Baby Bag

​როგორ შევარჩიოთ განმავითარებელი წიგნი ბავშვისთვის ადრეულ ასაკში?

​როგორ შევარჩიოთ განმავითარებელი წიგნი ბავშვისთვის ადრეულ ასაკში?

როგორ შევარჩიოთ განმავითარებელი წიგნი ბავშვისთვის ადრეულ ასაკში? - ამ თემაზე MomsEdu.ge-ს კლინიკური ფსიქოლოგი თათია მჟავია ესაუბრა.

- რა როლი აქვს ადრეული ასაკის ბავშვის განვითარებისთვის წიგნების სწორად შერჩევას?

ადრეულ ასაკში წიგნის საშუალებით მიღებული ინფორმაცია პატარებს ეხმარება სამყაროს, ახალი საგნებისა და მოვლენების შემეცნებაში. პატარებისთვის სწორად შერჩეული წიგნი ხელს უწყობს ბავშვის მეტყველების, მხედველობის, კომუნიკაციის და სოციალურ-ემოციური უნარების განვითარებას.

წიგნის შერჩევისას მშობელმა უნდა გაითვალისწინოს ბავშვის ასაკი და ინტერესები. ადრეულ ასაკში მნიშვნელოვანია წიგნი იყოს დასურათებული, მკვეთრი ფერებითა და ფორმებით, ნახატები უნდა იყოს დიდი ზომის დამარტივად აღსაქმელი. ამ ტიპის წიგნები ძირითადად მეტყველებისა და მხედველობის უნარების განვითარებას უწყობს ხელს.

- როგორ შევარჩიოთ განმავითარებელი წიგნი ბავშვისთვის, ადრეულ ასაკში?

წიგნების შეძენისას გირჩევთ გაითვალისწინოთ რამდენიმე ფაქტორი:

  • ადრეული ასაკის ბავშვებს (0-დან2 წლამდე) მოსწონთ ხმოვანი, ფერადი, დიდი ფორმისა და ზომის ნახატებით დასურათებული წიგნები. ასეთი სახის წიგნები პატარების მხედველობის, მეტყველებისა და კოგნიტური უნარების განვითარებას უწყობს ხელს.
  • ბაღისა და წინასასკოლო ასაკის ბავშვებისთვის გირჩევთ შეიძინოთ ისეთი წიგნები, რომლებშიც გადმოცემულია სათავგადასავლო ისტორიები და ზღაპრები, ბავშვებისთვის გასაგები, მარტივი ენით. ასეთ წიგნებში ბავშვებისთვის ნაცნობი სიუჟეტები გადმოცემულია საინტერესოდ, რაც პატარას წარმოსახვითი და შემეცნებითი უნარების განვითარებაში ეხმარება.
  • რაც შეეხება დაწყებითი სკოლის ასაკის ბავშვების ლიტერატურას, შეეცადეთ შეარჩიოთ მარტივი სიტყვებით დაწერილი, მცირე ზომის მოთხრობები და ზღაპრები. ამ ასაკში ბავშვები დამოუკიდებლად ცდილობენ წაკითხვას, ამიტომ კითხვის პროცესი ბავშვისთვის სასიამოვნო უნდა იყოს. ასევე, გირჩევთ გაითვალისწინოთ თქვენი შვილის ინტერესები და წიგნების ჟანრიც შესაბამისად შეარჩიოთ.

- ბოლოს, რას ურჩევდით მშობლებს?

18-30 თვის ასაკში, პატარებს უყვართ მარტივი ისტორიები და ზღაპრები მიზეზ-შედეგობრივი კავშირებით. გირჩევთ პატარებს წაუკითხოთ ისეთი წიგნები, რომლებშიც მთავარი გმირი ცდილობს პრობლემის გადაჭრას, წინადადებები და სიტყვები უნდა იყოს ბავშვისთვის გასაგები და ნაცნობი. რაც შეეხება ზღაპრებსა და საბავშვო ლიტერატურას, აქ დიდი მნიშვნელობა ენიჭება პირველ წიგნსა და ემოციას, რომელიც ბავშვებს კითხვისას ან თხრობისას ეუფლებათ. ამიტომ, გირჩევთ, წიგნი თქვენს შვილებთან ერთად შეარჩიოთ. ყურადღებით შეარჩიეთ წიგნის მოცულობა, ილუსტრაციები და რაც მთავარია, შინაარსი. წიგნის სიუჟეტი უნდა შეესაბამებოდეს თქვენი შვილის ინტერესებს.

წიგნთან გატარებული დრო ბავშვისთვის უნდა აღიქმებოდეს, როგორც სასიამოვნო პროცესი, ამის საუკეთესო საშუალება კი შვილისთვის პირადი მაგალითის მიცემაა. იკითხეთ თქვენი შვილის თანდასწრებით, გამოხატეთ ემოციები. ჩართეთ წიგნის კითხვა დღის რუტინაში. მგზავრობისას ან ძილის წინ გამოყავით წიგნისთვის დრო. დღეში სულ რაღაც 15-30 წუთი, სრულიად საკმარისია ბავშვისთვის კითხვის ინტერესის გასაღვივებლად.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური 


შეიძლება დაინტერესდეთ

„​ბავშვები, რომლებსაც დასცინიან, ხშირად იტანჯებიან დეპრესიით, ხდებიან გარიყულები, იზოლირებულები და მარტოსულები“

„​ბავშვები, რომლებსაც დასცინიან, ხშირად იტანჯებიან დეპრესიით, ხდებიან გარიყულები, იზოლირებულები და მარტოსულები“

როგორ აისახება ბავშვის ფსიქიკასა და თვითშეფასებაზე დაცინვა, დაშინება, შევიწროვება?-  ამ და სხვა საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი, ბავშვთა ადრეული განვითარების სპეციალისტი მარი ჯოხარიძე.

- როგორ აიახება ბავშვის ფსიქიკაზე დაცინვა და რა ზიანი შეიძლება მიაყენოს სამომავლოდ ამ გამოცდილებამ?

- დაცინვამ, დაშინებამ, შევიწროვებამ, რასაც ყველა უკვე ბულინგს ვეძახით, შესაძლოა ძალიან სერიოზულად იმოქმედოს ბავშვის ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე, ადამიანის კეთილდღეობაზე.

ჩვენ ყურადღება უნდა გამოვიჩინოთ არა მხოლოდ იმ ბავშვების მიმართ, რომლებსაც დასცინიან, ავიწროვებენ, აშინებენ, არამედ მჩაგვრელების მიმართაც, ვინაიდან დიდი რისკია იმისა, რომ მათი ანტისოციალური ქცევა, დროსთან ერთად, უფრო ინტენსიური გახდება, მოიმატებს აგრესიაც. ისინი, ჩაგრული ბავშვების მსგავსად, ხშირად იტანჯებიან დეპრესიით და შფოთვით. ასევე აღსანიშნავია, ბავშვები, რომლებიც დამკვირვებლების როლში არიან. არ აქვს მნიშვნელობა რომელ მხარეს იჭერენ, შფოთვის მიზეზი შესაძლოა შიში იყოს, მათაც არ დასცინონ, ან განცდა იმისა, რომ თანატოლის დახმარება უნდოდათ და ვერ მოახერხეს.

ბავშვები, რომლებსაც დასცინიან, ხშირად იტანჯებიან დეპრესიით, ხდებიან გარიყულები, იზოლირებულები და მარტოსულები. ეს ყველაფერი შეიძლება აისახოს არა მარტო დაბალ აკადემიურ მოსწრებაზე, არამედ მომავალში მეგობრებთან, პარტნიორებთან, სანდო და ჯანსაღი ურთიერთობის დამყარებაზე.

- როგორ აისახება თვითშეფასებაზე?

- თვითშეფასება დიდ გავლენას ახდენს ადამიანის კეთილდღეობაზე, ჯანსაღი ურთიერთობების ჩამოყალიბებაზე, ხოლო თვითშეფასების ჩამოყალიბებაზე უამრავი რამ ახდენს ზეგავლენას, მათ შორის ცხოვრების ისტორია, გამოცდილება, სოციალური გარემოებები და სხვების რეაქციები ჩვენზე. შესაბამისად, დაცინვა, დაშინება ცუდად აისახება მათ თვითშეფასებაზე. ბავშვს შეიძლება ეგონოს, რომ რადგან დასცინიან, რაღაც პრობლემა აქვს, ე.ი. არ არის საკმარისად კარგი.
მახსოვს, სკოლაში რამდენიმე ბავშვმა კომენტარი გამიკეთა სიმაღლესთან დაკავშირებით. ვერ ვიტყვი, რომ ინტენსიურად დამცინოდნენ ან მავიწროვებდნენ, ეს იყო რამდენიმე უწყინარი ხუმრობა ჩემს სიმაღლეზე, თუმცა აღარ მინდოდა სკოლაში სიარული, მეგობრების ნახვა, ვიგონებდი მიზეზებს, ოღონდ სახლიდან არ გავსულიყავი. როდესაც გარეთ მიწევდა გასვლა, მეწყებოდა შფოთვა, იმის გამო, რომ ვინმე კიდევ დამცინებდა. ბავშვები ძალიან მგრძნობიარეები არიან, ერთმა სიტყვამაც შეიძლება იმოქმედოს მათ თვითშეფასებაზე და ქცევაზე.
- რა რეკომენდაციას მისცემდით მშობლებს?
- როდესაც მშობელი, მასწავლებელი ან უბრალოდ მზრუნველი პირი შენიშნავს, რომ ბავშვი დაძაბული, შეშინებული, გაღიზიანებულია, თავს არიდებს გარეთ გასვლას ან ისეთ აქტივობებში ჩართვას, რაც ადრე სიამოვნებდა, იწყებს სხვების დაცინვას ან შეშინებას, უნდა დავიწყოთ მიზეზების გარკვევა.
არ უნდა მივცეთ პირდაპირი მითითებები და რჩევები. საუბრის დროს ბავშვს უნდა შევუქმნათ მშვიდი და უსაფრთხო გარემო, უნდა გავგრძნობინოთ, რომ მას არ განვსჯით. ბავშვებს ხშირად უჭირთ მათთვის მტკივნეულ თემაზე საუბარი, ამიტომ მოთმინება გვმართებს! როდესაც ის დაიწყებს ისტორიის მოყოლას, არასდროს არ შევაწყვეტინოთ, მოუსმინეთ ბოლომდე და ეცადე ყველაფერი გაიგოთ სიტუაციაზე. მიზეზების გარკვევის შემდეგ უნდა განისაზღვროს დამცავი სტრატეგიები, რაც მომავალში დაეხმაარება ბავშვს.
საჭიროა მშობლების და მასწავლებლების ჩართულობა. კონფლიქტის მოგვარების სტრატეგიები არის აუცილებელი უნარ-ჩვევები, რომლებიც ადრეული ასაკიდანვე უნდა ისწავლებოდეს, როგორც ოჯახში, ასევე სკოლაში. ბავშვებმა უნდა ისწავლონ ნებისმიერი საკითხის ჯანსაღად გადაწყვეტა, უნდა იცოდნენ საკუთარი უფლებები, ჰქონდეთ სხვის მიმართ თანაგრძნობის გამოხატვის უნარი. როგორც ყოველთვის, ახლაც ვიტყვი, რომ საუკეთესო სწავლების მეთოდი მაგალითის მიცემაა და ამ შემთხვევაში, მშობელმა ბავშვს უნდა მისცეს პოზიტიური მაგალითი.
მშობლებს, ბაღს, სკოლას ძალიან დიდი როლი აქვს. ერთობლივი და დროული ჩართულობით, ფსიქოლოგის რეკომენდაციების გათვალისწინებით, შეგვიძლია ბავშვებს შევუქმნათ ჯანსაღი გარემო, რათა მჩაგვრელი არ დარჩეს მჩაგვრელად და მსხვერპლი მსხვერპლად ცხოვრების ბოლომდე.
ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად