Baby Bag

რა არის დასწავლის უნარის დარღვევა და რა შეიძლება იყოს ამის მიზეზი?

რა არის დასწავლის უნარის დარღვევა და რა შეიძლება იყოს ამის მიზეზი?
რა არის დასწავლის უნარის დარღვევა და რა შეიძლება იყოს ამის მიზეზი? - ამ თემაზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ნეიროფსიქოლოგი თათია მჭედლიშვილი.
- რა არის დასწავლის უნარის დარღვევა?
- დასწავლის უნარის დარღვევა ზოგადი სახელწოდებაა და ვლინდება ბაზისური აკადემიური საგნების წერის, კითხვისა და მათემატიკური უნარების ათვისების სირთულეში, რაც გამოწვეულია ინფორმაციის გადამუშავების სპეციფიკურობით. სხვადასხვა სტატისტიკის მიხედვით, მოსწავლეთა 5-15%-ს დასწავლის უნარის დარღვევა აქვს.
დისლექსია, იგივე კითხვის უნარის სპეციფიკური დარღვევა, ყველაზე ხშირად დიაგნოსტირებადი ფორმაა. სირთულეები შეიძლება ვლინდებოდეს სიტყვის სწორად ამოკითხვაში, კითხვის ტემპსა და წაკითხულის გააზრებაში. უფრო კონკრეტულად, ბავშვი კითხვის დროს შეიძლება უშვებდეს შეცდომებს ასოების ან სიტყვის ამოკითხვაში, ვერ აერთიანებდეს მარცვლებს, კითხულობდეს ნელა ან ძალიან სწრაფად და მიხვედრით. წერის უნარის სპეციფიკური დარღვევის დროს სირთულეები შეიძლება ვლინდებოდეს მართლწერაში, გრამატიკასა და პუნქტუაციაში, ასევე, წერილობითი ფორმით აზრის ჩამოყალიბებასა და ნაწერის ორგანიზებაში. უფრო კონკრეტულად, ბავშვი შეიძლება ამატებდეს, ტოვებდეს, ანაცვლებდეს სიტყვაში ასოებს. ჰქონდეს ფურცელზე სივრცის დაცვის და ასოების მოხაზვის სირთულე. უშვებდეს ბევრ გრამატიკულ და პუნქტუაციურ შეცდომას, წინადადებების წყობა იყოს გაუმართავი, ნაწერში ნათლად არ იკითხებოდეს აზრი. მათემატიკური უნარების სპეციფიკური დარღვევის დროს სირთულეები შეიძლება ვლინდებოდეს რიცხვების მნიშვნელობის წვდომაში, არითმეტიკული ფაქტების დამახსოვრებაში, ანგარიშსა და მათემატიკური ცნებების საშუალებით მსჯელობაში. უფრო კონკრეტულად, ჰქონდეს რიცხვების და მათი ურთიერთმიმართებების გაგების სირთულე, ამოცანის ამოხსნისას ურევდეს მოქმედებების შესრულების თანმიმდევრობას.
- რა შეიძლება იყოს დასწავლის უნარის დარღვევის მიზეზი?
დასწავლის უნარის დარღვევა ნეიროგანვითარების დარღვევაა და საფუძვლად ცენტრალური ნერვული სისტემის ფუნქციონირების სპეციფიკური დეფიციტი უდევს. ამის გამომწვევი შეიძლება იყოს სხვადასხავა გენეტიკური, სამედიცინო და გარემო ფაქტორები.
- რა არის დასწავლის უნარის დარღვევის ნიშნები?
- სწავლის სირთულეები, როგორც წესი, შესამჩნევი დაწყებით კლასებში ხდება, როდესაც მოსწავლეს მოეთხოვება აითვისოს ბაზისური აკადემიური უნარები. თუმცა, შესაძლოა თავიდანვე არ იყოს გამოხატული აკადემიური სირთულეები და თავი იჩინოს მოგვიანებით. დასწავლის უნარის დარღვევის მახასიათებლების გამოვლენა ასაკის მიხედვით განსხვავებულია. სკოლამდელ ასაკში ბავშვი არ გამოხატავს ინტერესს ისეთი თამაშების მიმართ, რომლებიც მოითხოვს სიტყვების გამეორებას, არ აქვს ასაკის შესაბამისი ლექსიკური მარაგი, არ გამოთქვამს სიტყვებს სწორად, მაშინ როდესაც ეს ასაკობრივად უკვე მოეთხოვება, აქვს ფერების, ფორმების, საგნების დასახელების დამახსოვრების სირთულე, აქვს მითითების გაგების და შესრულების სირთულე. დაწყებით კლასებში აქვს ასოების დამახსოვრების და ამოკითხვის სირთულე, რის გამოც შეიძლება კითხვისას სიტყვაში ტოვებდეს, ანაცვლებდეს ასოებს, კითხულობდეს ნელა და ხარჯავდეს დიდ ძალისხმევას ან კითხულობდეს სწრაფად და მიხვედრით და შესაბამისად, უშვებდეს ბევრ შეცდომას. საუბრისას ჰქონდეს აზრის ჩამოყალიბების სირთულე, ჰქონდეს ასაკის შეუსაბამო, მწირი ლექსიკური მარაგი, ფაქტების დამახსოვრების, წერის, საათის ცნობის და დროის ორგანიზების სირთულე, თანატოლებთან შედარებით დიდ ძალისხმევას ხარჯავდეს სწავლის პროცესში და მიუხედავად ამისა, არ ჰქონდეს კარგი აკადემიური მოსწრება.
მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ დასწავლის უნარის დარღვევის დროს ინტელექტის მაჩვენებელი ძირითადად ნორმის ფარგლებშია, ამიტომ ხშირად აღნიშნული სპეციფიკური სირთულეების იდენტიფიცირება რთულდება.
- როდის უნდა მიმართონ სპეციალისტს?
- თუ ბავშვს აქვს აღნიშნული სირთულეები და სწავლების სხვადასხვა სტრატეგიის გამოყენების მიუხედავად სწავლაში არ შეიმჩნევა მნიშვნელოვანი პროგრესი, მიმართეთ კლინიკურ ნეიროფსიქოლოგს ან კლინიკურ ფსიქოლოგს. შეფასების პროცესში ასევე შეიძლება ჩაერთოს განათლების ფსიქოლოგი, ენისა და მეტყველების თერაპევტი და ოკუპაციური თერაპევტი.
- შესაძლებელია თუ არა სპეციალისტის დროული ჩარევის შედეგად ეს პრობლემა სრულიად მოგვარდეს?
- დასწავლის უნარის დარღვევა ქრონიკული მდგომარეობაა, თუმცა ადრეული შეფასების და ინტერვენციის შედეგად, ადამიანები აღწევენ მნიშვნელოვან წარმატებას. სწავლება ეფუძნება უშუალოდ სუსტი უნარების გავარჯიშებას და ძლიერი მხარეების გამოყენებით სწავლებას. 
ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

,,71 წლის დედაჩემი ფიზიკის მასწავლებელია, მან გააპროტესტა ონლაინ სწავლება, თუმცა სიტუაციას შეეგუა''

,,71 წლის დედაჩემი ფიზიკის მასწავლებელია, მან გააპროტესტა ონლაინ სწავლება, თუმცა სიტუაციას შეეგუა''

გამოიკვეთა თუ არა, დისტანციური სწავლების დანერგვის პროცესში, ტექნოლოგიების გამოყენება, უმეტეს შემთხვევაში, როგორც მასწავლებლის ყველაზე სუსტი მხარე? - აღნიშნულ კითხვებს მასწავლებლის სახლის დირექტორმა ბერიკა შუკაკიძემ ,,ახალი განათლებასთან'' მიცემულ ინტერვიუში უპასუხა.

ბერიკა შუკაკიძის თქმით, რასაკვირველია, ძალიან რთული იქნება, გარკვეულ პერიოდში, გარკვეული ადამიანებისთვის ამ რელსებზე გადაწყობა, თუმცა პედაგოგები ნელ-ნელ ამას შეძლებენ:

,,ცხადია, ტექნოლოგიების მიმართულებით პრობლემები არსებობს და, რა თქმა უნდა, მეტის გაკეთება გვჭირდება. ამიტომ, ჩვენ ის ქოუჩები, რომლებიც „ახალი სკოლის მოდელის“ ფარგლებში არიან დაქირავებული, გადავამზადეთ თიმსის გამოყენების კუთხით, ჩავუტარეთ ტერენინგები – ხვალინდელი დღე ეს არის. ტექნოლოგიები გემოვნების საკითხი კი არა, ობიექტური რეალობაა, ახალი რეალობა, რომელშიც ჩვენ უნდა ვიცხოვროთ და რომელზეც დგას რეალურად თანამედროვე განათლება. ეს არის შესაძლებლობა და არა გამოწვევა. ფარცხანაყანების სკოლაში რომ რაღაც კეთდება, ეს, ბუნებრივია, უნდა ვიცოდეთ, მაგრამ ჩვენ გვაქვს ძალიან დაბალი თანამშრომლობითი კულტურა. სწორედ ამ დაბალი თანამშრომლობითი კულტურის წამლად მოგვევლინა ახლა ასეთი ვებინარები, ასეთი სადისკუსიო ჩართვები ერთმანეთთან. მოგვევლინა შეაძლებლობად, რომ გავიგოთ, რა ხდება ჩვენს მეზობელ სკოლებში და მერე გადმოვიღოთ, გავიზიაროთ და ჩვენც დავნერგოთ ჩვენს სკოლებში.

თუმცა, რასაკვირველია, ძალიან რთული იქნება, გარკვეულ პერიოდში, გარკვეული ადამიანებისთვის ამ რელსებზე გადაწყობა, მაგრამ, დარწმუნებული ვარ, რომ ნელ-ნელ ამას შევძლებთ. 71 წლის დედაჩემი ფიზიკის მასწავლებელია. მან გააპროტესტა ონლაინ სწავლება, მაგრამ, როცა დარწმუნდა, რომ არავითარი ალტერნატივის შეთავაზებას არ ვაპირებდი, შეეგუა სიტუაციას და ახლა დადის მეზობელ ახალგაზრდა გოგონასთან, რომელმაც ტექნოლოგიების გამოყენება ასწავლა. ახლა ისე მოსწონს, რომ სკუთარი კომპიუტერის შეძენასაც აპირებს. რაც მთავარია, მიხვდა, რომ ეს არის რეალობა, თუმცა, ბუნებრივია, 40-45 წელი რომ მიჩვეული ხარ სწავლების სულ სხვაგვარ მეთოდებს, ახლა თავდაჯერებულად ვერ გრძნობ თავს და ერთ ღამეში ამ ცვლილების განხორციელება გაგიჭირდება. ამიტომ უნდა ამოვუდგეთ მხარში ამ მასწავლებლებს. ბუნებრივია, მასწავლებლის სახლის ყველა ინიციატივა მათ მხარდასაჭერადაა მიმართული. აუცილებლად სჭირდებათ მხარდაჭერა, რადგან ახლა, ზოგჯერ, ახალგაზრდებსაც უჭირთ სწრაფად ტექნოლოგიებით სწავლების ათვისება, არ აათუ ასაკოვან მასწავლებლებს, თორემ ტექნოლოგიების მიმართულება რომ უნდა გავაძლიეროთ, ამაზე ისედაც ყველა ვთანხმდებით.

მასწავლებლის სახლში პროექტის „ჩხირკედელა“ წამოწყება სწორედ ამისკენაა მიმართული. ფიზიკა, ქიმია, ბიოლოგია – ამ საგნების მეტი პოპულარიზაცია და განვითარება განათლების სფეროსთვის პრიორიტეტულია. „ჩხირკედელაში“ ფიზიკის ლაბორატორია უკვე გვაქვს და ახლა გვინდა, ქიმიისა და ბიოლოგიის ლაბორატორიებიც გავმართოთ. ზუსტად ამ ვირტუალური ლაბორატორიებითა და ტექნოლოგიების ჩართულობით უნდა ასწავლოს თანამედროვე მასწავლებელმა სკოლაში, რადგან თანამედროვე ბავშვს სხვაგვარად სკოლაში ვერ მოიზიდავ? წარმოიდგინეთ, ახლა რომ ბავშვს უთხრა: გადავშალოთ 35-ე გვერდზე წიგნი… ეს ღრმა წარსულია. ახლა მოსწავლეს, ამის ნაცვლად, უნდა შესთავაზო მოიძიოს ინფორმაცია რამე კონკრეტულ თემაზე, მერე სკანირება გააკეთოს და ეკრანზე გამოაჩინოს. ამ ენით უნდა ვისუბროთ და ცდებიც ასე უნდა წარვმართოთ მათთან. სხვაგვარად, კიდევ გავიმეორებ, ობიექტური რეალობისგან შორს ვიქნებით, წარსულში დარჩენილები,'' - დასძინა ბერიკა შუკაკიძემ.

წაიკითხეთ სრულად