Baby Bag

„ემოციების გამოხატვისგან თავი არ უნდა შევიკავოთ“

„ემოციების გამოხატვისგან თავი არ უნდა  შევიკავოთ“

უნდა შევიკავოთ თუ არა თავი ემოციების გამოხატვისგან? - აღნიშნულ კითხვას ​ფსიქოთერ​აპიისა და კონსულტაციის სახლ „დიალოგის ფსიქოლოგმა ქეთი მესხსიშვილმა უპასუხა.

„ემოციების გამოხატვისგან თავი არ უნდა  შევიკავოთ. თუმცა მნიშვნელოვანია, რა ფორმით გამოვხატავთ ემოციას. ყოველი შეკავებული ემოცია დროთა განმავლობაში ძალიან ცუდად მოქმედებს თითოეულ ჩვენგანზე. ადამიანი ნელ-ნელა ივსება შეკავებული ემოციისგან და მერე, ვისაც რომელი ორგანო აქვს სუსტი, იმაზე ხდება ჩაჭიდება და პრობლემების გაჩენა. მაგალითად, ინსულტი, თრომბი...

გაბრაზება მოძრაობას, მოქმედებას ითხოვს. სტრესის, გაღიზიანების დროს სისხლძარღვებში დიდი რაოდენობით გამოიყოფა ადრენალინი, რომელიც სისხლძარღვებში მოძრაობს და „გამოსტყორცნა“ სჭირდება. ამ დროს სუნთქვა ხდება ზედაპირული, ადრენალინის ინტენსივობა ნელ-ნელა იკლებს, თუმცა აგრძელებს მოძრაობას და ჩერდება კუნთებში, რადგან ეს ის ორგანოა, რომელიც მუდმივად მოქმედებაშია და ადრენალინს კი როგორც უკვე აღვნიშნეთ, სწორედ მოძრაობა სჭირდება.

ბავშვები როდესაც ბრაზდებიან, ხელ-ფეხს აქნევენ, ყვირიან, კივიან... ეს კარგია. მთავარია, ამ დროს ბავშვი არ დაზიანდეს. ემოციებისგან განთავისუფება აუცილებელი და საჭიროა.

ჩვენი კულტურული და აღზრდის თავისებურებიდან გამომდინარე, გაბრაზება უმეტესად აკრძალულია, განსაკუთრებით მძაფრი ფორმებით (წივილ-კივილი, ჩხუბი). გაბრაზება კი ზუსტად ასეთი ძლიერი ემოციაა, რომლისგანაც ადამიანი აუცლებლად უნდა დაიცალოს. როცა ემოციების გამოხატვისგან თავს ვიკავებთ და გონებით ვაკონტროლებთ ამ ყველაფერს, ეს კი წლების განმავლობაში გრძელდება, მერე საკმაოდ ბევრ დაავადებას იწვევს. როგორც უკვე ვახსენე,  ნებისმიერი დაავადება შეიძლება იყოს ფსიქო-სომატური, ანუ ემოციების ფონზე გაჩენილი. თუნდაც დაავადებამდე სანამ მივალთ, უძილობა, ქრონიკული თავის ტკივილები, გადაღლიილობა, დაღლილი გაღვიძება. ეს ის მდგომარეობაა, როცა კუნთები ამდენი შეკავებული ემოციისგან ძალიან არის დაჭიმული, ვეღარ ხერხდება მოდუნება და შესაბამისად, თუ კუნთები არ მოდუნდა, ვერ ისვენებს ადამიანი.

რა არის გამოსავალი?

გაბრაზებას სჭირდება კონკრეტული ადრესატი, მე თუ ვინმეზე ვარ გაბრაზებული, უნდა მივიდე და ვუთხრა. როგორ უნდა მოხდეს ეს? - კი არ უნდა უთხრათ, თუ როგორი უპასუხისმგებლო და უზრდელია, არამედ უნდა აუხსნათ, რას გრძნობთ. ეს შეგიძლიათ შემდეგი სიტყვებით გამოხატოთ - შენ რომ ასე მოიქეცი, მე გავბრაზდი, მე მეწყინა, მე გავღიზიანდი. აქცენტი უნდა გაკეთდეს „მეზე“. მე წინადადებებით ნათქვამს მეორე ადამიანი თავდასხმად არ აღიქვამს, გისმენს და შემდეგ მისი ნებაა, მიიღებს შენს ნათქვამს თუ არა. აქ ყველზე მნიშვნელოვანია, რომ მე ვთავისუფლდები შეკავებული ემოციისგან. იმის გაჟღერებაც კი, რომ „მე გაბრაზებული ვარ“, ზოგჯერ საკმარისია ემოციების დაცლისთვის. თუ ეს არ არის საკმარისი, მაშინ კარგია, განმარტოება და თუნდაც კედელს მიარტყა ხელი (თავი არ უნდა დაიზიანო), კალამი გადატეხო და თქვა - უხ, როგორი გაბრაზებული ვარ. საკუთარ თავთან გულახდილი ლაპარაკი ასევე საუკეთესო საშუალებაა ემოციებისგან დასაცლელად“, - აღნიშნა ​ფსიქოლოგმა ქეთი მესხიშვილმა.

შეიძლება დაინტერესდეთ

„თუ ჩვენ გვინდა, რომ ჩვენმა შვილმა სიამოვნებით ისწავლოს, არ გვქონდეს ჭიდაობა მეცადინეობის პროცესში, ეს კომპონენტები უნდა გავითვალისწინოთ,“- თამარ გაგოშიძე

„თუ ჩვენ გვინდა, რომ ჩვენმა შვილმა სიამოვნებით ისწავლოს, არ გვქონდეს ჭიდაობა მეცადინეობის პროცესში, ეს კომპონენტები უნდა გავითვალისწინოთ,“- თამარ გაგოშიძე

ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ ბავშვის სწავლის პროცესით დასაინტერესებლად მშობლებს საინტერესო რჩევები მისცა:

„განათლების სისტემის მიზნები არის სწორედ ის, რომ შენ რაც შეიძლება ბევრი ცოდნა მოგცეს. კომპიუტერული სამყაროს პირობებში ეს უკვე მოძველებულია. ეს ჩემს დროს იყო ფუნდამენტური ცოდნა მნიშვნელოვანი, იმიტომ, რომ თან უნდა გეტარებინა, იმიტომ, რომ კომპიუტერი არ იყო. უფრო ნაკლებ დროს დახარჯავდი, ვიდრე მერე რომ ბიბლიოთეკაში გევლო. მთელი ჩვენი პროგრამები, სილაბუსები გავსებულია ინფორმაციით, რომლის გადამუშავების სტრატეგიასაც არ ვასწვალით ჩვენ ბავშვებს. შესაბამისად თვითკომპეტენტურობა კლებულობს, ამდენს მაინც ვერ ითვისებს და დემოტივაციაც იწყება. ეს არის ის კომპონენტები, რომელიც ჩვენ, როგორც მშობლებმა უნდა გავითვალისწინოთ, თუ ჩვენ გვინდა, რომ ჩვენმა შვილმა სიამოვნებით ისწავლოს, არ გვქონდეს ჭიდაობა, საომარი ბატალიები მეცადინეობის პროცესში.“

„ჩვენ არ გვჯერა ხოლმე, რომ ჩვენი შვილი რაღაცას თავისით გააკეთებს. ხშირად მშობელი გვეუბნება ხოლმე, მე თუ არ დავჯექი, მე თუ არ ვუთხარი, მე თუ არ გავაკეთე, არ აკეთებს. აქ ყველაზე მთავარ საკითხთან მივდივართ. თვითკომპეტენტურობას სჭირდება პასუხისმგებლობა და არჩევანი. ჩემი არჩევანია, ამას გავაკეთებ თუ არა. თუ ამას არ გავაკეთებ და შემდგომში მოჰყვება სანქცია მასწავლებლის მხრიდან, ვისწავლი იმას, რომ თვითონ მომიწევს ამის კეთება. დედაჩემი რომ მეუბნება: ამის მერე ის უნდა გააკეთო, იმის მერე ეს უნდა გააკეთო, შიგნით ეს სქემა არ მიყალიბდება. ძალიან დიდი ძალისხმევა გვჭირდება მშობლების დასაჯერებლად, რომ შეთანხმდით, მიეცით ბავშვს გეგმა და თვითონ აკეთოს. რომ ვერ გააკეთოს, თვითონ უნდა აგოს პასუხი და არა თქვენ. უნდა იყოს ბავშვი წარუმატებელი, უნდა დაუშვას შეცდომა, რომ ამით ისწავლოს წინააღმდეგობის გადალახვა. ჩვენ გვაქვს ძალიან კარგი შედეგები რთული განვითარების ბავშვებთანაც კი, როდესაც ასეთ მიდგომას ვიყენებთ. ძალიან მნიშვნელოვანია ინტერესი, ბავშვის ცნობისმოყვარეობის დაკმაყოფილება, თვითკომპეტენტურობის განცდა, რომელიც ჩვენ უნდა აღვზარდოთ ბავშვში, ასევე შეცდომის ლეგიტიმაცია, მოლოდინი იმაზე მეტი, რისი შესაძლებლობებიც ბავშვს აქვს,“- აღნიშნა თამარ გაგოშიძემ.

​წყარო

წაიკითხეთ სრულად