Baby Bag

​რატომ ეშინიათ ბავშვებს სიბნელის? - რეკომენდაციები ბავშვთა და მოზარდთა ფსიქოლოგისგან

​რატომ ეშინიათ ბავშვებს სიბნელის? - რეკომენდაციები ბავშვთა და მოზარდთა ფსიქოლოგისგან

რატომ ეშინიათ ბავშვებს სიბნელის და როგორ დავეხმაროთ მათ? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ბავშვთა და მოზარდთა ფსიქოლოგი მარიამ შოვნაძე ესაუბრა.

რატომ ეშინიათ ბავშვებს სიბნელის?

შიში ისეთივე მნიშვნელოვანი ემოციაა, როგორც სიხარული, ბრაზი და ა.შ. ხშირად სამუშაო პროცესში ვხვდები დამოკიდებულებას, რომ შიში ცუდი ემოციაა და სირცხვილთანაც აკავშირებენ. ზოგადად, ემოციებთან და მათ შორის, შიშთანაც, არასწორი შეფასებაა - ცუდი ან კარგი. სინამდვილეში შიშს დიდი როლი აქვს ადამიანის ცხოვრებაში, გვიცავს აღქმული საფრთხეებისგან.

შიშს ყველა ბავშვი გრძნობს ბავშვობაში, ეს ბუნებრივი და ნორმალურია. ჩვეულებრივ, პირველად 3-დან 6 წლამდე ასაკში ჩნდება. ამ ასაკში ბავშვებს უჭირთ გამიჯნონ ფანტაზია და რეალობა, ამიტომ საწოლის ქვეშ ან კარადაში შესაძლოა წარმოიდგინონ სხვადასხვა პერსონაჟი.

- თუ პრობლემას ყურადღებას არ მივაქცევთ, შესაძლებელია თუ არა მომავალში გართულდეს?

ისეთი ფრაზები, როგორიც არის „არაფერია საშიში”, „ნუ გეშინია”, „ამხელა ბიჭს/გოგოს როგორ გეშინია, სირცხვილია” - დაუშვებელია. ბავშვის ემოციის იგნორით, გაბრაზებით, შერცხვენით ან გაუფასურებით, მას ვერ ვეხმარებით, პირიქით, უკიდურესი შედეგები შეიძლება მივიღოთ.

- როგორ დავეხმაროთ და ავუხსნათ პატარას, რომ არაფერია საშიში?

სიბნელის შიში არ არის მხოლოდ და მხოლოდ სიბნელის შიში. ეს შიში გულისხმობს სიბნელეში რაიმე საფრთხის არსებობის და მისი ვერ დანახვის შიშს. აქედან გამომდინარე, ფანტაზიის დახმარებით ბავშვისთვის ჩრდილი ბნელ კუთხეში შეიძლება მონსტრად გადაიქცეს. მაშინ, როდესაც ბავშვს აქვს ძლიერი შიში, რომ საწოლის ქვეშ მონსტრია და ჩვენ ვუხსნით რომ საწოლის ქვეშ საფრთხე არ არის, მაგრამ მას ისევ ეშინია, ამ დროს, შესაძლოა მშობელი გაღიზიანდეს, გაბრაზდეს ან საკუთარი თავი დაადანაშაულოს რომ საკმარისად კარგად ვერ უხსნის. მნიშვნელოვანია, გავიხსენოთ ასაკობრივი თავისებურება, ბავშვს აღნიშნულ ასაკში უჭირს ფანტაზიის და რეალობის გამიჯვნა, აქედან გამომდინარე, შესაძლოა თქვენ გისმენდეთ, მაგრამ ამან გავლენა არ იქონიოს და კიდევ უფრო მეტად დატვირთოს ბავშვის ემოციური მდგომარეობა.

- რა გზები არსებობს შიშის დასაძლევად?

რეკომენდაციები:

- მნიშვნელოვანია, ამოვიცნოთ და ვაღიაროთ ბავშვის შიში, ვალიდურად მივიღოთ და არავითარ შემთხვევაში არ გავაუფასუროთ. ასევე, არ არის რეკომენდებული ისეთი სქემების მიწოდება, როგორიც არის „კარგ ბავშვებს არ ეშინიათ”, „კარგ ბავშვებთან მონსტრები არ მოდიან”.

როგორც აღვნიშვნე, მნიშვნელოვანია ვალიდაცია მივცეთ ბავშვს, ვაგრძნობინოთ თანაგანცდა, რომ მარტო არ არის ამ შიშთან და გვსურს მისი დახმარება. თუ ჩვენ ვალიდურად მივიღებთ მის შიშს, დავეხმარებით ამ შიშის გამოკვლევაში და შესწავლაში, ბავშვი მნიშვნელოვან გამოცდილებას მიიღებს და აუცილებლად გაუმკლავდება.

თუ ბავშვს ეშინია ბნელ ოთახში მარტო დარჩენის და დაძინების, ამ შემთხვევაში, შეგვიძლია ხშირად გავატაროთ დრო ერთად ბნელ ოთახში. მაგალითად, ჩაბნელებულ ოთახში მოვაწყოთ ფანრებით განძის ძიება ან კედელზე ჩრდილებით ვითამაშოთ. რაც უფრო მეტ დროს გავატარებთ მხიარულად სიბნელეში, ბავშვი უფრო უსაფრთხოდ იგრძნობს თავს და ისწავლის როგორ გამოიკვლიოს შიში, არსებული გარემო. ასევე, შესაძლოა დაეხმაროს ძილის მეგობარი, სათამაშო, რომელიც თავს უსაფრთხოდ აგრძნობინებს.

შეგვიძლია ძილის წინა რიტუალის შემდეგ ერთად ფანრით გამოვიკვლიოთ ოთახის კუთხეები, საწოლის ქვეშ არსებული სივრცე და ეს ფანარიც დავუტოვოთ ბავშვს, რათა საჭიროების შემთხვევაში მარტომაც გააგრძელოს გამოკვლევა.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ძალიან კარგი გრძნობაა, როდესაც ბებია-ბაბუა ცხოვრობს სოფლად და იქ ჩასვლა ხდება დღესასწაული ბავშვებისთვის,“ - მარინა კაჭარავა

„ძალიან კარგი გრძნობაა, როდესაც ბებია-ბაბუა ცხოვრობს სოფლად და იქ ჩასვლა ხდება დღესასწაული ბავშვებისთვის,“ - მარინა კაჭარავა

ფსიქოლოგმა მარინა კაჭარავამ ოჯახში სხვადასხვა თაობის წარმომადგენელთა თანაცხოვრების შესახებ ისაუბრა. მან აღნიშნა, რომ აუცილებელი არ არის პატარა ბინაში სხვადასხვა თაობის წარმომადგენელთა ერთად ცხოვრება:

„არ არის აუცილებელი, რომ ერთად ცხოვრობდნენ თბილისის ოროთახიან ან სამოთახიან ბინაში. ადამიანს ძალიან სჭირდება თავისი სივრცე. ადრე ასე იყო, ადამიანს რვა შვილი ჰყავდა თუ ათი, სამოსახლოებს აძლევდა შვილებს და უმცროსი შვილი რჩებოდა ოჯახში. მესმის, რომ აბსოლუტურად სხვა ვითარებაა დღეს. ​ბებია-ბაბუა ძალიან მნიშვნელოვანი ადამიანები არიან ბავშვებისთვის. თუ ახლოს იცხოვრებენ, იმავე სადარბაზოში, გვერდზე სახლში, იმავე ქუჩაზე, ეს იქნება ძალიან მნიშვნელოვანი. ძალიან კარგი გრძნობაა, როდესაც ბებია-ბაბუა ცხოვრობს სადღაც სოფლად და იქ ჩასვლა ხდება დღესასწაული ბავშვებისთვის. იქ მათ აქვთ რაღაც უნივერსალური, განსაკუთრებული სითბო.“

მარინა კაჭარავას თქმით, მარტოობის საუკუნე დგება, რადგან ყველა თავისი უფლებებისთვის იბრძვის და ადამიანი მოვალეობებზე ნაკლებად ფიქრობს:

„მე ხანდახან ვამბობ, რომ მარტოობის საუკუნე დგება. იმდენად ყალყზე დგას ყველა ადამიანი საკუთარი უფლებების დასაცავად, იმდენად მივიწყებულია მოვალეობები. ნებისმიერი დედის, მამის, შვილის, მოსწავლის მოვალეობებიც ხომ არის, მარტო უფლებები არ არის. რაც მეტია მოვალეობა, მით მეტია პასუხისმგებლობა. ამ პასუხისმგებლობაზე არავინ არ საუბრობს. ​შეიძლება პირველივე დიდი კონფლიქტის შემთხვევაში მოხდეს რღვევა, ნგრევა ოჯახის, თითქოს შანსს არ აძლევენ ერთმანეთს.“

„ადამიანის მიღება, მის მიმართ ემპათია, გულწრფელობა თუ დაიკარგება, ამ შემთხვევაში ადამიანები სხვადასხვა პარალელურ სივრცეში არიან. ერთსა და იმავე რამეზე ჩვენს საზოგადოებაშიც ზოგი ამბობს, რომ არის უკიდურესი ბოროტება, ზოგი ამბობს, რომ სიკეთეა. ეს არის ის შემთხვევა, როდესაც ადამიანებს აბსოლუტურად განსხვავებული კოორდინატთა სისტემები აქვთ. შეიძლება ეს არ იყოს დიდი ტრაგედია, თუ შეგვეძლება ერთმანეთს მოვუსმინოთ. ჩვენ შეიძლება ვერ გავამართლოთ ყველაფერი, მაგრამ გავიგოთ. სხვადასხვა რამეა:​ „მე მესმის შენი“ და „შენ მართალი ხარ.“ ერთ ბრძენთან მიიყვანეს ორი მოჩხუბარი და იმან უთხრა ერთს, მართალი ხარო, მერე მეორეს უთხრა, მართალი ხარო. მიმყვანი გაბრაზდა, ორივე როგორ არის მართალიო, ბრძენმა უთხრა, შენც მართალი ხარო. ყველას აქვს თავისი სიმართლე, ამიტომ დავსხდეთ და ვისაუბროთ ამაზე, მით უმეტეს, ოჯახში. საუბარი არის უალტერნატივო ურთიერთობაში,“ - აღნიშნულ საკითხებზე მარინა კაჭარავამ საპატრიარქოს ტელევიზიის გადაცემაში „განთიადი“ ისაუბრა.

წყარო: ​„განთიადი“

წაიკითხეთ სრულად