Baby Bag

​რატომ ეშინიათ ბავშვებს სიბნელის? - რეკომენდაციები ბავშვთა და მოზარდთა ფსიქოლოგისგან

​რატომ ეშინიათ ბავშვებს სიბნელის? - რეკომენდაციები ბავშვთა და მოზარდთა ფსიქოლოგისგან

რატომ ეშინიათ ბავშვებს სიბნელის და როგორ დავეხმაროთ მათ? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ბავშვთა და მოზარდთა ფსიქოლოგი მარიამ შოვნაძე ესაუბრა.

რატომ ეშინიათ ბავშვებს სიბნელის?

შიში ისეთივე მნიშვნელოვანი ემოციაა, როგორც სიხარული, ბრაზი და ა.შ. ხშირად სამუშაო პროცესში ვხვდები დამოკიდებულებას, რომ შიში ცუდი ემოციაა და სირცხვილთანაც აკავშირებენ. ზოგადად, ემოციებთან და მათ შორის, შიშთანაც, არასწორი შეფასებაა - ცუდი ან კარგი. სინამდვილეში შიშს დიდი როლი აქვს ადამიანის ცხოვრებაში, გვიცავს აღქმული საფრთხეებისგან.

შიშს ყველა ბავშვი გრძნობს ბავშვობაში, ეს ბუნებრივი და ნორმალურია. ჩვეულებრივ, პირველად 3-დან 6 წლამდე ასაკში ჩნდება. ამ ასაკში ბავშვებს უჭირთ გამიჯნონ ფანტაზია და რეალობა, ამიტომ საწოლის ქვეშ ან კარადაში შესაძლოა წარმოიდგინონ სხვადასხვა პერსონაჟი.

- თუ პრობლემას ყურადღებას არ მივაქცევთ, შესაძლებელია თუ არა მომავალში გართულდეს?

ისეთი ფრაზები, როგორიც არის „არაფერია საშიში”, „ნუ გეშინია”, „ამხელა ბიჭს/გოგოს როგორ გეშინია, სირცხვილია” - დაუშვებელია. ბავშვის ემოციის იგნორით, გაბრაზებით, შერცხვენით ან გაუფასურებით, მას ვერ ვეხმარებით, პირიქით, უკიდურესი შედეგები შეიძლება მივიღოთ.

- როგორ დავეხმაროთ და ავუხსნათ პატარას, რომ არაფერია საშიში?

სიბნელის შიში არ არის მხოლოდ და მხოლოდ სიბნელის შიში. ეს შიში გულისხმობს სიბნელეში რაიმე საფრთხის არსებობის და მისი ვერ დანახვის შიშს. აქედან გამომდინარე, ფანტაზიის დახმარებით ბავშვისთვის ჩრდილი ბნელ კუთხეში შეიძლება მონსტრად გადაიქცეს. მაშინ, როდესაც ბავშვს აქვს ძლიერი შიში, რომ საწოლის ქვეშ მონსტრია და ჩვენ ვუხსნით რომ საწოლის ქვეშ საფრთხე არ არის, მაგრამ მას ისევ ეშინია, ამ დროს, შესაძლოა მშობელი გაღიზიანდეს, გაბრაზდეს ან საკუთარი თავი დაადანაშაულოს რომ საკმარისად კარგად ვერ უხსნის. მნიშვნელოვანია, გავიხსენოთ ასაკობრივი თავისებურება, ბავშვს აღნიშნულ ასაკში უჭირს ფანტაზიის და რეალობის გამიჯვნა, აქედან გამომდინარე, შესაძლოა თქვენ გისმენდეთ, მაგრამ ამან გავლენა არ იქონიოს და კიდევ უფრო მეტად დატვირთოს ბავშვის ემოციური მდგომარეობა.

- რა გზები არსებობს შიშის დასაძლევად?

რეკომენდაციები:

- მნიშვნელოვანია, ამოვიცნოთ და ვაღიაროთ ბავშვის შიში, ვალიდურად მივიღოთ და არავითარ შემთხვევაში არ გავაუფასუროთ. ასევე, არ არის რეკომენდებული ისეთი სქემების მიწოდება, როგორიც არის „კარგ ბავშვებს არ ეშინიათ”, „კარგ ბავშვებთან მონსტრები არ მოდიან”.

როგორც აღვნიშვნე, მნიშვნელოვანია ვალიდაცია მივცეთ ბავშვს, ვაგრძნობინოთ თანაგანცდა, რომ მარტო არ არის ამ შიშთან და გვსურს მისი დახმარება. თუ ჩვენ ვალიდურად მივიღებთ მის შიშს, დავეხმარებით ამ შიშის გამოკვლევაში და შესწავლაში, ბავშვი მნიშვნელოვან გამოცდილებას მიიღებს და აუცილებლად გაუმკლავდება.

თუ ბავშვს ეშინია ბნელ ოთახში მარტო დარჩენის და დაძინების, ამ შემთხვევაში, შეგვიძლია ხშირად გავატაროთ დრო ერთად ბნელ ოთახში. მაგალითად, ჩაბნელებულ ოთახში მოვაწყოთ ფანრებით განძის ძიება ან კედელზე ჩრდილებით ვითამაშოთ. რაც უფრო მეტ დროს გავატარებთ მხიარულად სიბნელეში, ბავშვი უფრო უსაფრთხოდ იგრძნობს თავს და ისწავლის როგორ გამოიკვლიოს შიში, არსებული გარემო. ასევე, შესაძლოა დაეხმაროს ძილის მეგობარი, სათამაშო, რომელიც თავს უსაფრთხოდ აგრძნობინებს.

შეგვიძლია ძილის წინა რიტუალის შემდეგ ერთად ფანრით გამოვიკვლიოთ ოთახის კუთხეები, საწოლის ქვეშ არსებული სივრცე და ეს ფანარიც დავუტოვოთ ბავშვს, რათა საჭიროების შემთხვევაში მარტომაც გააგრძელოს გამოკვლევა.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

ბიჭის განვითარების 3 მნიშვნელოვანი ეტაპი, რომლის შესახებ ყველა მშობელმა უნდა იცოდეს

ბიჭის განვითარების 3 მნიშვნელოვანი ეტაპი, რომლის შესახებ ყველა მშობელმა უნდა იცოდეს

ფსიქოლოგები ბიჭის განვითარების სამ მნიშვნელოვან ეტაპს გამოყოფენ, რომელიც მისი პიროვნების ჩამოყალიბებაში უდიდეს როლს ასრულებს. ჩვენს სტატიაში სწორედ ამ ეტაპებს მიმოვიხილავთ.

1. დაბადებიდან ექვს წლამდე ასაკი

ჩვილს, განურჩევლად სქესისა, ჩვენგან სითბო, სიყვარული და ყურადღება ესაჭიროება. ჩვილებს მოსწონთ, როდესაც ვესაუბრებით, ვეთამაშებით და ვეფერებით. ზრდასთან ერთად ბიჭი სამყაროს განსხვავებული აქტივობებით იმეცნებს და ამ პროცესში მას მშობლების დახმარება ესაჭიროება. ფსიქოანალიტიკოსი ერიხ ფრომი დიდ ყურადღებას უთმობდა მშობლის როლს ბიჭის ადრეულ განვითარებაში. ფრომი თვლიდა, რომ თუ დედა დეპრესიით იტანჯება, ეს შვილზეც აისახება. დედა ბიჭის ცხოვრებაში მოსიყვარულე და ​მზრუნველი მშობლის როლს უნდა ასრულებდეს. მამა ბიჭისთვის ავტორიტეტი უნდა იყოს. ბიჭი სწორედ მამას უნდა ბაძავდეს და მისგან უნდა სწავლობდეს ცუდისა და კარგის გარჩევას. დედის სიყვარული უპირობოა. მამისგან სიყვარულის მისაღებად კი ბავშვს ქცევის წესების დაცვა და მორალური წესებისადმი მორჩილება სჭირდება. ფრომი თვლიდა, რომ თუ ეს ბალანსი დაცული არ არის, ბიჭი, შესაძლოა, ნარცისულ პიროვნებად ჩამოყალიბდეს ან ზრდასრულობაში მოძალადედ იქცეს. ორი წლის ასაკიდან დედამ ბიჭთან ურთიერთობაში გარკვეული საზღვრების დაწესება უნდა დაიწყოს.

2. ექვსიდან ცამეტ წლამდე ასაკი

აღნიშნულ ასაკში ბიჭს საკუთარი გენდერისადმი მიკუთვნებულობა მტკიცედ უყალიბდებდა. ფსიქოლოგები მშობლებს ურჩევენ, რომ ბიჭის განვითარების ამ ეტაპზე შემდეგი რჩევები გაითვალისწინონ:

  • მშობლებმა აღნიშნულ ასაკში არ უნდა დაიწყონ ბიჭის დაცვა მასკულინური და აგრესიული თამაშებისგან, რომელიც ბავშვს მოსწონს. თუ ბიჭს სათამაშო იარაღი მოსწონს ან აგრესიულ ვიდეო თამაშებს ეტანება, აკრძალვის მიუხედავად, ის მაინც შეძლებს მსგავს თამაშებზე წვდომას.
  • ბიჭის ინდივიდუალურ ხასიათს პატივი უნდა სცეთ. თუ ბიჭს შედარებით ნაკლებად მასკულინური აქტივობები მოსწონს, მას ამის გამო პრობლემები არ უნდა შეუქმნათ.
  • თუ ​ბავშვი მშობლების ინტერესებს არ იზიარებს და თავად ცხოვრებაში სხვა ინტერესები აქვს, ამას მშობლები გაგებით უნდა მოეკიდონ. განსხვავებული ინტერესების ქონა ბავშვის თვალსაწიერს კიდევ უფრო გაზრდის.
  • ბიჭს კრიტიკასთან გამკლავება ასწავლეთ. აუცილებელია ბიჭმა იცოდეს, როგორ დაიცვას თავი არააგრესიული ფორმებით.

3. თოთხმეტი წლიდან ზრდასრულობამდე

ჰორომონალური აქტივობის ზრდის გამო ბიჭები ამ ასაკში აგრესიულები და აქტიურები ხდებიან. მშობელმა ამ ენერგიის სწორ მხარეს მიმართვა უნდა შეძლოს.

  • შვილს პასუხისმგებლობის აღებაში უნდა დაეხმაროთ და ასწავლოთ, რომ საკუთარ ქმედებებზე პასუხი თავად უნდა აგოს. პასუხისმგებლობა ადამიანის თანდაყოლილი უნარი არ არის, მისი სწავლება აუცილებელია. მოზარდმა უნდა იცოდეს, რომ ძალაუფლება, პრივილეგია და პასუხისმგებლობა განცალკევებულად არ არსებობს.
  • ბიჭს თავისუფლება მიეცით, რათა საკუთარ სურვილებსა და ინტერესებში კარგად გაერკვეს. ბავშვის თავისუფლების შეზღუდვა გამართლებულია, თუ ის ცუდ წრეში ტრიალებს და საფრთხეშია.
  • დისციპლინა და წესები მკაცრად უნდა იყოს გაწერილი. ორივე მშობელი დასჯისა და წახალისების ერთნაირ მეთოდებს უნდა იყენებდეს, რათა ბავშვისთვის ყველაფერი ცხადი და გასაგები იყოს.
  • ყველაზე მნიშვნელოვანია, რომ ​მშობელი იდეალურ როლურ მოდელს წარმოადგენდეს. არ აქვს მნიშვნელობა, რას ასწავლით შვილს. თუ თქვენი ქცევა საპირისპიროა, ის თქვენს დარიგეგებს არ გაითვალისწინებს. თუ შვილისთვის კარგი მაგალითი იქნებით, მასთან ურთიერთობაში პრობლემები ნაკლებად შეგექმნებათ.


მომზადებულია : ​brightside.me-ს მიხედვით

წაიკითხეთ სრულად