერი სისტემური ანაფილაქსიური რეაქციები რომელიმე ვაქცინაზე, ასევე საინექციო მედიკამენტზე. მოგეხსენებათ, რომ ვაქცინაში არის შესაბამისი დანამატები. „ფაიზერის“ შემთხვევაში ეს არის პოლიეთილენ გლიკოლი. აღნიშნულ დანამატზე წარსულში დაფიქსირებული ალერგიის შემთხვევაშიც პაციენტები აუცილებლად უნდა გადამისამართდნენ ალერგოლოგთან. ეს არ ნიშნავს, რომ კატეგორიულად არ შეიძლება ასეთი პაციენტებისთვის ვაქცინაციის ჩატარება.“
ნინო ლომიძემ ის ჯგუფიც დაასახელა, რომლისთვისაც ვაქცინაცია კატეგორიულად დაუშვებელია:
„კატეგორიულად არ უნდა გაკეთდეს ვაქცინაცია იმ პირებში, ვისაც კორონავირუსის საწინააღმდეგო ვაქცინაციაზე დაუფიქსირდა ძლიერი ანაფილაქსიური რეაქცია. აქ შემდგომი დოზა არ შეიძლება გაკეთდეს. კვლევების მიხედვით, 70 %-ზე მეტი ალერგიული შემთხვევა განვითარდა გაკეთებიდან 15 წუთის ფარგლებში. ამიტომაც არის მნიშვნელოვანი, რომ ნახევარი საათი კლინიკიდან არ უნდა გავიდეს პაციენტი. ანაფილაქსიურ შოკზე როდესაც ვსაუბრობთ, მისი დეფინიცია არის სწრაფი რეაქცია. არ უნდა შეეშინდეს იმ ადამიანს, ვინც ჩაიტარა კორონავირუსის საწინააღმდეგო ვაქცინაცია, რომ მსგავსი ტიპის რეაქცია დაემართება მეორე დღეს.“
„საერთაშორისო რეკომენდაციების მიხედვით, მაინცდამაინც რომ მივიღოთ ანტიალერგიული წამალი ვაქცინაციის წინ, ასეთი რეკომენდაცია არ არის. ცალსახად არის აღნიშნული, რომ თუ რომელიმე ადამიანი რომელიმე ალერგიული პრობლემის გამო, მაგ. ალერგიული რინიტის, სეზონური ალერგიის, სხვადასხვა ასთმური მოვლენების გამო თავის მედიკამენტს იღებს, მათ შორის, ანტიალერგიულ წამალს, რა თქმა უნდა, ვაქცინაციის წინ მისი შეწყვეტა არ ხდება,“ - აღნიშნულ საკითხზე ნინო ლომიძემ „Euronews Georgia”-ს ეთერში ისაუბრა.
