Baby Bag

9 წინასაქორწინო მოლოდინი, რომელიც ცოლ-ქმრის ურთიერთობას ანგრევს

9 წინასაქორწინო მოლოდინი, რომელიც ცოლ-ქმრის ურთიერთობას ანგრევს
ქორწინებაში მყოფ წყვილს ერთმანეთის თანადგომისა და დახმარების უნარი აუცილებლად უნდა ჰქონდეს. ცხოვრებისეულ სირთულეებთან შეჯახებისას პარტნიორისგან საჭირო ემოციური მხარდაჭერის მიღების მოლოდინი თუ გაქვთ, ეს სავსებით ნორმალური მოვლენაა, თუმცა ზოგიერთი ადამიანი ქორწინებისგან იმაზე მეტს მოელის, ვიდრე სხვები. როგორც წესი, პარტნიორისადმი გადაჭარბებული მოთხოვნების წამოყენება არარეალისტურია და ოჯახის სიმყარეს მნიშვნელოვნად აზიანებს. ჩვენს სტატიაში ქორწინებაში მყოფი ადამიანების იმ მცდარ მოლოდინებზე გესაუბრებით, რომლებიც წყვილის ურთიერთობას ანგრევს.
1. მოლოდინი, რომ თქვენი მეუღლე თქვენსა და თქვენს დედამთილს შორის არჩევანს თქვენს სასარგებლოდ გააკეთებს
დედამთილთან პრობლემები თუ შეგექმნებათ, შესაძლოა, აღმოაჩინოთ, რომ თქვენი მეუღლე რიგ შემთხვევებში მას თქვენზე წინ აყენებს. არ აქვს მნიშვნელობა რა ხასიათის დაპირისპირება გექნებათ დედამთილთან, მასთან ურთიერთობის დალაგება აუცილებლად უნდა სცადოთ. პირველ რიგში, უნდა გაითვალისწინოთ ის, რომ თქვენი საყვარელი ადამიანის ამქვეყნად მოვლინება მისი დამსახურებაა. თუ მეუღლესთან იმის გამო იჩხუბებთ, რომ თქვენს დედამთილს თქვენთან ერთად მგზავრობისას თავისი შვილის გვერდით სურს ჯდომა და თქვენს ადგილს იკავებს, ამით ქმარს გამოუვალ მდგომარეობაში ჩააყენებთ. სავარაუდოდ, ის თქვენს ნეგატიურ რეაქციას უარყოფითად შეაფასებს და მსგავსი წვრილმანის გამო წამოწყებული ჩხუბი, შესაძლოა, თქვენს ურთიერთობებზე უკიდურესად ნეგატიურად აისახოს. დედამთილის საქციელი თუ აღგაშფოთებთ, დაუფიქრებლად ნუ მოიქცევით. სანამ რამეს მოიმოქმედებთ, კარგად დაფიქრდით. მისთვის ადგილის დათმობა სასიკვდილო ზიანს ნამდვილად არ მოგაყენებთ. შესაძლოა, კონკრეტულ ვითარებაში თავი ძალიან დამცირებულად იგრძნოთ, მაგრამ დედამთილის თანდასწრებით ქმართან კამათს ნუ წამოიწყებთ. ეცადეთ, თქვენი უკმაყოფილება მოგვიანებით გამოხატოთ, როდესაც მეუღლესთან განმარტოვდებით. თუ მას თქვენს განცდებზე მშვიდად დაელაპარაკებით, გამოსავალს ერთად აუცილებლად მიაგნებთ.
2. მოლოდინი, რომ თქვენი ქმარი ნებისმიერ საკითხზე საუბრისას ისეთივე ინტერესით მოგისმენთ, როგორც ამას თქვენი მეგობარი გოგო აკეთებს
ცხადია, სერიოზულ საკითხებზე საუბრისას თქვენმა მეუღლემ მთელი ყურადღებით უნდა მოგისმინოთ, თუმცა ყოველ ჯერზე, როდესაც საუბრის განწყობა გექნებათ, თქვენი ქმარი თქვენს მოსმენას ვერ შეძლებს და ამ ფაქტს უნდა შეეგუოთ. მამაკაცებსა და ქალბატონებს კომუნიკაციის განსხვავებული უნარები აქვთ. მამრობითი სქესის წარმომადგენლები საუბარს ძირითადად პრობლემების იდენტიფიცირებისა და მათი გადაჭრის მიზნით იწყებენ, ქალბატონებს კი საუბრის საშუალებით პარტნიორთან ძლიერი ემოციური კავშირის დამყარება სურთ. თუ თქვენს მეუღლესთან საუბარს მხოლოდ იმ მიზნით იწყებთ, რომ გონება ზედმეტი აზრებისგან გაითავისუფლოთ და ყველაფერი ამოთქვათ, რაც ენაზე მოგადგებათ, შესაძლოა, მისი დაინტერესება ვერ შეძლოთ. მსგავს შემთხვევაში აჯობებს დახმარებისთვის თქვენს მდედრობითი სქესის მეგობარს მიმართოთ. წინააღმდეგ შემთხვევაში, თქვენს მეუღლეს თავს უხერხულად და უსარგებლოდ აგრძნობინებთ, რადგან ის საუბარში ვერ აგყვებათ. თავად კი გული გეტკინებათ, რადგან იგრძნობთ, რომ ინტერესითა და ყურადღებით არ გისმენენ.
3. მოლოდინი, რომ თქვენი მეუღლე სხვა ქალს ვერასდროს შეამჩნევს
ქალბატონებო, მეტი გულახდილობა გამოიჩინეთ და აღიარეთ, რომ კაფეში შემოსულ სიმპათიურ მამაკაცს ძალიან კარგად ამჩნევთ და არც დარბაზში მოვარჯიშე დაკუნთული ათლეტები გეპარებათ თვალთახედვის არიდან. იმ მომხიბლავ მამაკაცზე რას იტყვით, ქუჩაში ახლახანს რომ გაგცდათ?! დაქორწინება მხედველობის უნარს არ გიქვეითებთ. თქვენ სილამაზეს ძველებურად კარგად აღიქვამთ და მისით აღფრთოვანების უნარიც შეგწევთ. როდესაც ხედავთ, რომ სიმპათიური მამაკაცების შემჩნევა ძველებურად შეგიძლიათ, ნუ გექნებათ მოლოდინი, რომ თქვენი მეუღლე ლამაზ ქალს ვერ შეამჩნევს. მშვენიერი ქალბატონისკენ თვალის გაქცევა სავსებით ბუნებრივი ქცევაა და მსგავსი საქციელი მეუღლეს არაჯანსაღ ქმედებაში არ უნდა ჩაუთვალოთ. ცხადია, თუ თქვენი ქმარი ლამაზ ქალბატონებს ეფლირტავება, მათი ტელეფონის ნომრის გაგებას ცდილობს და გღალატობთ, მსგავსი საქციელის პატიება წარმოუდგენელია. თუმცა მშვენიერი ქალისკენ მიპყრობილი მზერის გამო მასზე გაბრაზება ნამდვილად არ ღირს.
4. მოთხოვნა, რომ თქვენმა მეუღლემ საკუთარ მისწრაფებებზე უარი თქვას
სავარაუდოდ, თქვენი მეუღლის სურვილები და ინტერესები ურთიერთობის დასაწყისში თქვენ ძალიან გხიბლავდათ. დაქორწინების შემდეგ მას საკუთარი მისწრაფებების განხორციელებაში ხელი არ უნდა შეუშალოთ. ნუ შეზღუდავთ მის თავისუფალ ნებას. მეუღლეს არ უნდა გაუბრაზდეთ, თუ ის თავისი მიზნების რეალობად ქცევისთვის დიდ დროს და ენერგიას ხარჯავს. როდესაც მამაკაცი თავის სამსახურს ან სამოყვარულო საქმიანობას სერიოზულ ყურადღებას აქცევს, ეს იმას არ ნიშნავს, რომ მისთვის ოჯახი უმნიშვნელოა. ის უბრალოდ ცდილობს ბედნიერი იყოს. ცხადია, მან იდეალური ბალანსის დაცვაზე უნდა იზრუნოს. მისმა მისწრაფებებმა ოჯახური გეგმების ჩაშლა არ უნდა გამოიწვიოს. თუ საოჯახო სადილების ან შეკრებების გამართვას ყოველთვის უპრობლემოდ ახერხებთ, თქვენს მეუღლეს თავისი მიზნების მიღწევაში ხელი არ უნდა შეუშალოთ.
5. მოლოდინი, რომ თქვენი მეუღლე შეიცვლება
ხანგრძლივი თანაცხოვრების შემდეგ, შესაძლოა, თქვენ არაერთხელ დაუსვათ საკუთარ თავს კითხვა: „რატომ გავყევი ცოლად ამ ადამიანს?“ თუმცა, ნუ დაგავიწყდებათ, რომ როდესაც თქვენი მეუღლის გარკვეული თვისებები არ მოგწონთ, მისი ხასიათის სხვა თავისებურებებით დღემდე აღფრთოვანებული ხართ. თქვენ ვერ იტანთ, რომ ის გამუდმებით იგვიანებს და შეხვედრაზე დათქმულ დროს არასდროს მოდის, მაგრამ მისი სპონტანურობა უსაზღვროდ გხიბლავთ. ადამიანებს ყოველთვის აქვთ ხასიათის უარყოფითი და დადებითი თვისებები, ეს არ უნდა დაგავიწყდეთ. სადილზე ათი წუთით დაგვიანების გამო არ უნდა ჩათვალოთ, რომ მეუღლეში არ გაგიმართლათ. თუ პრობლემის მოგვარება ნამდვილად გსურთ, თქვენს მეუღლეს აუხსენით, რომ ოჯახის წინაშე თითოეულ თქვენგანს მეტი პასუხისმგებლობის გამოჩენა გმართებთ. როდესაც მასთან მშვიდად ისაუბრებთ, ის იგრძნობს, რომ გადაწყვეტილების დამოუკიდებლად მიღების საშუალებას აძლევთ. თუ პირდაპირ ჩხუბზე გადახვალთ, მას თქვენი გაგება გაუჭირდება და ჩათვლის, რომ უსამართლოდ საყვედურობთ.
6. სურვილი, რომ თქვენი მეუღლე საუკეთესო მეგობრებს ჩამოშორდეს
მამაკაცებს ყოველთვის ჰყავთ ერთი საუკეთესო მეგობარი, რომელთან ერთადაც ძალიან დიდ დროს ატარებენ. შესაძლოა, შეყვარებულობის დროიდანვე თქვენი მეუღლის მეგობრის მიმართ განსაკუთრებული აგრესია გქონდათ და ფიქრობდით, რომ ქორწინება ყველაფერს შეცვლიდა. ახლა კი ხედავთ, რომ თქვენი მეუღლე მასთან კვლავ ძალიან დიდ დროს ატარებს. არ აქვს მნიშვნელობა, რამდენი ხნის წინ დაქორწინდით, თქვენს ქმარს (ისევე როგორც თქვენ) მეგობრებთან ურთიერთობა აუცილებლად სჭრიდება. თუ მას თავის უახლოეს მეგობართან დროის სასიამოვნოდ გატარების საშუალებას არ მისცემთ, ის თავს უბედურად იგრძნობს, შემდეგ კი ამაში თქვენ დაგადანაშაულებთ. თქვენს მეუღლეს მეგობართან ურთიერთობა არც მაშინ უნდა შეუზღუდოთ, თუ მისი მეგობარი მდედრობითი სქესის წარმომადგენელია. ცხადია, თუ ურთიერთობა მეგობრულ საზღვრებს არ სცდება. თუ ამჩნევთ, რომ თქვენი მეუღლის მეგობარი ქალბატონი მის ცდუნებას ცდილობს, შეგიძლიათ, ქმარს მასთან სამუდამოდ დამშვიდობება თამამად მოთხოვოთ. თუ თქვენს მეუღლეს რომელიმე მდედრობითი სქესის წარმომადგენელთან ჭეშმარიტი მეგობრობა აკავშირებს, მათი ურთიერთობა არ უნდა შეზღუდოთ.
7. მოლოდინი, რომ მას თქვენი ურთიერთობის ყველა დეტალი ახსოვს
ქალბატონებს ურთიერთობის დეტალები გაცილებით უკეთ ამახსოვრდებათ, ვიდრე მამაკაცებს. თუ თქვენ ზუსტად იცით, სად იყავით და რას აკეთებდით, როდესაც მიხვდით, რომ თქვენი მომავალი მეუღლე გიყვარდათ, შესაძლოა, მას მხოლოდ თავისი იმჟამინდელი შეგრძნებები ახსოვდეს. სავარაუდოდ, თქვენ კარგად გემახსოვრებათ თქვენი ნიშნობის ადგილი და თარიღი, მეუღლემ კი, შესაძლოა, მხოლოდ ადგილი დაიმახსოვროს. ეს სულაც არ ნიშნავს იმას, რომ მისთვის სათანადოდ ძვირფასი არ ხართ. მამაკაცების და ქალბატონების ტვინი განსხვავებულად არის მოწყობილი. ქალბატონები ემოციურ წუთებს გაცილებით უკეთ იმახსოვრებენ, ვიდრე მამაკაცები. თუ თქვენთვის მოგონებებს განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს, ამის შესახებ მეუღლეს აუცილებლად დაელაპარაკეთ. ნუ გაკიცხავთ და ნუ დაამცირებთ თქვენს ქმარს იმის გამო, რომ მას რაღაც დაავიწყდა. ეცადეთ ყველაფერი ცივილიზებულად და მშვიდად აუხსნათ. გულახდილობა ყოველთვის პროდუქტიულია. თუ საკუთარ განცდებს დამალავთ, თქვენი მეუღლე თქვენს შინაგან მდგომარეობას დამოუკიდებლად ვერ ჩაწვდება, რაც კონფლიქტს მეტად გააღრმავებს.
8. სურვილი, რომ მეუღლემ ყველა თქვენი ინტერესი გაიზიაროს
შესაძლოა, მეუღლე კინოში გამოგყვეთ, მაგრამ მხოლოდ იმიტომ, რომ თქვენ ასე გსურთ. თუ შეამჩნევთ, რომ მას ფილმი არ აინტერესებს, თქვენთან ერთად კინოში სიარულს ნუღარ მოთხოვთ. თქვენს ქმარს თქვენი მონატრების საშუალება უნდა მისცეთ. მარტოობაში ის უკეთ გააცნობიერებს, რამდენად გაფასებთ. როდესაც მეუღლეები თავიანთი მისწრაფებების განხორციელებას ერთმანეთისგან დამოუკიდებლად ახერხებენ, მათი კავშირი მყარდება. დამოუკიდებელი აქტივობები თქვენ ზრდის, განვითარებისა და თავისუფლად სუნთქვის შესაძლებლობას გაძლევთ.
9. სურვილი, რომ ურთიერთობაში ზრდასრულის როლი ყოველთვის თქვენმა მეუღლემ შეასრულოს

ყოველთვის ზრდასრულივით არავინ იქცევა, მაგრამ თუ თქვენ ბავშვურ ქცევას იმაზე ხშირად ავლენთ, ვიდრე საჭიროა, თქვენს მეუღლეს გამუდმებით ზრდასრულის როლის მორგებას აიძულებთ. თუ ბრაზს გაბუტვით გამოხატავთ ან მეტისმეტად აგრესიული ხართ, თქვენ ბავშვივით იქცევით. მსგავსი საქციელით თქვენ ნეგატიურ წრეს ქმნით, რომელიც ბრაზისა და აგრესიის დაგროვებას უწყობს ხელს. თუ თვლით, რომ თქვენმა მეუღლემ ბოდიში უნდა მოგიხადოთ, თქვენი გრძნობები ღიად გამოხატეთ. პასიური ნუ იქნებით და მათ დამალვას ნუ ეცდებით, ნურც მეტისმეტ აგრესიას გამოავლენთ. უმჯობესია, მეუღლეს გულახდილად დაელაპარაკოთ და უთხრათ, რომ მისი უყურადღებობა გულს გტკენთ, რადგან ფიქრობთ, რომ თქვენი აზრის მოსმენა მისთვის საინტერესო არ არის. თქვენი შეხედულება ყოველთვის სრულფასოვნად გამოთქვით. მსგავსი დამოკიდებულით ჯანსაღი საუბრის წამოწყებას მარტივად შეძლებთ.

​მომზადებულია ​www.womansday.com-ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა

შეიძლება დაინტერესდეთ

,,თუკი თავად მშობელი 24/7-ზე სმარტფონით ხელშია, ძალიან რთული იქნება ბავშვის ან მოზარდის დარწმუნება, რომ სხვა სახის აქტივობა უფრო საინტერესო და სასარგებლოა''

,,თუკი თავად მშობელი 24/7-ზე სმარტფონით ხელშია, ძალიან რთული იქნება ბავშვის ან მოზარდის დარწმუნება, რომ სხვა სახის აქტივობა უფრო საინტერესო და სასარგებლოა''

რა უარყოფითი და დადებითი მხარეები აქვს კომპიუტერულ თამაშებს და რა ფსიქოლოგიური პრობლემების წინაშე აყენებს მოზარდებს ვირტუალურ სამყაროში დიდი დროის გატარება? - ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge - ს კლინიკური ნეიროფსიქოლოგი მაია მაჭავარიანი ესაუბრა. 

- დღესდღეობით, ბავშვები ძალიან დროს ატარებენ გაჯეტებთან, თამაშობენ კომპიუტერულ თამაშებს. რა ნეგატიურ ზეგავლენას ახდენს ეს ბავშვების ფსიქიკაზე?

- კომპიუტერული თამაშები დღეს, გართობის ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული ფორმაა. ამ სახით განტვირთვას ასევე ძლიერ შეუწყო ხელი არსებულმა ეპიდვითარებამ და იზოლაციის აუცილებლობამ. სახლის პირობებში უფრო რთულია მოძრავი თამაშების ორგანიზება და ზოგჯერ შეუძლებელიც კი, შეზღუდული სივრცის გამო. 

რაც შეეხება ნეგატიურ ზეგავლენას, ამ მხრივ დღეისათვის უკვე ბევრი კვლევის მონაცემი მოგვეპოვება. თუკი შედარებით ადრეული კვლევები ფოკუსირებული იყო კომპიუტერული თამაშებისა და აგრესიის კვლევაზე, უკანასკნელი წლების მონაცემები, ძირითადად ეხება ეკრანთან გატარებული დროის (ამ შემთხვევაში ითვლება, ტელევიზორიც, სმარტფონიც და ნებისმიერი სხვა ეკრანიც) ზეგავლენას ბავშვის და მისი ფსიქიკის განვითარებაზე. 

პირველი რაც უნდა აღინიშნოს, ეს არის დიდი ხნით უმოძრაოდ ჯდომა ეკრანთან. მოძარაობა ბავშვის განვითარების უმნიშვნელოვანესი პირობაა. განსაკუთრებული დატვირთვა, ფიზიკურ აქტივობას აქვს 3 წლამდე ასაკში, სწორედ ამიტომ ამ ასაკის ბავშვებისთვის, ეკრანთან ყოფნა არ არის რეკომენდებული. 

3 წლიდან დასაშვებია მხოლოდ შეზღუდული დროით ეკრანთან ურთიერთობა, ხოლო 6-12 წლის ასაკში არ არის რეკომენდებული მიყოლებით 1 საათზე მეტი ჯდომა ეკრანთან. 

საქმე ის გახლავთ, რომ ფიზიკური აქტივობა პირდაპირ ზეგავლენას ახდენს თავის ტვინის განვითარებაზე და შესაბამისად, მნიშვნელოვნად განაპირობებს ფსიქიკურ განვითარებასაც. სივრცის შესწავლა, რეალურ ობიექტებთან ურთიერთობა სრულიად სხვა გამოცდილებაა და ააქტივებს თავის ტვინის ბევრად მეტ უბანს, ვიდრე ვირტულური რეალობა, რაც უმნიშვნელოვანესია ფსიქიკის ჯანმრთელი განვითარებისათვის. 

აქვე აღვნიშნავდი იმ ფიზიკურ პრობლემებს, რასაც იწვევს კომპიუტერთან ან სმარტფონთან განსაკუთრებით დიდი დროის გატარება ეს გახლავთ ჭარბი წონა, რაც გამოწვეულია ფიზიკური აქტივობის შეზღუდვით და საგრძნობლად გახშირებული ახლომხედველობა. რაც შეეხება, თავის ტვინის განვითარებას და ფსიქიკას. სამეცნიერო კვლევების მონაცემების თანახმად, კომპიუტერული თამაშები, არა მხოლოდ ახდენენ ზეგავლენას თავის ტვინზე, არამედ თავის ტვინის სტუქტურასაც კი ცვლიან!

- ამბობენ, რომ ზოგიერთი თამაში, პირიქით პოზიტიურად აისახება ბავშვის გონებრივ განვითარებაზე. კონკრეტულად რა დადებითი მხარეები შეიძლება ჰქონდეს თამაშებს?

- ყველაზე ხშირად კომპიუტერული თამაშების მიმართ გვხვდება ორნაირი დამოკიდებულება. ან არარეალისტურად დადებითი, ან ხდება ამ სახის აქტივობის დემონიზირება. რეალობა ის არის, რომ მედალს, როგორც ყოველთვის, ორი მხარე აქვს. ნამდვილად არსებობს თამაშები, რომლებიც აუმჯობესებს ისეთ ფსიქიკურ ფუნქციებს, როგორიცაა ყურადღება, მუშა მეხსიერება, გარკვეული ამოცანების გადაწყვეტა. ამ შემთხვევაში, კვლევების მონაცემებით, მოთამაშეები განსხვავდებიან არამოთამაშეებისგან, არა მხოლოდ ფსიქიკური მონაცემებით, არამედ მათი თავის ტვინის აქტივობაც მნიშვნელოვნად განსხვავდება. 

უფრო მეტიც, არსებობს, თერაპიული მიზნით შექმნილი თამაშები, რომელთა დანიშნულებაა ფსიქიკური ფუნქციების განვითარების სიმულირება. ოღონდ აქ უნდა ხაზგასმით აღინიშნოს, რომ ასეთი სახის თერაპია ყოველთვის მიმდინარეობს სხვა მეთოდებთან კომბინაციაში და მხოლოდ კომპიუტერული თამაშებით არ შემოიფარგლება. 

რატომ ხდება ასე? - საქმე ის გახლავთ, რომ ვირტულურად მიმდინარეობს ძალიან სპეციფიკური უნარების გავარჯიშება და მათი გადატანა რეალურ ცხოვრებაში ძალიან შეზღუდულია. რაც ნიშნავს იმას, რომ ხშირად მოთამაშეს შეუძლია საათზე მეტიც კი იყოს ყურადღებით, თამაშის პირობებში, მაგრამ რეალურ ცხოვრებაში ამ ხნის მანძილზე კონცენტრირება სხვა სახის სტიმულებზე არ შეეძლება. ეს ეხება მეხსიერებასაც და სხვა ფუნქციებსაც. 

საერთო ჯამში, შეიძლება ითქვას, რომ თუ მოხდება სწორი თამაშების შერჩევა, შესაბამისი კონტროლი (დროის თვალსაზრისით) და ბავშვის ხელშეწყობა, არ შემოიფარგლოს მხოლოდ ამ სახის გასართობით, რათა არ მოხდეს ინტერესების შევიწროვება, მხოლოდ ვირტუალური რეალობით, ამ აქტივობასაც შესაძლებელია გარკვეული დადებითი ზეგავლენა ჰქონდეს.

- გაჯეტებზე დამოკიდებული ბავშვები ნაკლებად ურთიერთობენ რეალურ მეგობრებთან და ვირტუალურ სამყაროში არიან მოქცეულნი. რა ფსიქოლოგიური პრობლემები შეიძლება შეუქმნას ამან ბავშვებს მომავალში, როდესაც იძულებულნი იქნებიან სოციუმში იყვნენ?

- ცნობილია, რომ კომპიუტერული თამაშები შესაძლოა იწვევდნენ დამოკიდებულებას (ნივთიერებაზე დამოკიდებულების მსგავსად), რაც უფრო მეტად გვხვდება სასკოლო ასაკის ბავშვებთან და მოზარდებთან (ასევე ზრდასრულ პირებთანაც). ეს ფენომენი არის ცნობილი ინტერნეტ თამაშების აშლილობის სახელით- “Internet gaming disorder.”

დამოკიდებულების შემთხვევაში, თავის ტვინში ზიანდება დაჯილდოვების სისტემა. იცვლება იმ სტრუქტურების ფუნქციონირება, რომლებიც უზრუნველყოფს ისეთ ფუნქციებს, როგორიცაა მოტივაცია, სიამოვნების მიღება, ახალი ქცევის დასწავლა. შესაბამისად, იცვლება ქცევაც, ბავშვი იღებს სიამოვნებას ამ სახის აქტივობით, მოტივირებულია მხოლოდ ეს მოქმედება განახორციელოს და ძალიან უჭირს ახალი უნარ-ჩვევების ათვისება და სხვა ინტერესების გაჩენა. 

კომპიუტერული თამაში სიამოვნების ნეიროტრანსმიტერის დოფამინის გამოყოფას უწყობს ხელს, მსგავსი ეფექტი აქვს სტიმულანტების ინტრავენურ შეყვანასაც, როგორიცაა ამფეტამინი, რაც თავის მხრივ იწვევს იმას, რომ ამ ნივთიერების ბუნებრივი გამოყოფა (კომპიუტერული თამაშის გარეშე) იკლებს. შესაბამისად, თამაშის გარეშე ბავშვს ან მოზარდს აქვს დაქვეითებული გუნება-განწყობილება და ბუნებრივია, ეს ამძაფრებს ლტოლვას თამაშის მიმართ. თამაშებზე ადიქცია აღწერილია სადიაგნოსტიკო და დაავადებათა სახელმძღვანელოებში „Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5)“ და „11th Revision of the International Classification of Diseases (ICD-11)“.

ასეთი მდგომარეობა ხასიათდება შემდეგი პრობლემებით:

  • ინტერესთა შევიწროვება - აინტერესებს მხოლოდ თამაში;
  • ატარებს ძალიან დიდი დროს კომპიუტერთან- ათენებენ ღამეებს;
  • აღკვეთის მდგომარეობის განვითარება - გაღიზიანება, შფოთვა, აგრესია, როდესაც არ აქვთ წვდომა თამაშზე (არ აქვს მნიშვნელობა რა მიზეზით);
  • ტოლერანტობა - კომპიუტერთან სულ უფრო მეტი დროის გატარების მოთხოვნილება;
  • ტყუილები და უპასუხისმგებლობა - მალავენ რამდენი ხანი ითამაშეს, არ ასრულებენ სხვა ვალდებულებებს (მეცადინეობა, პირადი სივრცის მოწესრიგება);
  • თამაშის გამოყენება შვების მიღების მიზნით, თუ ბავშვი არის ცუდ ხასიათზე, განაწყენდა, გაუცრუვდა იმედები;
  • კარგავენ მეგობრებს, უცივდებათ ახლობლებთან ურთიერთობა, რადგან მხოლოდ ამ ინტერსით არიან შეპყრობილნი.

- რას ურჩევდით მშობლებს, როგორ მიუდგნენ შვილებს ასეთ დროს?

- რიგ ქვეყნებში, მაგალითად, ჩინეთი, სამხრეთ კორეა, აღნიშნული მდგომარეობა უკვე განიხილება, როგორც დამოკიდებულების სახე და შესაბამისად, არსებობს თერაპიული პროგრამებიც.

დახმარების ყველაზე კარგი გზა არის პრევენცია. მშობლის ამოცანა არის ბავშვის ეკრანთან გატარებული დროის და შინაარსის კონტროლი. ეს ეხება არა მხოლოდ თამაშებს, არამედ სოციალურ ქსელებსაც. რადგან ემოციური ინტელექტის განვითარებისათის ბავშვს სჭირდება რეალური სიტუაციები და არა ვიტუალური პლატფორმა. 

მშობელმა უნდა უზრუნველყოს მრავალფეროვანი გარემო და შესთავაზოს გართობის სხვა ალტერნატივები. ძალიან მნიშვნელოვანია პირადი მაგალითი, თუკი თავად მშობელი 24/7-ზე სმარტფონით ხელშია, ძალიან რთული იქნება ბავშვის ან მოზარდის დარწმუნება რომ სხვა სახის აქტივობა უფრო საინტერესო და სასარგებლოა. ბავშვები სწავლობენ მოდელირებით, ამიტომ პირველ რიგში მშობლებმა უნდა მივცეთ ჯანსაღი ცხოვრების წესის მაგალითი. ფიზიკური აქტივობა და გარე სივრცეში გართობა (მათ შორის მშობლებთან ერთად) უნდა იყოს ბავშვის ცხოვრების აუცილებელი ნაწილი. 

განვითარებულ ქვეყნებში არის ძალიან კარგი ტრენდი ,,დიჯითალ დეტოქსი“, როდესაც შაბათ-კვირას მთელი ოჯახი ატარებს გაჯეტების გარეშე. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ამის გათვალისწინება, დღეს, როდესაც ძირითადმა საქმიანობამ და სწავლა-განათლებამაც ვირტუალურ სოვრცეში გადაინაცვლა, დატვირთვა თვალებზე, უმოძრაობა დიდი გამოწვევა გახდა. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მშობლემა უზრუნველყონ ეკრანის გარეშე გართობა და ფიზიკური აქტივობა.

იმ შემთხვევაში, თუ ბავშვს უკვე უვლინდება ზემოთ ჩამოთვლილი ქცევითი პრობლემები, საჭიროა მივმართოთ სპეციალიტს და გავიაროთ კონსულტაცია.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად