Baby Bag

​რატომ ეშინიათ ბავშვებს სიბნელის? - რეკომენდაციები ბავშვთა და მოზარდთა ფსიქოლოგისგან

​რატომ ეშინიათ ბავშვებს სიბნელის? - რეკომენდაციები ბავშვთა და მოზარდთა ფსიქოლოგისგან

რატომ ეშინიათ ბავშვებს სიბნელის და როგორ დავეხმაროთ მათ? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ბავშვთა და მოზარდთა ფსიქოლოგი მარიამ შოვნაძე ესაუბრა.

რატომ ეშინიათ ბავშვებს სიბნელის?

შიში ისეთივე მნიშვნელოვანი ემოციაა, როგორც სიხარული, ბრაზი და ა.შ. ხშირად სამუშაო პროცესში ვხვდები დამოკიდებულებას, რომ შიში ცუდი ემოციაა და სირცხვილთანაც აკავშირებენ. ზოგადად, ემოციებთან და მათ შორის, შიშთანაც, არასწორი შეფასებაა - ცუდი ან კარგი. სინამდვილეში შიშს დიდი როლი აქვს ადამიანის ცხოვრებაში, გვიცავს აღქმული საფრთხეებისგან.

შიშს ყველა ბავშვი გრძნობს ბავშვობაში, ეს ბუნებრივი და ნორმალურია. ჩვეულებრივ, პირველად 3-დან 6 წლამდე ასაკში ჩნდება. ამ ასაკში ბავშვებს უჭირთ გამიჯნონ ფანტაზია და რეალობა, ამიტომ საწოლის ქვეშ ან კარადაში შესაძლოა წარმოიდგინონ სხვადასხვა პერსონაჟი.

- თუ პრობლემას ყურადღებას არ მივაქცევთ, შესაძლებელია თუ არა მომავალში გართულდეს?

ისეთი ფრაზები, როგორიც არის „არაფერია საშიში”, „ნუ გეშინია”, „ამხელა ბიჭს/გოგოს როგორ გეშინია, სირცხვილია” - დაუშვებელია. ბავშვის ემოციის იგნორით, გაბრაზებით, შერცხვენით ან გაუფასურებით, მას ვერ ვეხმარებით, პირიქით, უკიდურესი შედეგები შეიძლება მივიღოთ.

- როგორ დავეხმაროთ და ავუხსნათ პატარას, რომ არაფერია საშიში?

სიბნელის შიში არ არის მხოლოდ და მხოლოდ სიბნელის შიში. ეს შიში გულისხმობს სიბნელეში რაიმე საფრთხის არსებობის და მისი ვერ დანახვის შიშს. აქედან გამომდინარე, ფანტაზიის დახმარებით ბავშვისთვის ჩრდილი ბნელ კუთხეში შეიძლება მონსტრად გადაიქცეს. მაშინ, როდესაც ბავშვს აქვს ძლიერი შიში, რომ საწოლის ქვეშ მონსტრია და ჩვენ ვუხსნით რომ საწოლის ქვეშ საფრთხე არ არის, მაგრამ მას ისევ ეშინია, ამ დროს, შესაძლოა მშობელი გაღიზიანდეს, გაბრაზდეს ან საკუთარი თავი დაადანაშაულოს რომ საკმარისად კარგად ვერ უხსნის. მნიშვნელოვანია, გავიხსენოთ ასაკობრივი თავისებურება, ბავშვს აღნიშნულ ასაკში უჭირს ფანტაზიის და რეალობის გამიჯვნა, აქედან გამომდინარე, შესაძლოა თქვენ გისმენდეთ, მაგრამ ამან გავლენა არ იქონიოს და კიდევ უფრო მეტად დატვირთოს ბავშვის ემოციური მდგომარეობა.

- რა გზები არსებობს შიშის დასაძლევად?

რეკომენდაციები:

- მნიშვნელოვანია, ამოვიცნოთ და ვაღიაროთ ბავშვის შიში, ვალიდურად მივიღოთ და არავითარ შემთხვევაში არ გავაუფასუროთ. ასევე, არ არის რეკომენდებული ისეთი სქემების მიწოდება, როგორიც არის „კარგ ბავშვებს არ ეშინიათ”, „კარგ ბავშვებთან მონსტრები არ მოდიან”.

როგორც აღვნიშვნე, მნიშვნელოვანია ვალიდაცია მივცეთ ბავშვს, ვაგრძნობინოთ თანაგანცდა, რომ მარტო არ არის ამ შიშთან და გვსურს მისი დახმარება. თუ ჩვენ ვალიდურად მივიღებთ მის შიშს, დავეხმარებით ამ შიშის გამოკვლევაში და შესწავლაში, ბავშვი მნიშვნელოვან გამოცდილებას მიიღებს და აუცილებლად გაუმკლავდება.

თუ ბავშვს ეშინია ბნელ ოთახში მარტო დარჩენის და დაძინების, ამ შემთხვევაში, შეგვიძლია ხშირად გავატაროთ დრო ერთად ბნელ ოთახში. მაგალითად, ჩაბნელებულ ოთახში მოვაწყოთ ფანრებით განძის ძიება ან კედელზე ჩრდილებით ვითამაშოთ. რაც უფრო მეტ დროს გავატარებთ მხიარულად სიბნელეში, ბავშვი უფრო უსაფრთხოდ იგრძნობს თავს და ისწავლის როგორ გამოიკვლიოს შიში, არსებული გარემო. ასევე, შესაძლოა დაეხმაროს ძილის მეგობარი, სათამაშო, რომელიც თავს უსაფრთხოდ აგრძნობინებს.

შეგვიძლია ძილის წინა რიტუალის შემდეგ ერთად ფანრით გამოვიკვლიოთ ოთახის კუთხეები, საწოლის ქვეშ არსებული სივრცე და ეს ფანარიც დავუტოვოთ ბავშვს, რათა საჭიროების შემთხვევაში მარტომაც გააგრძელოს გამოკვლევა.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

„სახლში ჯდომა ბავშვის ჯანმრთელობას უფრო მეტად აზიანებს, ვიდრე კორონავირუსი,“ - ევგენი კომაროვსკი

„სახლში ჯდომა ბავშვის ჯანმრთელობას უფრო მეტად აზიანებს, ვიდრე კორონავირუსი,“ - ევგენი კომაროვსკი

ცნობილი პედიატრი ევგენი კომაროვსკი დისტანციური სწავლების საკითხს ეხმიანება ერთ-ერთ აზერბაიჯანულ გამოცემასთან ინტერვიუში ის აცხადებს, რომ ბავშვების სახლში გამოკეტვა პოლიტიკური თვალსაზრისით გამართლებულია, თუმცა სამედიცინო კუთხით - არა:

„ვფიქრობ, რომ მსგავსი ზომების მიღება პოლიტიკური თვალსაზრისით გამართლებულია, თუმცა, თუ მედიცინის პერსპექტივიდან შევხედავთ, ძალიან ბევრი კითხვა ჩნდება.“

ჟურნალისტის კითხვაზე, თუ რატომ არის პრობლემატური ბავშვებისთვის დისტანციური სწავლება სამედიცინო თვალსაზრისით, ევგენი კომაროვსკი პასუხობს:

„წარმოიდგინეთ, რომ ბავშვებს სკოლაში სიარულის უფლება მისცეს. რომელიმე ბავშვი თუ დაავადდა, ღმერთმა ნუ ქნას და შედეგი რომ ლეტალური აღმოჩნდეს, ეს ყველაფერი მთავრობის პასუხისმგებლობაა. ამ კუთხით თუ შევხედავთ, ლოგიკურია, რომ საგანმანათლებლო დაწესებულებები უნდა დაიხუროს. ამასთან, აუცილებლად უნდა ავღნიშნო, რომ როდესაც ბავშვი სახლშია გამოკეტილი, მის ჯანმრთელობას სერიოზული საფრთხე ექმნება. სახლში ჯდომა ბავშვის ჯანმრთელობას უფრო მეტას აზიანებს, ვიდრე კორონავირუსი. ის სოციალური უნარების განვითარებას ვეღარ ახერხებს, ნაკლებად მოძრაობს, ბავშვი პასიურია, შესაძლოა, ოჯახური ძალადობის მსხვერპლადაც იქცეს, მატულობს უბედური შემთხვევების რიცხვიც, ძალიან გახშირდა ბავშვების ფანჯრიდან გადმოვარდნის სამწუხარო ფაქტები. ბავშვები თამაშის დროსაც ბევრ რამეს აზიანებენ, შესაძლოა, ხანძარიც გააჩინონ. ჩაკეტილ რეჟიმში ყოფნა მათ მრავალმხრივ ზიანს აყენებს.“

ევგენი კომაროვსკის თქმით, სახლში ბავშვის ჯანმრთელობის დაზიანებაზე პასუხისმგებელი მშობელია:

„აუცილებლად უნდა ავღნიშნოთ, რომ სახლში ბავშვის ჯანმრთელობის დაზიანებაზე პასუხისმგებლობა მშობელს ეკისრება და არა - სკოლას. ჩემი აზრით, შერეულ სწავლებაზე საუბრის დროს აქცენტი უფრო უმნიშვნელო საკითხებზე კეთდება, ვიდრე მნიშვნელოვანზე. ჩვენ იმაზე კი არ უნდა ვღელავდეთ, რამდენ დღეს გაატარებს ბავშვი სკოლაში და რამდენი გაკვეთილი ჩაუტარდება მას დისტანციურად, არამედ უნდა გვაინტერესებდეს, როგორი იქნება ჰაერის ტემპერატურა საკლასო ოთახში, ვინ იზრუნებს ვენტილაციის ხარისხზე, როგორ უნდა გაკონტროლდეს ეს ყველაფერი, უნდა აიკრძალოს თუ არა სპორტის გაკვეთილების დარბაზში ჩატარება. ხომ არ აჯობებს, რომ სპორტის გაკვეთილმა ღია სივრცეში გადაინაცვლოს?! მშობლები პასუხისმგებელ პირებს სწორედ ამ კითხვებით უნდა მიმართავდნენ, ხოლო დისტანციური სწავლებისა და სკოლაში სიარულისთვის გამოყოფილი დღეების რაოდენობა მეორეხარისხოვანია.“

ევგენი კომაროვსკის თქმით, ოქტომბერ-ნოემბერში კორონავირუსის შემთხვევათა რაოდენობის მატებაა მოსალოდნელი:

„მალე აცივდება, ადამიანები ფანჯრებს დახურავენ და დროის უდიდეს ნაწილს დახურულ შენობებში გაატარებენ. რა თქმა უნდა, დაავადებულთა რიცხვი გაიზრდება. ეს არამხოლოდ კორონავირუსის, არამედ სხვა რესპირატორული ინფექციების ხარჯზე მოხდება. აკადემიკოსობა არ არის საჭირო იმისთვის, რომ მივხვდეთ, როგორ ვრცელდება ვირუსი. დიახ, ოქტომბრიდან ვირუსი უფრო სწრაფად გავრცელდება. ამაში ეჭვი არ მეპარება.“

„ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის დირექტორს ვეთანხმები იმაში, რომ მომდევნო ორი წლის მანძილზე ვირუსი არსად გაქრება. იმისთვის, რომ ვაქცინა შეიქმნას და გამოვიყენოთ, ორი წელი მაინც არის საჭირო. ვირუსის შესუსტებასაც დაახლოებით ამდენი დრო სჭირდება. ამის შემდეგ ადამიანები დამშვიდდებიან, რა თქმა უნდა, თუ რაიმე ახალი ვირუსი არ გაჩნდება,“ - განაცხადა ევგენი კომაროვსკიმ.

მომზადებულია ​media.az - ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა 

წაიკითხეთ სრულად