Baby Bag

„შემეცნებითი პროცესების გაშლა ვერ მოხდება, თუ ბავშვს მნიშვნელოვან უფროსებთან ინტერაქცია არ აქვს,“- ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

„შემეცნებითი პროცესების გაშლა ვერ მოხდება, თუ ბავშვს მნიშვნელოვან უფროსებთან ინტერაქცია არ აქვს,“- ნეიროფსიქოლოგი თამარ გაგოშიძე

ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ ბავშვის განვითარებისთვის ჯანსაღი მიჯაჭვულობის მნიშვნელობაზე ისაუბრა:

„მიჯაჭვულობა უბრალოდ ის კი არ არის, რომ უბრალოდ მიწეპებული ხარ შენს გადამრჩენ დედიკოსა და მამიკოზე. მასთან რეციპროკული ურთიერთობა გასწავლის ნელ-ნელა შენი აფექტის რეგულაციას. ამ უსაფრთხო მიჯაჭვულობის საფუძველზე რეგულირდება ორგანიზმის ბიოლოგიური და ქცევითი სისტემები, ძლიერდება პოზიტიური ემოციები. ბავშვი სწავლობს, როგორ გაარჩიოს ერთმანეთისგან უსიამოვნო და სასიამოვნო გამოცდილება, როგორ მიხვდეს, რომ ჯილდო მოჰყვება ქცევას. ბავშვის კოგნიტური განვითარება თავისთავად არ ხდება. შემეცნებითი პროცესების გაშლა ვერ მოხდება, თუ მნიშვნელოვან უფროსებთან ინტერაქცია არ არის.“

თამარ გაგოშიძემ მეტყველების განვითარებისთვის აუცილებელ წინაპირობებზე ისაუბრა:

„მეტყველების განვითარებამდე მარჯვენა ჰემისფეროს გააქტიურება ძალიან მნიშვნელოვანია. ბავშვი მარცვლებს ათი ან ზოგი რვა თვიდანაც იძახის. სიტყვის გამეორება, თქმა, სხვა ადამიანისთვის გაგებინება, მარცხენა ჰემიფეროს აქტიურ განვითარებასთან არის დაკავშირებული 1 წლის მერე. მანამდე ბავშვს ინტერაქცია აქვს გარემოსთან, ვითარდება მისი მეტყველებამდელი ინტელექტი. მას დამოკიდებულებებიც მშვენივრად უვითარდება. სიამოვნება-უსიამოვნების გარჩევა შეუძლია ბავშვს. 1-2 წლის განმავლობაში ხდება ჩვენს ემოციებზე პასუხისმგებელი სისტემის განვითარება.“

„დასწავლის პროცესს ხელს უწყობს პოზიტიური ემოციური ფონი, კორტიზოლის ნორმალური დონე. როდესაც შფოთვის დონე მაღალი გვაქვს, დასწავლას ეს ხელს ვერ უწყობს ვერანაირად. ახლის სწავლით მიღებული სიამოვნება იწვევს დაჯილდოვებაზე ორიენტირებული სისტემის აქტივაციას თავის ტვინში. რატომ არის კარგი სკოლა, კარგი საბავშვო ბაღი ზეიმი ბავშვისთვის?! ბავშვს კორტიზოლის დონე აქვს დაბალი, შფოთვა აქვს დაბალი, არ ეშინია შეცდომის დაშვების, წარუმატებლობის, უსაფრთხოდ გრძნობს თავს, მისთვის სწავლა და დასწავლაც კი არის ზეიმი. ბავშვს ჯერ აფექტური რეაგირება აქვს გარემოზე და შემდეგ ითვისებს ენობრივ კომპეტენციებს. ემოციური რეგულაცია ვითარდება გარედან შიგნით. დედა როდესაც გშია გაჭმევს, გცივა - გაცმევს, გარედან ხდება შენი აფექტის რეგულირება. როგორც კი მშობელზე ასეთი დამოკიდებულება აღარ მაქვს, თვითონაც შემიძლია ჩემი მოთხოვნების დაკმაყოფილება,“- აღნიშნა თამარ გაგოშიძემ.

წყარო:​ კოალიცია ბავშვთა ადრეული განვითარებისთვის

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ჰიპერაქტიურობაში იგულისხმება, რომ ბავშვი ძალიან ბევრს საუბრობს, არ შეუძლია ერთ ადგილზე წყნარად ჯდომა, ბევრს დარბის, მოძრაობს,“ - ნინო მარგველაშვილი

„ჰიპერაქტიურობაში იგულისხმება, რომ ბავშვი ძალიან ბევრს საუბრობს, არ შეუძლია ერთ ადგილზე წყნარად ჯდომა, ბევრს დარბის, მოძრაობს,“ - ნინო მარგველაშვილი

ნეიროფსიქოლოგმა ნინო მარგველაშვილმა ბავშვებში ყურადღების დეფიციტისა და ჰიპერაქტივობის სინდრომის გამოვლენის შესახებ ისაუბრა. მან მშობლებს საინტერესო რჩევები მისცა:

„როდესაც მშობელი ხედავს, რომ რაღაც ისე ვერ არის, როგორც უნდა იყოს ბავშვთან, ​ბავშვი ძალიან აქტიურია, მუდმივად სტარტზეა, ძალიან ბევრს ლაპარაკობს, ეჭრება საუბარში, არ არის ორგანიზებული, არ შეუძლია ერთ აქტივობაზე კონცენტრაცია, ჩემი რჩევა იქნება, რომ მშობელი მხოლოდ პედიატრს ნუ ენდობა. ამ შემთხვევაში მშობელმა პედიატრთან ერთად აუცილებლად უნდა მიიყვანოს ბავშვი ფსიქოლოგთან, რათა მოხდეს მისი უმაღლესი ფსიქიკური ფუნქციების შეფასება.“

ნინო მარგველაშვილმა ქცევის იმ გამოხატულებებზეც ისაუბრა, რაც ყურადღების დეფიციტისა და ჰიპერაქტივობის სინდრომის შემთხვევაში ზედაპირულად ვლინდება:

„ქცევის მთავარი გამოხატულება, რაც ჩანს ზედაპირზე, არის ის, რომ ​ბავშვი არის უყურადღებო, არ არის ორგანიზებული, ხშირად ავიწყდება მასწავლებლის ინსტრუქცია, კარგავს ნივთებს, არ შეუძლია, რომ ერთ აქტივობას ბოლომდე მიჰყვეს. ჰიპერაქტიურობაში იგულისხმება, რომ ბავშვი ძალიან ბევრს საუბრობს, არ შეუძლია ერთ ადგილზე წყნარად ჯდომა, მუდამ სურს, რომ თითებით რაღაც ითამაშოს, ფეხი რაღაცას მიადოს. ის ბევრს დარბის, მოძრაობს. იმპულსურობაში იგულისხმება, რომ ადამიანს არ აქვს თვითკონტროლის შესაძლებლობა. მას არ შეუძლია რიგის დაცვა. კლასში სანამ მასწავლებელი კითხვას დაასრულებს, მანამდე აქვთ პასუხი. ეს ყველაფერი არის ის, რაც ზედაპირზეა.“

„ქცევის პრობლემა ზედაპირია. ამის ქვეშ ძალიან ბევრ გამოწვევასთან აქვთ საქმე მშობლებსა და ბავშვს. ​ძალიან ხშირია ამ ბავშვებში სპეციფიკური დასწავლის დარღვევა. უმეტესად ეს არის მართლწერის პრობლემა, ბავშვებს უჭირთ საკუთარი აზრის ფურცელზე გადატანა, უძნელდებათ მათემატიკური კალკულაციები. ერთ-ერთი მთავარი, რასაც ფსიქოლოგი გამოიკვლევს, არის: აქვს თუ არა ბავშვს პრობლემა აღმასრულებელ ფუნქციებში. ეს არის ის, რაც ყველაზე ბოლოს მწიფდება ჩვენს თავის ტვინში. ეს არის მიზნის დასახვა და მისი მიყოლა, რომ როდესაც ახალი სტიმული შემოდის, გადავლახოთ, იმიტომ, რომ მიზნისკენ მივდივართ. სამწუხაროდ, ასეთ ბავშვებს უჭირთ მიზნის ბოლომდე მიყოლა. მათ ასევე აქვთ დროის შეგრძნების პრობლემა. უჭირთ, რომ სწორად შეაფასონ დრო. ხშირად დეტალებს არ აქცევენ ყურადღებას. მათ ძალიან უჭირთ დავალების დაწყება. ყველაფერს აკეთებენ, რომ გადაავადონ დავალების დაწყება. ბავშვი ექვს ან შვიდ სიმპტომს მაინც უნდა აკმაყოფილებდეს, სხვადასხვა გარემოში უნდა ვლინდებოდეს ქცევა და ეს აუცილებლად უნდა უშლიდეს ხელს ყოველდღიურ ფუნქციონირებაში, რომ დაისვას ყურადღების დეფიციტისა და ჰიპერაქტივობის სინდრომის დიაგნოზი,“ - აღნიშნულ საკითხებზე ნინო მარგველაშვილი საქართველოს პირველი არხის გადაცემაში „კომუნიკატორი“ ისაუბრა.

წყარო: ​„კომუნიკატორი“

წაიკითხეთ სრულად